بورس کالا ایران یک بازار شفاف برای علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در کالاهای فلزی، نفت، صنعتی و کشاورزی است. صنایع بزرگ اقتصادی در این بازار حضور دارند و در تبادل میلیون‌ها تن کالا نقش دارند.
قیمت‌های رقابتی در این بازار از طریق اصول «عرضه و تقاضا» تعیین می‌گردد. البته شرایط بازار جهانی هم در این قیمت‌ها بی‌تأثیر نیست. تنوع مبادلات و ابزارهای قیمتی باعث شده است که پیش‌بینی آینده قیمت‌ها هم در این بازار میسر شود که آن را تبدیل به یکی از جذاب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در ایران می‌سازد. در واقع، تعیین یک قیمت منصفانه توسط کارشناسان این بازار و روند نوسانات تأثیر بسزایی در بورس کالای ایران دارد و آن را تبدیل به یک بازار قابل برنامه‌ریزی می‌سازد.
از جمله قابلیت‌های معاملاتی بورس کالای ایران می‌توانیم به قراردادهای نقدی، اعتباری و آتی اشاره کنیم که امکان افتتاح حساب اعتباری را هم میسر می‌سازد. این قابلیت‌ها باعث شده‌اند که بورس کالای ایران تبدیل به یک هدف سرمایه‌گذاری والا شود. به همین دلیل است که روز به روز بر تعداد سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان به این حوزه شفاف و سودآور افزوده می‌شود. چهارچوب‌های قانونی هم بر روند خرید و فروش در بورس کالای ایران نظارت دارند که بر امنیت آن می‌افزاید.
تاریخچه بورس کالا
پیدایش بورس کالا را می‌توانیم دویست سال قبل (قرن 19 م) ارزیابی کنیم. عدم وجود شفافیت در تعیین قیمت و فقدان چهارچوب‌های قانونی مطمئناً از دلایل اصلی ظهور این بازار به حساب می‌آیند که نیاز به بازارهای سنتی با نوسانات بالا و بدون منطق را کاهش می‌داد.
بازار بورس کالا از ویژگی‌های بازار مشتقه استفاده می‌کرد و ابزارهای مختلف معاملاتی را پیش روی سرمایه‌گذار قرار می‌داد. این ساختار مالی باعث می‌شد که افراد از نقاط مختلف جهان بتوانند از بستر فراهم‌شده برای خرید و فروش کالا استفاده کنند.
شاید برایتان سؤال باشد که چرا نیاز است که از بازار بورس کالا به جای بازارهای سنتی استفاده شود و چه کسانی از این بازار استفاده می‌کنند؟
در وهله اول، سرمایه‌گذارانی به حوزه بازار بورس کالا وارد می‌شوند که بخواهند از نوسانات قیمت در امان باشند و با قیمت‌های منطقی‌تر سر و کار داشته باشند. همین موضوع باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران برای ریسک کمتر وارد بازار بورس کالا شوند. البته از سوی دیگر، برخی سرمایه‌گذاران هم با هدف استفاده از نوسانات قیمت تلاش می‌کنند تا سود خود را افزایش دهند.
در حال حاضر، صدها بازار بورس کالا در سطح جهان وجود دارد که برخی از آن‌ها پیشینه‌ای بالغ بر 100 سال دارند. از جمله آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- بورس تجاری شیکاگو (CME) (با قدمت بیش از 170 سال)
- بورس فلزات لندن (LME) (با بیش از 130 سال سابقه)
- بورس کالای توکیو (TOCOM)
- بورس کالای نیویورک (NYMEX)
- بورس کالای شانگهای (SHFE)
بورس کالا در ایران
شورای عالی بورس براساس اهداف برنامه توسعه موظف است که بورس‌های کالایی را در ایران گسترش دهد. در همین راستا، بورس فلزات در سال 1382 و بورس کشاورزی در 1383 راه‌اندازی شدند. با ترکیب این دو بازار بورس در سال 1385 شاهد ایجاد شرکت بورس کالای ایران بودیم که در مهر 1386 رسماً به عنوان زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار شروع به فعالیت کرد.
