توکن سوزی چیست و چه تاثیری در قیمت ارز دیجیتال دارد؟

توکن سوزی چیست؟ این فرآیند چگونه اجرا می‌شود؟ مزایا و معایب token burning چه مواردی هستند؟ کدام ارزها از فرآیند توکن سوزی استفاده می‌کنند؟

زمانی که صحبت از رمز ارزها می‌شود، بسیاری از مردم نگران تعداد بالای سکه‌های در گردش و عرضه بیش از حد سکه‌ها در بازار هستند. زمانی که تعداد کوین‌ها یا توکن‌های در گردش یک پروژه افزایش یابد، ارزش آن به مرور زمان کم می‌شود و سرمایه گذاران نمی‌توانند نگاه بلندمدتی به توکن یا کوین مورد نظر داشته باشند.

بنیان گذاران و تیم‌های توسعه شبکه‌های بلاکچینی برای جلوگیری از کاهش ارزش رمز ارز خود، از فرآیند token burning یا توکن سوزی استفاده می‌کنند. به کمک این فرآیند تعداد توکن‌های در گردش یک پروژه کاهش پیدا می‌کند. همین کاهش تعداد ارزها باعث افزایش قیمت در بلندمدت می‌شود. این فرآیند در بیشتر پروژه‌های کریپتویی استفاده می‌شود و بسیار محبوب است. در این مقاله قصد داریم تا این فرآیند را به صورت کامل بررسی کنیم.

فرایند توکن سوزی چیست؟

منظور از توکن سوزی، حذف کوین‌ها یا توکن‌ها از عرضه کلی یک رمز ارز است. فرآیند token burning تعداد کوین‌ها یا توکن‌های عرضه شده در بازار کریپتوکارنسی را کاهش می‌دهد. در این فرآیند کاربران تعدادی از رمز ارزهای خود را به آدرس‌های مشخصی ارسال می‌کنند. این آدرس‌ها محل سوزانده شدن توکن‌هاست.

زمانی که ارزهای دیجیتال به این آدرس‌ها منتقل می‌شوند، دیگر قابل دسترس نیستند و هیچ کاربری نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. این آدرس‌ها که به آدرس‌های خورنده (Eater Address) معروفند؛ کیف پول‌های طراحی شده توسط تیم توسعه شبکه هستند که کلید خصوصی ندارند و تنها با داشتن آدرس عمومی، امکان سوزاندن توکن‌ها را فراهم می‌کنند.

فرآیند token burning معمولا یک تلاش اجتماعی برای رشد قیمت در بلندمدت است. منظور از تلاش اجتماعی، همکاری همه کاربران برای مشارکت در این فرآیند است. زمانی که همه کاربران بخشی از رمز ارزهای خود را به آدرس‌های خورنده ارسال کنند؛ تعداد زیادی از ارزهای در گردش شبکه کاهش پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود تا در صورت ثابت ماندن یا افزایش تقاضا برای خرید این ارز، قیمت آن با رشد همراه شود و افرادی که بخشی از ارزهای خود را در فرآیند token burning از دست داده‌اند، با افزایش قیمت باقیمانده ارزهای خود، کسب سود کنند.

البته فرآیند token burning همواره یک تلاش اجتماعی در شبکه‌های بلاک چینی نیست. گاهی اوقات تیم توسعه یک پروژه، فرآیند توکن سوزی را در بازه‌های زمانی مشخص و از طریق کارمزد تراکنش‌ها اجرا می‌کند. در این حالت نیز در بازه‌های بلندمدت، با کم شدن تعداد کوین‌های در گردش یک پروژه، قیمت آن افزایش می‌یابد.

