Fomo یا ترس از دست دادن چیست؟ چگونه افراد دچار fomo می‌شوند؟ ترس از دست دادن چه تاثیری بر روی روند معاملات می‌گذارد؟ اکثر فعالان بازارهای مالی این تجربه را داشته‌اند که به دلیل ترس از دست دادن یا عقب افتادن از سایر معامله‌گران در دریافت سود بیشتر معاملات، خرید و فروش نادرست و هیجانی انجام داده‌اند که باعث ضرر به سرمایه آن‌ها شده است.
در واقع اگر کاربران به دلیل ترس جاماندن از سود بازار و ترس از دست دادن آن، وارد معاملات هیجانی شوند، اصطلاحا می‌گوییم درگیر فومو یا fomo شده اند. ترس fomo یا fear of missing out باعث ایجاد واکنش‌های احساسی و تصمیمات هیجانی در فعالان بازار میشود و در بیشتر مواقع سرمایه آن‌ها را با ضرر مواجه می‌کند. ضرر حاصل از ترس فومو معمولا باعث ایجاد واکنش‌های دیگر نیز میشود و کاربر با انجام معاملاتی هیجانی‌تر و پر ریسک تلاش می‌کند تا ضرر خود را جبران کند؛ که در بیشتر مواقع موفق نمی‌شود. در این مقاله تلاش داریم تا با مفهوم فومو و تاثیر آن بر روی معاملات افراد آشنا شویم.
Fomo یا ترس از دست دادن
فومو یا fomo مخفف عبارت fear of missing out به معنی ترس از دست دادن میباشد. هنگامی که یک کاربر دچار ترس فومو میشود، به دلیل ترسی که به خاطر از دست دادن فرصت معامله یا سرمایهگذاری در ذهن خود دارد، معاملات هیجانی انجام میدهد. ترس فومو تنها مربوط به بازارهای مالی نمی‌شود، بلکه در برخی از مسائل روزمره و اجتماعی ترس فومو وجود دارد.
همچنین ترس فومو در اکثر کاربران موجود در بازارهای مالی ایجاد میشود و حتی کاربران حرفه‌ای و با تجربه معاملاتی بالا ممکن است دچار فومو شوند. وجود شبکه‌های اجتماعی مختلف و گسترش ارتباط کاربران در بین مردم، احتمال فومو یا ترس از دست دادن را افزایش میدهد. هنگامی که کاربران به ترس فومو دچار می‌شوند، تمرکز آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و نمی‌توانند کارها و معاملات را درست و بادقت انجام دهند.
به عنوان مثال، در یک شبکه مجازی درباره سهام یک شرکت صبحت‌های زیادی میشود و اکثر پیام‌ها درباره چشم انداز مثبت آن پروژه و سودهای کلان آن در آینده نوشته میشود. برخی از فعالان بازارهای مالی با مطالعه پیام‌ها ممکن است به این فکر بیفتند که ” با خرید سهام این شرکت می‌توانم سود بسیار خوبی کسب کنم و تا فرصت دارد باید نسبت به خرید آن اقدام کنم؛ وگرنه سود آن از دست می‌رود و من از بازار عقب می‌مانم.” در این حالت فرد تنها با مطالعه اخبار یا گزارشات مثبت یک شرکت، دچار فومو یا ترس از دست دادن فرصت میشود و بدون بررسی‌های بیشتر به سراغ خرید سهام آن شرکت می‌رود.
تجربه نشان داده است که در اکثر این مواقع، فرد سهام را با قیمت گرانی خریداری می‌کند و سپس با ضرری بالا از آن خارج میشود. در واقع فرد به دلیل هیجان ناشی از گزارشات و اخبار مثبت یک شرکت دچار فومو میشود و احساس می‌کند که بررسی بیشتر شرکت یعنی از دست دادن فرصت برای کسب سود !
ترس فومو که اغلب به دلیل وجود فکر “از دست دادن فرصت” ایجاد میشود، در مسائل اجتماعی و روزمره نیز وجود دارد. به عنوان مثال افرادی که از موبایل خود استفاده بیش از حد دارند و مدام وضعیت تلفن خود را چک می‌کنند، ذهن آن‌ها درگیر این موضوع است که “ممکن است پیام جدیدی آمده باشد و من دیگر نتوانم آن را بخوانم!” و یا “بهتر است الان تلفنم را چک کنم تا خبرهای جدید را از دست ندهم!”. اکثر این افراد درگیر ترس از دست دادن فرصت چک کردن پیام‌ها و اخبار را دارند و نگران هستند تا از دیگران جا نمانند و به روز باشند.