بازار بورس کالا از شنبه تا چهارشنبه فعال است. هر تالار خرید بسته به نوع کالا دارای زمان متفاوتی برای خرید و فروش است. مشتریان باید پیش از آغاز تالار حتماً ثبت سفارش کنند و تمایل خود را نسبت به خرید کالا به کارگزاری ابلاغ کنند. به طور کلی می‌توانیم بازار بورس کالای ایران را به سه دسته کلی تقسیم کنیم.
1. بازار فیزیکی
اول از همه، بازار فیزیکی قرار دارد که جذابیت آن برای مشتریان بیشتر از سایر بخش‌ها است. دسته‌های مختلفی در بازار فیزیکی بورس کالا قرار دارد تا همه کالاها در یک تابلو به صورت گیج‌کننده قرار نگیرند.
دسته‌ها به صورت کلی عبارتند از:
- کالاهای صنعتی
- کالاهای معدنی
- کالاهای کشاورزی؛ این بازار چندان فعال نیست
- کالاهای پتروشیمی
- فرآورده‌های نفتی
- کالاهای صادراتی
- تالار فرعی (اموال غیر منقول، کالاهای وارداتی و غیره)
هر کدام از این دسته‌ها، گروه‌های متفاوتی را دربرمی‌گیرند. برای مثال در دسته صنعتی می‌توانیم به گروه‌های فولاد، آلومینیوم، مس، روی و مواد معدنی اشاره کنیم. در دسته فرآورده‌های نفتی هم گروه‌های قیر، پلیمر، مواد شیمیایی و روغن قرار دارند. هر کدام از این گروه‌ها هم شامل زیر گروه‌های بیشتر می‌شوند.
2. بازار مشتقه
مدیریت ریسک، احتمال افزایش سود و تنوع‌بخشی به بازار از جمله دلایلی هستند که بازار مشتقه را به وجود آورند. خریداران و فروشندگان در این دسته از معاملات بازار بورس کالا ایران می‌توانند قراردادهای متنوعی را بر روی یک کالای عرضه‌شده تنظیم کنند.
انواع محصولات (اعم از کشاورزی، پتروشیمی، فلزات گران‌بها یا هر کالای دیگر) می‌توانند به این صورت در بازار بورس کالا عرضه شوند. هم سرمایه‌گذاران بزرگ و اشخاص حقوقی و هم سرمایه‌گذاران خرد می‌توانند در این حوزه فعالیت کنند. بسته به کارگزاری مربوطه ممکن است از شما خواسته شود که فرم خاصی (معمولاً فرم پذیرش ریسک و شرایط قراردادها) را امضا کنید. قراردادهای آتی یا فیوچرز و قراردادهای اختیار معامله (option contract) دو مورد از مهم‌ترین نوع قراردادهای بازار مشتقه به شمار می‌آیند.
3. بازار مالی
بازار مالی برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر تأسیس شده است و 3 زیر مجموعه با نام‌های گواهی سپرده کالایی، صندوق سرمایه‌گذاری کالایی و قرارداد سلف موازی استاندارد دارد.
- گواهی سپرده کالایی: در این نوع گواهی، کالا به یک انباردار داده می‌شود و او مسئول نگهداری و ثبت جزئیات کالاست. رسید جزئیات کالا به بازار بورس کالا اهدا می‌شود تا متقاضیان بتوانند این قبض را خرید و فروش کنند.
- صندوق سرمایه گذاری کالایی: در گواهی سپرده کالایی، هزینه انبارداری و حمل و نقل (به طور کلی، هزینه‌های زنجیره تأمین) بر قبض کالا اعمال می‌شود. در صندوق سرمایه‌گذاری کالا این هزینه‌ها حذف شده و صرفاً خود قبض مبادله می‌شود.
- قرارداد سلف موازی استاندارد: این قرارداد بسیار شبیه به قراردادهای سلف است و در واقع یکی از زیر مجموعه‌های آن به شمار می‌آید. در این قرارداد فوروارد، عرضه‌کننده پیش از تحویل کالا به مشتری می‌تواند مبلغ آن را دریافت کند.