توکن سوزی چگونه انجام می‌شود؟

همانطور که اشاره شد، کاربران با ارسال توکن‌های خود به آدرس‌های خورنده، آن‌ها را از شبکه حذف و در کیف پول‌های مشخصی قفل می‌کنند. هیچ فردی به این کیف پول‌ها دسترسی ندارد و نمی‌تواند از توکن‌ها یا کوین‌های ارسال شده استفاده کند. روش‌های مختلفی برای اجرای فرآیند توکن سوزی وجود دارد. پرکاربردترین این روش‌ها، که در اکثر شبکه‌های بلاک چینی استفاده می‌شوند، موارد زیر هستند:

1. الگوریتم اثبات سوزاندن (proof of burn)
   یکی از روش‌های رایج برای اجرای فرآیند توکن سوزی، استفاده از الگوریتم اثبات سوزاندن (PoB) است. این الگوریتم برای بهبود الگوریتم اثبات کار (pow) ایجاد شد. بر طبق این الگوریتم، ماینرها با استفاده از سوزاندن بخشی از توکن‌های خود، می‌توانند پاداش بیشتری از شبکه دریافت کنند.
   در این روش ماینرها باید علاوه بر تهیه دستگاه‌های ماینر، بخشی از کوین بومی شبکه را خریداری کرده و در آدرس‌های مشخصی بسوزانند. با این کار دیگر فضای رقابتی شدیدی بین ماینرها ایجاد نمی‌شود و آن‌ها نیازی به خرید دستگاه‌های گران‌قیمت‌تر ندارند. درواقع فرآیند token burning باعث می‌شود تا سختی شبکه کاهش یابد و کاربر با دستگاه‌های پردازشی معمولی نیز بتواند در پردازش تراکنش‌ها مشارکت کند.
2. سوزاندن کارمزد تراکنش‌ها
   از دیگر روش‌های رایج برای اجرای token burning، سوزاندن کارمزد تراکنش‌ها است. اکوسیستم یک شبکه به کمک قراردادهای هوشمند در بلاک چین، در بازه زمانی‌های مشخص مقداری از کارمزدهای تراکنش‌ها را به آدرس‌های مختلفی ارسال کرده و آن‌ها را می‌سوزاند. درواقع زمانی که یک تراکنش در بلاکچین این شبکه‌ها انجام می‌شود، کارمزد تراکنش به صورت کوین یا توکن بومی اکوسیستم به شبکه پرداخت می‌شود. شبکه طی بازه‌های زمانی مشخصی، توکن‌های حاصل از کارمزد تراکنش‌ها را می‌سوزاند.
3. الگوریتم‌های استیبل کوین‌ها
   استیبل کوین‌ها رمز ارزهایی هستند که یک پل ارتباطی برای تبدیل ارزهای فیات به ارزهای دیجیتال ایجاد می‌کنند. پشتوانه این رمز ارزها، ارزهای فیاتی مانند دلار، یورو، یوآن، طلا و اوراق قرضه هستند. این نوع ارزها برحسب میزان ارزهای فیات قرار گرفته در خزانه خود، استیبل کوین ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال تتر به ازای هر 1 دلار، یک استیبل کوین تتر در بازار کریپتوکارنسی ایجاد می‌کند.
   گاهی اوقات میزان خزانه یک استیبل کوین (Stablecoin) کاهش پیدا می‌کند و آن ارز مجبور است تعدادی از رمز ارزهای خود را از بازار حذف کند. در این حالت استیبل کوین‌ها از الگوریتم‌ها و اوراکل‌ها به منظور سوزاندن توکن‌های بدون پشتوانه استفاده می‌کنند. در سال‌های گذشته مشخص شد که شرکت iFinex حدود 5 میلیارد رمز ارز تتر را بدون پشتوانه هیچ ارز فیاتی به بازار کریپتو عرضه کرده است. این شرکت برای اصلاح اشتباه خود، از الگوریتم‌های مشخصی برای سوزاندن این توکن‌ها استفاده کرد.

