انتقالات لحظه‌ای سرمایه، وام‌دهی، توکن‌سازی دارایی‌ها و توافقات دیجیتال فقط بخش کوچکی از خدمات گسترده‌ای هستند که بلاکچین‌ها می‌توانند در حوزه بانکداری ارائه دهند.
بانک‌ها از دفترهای داخلی خود برای ثبت و مدیریت اطلاعات مالی استفاده می‌کنند. از آنجا که این اطلاعات در معرض دید عموم نیستند، افراد باید به بانک‌ها و سیستم‌های غالباً قدیمی آن‌ها اعتماد کنند.
فناوری بلاکچین در حوزه‌های مالی تلاش دارد تا سیستمی سراسری، شفاف و بدون نیاز به اعتماد را ایجاد کند که در دسترس عموم قرار دارد. به کمک بلاکچین‌ها می‌توان تراکنش‌ها را سریعتر و با کارمزد کمتر تکمیل کرد. همچنین امنیت و دسترسی راحت به دارایی‌ها نیز به خوبی محقق می‌شود.
این روش نوین بانکداری مسلماً می‌تواند خدمات مالی را به اشکال جدید در اختیار کاربران قرار دهد.
فواید کاربرد بلاکچین در حوزه مالی
همان طور که اشاره شد، فواید زیادی و بدیهی می‌توان برای کاربرد بلاکچین مطرح ساخت.
در این بخش به صورت جزئی‌تر به هر کدام از این فواید خواهیم پرداخت.
- امنیت: بلاکچین باعث می‌شود که واسطه‌ها حذف شوند. دیگر نیاز نیست که همه اطلاعات در یک دیتابیس واحد ذخیره گردد. اطلاعات در میان همه اعضا به صورت غیر متمرکز توزیع می‌گردد. در نتیجه، احتمال هک اطلاعات خیلی کم خواهد شد.
- شفافیت: همه فرآیندها به صورت اشتراکی انجام خواهند شد. دسترسی عموم به اطلاعات باعث خواهد شد که با وجود عدم شناخت سایر اعضا بتوان به شبکه و نحوه فعالیت آن اعتماد کرد.
- اعتماد: دفترهای شفاف و عمومی باعث خواهند شد که طرفین بتوانند به راحتی به یکدیگر اعتماد کنند و به اجماع برسند.
- قابلیت برنامه‌نویسی و ویرایش: قراردادهای هوشمند موجود در فناوری بلاکچین باعث می‌شوند که خدمات و امور مالی به صورت خودکار انجام گیرند.
- حریم خصوصی: کاربرد رمزنگاری و هش‌نویسی به انتقال امن اطلاعات میان افراد و سازمان‌ها کمک می‌کنند.
- عملکرد: معمولاً اکثر بلاکچین‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که توان عملیاتی بالایی داشته باشد و تراکنش‌های بیشتری را پشتیبانی کنند. بلاکچین‌ها برای افزایش این توان عملیاتی اغلب دارای قابلیت تعامل با یکدیگر هستند. بدین ترتیب، زنجیره‌ای از زنجیره‌های بلوکی به وجود می‌آید که می‌تواند تراکنش‌ها را به صورت جانبی پردازش کند.
انتقال سریع سرمایه به کمک بلاکچین
انجام امور مالی از طریق سیستم‌های بانکی معمولاً فرآیندی وقت‌گیر است که نیاز به تأییدیه‌های زیاد و طی مراحل اداری دارد. این تراکنش‌ها عموماً نیاز به کارمزدهای سنگین و متفاوت دارند.
این در حالی است که عصرمدرن اقتضا می‌کند که خدمات مالی به صورت سراسری و آنی در اختیار کاربران قرار بگیرد.
جذب سرمایه
به صورت سنتی، پروژه‌ها و سازمان‌های نوپا برای جذب سرمایه به بانک‌ها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری درخواست می‌دادند. فرآیند دریافت پول از این طریق نیاز به صحبت‌ها، هماهنگیها، تضمین‌های مالی و هویتی زیاد و ده‌ها شرط قانونی و اداری و مالی دیگر دارد.
دو روش عرضه اولیه کوین (ICO) و “عرضه اولیه صرافی” (IEO) از کاربردی‌ترین روش‌های جذب سرمایه است که نیاز به بانک‌ها و مؤسسات مالی ندارد.
پروژه‌ها یا شرکت‌ها به کمک فناوری بلاکچین از طریق ICO می‌توانند توکن‌های خود را به کاربران علاقه‌مند بفروشند. کاربران با این امید به جذب سرمایه پروژه کمک می‌کنند که شاید ارزش آن توکن در آینده افزایش یابد.
اصولاً در عرضه اولیه عمومی بازار سهام (IPO)، بانک‌ها کارمزدهای زیادی را برای فراهم‌سازی این گونه خدمات دریافت می‌کنند. اما با فناوری بلاکچین می‌توان از این کارمزدها رها شد.
لازم به ذکر است که هر دو روش ICO و IEO با مشکلاتی هم رو به رو هستند و می‌توان گفت برخی از ویژگی‌های مثبت عرضه اولیه عمومی را ندارند. ICO به خصوص از لحاظ اعتمادسازی ضعیف است. در واقع، هیچ الزامی وجود ندارد که پروژه در ادامه راه به اهداف خود پایبند باشد و در آن مسیر گام بردارد.
تبدیل دارایی‌ها به توکن
خرید و فروش دارایی‌هایی همچون سهام، ارز، اوراق بهادار و کالا نیاز به تعامل منظم میان صرافی‌ها، کارگزاری‌ها و بانک‌ها دارد. این تعامل باید خیلی دقیق و بدون اشتباه صورت بگیرد. در واقع، کاربر باید به انجام تراکنش‌های خود توسط این واسطه‌ها اعتماد کند. از سوی دیگر، این فرآیندها غالباً زمان‌گیر و پر هزینه هستند.