نحوه خرید از بورس کالا
شما می‌توانید با انجام سه مرحله ساده اقدام به ورود به بازار بورس کالای ایران کنند:
- احراز هویت مشتری: شما با داشتن مدارک هویتی خود می‌توانید با مراجعه به کارگزاری از احراز هویت مشتری مطمئن شوید. همچنین شما باید یک حساب وکالتی هم در بانک‌های اعلام‌شده از سوی بورس کالا افتتاح کنید.
- ثبت سفارش: کاربر بعد از تأیید صلاحیت باید یک حداقل سپرده را برای ثبت سفارش خود واریز نماید. این حداقل سپرده برای کالاهای داخلی 10 درصد و برای کالاهای صادراتی 5 درصد از معامله در نظر گرفته می‌شود. بعد از واریز، کارگزار اقدام به ثبت سفارش مشتری در سیستم معاملات بورس کالا می‌کند و رسید آن را به مشتری می‌دهد.
- تسویه: برای محصولات داخلی تا 3 روز و برای محصولات صادراتی تا 5 روز فرصت وجود دارد تا واریز وجوه و تسویه حساب انجام شود. با ارسال مشخصات به فروشنده، حواله تحویل کالا به خریدار داده می‌شود. اگر خریدار در موعد مقرر اقدام به تسویه حساب نکند، مشمول پرداخت جریمه و ابطال قرارداد خواهد شد.
توجه داشته باشید که میزان پیش‌پرداخت شما که باید در حساب وکالتی واریز شده و به صورت بلوکه در بیاید، بستگی به روند و نوسانات قیمتی دارد. به همین دلیل است که میانگین 10 درصد پیش‌پرداخت ممکن است کم و زیاد شود و گاهی تا مرز 50 درصد از ارزش کالا هم باشد. بازه زمانی پیش‌پرداخت معمولاً تغییر نمی‌کند و بلافاصله این رقم باید در حساب بلوکه شود.
با این حال، در صورت اتمام سفارش و انجام خرید نیاز است که تسویه حساب نهایی براساس شرایط تسویه (معمولاً بین 3 تا 5 روز) انجام شود. حتماً به شرایط خرید و فروش کالای مربوطه دقت کنید و توجه داشته باشید که این شرایط برای همه کالاها یکسان نیست. در صورت تأخیر در تسویه، خریدار به ازای هر روز معمولاً 0.25 درصد جریمه می‌شود. در صورت عدم پرداخت جریمه و تسویه حساب بعد از 3 الی 6 روز (بسته به شرایط کالا) کالای مورد نظر ابطال می‌شود و در اختیار آن خریدار نخواهد بود.
در مرحله اول، شما با دیدن آگهی عرضه از سوی کارگزاری خود متوجه خواهید شد که چه کالایی و در چه ساعتی به فروش خواهد رسید. در جزئیات این آگهی‌ها اشاره خواهد شد که فروش این کالا از چه نوعی است و پروسه‌های پرداخت و دریافت کالا به چه صورت انجام خواهد شد که در دسته «انواع قرارداد در بورس کالای ایران» در ادامه مقاله به این فرآیندها اشاره کرده‌ایم.
شما باید پیش از باز شدن تالار کالای مورد نظر خود در کارگزاری اقدام به ثبت سفارش نمایید. کارگزاری هم این سفارش را با محدودیت‌های قیمتی شما به بورس کالا می‌فرستد تا در صورت منطبق‌شدن قیمت‌ها خرید انجام شود.
نیاز است که شما پیش از باز شدن تالار مربوطه مقدار پیش‌پرداخت مورد نیاز را تهیه کرده و در حساب وکالتی خود بلوکه کنید. اگر سفارش تکمیل شود بسته به نوع سفارش باید تسویه حساب را انجام دهید و کالا را دریافت کنید. اگر سفارش تکمیل نشود هم مقدار پیش‌پرداخت شما به صورت اتوماتیک به شما برگردانده خواهد شد.