چگونه تشخیص دهیم که دچار ترس از دست دادن یا fomo شدیم؟
بسیاری از فعالان بازارهای مالی ممکن است دچار ترس از دست دادن (فومو) شوند، اما از این موضوع اطلاع نداشته باشند. معمولا ترس فومو دارای نشانه‌های مختلفی است. این نشانه‌ها ممکن است به ظاهر ساده باشند، اما می‌توانند اثرات مخربی در رفتارها و معاملات افراد در زمینه‌های اجتماعی و مالی بگذارند. از مهم‌ترین نشانه‌ها برای تایید وجود فومو در یک شخص موارد زیر است:
1. داشتن عجله در تصمیمات زندگی
یکی از علائم اصلی برای وجود فومو، وجود عجله در تصمیمات کاری و روزمره است. در واقع افرادی که تمایل دارند از یک سرگرمی به یک سرگرمی دیگر بروند و یا با عجله از یک شغل به یک شغل دیگر بروند، در نهایت نمی‌توانند در یک مهارت متخصص شوند و تنها درجا می‌زنند. البته تغییر شرایط شغلی یا سرگرمی همواره به معنی وجود ترس فومو نیست، اما اگر این موضوع دائم تکرار شود و تصمیمات با عجله و بدون فکر گرفته شود، نشان میدهد که شخص در زندگی خود عجله دارد و به سندروم فومو مبتلا شده است.
این نوع هیجان معمولا در کاربران بازار کریپتوکارنسی دیده میشود. بازار کریپتو به دلیل ماهیت آن و نوپا بودن، دارای نوسانات شدید قیمتی است و هیجان معاملاتی بالا در آن وجود دارد. کاربرانی که بعد از هر نوسان، تصمیم می‌گیرند که سرمایهگذاری خود را تغییر دهند و بر روی یک پروژه جدید سرمایهگذاری کنند، دچار فومو شده‌اند.
کاربران برای آن که بتوانند در بازارهایی همچون بازار ارزهای دیجیتال موفق باشند و سود پایدار کسب کنند، باید توانایی صبر در معاملات را افزایش دهند. این موضوع علاوه بر ایجاد اثرات مثبت در معاملات آن‌ها، بر روی زندگی روزمره آن‌ها نیز اثرگذار است.
2. بله گفتن در بیشتر موقعیت‌ها
از دیگر نشانه‌های مهم برای وجود ترس فومو، “بله گفتن” در اکثر مواقع است. این موضوع معمولا در مواجه با تحلیل‌ها و اخبار اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال شخص درباره یک رمز ارز، خبر یا تحلیلی را در اینترنت مطالعه می‌کند. خبر مطالعه شده به شخص ذهنیت مثبت میدهد و شخص مجاب میشود تا رمز ارز مربوطه را خریداری کند.
در این حالت کاربر از خود می‌پرسد: “آیا این تحلیل اعتبار کافی دارد؟”، “آیا می‌توانم به این تحلیل اعتماد کنم؟”، “آیا تحلیل انجام شده درست است؟”، “آیا تحلیل انجام شده با استراتژی معاملاتی من همخوانی دارد؟”. زمانی که فرد در مدت زمان کوتاهی به این سوالات “بله” بگوید، در واقع نوعی ترس از دست دادن یا fomo در آن ایجاد شده است و حاضر نیست تا بر روی آن تحلیل وقت بگذارد و بررسی بیشتری انجام دهد.
3. استفاده بیش از حد از فضای مجازی
وجود شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات گسترده در سراسر جهان، یک مزیت فوق‌العاده در جهان امروز محسوب میشود که افراد به سادگی می‌توانند به اقیانوسی از اطلاعات دسترسی داشته باشند. وجود این دسترسی همان‌طور که می‌تواند بسیار مفید و کاربردی باشد، از طرفی هم می‌تواند باعث مشکل در وضعیت اجتماعی و مالی کاربران شود.