فناوری بلاکچین کمک می‌کند که اکثر دارایی‌ها بتوانند به صورت توکن دربیایند. از آنجا که اکثر دارایی‌ها هم اکنون به صورت آنلاین در صرافی‌ها یا کارگزاری‌ها خرید و فروش می‌شوند، پس توکن‌سازی از آن‌ها می‌تواند فرآیند معامله‌گری را تسهیل سازد.
برخی بلاکچین‌ها به صورت اختصاصی در زمینه ترید برخی دارایی‌های خاص عمومی (همچون املاک، آثار هنری و کالاهای بازرگانی) تمرکز می‌کنند. این حوزه می‌تواند مهم‌ترین کارایی بلاکچین‌ها در آینده باشد. از این طریق، انتقال مالکیت کالاها به سادگی و با کمترین کارمزد قابل اجرا خواهد بود. همچنین افراد حتی با سرمایه کم هم می‌توانند حداقل کسری از یک دارایی ارزشمند را خرید و فروش کنند.
خدمات وام با بلاکچین
بانک‌ها و مؤسسات وام‌دهی کاملاً بازار خدمات وام‌دهی را در اختیار گرفته‌اند. همین قابلیت انحصاری باعث شده است که بانک‌ها بتوانند نرخ بهره‌های بالای خود را بر افراد تحمیل کنند و حتی در اکثر موارد بخشی از سرمایه را برحسب امتیاز حساب فرد بلوکه نگه دارند. طبعاً خیلی از مردم از خدمات وام‌دهی ناامید شده‌اند.
امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) به ارائه جدیدترین خدمات مالی کریپتو می‌پردازند. در این حوزه، اپلیکیشن‌های مالی بر بستر بلاکچین عرضه می‌شوند. برخی از این اپلیکیشن‌ها مخصوصاً برای ارائه خدمات وام‌دهی ایجاد شده‌اند.
وام دهی “همتا به همتا” (P2P) به این معناست که همه می‌توانند سرمایه خود را به دیگران وام دهند یا از افراد دیگر وام بگیرند. این روش بسیار ساده، امن و ارزان است. در نتیجه، بانک‌ها در آینده مسلماً مجبور خواهند بود که شرایط بهتری را برای وام‌دهی پیشنهاد دهند.
تأثیر بلاکچین‌ها بر معاملات جهانی
بازرگانی جهانی به دلیل تنوع قوانین واردات و صادرات در کشورهای مختلف معمولاً چالش‌های زیادی به همراه دارد. تحویل کالا و پیمودن مراتب اداری ترخیص و بارگیری هم نیاز به ثبت دستی اطلاعات توسط اپراتورها دارد که زمان زیادی را تلف می‌کند.
فناوری بلاکچین به تریدرها و بازرگانان اجازه می‌دهد که از طریق دفتر عمومی توزیع‌شده از شفافیت امور مطمئن شوند. با تسهیل فرآیند پرداخت و تحویل کالاها می‌توان در هزینه و زمان صرفه‌جویی کرد.
تضمین توافقات از طریق قراردادهای هوشمند
قرارداد برای تضمین مفاد یک توافق تنظیم می‌شوند تا حقوق هر دو طرف رعایت گردد. فرآیند تنظیم یک قرارداد نیاز به صرف زمان زیاد توسط کارشناسان فنی و حقوقی دارد.
به کمک قراردادهای هوشمند می‌توان مفاد قرارداد را در قالب کد بر بستر بلاکچین قرار داد تا در صورت تحقق شرایط قرارداد به صورت خودکار انجام بگیرد. این اتوماسیون باعث خواهد شد که همه چیز شفاف باشد و نیاز به واسطه ثالث از بین برود.
همبستگی اطلاعات و امنیت
به اشتراک‌گذاری اطلاعات با واسطه‌ها همیشه در خود ریسک در پی دارد. کافی است در نظر بگیرید که هنوز بانک‌ها از بایگانی‌های کاغذی برای حفظ اطلاعات خود استفاده می‌کنند. این موضوع هزینه حفظ اطلاعات را هم بسیار بالا می‌برد.
بلاکچین می‌تواند تأیید اعتبار اطلاعات را اتوماتیک سازد. احراز هویت اسناد مالی هم به صورت دیجیتال و آنی انجام می‌گیرد. در نتیجه، خطرات اجرایی یا امکان کلاهبرداری کاهش می‌یابد. هم زمان، هزینه حفظ و بایگانی اطلاعات هم برای مؤسسات مالی کاهش خواهد یافت.
سخن آخر
حوزه مالی مسلماً از مهم‌ترین بسترهایی است که از فناوری بلاکچین تأثیر خواهد گرفت. کافی است به خدمات گسترده مالی اپلیکیشن‌های دیفای نگاه بیندازید. انتقالات لحظه‌ای سرمایه، توکن‌سازی دارایی‌ها، وام‌دهی و توافقات دیجیتال فقط بخش کوچکی از این خدمات گسترده را تشکیل می‌دهند.
البته موانع فنی و قانونی هم بر سر راه تحقق پتانسیل این فناوری در حوزه مالی وجود دارد. اما به نظر می‌رسد که با مرور زمان، بانک‌ها و مراجع قانونی باید تسلیم این فناوری دیجیتال شوند و فقط تلاش کنند که مزیت رقابتی بهتری را ارائه دهند.
واقعیت این است که حضور بلاکچین در آینده امور مالی تثبیت شده است. همه به دنبال یک بستر شفاف، بدون مرز و بدون نیاز به مجوز هستند تا سرمایه خود را به صورت کارآمد منتقل کنند.