مشاهده قیمت‌ها و تابلو بورس کالا
برای مشاهده تابلوهای قیمتی طبیعتاً بهترین راه از طریق سایت اصلی بازار بورس کالا ایران است که با آدرس « https://cdn.ime.co.ir/ » در دسترس است. اصولاً هر کارگزاری هم تابلوهای قیمتی بورس کالا را برای تسهیل معاملات تریدرها در پلتفرم خود هم قرار می‌دهد.
برای مشاهده تاریخچه هر کدام از دسته‌های بورس کالا می‌توانید از آدرس « https://www.ime.co.ir/offer-stat.html » استفاده کنید. این آدرس دارای یک موتور جستجو راحت با فیلترهای مختلف و کاربردی است که به شما امکان می‌دهد تا سفارشات انجام‌شده در تاریخ‌های مختلف را مشاهده کنید. در فیلترهای این قسمت می‌توانید نوع دسته، نام تولید کننده، بازه زمانی، زیر گروه‌های مربوطه و غیره را انتخاب کنید.
مدارک مورد نیاز برای دریافت کد بورس کالا
برای دریافت کد در بورس کالا باید مدارک هویتی خودتان را با مراجعه به کارگزاری بورس ارائه دهید تا واجد شرایط اخذ کد معاملاتی شوید. این مدارک هویتی شامل کپی شناسنامه و کارت ملی می‌شوند.
در صورتی که می‌خواهید از قراردادهای آتی در بازار بورس کالا استفاده کنید، از شما درخواست می‌شود که علاوه بر فرم درخواست کد، یک اقرارنامه و فرم بیانیه ریسک را هم مطالعه کرده و آن را تکمیل و امضا نمایید.
بعد از احراز هویت و انجام مراحل ادارای، مدارک شما مورد تأیید کارگزاری قرار می‌گیرد و به بورس کالا ارسال می‌شود. در گام بعد، مدارک‌تان توسط بورس کالای ایران بررسی شده و در صورت تأیید کد معاملاتی برای شما (به عنوان مشتری) ارسال خواهد شد.
خرید خودرو در بورس کالای ایران
متقاضیان خرید ماشین از بورس کالا ایران باید ابتدا اقدام به اخذ کد بورس کالا کنند. برای اخذ کد بورس کالا باید از سامانه «ebgo.ir» استفاده کنید و فرم‌های مربوطه را پر کنید. البته به یاد داشته باشید که پیش از ورود به این سایت، شما باید احراز هویت خود را در سامانه سجام تکمیل کرده باشید. کارگزاری‌ها و سایت بازار بورس کالای ایران هم مسلماً فرم‌های لازم را برای ورود به این بازار بورس ارائه می‌دهند.
در سامانه سجام، شما با وارد کردن کد ملی و شماره موبایل خود یک کد دریافت خواهید کرد و با درج آن کد وارد پنل کاربری خود خواهند شد. بعد از این باید برخی مدارک خود را در این پنل ثبت و بارگذاری کنید. بعد از اتمام مراحل احراز هویت، یک نام کاربری و رمز عبور برای کاربر ارسال خواهد شد و پنل او فعال خواهد شد. فرم افتتاح حساب وکالتی هم در پایان ثبت نام ارائه می‌شود. با در اختیار داشتن فرم حساب وکالتی می‌توانید به بانک مربوطه مراجعه کنید و افتتاح حساب داشته باشید. با گشایش حساب، کار شما به عنوان خریدار به پایان می‌رسد و باید منتظر عرضه خودرو مورد نظرتان در بازار بورس کالا باشید.
پس از اعلام اطلاعیه عرضه آن خودرو و انتشار شرایط آن نیاز است که خریدار با توجه به شرایط اقدام به واریز وجه نقد مورد نیاز به حساب وکالتی خود کند. شما صرفاً باید ردیف عرضه دلخواه خود را انتخاب کنید و ثبت سفارش را از طریق کارگزاری انجام می‌دهید. شما می‌توانید سقف مبلغ پیشنهادی خود را هم برای رقابت ثبت کنید تا شانس خود را برای خرید افزایش دهید. در واقع شما با این کار به کارگزاری اجازه می‌دهید که تا سقف مربوطه به رقابت ادامه دهد.