مزایای مکانیزم توکن سوزی (token burning)

• حفظ ارزش رمز ارزها برای سرمایه گذاران
  هدف اصلی توکن سوزی، تثبیت قیمت و افزایش اعتماد سرمایه گذاران به آینده رمز ارز است. زمانی که تقاضا برای خرید یک ارز دیجیتال ثابت بماند، کاهش تعداد عرضه در گردش رمز ارز باعث می‌شود تا قیمت در بلندمدت رشد کند. بسیاری از آلت کوین‌ها با سوزاندن منظم رمز ارز خود، یا سوزاندن کارمزد تراکنش‌ها، می‌توانند در بلندمدت میزان تقاضای رمز ارز را افزایش و قیمت آن را بالا ببرند.
• تقویت جوامع رمز ارزها token burning یک فرآیند جمعی است.
  بدین معنا که تنها چند کاربر محدود با سوزاندن و حذف کردن توکن‌های خود، نمی‌توانند قیمت ارز را در بلندمدت افزایش دهند. انجام این فرآیند نیازمند همکاری اکثریت کاربران شبکه است. به کمک این فرآیند، میزان مشارکت کاربران در رشد و توسعه شبکه مشخص می‌شود. در واقع معلوم می‌شود که چه میزان از کاربران به آینده این ارز امیدوار هستند و حاضرند توکن های خود را برای افزایش قیمت بسوزانند.

معایب مکانیزم توکن سوزی (token burning)

• از دست دادن دائمی رمز ارزها
  برای سوزاندن یک رمز ارز، ابتدا باید آن را از صرافی‌ها خریداری کنیم و سپس در آدرس‌های مشخصی بسوزانیم. بعد از اتمام سوزاندن توکن‌ها، رمز ارزها برای همیشه از کیف پول کاربر حذف می‌شوند و به هیچ عنوان نمی‌توان آن‌ها را بازیابی کرد. برای انجام فرآیند توکن سوزی باید نگاه بلندمدتی به آینده ارز داشته باشیم. در واقع قبل از خرید و سوزاندن توکن، باید چشم انداز آن را بررسی کنیم.
  کاربران معمولا برای شرکت در فرآیند token burning، بخشی از توکن‌های خریداری شده را می‌سوزانند و بخشی دیگر را برای کسب سود نگه می‌دارند. اگر رمز ارز سوزانده شده، آینده و چشم انداز مناسبی داشته باشد، قیمت آن در بلندمدت رشد می‌کند و کاربر با تعداد باقیمانده توکن خود، کسب سود می‌کند. اما در صورتی که پروژه فرآیند توکن سوزی را به خوبی اجرا نکند و یا آینده مناسبی نداشته باشد، سرمایه گذار متضرر می‌شود و دیگر نمی‌تواند به توکن‌های سوزانده شده خود دسترسی داشته باشد.
• برای تاثیرگذاری، به توکن‌های زیادی نیاز است!
  یکی از بزرگترین معایب فرآیند token burning این است که مقادیر کم تاثیر زیادی بر روی قیمت رمز ارز نمی‌گذارند. برای افزایش قیمت در بلندمدت، باید تعداد توکن‌های زیادی در شبکه سوزانده شود تا بتواند بر روی عرضه و تقاضا برای رمز ارز تاثیر بگذارد و قیمت آن را با رشد همراه کند. به عنوان مثال در رمز ارز شیبا اینو، حدود 589 میلیارد توکن در بازار کریپتوکارنسی در گردش است.
  با سوزاندن میلیون‌ها توکن، تنها کمتر از 1 درصد از رمز ارزهای شبکه کاهش پیدا می‌کند. این کاهش رمز ارزها هیچ تاثیری بر روی عرضه و تقاضای قیمت نمی‌گذارد و در نتیجه این فرآیند بی نتیجه است. تنها زمانی که چندین میلیارد توکن SHIBA در شبکه سوزانده شود، می‌توان در بلندمدت تاثیر آن را بر قیمت مشاهده کرد.

چه ارزهایی توکن سوزی دارند؟

1. بایننس کوین (Binance coin)

بایننس کوین، کوین بومی اکوسیستم binance محسوب می‌شود. به کمک این کوین کاربران می‌توانند بر روی پروژه‌های اکوسیستم بایننس سرمایه گذاری کنند. همچنین کاربران می‌توانند با داشتن این کوین، از تخفیف‌های معاملاتی داخل صرافی بایننس بهره‌مند شوند. بایننس کوین از همان ابتدای عرضه خود از فرآیند توکن سوزی استفاده می‌کرد. این فرآیند در این کوین به دو روش اتفاق می‌‌افتد:

• اولی از طریق کارمزد تراکنش‌های انجام شده در بلاک چین بایننس اسمارت چین است. در این روش بخشی از کارمزد تراکنش‌ها، که برحسب کوین BNB محاسبه می‌گردد، به آدرس‌های مشخصی ارسال و سوزانده می‌شود.
• دومی از طریق رویدادهای سه ماهه اتفاق می‌افتد. این رویدادها داخل بلاکچین بایننس اسمارت چین رخ می‌دهد که در آن اکوسیستم بایننس بخشی از سود خالص خود را به آدرس‌های مشخص ارسال کرده و آن‌ها را می‌سوزاند. فرآیند token burning در بایننس تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که حدود 50 درصد از کل کوین‌های شبکه (یعنی 100 میلیون BNB) از شبکه حذف شوند. در حال حاضر حدود 38 میلیون کوین BNB سوزانده شده است.

2. اتریوم (Ethereum)

بعد از بیت کوین، اتریوم بزرگترین رمز ارز بازار کریپتوکارنسی به حساب می‌آید. این رمز ارز بعد از اضافه کردن الگوریتم اثبات سهام به شبکه خود، تصمیم گرفت تا فرآیند توکن سوزی را به منظور افزایش بلندمدت ارز ETH در شبکه خود استفاده کند. نحوه token burning در این شبکه به وسیله کارمزدهای حاصل از فرآیند استیکینگ (Staking) انجام می‌شود. کاربران برای استیک کردن ارز ETH باید کارمزد مشخصی را به شبکه پرداخت کنند. شبکه در زمان‌های مشخصی، بخشی از کارمزدها را به آدرس‌های معینی ارسال می‌کند و آن‌ها را می‌سوزاند.

3. سولانا (Solana)

سولانا یک بلاک چین غیر متمرکز و متن باز است که قصد دارد بستری برای توسعه برنامه‌های غیر متمرکز (DApp) و قراردادهای هوشمند فراهم سازد. این بلاکچین یکی از رقیبان اصلی شبکه اتریوم به حساب می‌آید که از فرآیند سوزاندن توکن برای افزایش ارزش کوین خود استفاده می‌کند. این فرآیند از طریق کارمزد تراکنش‌های شبکه سولانا انجام می‌شود. درواقع در بازه زمانی‌های مختلفی، بخشی از کل کارمزد تراکنش‌ها به آدرس‌های مشخصی ارسال شده و از شبکه حذف می‌شوند.

4. یو اس دی کوین (USD Coin)

رمز ارز USDC یا USD Coin یکی از استیبل کوین‌های محبوب بازار کریپتوکارنسی است. در این استیبل کوین، فرآیند توکن سوزی برای افزایش قیمت در بلندمدت استفاده نمی‌شود؛ بلکه به کمک token burning کاربران می‌توانند استیبل کوین‌های USDC را بسوزانند و به مقدار آن، دلار آمریکا دریافت کنند. در واقع این استیبل کوین به کمک فرآیند token burning ارزهای خود را تولید یا می‌سوزاند.

5. پنکیک سواپ (Pancakeswap)

صرافی پنکیک سواپ، یکی از بهترین صرافی‌های غیر متمرکز در بازار کریپتوکارنسی است. این صرافی اکثر پروژه‌های نوپای دنیای کریپتو را پشتیبانی می‌کند. توکن بومی این صرافی CAKE نام دارد. این صرافی با روش‌های مختلفی توکن‌های خود را می‌سوزاند. در اولین روش، 0.05 درصد از کارمزدهای استخرهای نقدینگی به صورت دوره‌ای سوزانده می‌شوند.

همچنین بخشی از سود yield farming و توکن‌های تیم توسعه به صورت دوره‌ای و از طریق لاتاری سوزانده می‌شوند. کوین‌ها و توکن‌های ذکر شده، معروف‌ترین رمز ارزهایی هستند که از فرآیند توکن سوزی استفاده می‌کنند. علاوه بر این ارزها، توکن‌های بیبی دوج (baby doge)، ریپل (ripple)، شیبا اینو (shiba inu)، استلار (stellar) و تتر (tether) از این فرآیند استفاده می‌نمایند.