استفاده بیش از حد از فضای مجازی و اتلاف وقت در آن، باعث میشود تا کاربر اطلاعات پراکنده و زیادی را دریافت کند. همین موضوع می‌تواند به طور ناخودآگاه باعث شود تا شخص شرایط خود را با دیگران مقایسه کند. این مقایسه می‌تواند هم از نظر مالی و معاملات و هم از نظر سبک زندگی اتفاق بیفتد. در این حالت کاربر نوعی احساس شکست و عدم رضایت در خود احساس می‌کند و سندروم فومو در آن فعال میشود.
4. عدم رضایت کافی از زندگی
از دیگر عوامل موثر در ایجاد ترس فومو، رضایت کم از زندگی است. این مورد به مورد قبلی، یعنی استفاده بیش از حد از فضای مجازی، نیز مربوط میشود. در واقع کاربرانی که زندگی خود را با دیگران مقایسه می‌کنند و از شرایط زندگی خود راضی نیستند، دچار ترس فومو شده و همواره وضعیت خود را کافی نمی‌دانند. این موضوع با تلاش کردن برای ایجاد زندگی بهتر متفاوت است.
در واقع افراد برای ساخت زندگی یا شرایط مالی بهتر نباید شرایط خود را با شخص دیگری مقایسه کنند و باید سعی کنند تا با گذشته خود رقابت کنند. این موضوع در بازارهای مالی بسیار مهم است. افراد به جای مقایسه میزان سود دیگر افراد، باید استراتژی و نوع معاملات خود را در زمان گذشته مقایسه کنند و بررسی کنند که آیا اشتباه قبلی تکرار میشود؟ آیا نسبت به گذشته پیشرفت داشته اند؟
5. عدم رعایت سبک زندگی سالم
از دیگر عوامل مهم در ایجاد فومو، وجود سبک زندگی ناسالم است. سبک زندگی ناسالم علاوه بر ایجاد فومو، بر روی کارهای روزمره و اجتماعی شخص تاثیر مخربی دارد. وجود عادت‌های غلط مانند نبود خواب کافی و منظم، عدم برنامه ریزی روزانه، مصرف بیش از حد فست فودها و عدم توجه به تغذیه‌های سالم، نبود ورزش منظم، افکاری منفی و استرس زیاد همگی باعث ایجاد سبک زندگی ناسالم و در نهایت موجب فومو میشود.
فعالان بازارهای مالی باید سبک زندگی سالم و منظمی را برای خود تنظیم کنند تا بتوانند در شرایط دشوار بازارهای مالی دوام بیاورند. وجود برنامه ریزی روزمره، برنامه غذایی ساده و سالم، ورزش سبک و مرتب از ساده‌ترین راه‌ها برای دوری از سبک زندگی ناسالم است.
6. تمایل زیاد به درخشیدن
از مهم‌ترین نشانه‌ها برای اثبات وجود سندروم فومو در یک فرد، میل شدید آن به دریافت سودهای ترند بازار است. در واقع افرادی که تمایل دارند در هر زمینه‌ای از ترندها استفاده کنند و به نوعی در آن موفق باشند، تمایل زیادی به درخشیدن دارند. این افراد غالبا کمال‌گرا هستند و می‌خواهند از تمامی سودهای بازار بهره مند شوند
بدیهی است که هیچ کاربری نمی‌تواند از تمامی سودهای بازارهای مالی استفاده کند و تنها به فومو دچار میشود. فومو در این حالت بدین صورت اتفاق می‌افتد که با ترند شدن یک ارز دیجیتال یا سهام یک شرکت، کاربران نگران می‌شوند که ممکن است از سود ارز دیجیتال یا سهام ترند شده عقب بیفتند.
این نوع کاربران معمولا به نظر و حرف دیگران اهمیت زیادی می‌دهند و چندان از استراتژی مشخصی استفاده نمی‌کنند. در این حالت این کاربران وارد سهم یا ارز دیجیتال ترند شده و به دلیل نداشتن تارگت یا هدف مشخص، متضرر می‌شوند. گرچه در این حالت برخی از کاربران می‌توانند به سود برسند، اما به دلیل نبود استراتژی درست در نهایت متضرر خواهند شد.