بازار بورس کالا در ایران اخیراً سخت‌گیری‌های کمتری را نسبت به اشخاص حقیقی و حقوقی به منظور تسهیل فرآیند خرید خودرو اعمال کرده است. واقعیت این است که مطمئناً بستر بازار کالا می‌تواند مکان منصفانه‌ای برای کشف قیمت‌های عادلانه‌تر و حقیقی خودرو باشد تا مشتریان از انتخاب و خرید خود راضی‌تر باشند و با شفافیت بیشتر معامله کنند.
شرایط خرید خودرو از بورس کالا
برای ثبت نام در فرآیند خرید ماشین از بورس کالا نیاز است که از آدرس «www.ebgo.ir» استفاده کنید. در بخش «خرید خودرو» وارد بخش کارگزاری‌های فعال می‌شوید. با انتخاب کارگزاری خود به درگاه ebgo هدایت می‌شوید و باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید. اگر تا به حال کد بورس کالا دریافت نکرده و ثبت نام سجام را تکمیل نکرده‌اید، از سایت کارگزاری خود برای انجام مراحل ثبت نام، ارسال مدارک و احراز هویت استفاده کنید.
اخذ کد بورس کالا
پیش از ورود به سایت «ایبیگو» (ebgo)، مراحل اخذ کد بورس کالا را باید انجام دهید که پیش‌نیاز آن همان ثبت نام در سامانه سجام است.
از آنجا که اکثر مراحل ثبت نام پیش از این در سامانه سجام انجام شده است و تا حد زیادی احراز هویت شده‌اید، فقط نیاز است که فرم‌های کارگزاری خودتان را تکمیل کنید که برای اخذ کد بورس کالای فیزیکی نیاز است. در این فرم‌ها برخی از اطلاعات معمولی به صورت ساده از شما خواسته می‌شود.
در وهله اول باید اطلاعات و مشخصات فردی، اطلاعات شغلی و وضعیت مالی خود را وارد کنید و اطلاعات حساب بانکی هم از شما درخواست می‌شود. در مرحله بعد باید تصویر نمونه امضای خود را بارگذاری کنید. همچنین تصویر صفحات مختلف شناسنامه و کارت ملی خود را نیز آپلود کنید. حجم این تصاویر نباید بالغ بر 1 مگابایت باشند.
بعد از ورود به بخش «تعهدات مشتری» فقط بازار فیزیکی بورس کالا را انتخاب کنید. از آنجا که شما قصد حضور در بازار بورس کالای مالی، مشتقه یا آتی را ندارید، این بازارها را انتخاب نکنید. در پایین این صفحه هم بعد از مطالعه شرایط و ضوابط نیاز است که گزینه «قبول شرایط» را تیک بزنید. بدین ترتیب، مرحله اولیه ثبت نام شما به پایان می‌رسد.
افتتاح حساب وکالتی
بعد از اتمام مراحل اخذ کد بورس کالای فیزیکی که در بخش قبل توضیح داده شد، شما باید یک حساب وکالتی را معرفی و ثبت کنید. همان طور که در طول مقاله اشاره شد، این حساب وکالتی برای واریز وجوه پیش‌پرداخت نیاز است.
صفحه مربوط به افتتاح حساب وکالتی برای خرید خودرو بستگی به کارگزاری متفاوت است. البته جای نگرانی نیست و معمولاً خود کارگزاری به خوبی شما را به این صفحه هدایت می‌کند تا بعد از اخذ کد بورس کالا به افتتاح حساب بپردازید.
با ورود به صفحه افتتاح حساب وکالتی باید بانک مورد نظر خود را انتخاب کنید تا یک معرفی‌نامه به شما داده شود. با در دست داشتن این معرفی‌نامه و مراجعه حضوری به شعبه بانک مربوطه می‌توانید حساب وکالتی (حساب وکالتی سایپا یا حساب وکالتی ایران خودرو) خود را افتتاح کنید. پس از اتمام باید دوباره وارد پنل کاربری خود شوید و اطلاعات حساب را وارد نمایید.