7. ترس از دست دادن فرصت
داشتن احساس از دست دادن فرصت و طرد شدن توسط افراد، نشان دهنده وجود ترس فومو است. به عنوان مثال اگر در جمعی دوستانه افراد درباره پروژه یک ارز دیجیتال صحبت کنند و شما از آن اطلاعی نداشته باشید، ممکن است ناخداگاه این حس به شما تلقین شود که “ممکن است این پروژه فرصت مناسبی برای خرید باشد، پس بهتر است روی آن سرمایهگذاری کنم.” در واقع اگر شخص استراتژی و اعتماد به نفس کافی را نداشته باشد، ممکن است به واسطه صحبت‌های جمعی از دوستان خود وارد سرمایهگذاری ناآگاهانه شود که به احتمال زیاد متضرر میشود.
8. تمایل به ایجاد ارتباط‌های اجتماعی زیاد
تمایل به داشتن دوستان زیاد و ارتباط گرفتن با اکثر افراد، از دیگر نشانه‌های وجود فومو است. کسانی که تمایل دارند تا تمامی افراد را به خود جذب کنند و با آن‌ها ارتباط بگیرند، به دنبال نوعی کسب رضایت از دیگران هستند. این موضوع به دلیل عدم اعتماد به نفس کافی و ترس از طرد شدن میباشد. افرادی که تمایل به داشتن ارتباط‌های اجتماعی بسیار هستند، معمولا شخصیت وابسته‌ای دارند و نمی‌توانند استراتژی مختص خود را طراحی کنند. در نتیجه با نظر افراد دیگر وارد معامله شده و معمولا متضرر می‌شوند.
تاثیرات فومو (ترس از دست دادن) در بازارهای مالی
بعد از آن که کاربران دچار سندروم فومو می‌شوند، دست به اشتباهات بزرگی در سرمایهگذاری می‌زنند که جبران آن بسیار دشوار است. فومو در بازارهای مالی علاوه بر آن‌که فرد را متضرر می‌کند، بر کلیت بازار نیز تاثیر می‌گذارد. از تاثیرات فومو در بازارهای مالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. ایجاد معاملات هیجانی: افرادی که در تله فومو قرار می‌گیرند، در زمان تایم معاملاتی بازارها تصمیمات هیجانی می‌گیرند و به تبع آن، معاملات سریع و هیجانی از خود ثبت می‌کنند. معاملات ثبت شده باعث ایجاد هیجان بیشتر بر روی سایر افراد میشود و به مانند یک دومینو این هیجان به سایر کاربران منتقل میشود.
2. ضررهای سنگین معاملاتی: همان طور که اشاره شد، کاربرانی که ترس از دست دادن فرصت به آن‌ها غلبه می‌کند و تمایل دارند تا از بازار عقب نمانند، میزان ریسک پذیری خود را بالا می‌برند و سرمایه خود را در پروژه‌ها و شرکت‌های پرریسک سرمایهگذاری می‌کنند. در واقع کاربری که دچار فومو میشود، تصمیم می‌گیرد که با ورود به پروژه‌های پر ریسک با سود بالا، فرصت عقب افتاده ذهنی خود را جبران کند. در اکثر این شرایط، افراد متضرر می‌شوند و اصل سرمایه آن‌ها از بین می‌رود.
3. نا امیدی از فعالیت در بازارهای مالی
فومو در بازارهای مالی همانند یک ویروس واگیردار عمل می‌کند. ابتدا با ضررهای کوچک کاربر را مجاب می‌کند تا ریسک بیشتری بر روی سرمایه خود انجام دهد. سپس بعد از افزایش ریسک و انجام معاملات هیجانی، ضرر بیشتری به سرمایه خود می‌زند. این موضوع ممکن است تا جایی ادامه پیدا کند که اکثر سرمایه شخص از بین برود. در این حالت افراد دیگر تمایلی به فعالیت در بازارهای مالی ندارند و ترجیح می‌دهند که از این بازارها به طور کامل خارج شوند.
4. ایجاد حباب قیمتی
از دیگر تاثیرات فومو در بازارهای مالی، ایجاد حباب قیمتی است. این موضوع بدین صورت اتفاق می‌افتد که ابتدا یک ارز دیجیتال ترند شده و در بیشتر گفتگوها از آن صحبت میشود. در این حالت کاربرانی که دچار سندروم فومو هستند، نگران می‌شوند که ممکن است از سود این رمز ارز غافل شوند و به نوعی فرصت را از دست بدهند.