ورود به سامانه «ebgo.ir»
با انجام مراحل بالا (احراز هویت در سامانه سجام، دریافت کد بورس کالای فیزیکی و افتتاح حساب وکالتی) یک کد نام کاربری و رمز عبور برای شما ارسال خواهد شد که برای ورود به سامانه «ebgo» مورد نیاز است. خود کارگزاری‌ها هم معمولاً یک میانبر برای دسترسی آسان کاربر به پورتال خود در این سامانه فراهم می‌کنند.
با ورود به پروفایل خود می‌توانید از سمت راست «خرید از بورس» و سپس گزینه «خرید خودرو» را انتخاب کنید تا لیست خودروهای عرضه شده در بورس کالای ایران را مشاهده کنید. جزئیات قیمت هر ماشین، نوع قرارداد، تاریخ عرضه و تحویل، حداقل قیمت و اطلاعات دیگری از این قبیل به شما ارائه خواهد شد که بهتر است آن‌ها را مطالعه نمایید و سپس تصمیم‌گیری مناسب را انجام دهید.
بعد از انتخاب، از گزینه «ثبت سفارش اولیه» در آخرین ستون استفاده می‌کنید و تعداد خودرو و قیمت مورد نظر را وارد می‌کنید و گزینه «ثبت نهایی» را می‌زنید تا سفارش شما ثبت شود. به گزینه‌های قیمت پایه و حداکثر قیمت مجاز توجه کنید تا انتخاب قیمت بهتری داشته باشید. به بازه عرضه و دوره ثبت سفارش توجه کنید تا قیمت مناسبی را ثبت کنید. همچنین لازم به ذکر است که هزینه‌های کارمزد، مالیات، بیمه و پلاک‌گذاری در این نرخ گنجانده نمی‌شوند. برای اطلاع از این هزینه‌ها به اطلاعیه و آگهی‌های خرید آن خودرو مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که اگر «قیمت پیشنهادی» شما کمتر از «کشف قیمت» باشد، خریدی توسط کارگزاری برای شما انجام نمی‌شود. اگر «قیمت پیشنهادی» شما بالاتر از «کشف قیمت» باشد، کارگزاری در همان نرخ کشف قیمت اقدام به خرید برای شما می‌کند.
حتماً از تصمیم خود در خصوص خرید خودرو مطمئن شوید، زیرا مبالغ و هزینه‌های فسخ قرارداد یا عدم تسویه به‌موقع از پیش‌پرداخت شما در حساب وکالتی کسر خواهد شد.
چه خودروهایی در بازار بورس کالا عرضه می‌شوند؟
انواع خودروهای داخلی شرکت‌های «سایپا» و «ایران خودرو» در بازه‌های زمانی متفاوت در طول سال عرضه می‌شوند. علاوه بر این، خودروهایی همچون «ریسپکت» (Respect)، «فیدلیتی» (Fidelity)، «دیگنیتی» (Dignity)، «هایما» (Haima)، «لاماری» (Lamari) و خودروهای پژو 207، دنا، دنا پلاس و تارا هم تا به حال در بازار بورس کالای ایران عرضه شده‌اند.
در حال حاضر و در هنگام نگارش این مقاله در اوایل سال 1402، چهار خودروی کامیون EM Power، کامیونت فورس (Force) خوابدار و بدون خواب و همچنین کامیون FAW در مرحله عرضه قرار دارند.
معمولاً کارگزاری هم با ارسال پیامک شما را در جریان عرضه‌های جدید قرار خواهد داد. خودتان هم می‌توانید با چک کردن سایت ebgo از طریق سامانه کارگزاری در فواصل مختلف از عرضه خودروها و شرایط آن‌ها آگاه شوید.
نحوه عرضه و فروش در بازار بورس کالای ایران
همچون مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور خرید، در پروسه عرضه هم شرکت‌ها باید همین مدارک را ارائه بدهند. علاوه بر این، آن‌ها موظف هستند که فرم‌های مربوطه را از کارگزاری یا خود سایت بورس کالای ایران تهیه و پر کنند. این فرم‌ها دارای جزئیات بسیار مهمی است و نشان می‌دهد که آن شرکت دارای چه محصولی است و با چه استانداردها، میزان و بازه زمانی عرضه و غیره است.
اتمام این فرآیند موجب دریافت کد خاصی نمی‌شود. اگر چه در پروسه خرید، یک کد خرید بورس کالا به شخص اهدا می‌شود، اما در پروسه فروش صرفاً اعداد روی تابلو نشان‌دهنده میزان عرضه خواهند بود. به همین دلیل است که شرکت‌های مربوطه باید نسبت به تداوم عرضه متعهد باشد و در غیر این صورت از تابلوی اصلی بورس کالا به تابلوی فرعی منتقل خواهند شد.
انواع قرارداد در بورس کالای ایران
همان طور که گفته شد، ویژگی‌های متنوع معاملاتی در بورس کالای ایران پیش روی سرمایه‌گذاران قرار دارد.
سرمایه‌گذاران می‌توانند انواع معاملات را در این بازار گسترده تجربه کنند.
- قرارداد نقدی یا اسپات (Spot): در این نوع معامله، شما بلافاصله کلیه مبلغ قرارداد را پرداخت می‌کنید و کالا نیز به صورت آنی به شما اهدا می‌شود.
- قرارداد سلف یا فوروارد (Forward): شما در این نوع قرارداد بلافاصله پرداخت را انجام می‌دهید، اما کالا طبق سررسید دریافت خواهد شد.
- قرارداد نسیه یا اعتباری (Credit): طبق این معامله، دریافت کالا بلافاصله انجام می‌شود و نحوه پرداخت طبق سررسید انجام خواهد گرفت.
- قرارداد آتی (Future): همان طور که از اسم این قرارداد مشخص است، بخشی از پرداخت ارزش کالا بلافاصله انجام خواهد شد ولی به صورت کلی تعهد مبادله کالا برای آینده صورت می‌پذیرد.
فواید بورس کالا در ایران
بازارهای کالا در همه جای جهان به منظور ایجاد یک ساختار نظام‌مند و قانونی برای تبادل کالا به شمار می‌آید. به همین دلیل است که بازار بورس کالا همیشه در جهت افزایش رفاه اقتصادی و ایجاد یک توازن مناسب میان عرضه و تقاضا به عنوان یک عنصر اصلی به چشم می‌آید. همه سرمایه‌گذاران و تولید کنندگان می‌توانند از این فضای رقابتی و شفاف برای بهره اقتصادی استفاده کنند.
بورس کالا در ایران در جهت اجرای برنامه توسعه و بهبود اقتصاد کشور به وجود آمد. تضمین منافع طرفین معامله از جمله رویکردهای این بازار به شمار می‌آید تا اعتماد میان کاربران به وجود بیاید. این بازار با انواع ویژگی‌ها و ابزارهای معاملاتی مطمئناً می‌تواند باعث رونق اقتصادی شود و طیف گسترده‌تری از سرمایه‌گذاران را در اقتصاد کشور درگیر کند که می‌تواند موجبات ایجاد یک ساختار اقتصادی منسجم‌تر را فراهم کند.
بورس کالای ایران هم دارای اصول و ساختار دقیق برای قیمت‌گذاری است و کارشناسان بورس بر این پروسه نظارت دارند. به طور کلی، میزان عرضه و تقاضا مشخص‌کننده قیمت یک کالا به شمار می‌آید.
بورس کالای ایران هم از انواع روش‌های معاملاتی بازارهای مشتقه (همچون معاملات فیوچرز، اسپات و فوروارد) پشتیبانی می‌کند که به شما اجازه می‌دهد تا سهم سود خود را از این بازار بیشتر کنید. با همه این‌ها، شما قادر خواهید بود که مدیریت ریسک بهتری را هم در این معاملات پیشرفته اعمال کنید و ضرر کمتری را (در صورت اتخاذ استراتژی درست) بپذیرید.