بنابراین به سرعت تصمیم به سرمایهگذاری بر روی آن ارز می‌گیرند. در این حالت با ورود افراد جدید به رمز ارز ترند شده، قیمت آن مجدد افزایش می‌یابد. سیل نقدینگی کاذب که تنها به دلیل فومو وارد معاملات این ارز دیجیتال شده است، قیمت آن را بدون دلیل بنیادی بالا می‌برد. در این حالت معمولا پول‌های هوشمند و سرمایه‌گذاران آگاه از معاملات این رمز ارز خارج می‌شوند. بعد از کم شدن احساسات و کاهش ترس فومو، به دلیل نبود خریداران بزرگ، قیمت ارز دیجیتال با افت شدیدی همراه میشود و اصطلاحا حباب قیمتی آن می‌ترکد.
چگونه فومو یا ترس از دست دادن را کنترل کنیم؟
کاربران زیادی ممکن است در تله فومو قرار گیرند و به وسیله آن ضررهای زیادی را تجربه کنند. برای آن که بتوانید بر ترس فومو یا از دست دادن فرصت غلبه کنید، می‌توانید توصیه‌های زیر را انجام دهید:
1. ایجاد پلن معاملاتی مخصوص برای خود
از مهم‌ترین و اصلی‌ترین موارد برای موفقیت در بازارهای مالی، ایجاد یک استراتژی مشخص و منحصر به فرد برای هر کاربر است. اگر می‌خواهید در تله فومو قرار نگیرید، باید معاملات خود را برحسب استراتژی و پارامترهای مشخص و از پیش تعیین شده انجام دهید.
2. احساسات در معاملات ممنوع!
یک واقعیت مهم در معاملات بازارهای مالی وجود دارد و آن این است که هیچ احساساتی نمی‌تواند به معاملات شما کمک کند. افراد باید همانند رباتی بدون احساس، احساسات خود را در معاملات حذف کنند و تنها بر حسب پارامترهای استراتژی، معاملات را انجام دهند.
3. ایجاد ژورنال معاملاتی
ژورنال معاملاتی بدین معناست که کاربران بتواند معاملات خود را ثبت کند و برحسب آن بتواند نقاط قوت و ضعف خود را تشخیص دهد. با ایجاد ژورنال معاملاتی، کاربر به نوعی می‌تواند شخصیت معاملاتی خود را پیدا کند و برحسب آن استراتژی خود را عوض یا بهبود ببخشد.
4. بازار همیشه فرصت‌های جذابی دارد
از دیگر نکات مهم برای غلبه بر فومو این است که بدانید بازار مجدد فرصت سوددهی میدهد. برخی افراد تصور می‌کنند که بازار تنها در مقطعی می‌تواند سودده باشد و بعد از آن نمی‌توانند سودهای بالایی کسب کنند. این تصور کامل اشتباه است. بازارهای مالی در مقاطع مختلف توانسته اند سودهای بسیار خوبی ایجاد کنند؛ تنها کاربران باید بتوانند نقاط ورود مناسب را پیدا کنند و به موقع از آن خارج شوند.
سخن پایانی
فومو یا fear of missing out نوعی تله احساسی است که ممکن است ضربه‌های مالی و اجتماعی سنگینی به افراد وارد کنند. فومو از ترس از دست دادن فرصت‌ها نشات می‌گیرد، جایی که افراد تصور می‌کنند که در یک موضوع عقب افتاده‌اند و باید با تصمیمات سریع آن را جبران کنند. معمولا کاربران بازارهای مالی، علی الخصوص بازار ارزهای دیجتیال، دچار ترس فومو می‌شوند.
افراد باید بتوانند با انجام روانشناسی شخصیت خود، ایجاد ژورنال معاملاتی، چیدن استراتژی مناسب و داشتن اعتماد به نفس کافی بر فومو غلبه نمایند. در این مقاله تلاش کردیم تا با مفهوم فومو (FOMO) یا ترس از دست دادن آشنا شوید.
ولی هیچکدوم اندازه این فضای مجازی تاثیر نمیزاره روی ادم این مقایسه کردن خودمون با دیگران نابودمون میکنه
بله همینطوره
من به شخصه خودم این حس رو تجربه کردم . ترس از دست دادن یه موقعیت معاملاتی باعث شد زودتر از زمان خودش وارد معامله بشم و جالب اینکه همون معامله به ضرر تبدیل شد
من به شخصه خودم این حس رو تجربه کردم. ترس از دست دادن یک موقعیت معاملاتی باعث شد زودتر وارد معامله بشم و جالب اینکه همون معامله به ضرر تبدیل شد