سخن پایانی
بازار بورس کالای ایران در سال 1382 در راستای سند چشم‌انداز توسعه پایه‌گذاری شد. بازار بورس کالا در ایران به تبعیت از بورس کالا در کشورهای خارجی تلاش دارد تا کشف قیمت را به صورت عادلانه دربیاورد و یک بستر نسبتاً آزاد را پیش روی خریداران و فروشندگان قرار بدهد.
در سال‌های اخیر تلاش شد تا شرکت‌ها و کارخانه‌های بیشتری وارد این حوزه شوند تا با افزایش میزان عرضه شاهد رقابت بیشتر متقاضیان باشیم. از سوی دیگر محدودیت‌های خرید هم تا حد زیادی برداشته شد و به همین دلیل خریداران خرد توانسته‌اند علاقه خود را نسبت به خرید برخی کالاهای مصرفی (مانند بورس خودرو) نشان بدهد که طبعاً نرخ آزادانه‌تر و معقول‌تری را ارائه می‌دهد. در طول این مقاله هم سعی کردیم که همین جنبه اقتصادی بورس کالا را به شما نشان بدهیم و شما را با چگونگی ورود به بورس کالای ایران آشنا کنیم.
امید است که با نظارت سازنده بر قیمت‌ها و افزایش حضور خریداران و فروشندگان بتوانیم شاهد بهبود چرخه اقتصادی کشور در این حوزه باشیم. با افزایش حضور فروشندگان می‌توان امیدوار بود که انحصار قیمت‌ها کاهش یابد و خریداران هم وارد یک رقابت منصفانه بشوند. نظارت بر میزان عرضه و تقاضا هم از مسائل مهمی است که با الزام اعلام عرضه یک هفتگی تا حدودی بهبود یافته است و شرکت‌ها چندان نمی‌توانند با کاهش یا افزایش عرضه به دستکاری بازار بپردازند.
ورود به بازار بورس کالا تقریباً به طور کامل شبیه ورود به بازار سهام است. شما باید یک کد بورس کالا تهیه کنید که متفاوت از کد بورس سهام شماست، اما همان مدارک را نیاز دارد و فقط در ارسال و ثبت فرم‌ها متفاوت است. برای ثبت سفارشات حتماً از یک کارگزاری مطمئن و باسابقه استفاده کنید. ثبت سفارش نیاز به بلوکه پیش‌پرداخت (معمولاً به میزان 10 درصد از کل ارزش کالا) دارد که باید در حساب وکالتی فرد بلوکه شود. نحوه تسویه حساب و دریافت کالا هم بسته به نوع کالا، وضعیت عرضه و نوع معامله دارد که در طول مقاله به انواع مختلف آن‌ها اشاره شد.
سوالات متداول
خیر. کد سهام مربوط به بورس اوراق بهادار و سهام است. شما برای حضور در بازار بورس کالا نیاز به کد بورس کالا دارید. البته مدارک مورد نیاز برای اخذ کد بورسی تقریباً در هر دو مورد یکسان است و اگر کد سهام را در اختیار دارید احتمالاً با این پروسه آشنا باشید و در نتیجه کار سخت و جدیدی در پیش ندارید. شرایط خاصی برای دریافت کد وجود ندارد. اگر شرایط خاصی باعث محدودیت خرید شما شود، به واسطه شرایط خاص خرید یک کالا یا سهمیه‌های خاص به وجود می‌آید.
اشخاص حقوقی باید مدارک بیشتری را به بورس کالای ایران تسلیم کنند. از جمله این مدارک می‌توانیم به اظهارنامه، صورت مالی، احراز هویت اعضای هیئت مدیره و پر کردن فرم‌های مربوطه اشاره کنیم. دقیقاً مثل اشخاص حقیقی، در اینجا هم مدارک در صورت تأیید از سوی بورس کالا دوباره به متقاضی برای امضا ارسال می‌شود. در نهایت هم یک نسخه امضاشده نزد کارگزاری و یک نسخه نزد بورس کالای ایران نگهداری خواهد شد.
خیلی عالی بود. کاش از این مدل مقالات بیشتر میذاشتین
سپاس از همراهی شما بله حتما