الگوی هارمونیک یکی از پیچیده‌ترین ابزارهای معاملاتی در نظر گرفته می‌شوند چون برای ترسیم آنها روی نمودار، لازم است دانش زیادی داشته باشیم. در این مقاله، قصد داریم تا انواع الگوهای کلاسیک را معرفی کرده و کاربرد هر یک از آنها را مورد بررسی قرار دهیم.
الگوهای هارمونیک با تلفیق اشکال هندسی و اعداد فیبوناچی تشکیل می‌شوند. بنابراین، اعداد فیبوناچی به عنوان مبنای این الگوها در نظر گرفته می‌شوند. تشخیص این الگوها در مقایسه با الگوهای کلاسیک، به تمرین و دقت بیشتری نیاز دارد. اما پس از آشنایی کامل با این الگوها، می‌توانیم به سادگی روند آینده نمودار قیمت را پیشبینی کنیم.
این الگوها معمولاً به شکل M و W و یا ترکیبی از هر دو ظاهر می‌شوند. با محاسبه نسبت‌های فیبوناچی بین نقاط مهم الگو، می‌توانیم افزایش یا کاهش قیمت را پیشبینی کنیم. ساختار تمام الگوهای پنج نقطه‌ای شبیه به همدیگر است و تنها در طول خطوط و نسبت‌های فیبوناچی، با هم تفاوت دارند. به همین دلیل، آشنایی با یکی از این الگوها درک سایر الگوها را آسان می‌سازد. در ادامه، تعدادی از این الگوهای هارمونیک را معرفی کرده و به صورت مختصر، بررسی می‌نماییم.
معرفی انواع الگوهای هارمونیک
در تحلیل تکنیکال، تا کنون تعداد زیادی از الگوی هارمونیک شناسایی شده‌اند که در ادامه، تعدادی از آنها را معرفی می‌کنیم. نکته جالب این است که نام‌گذاری این الگوها بر اساس شکل قرارگیری آنها در نمودار انجام گرفته است. به عنوان مثال، الگوی کوسه به علت داشتن خطوط شیب‌دار بیرونی و دره سطحی در میانه، به باله پشتی کوسه شبیه است و به همین دلیل، آن را به این صورت نام‌گذاری کرده‌اند. الگوهای هارمونیک که در این مقاله به آنها می‌پردازیم، عبارت هستند از:
الگوی گارتلی (Gartley Pattern)
الگوی گارتلی به دو صورت صعودی و نزولی ظاهر می‌شود. الگوی صعودی گارتلی شبیه به حرف M و الگوی نزولی گارتلی شبیه به حرف W مشاهده می‌شود.
در الگوی گارتلی صعودی، نقطه X پایین‌تر از نقطه D و نقطه A فراتر از نقطه C قرار دارد. نقطه D ابتدای روند پرقدرت صعودی است و ما می‌توانیم در این نقطه، با ارسال سفارش خرید، وارد معامله شویم.
نسبت‌های فیبوناچی در الگوی گارتلی نزولی هم مانند الگوی گارتلی صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی گارتلی نزولی، نقطه D شروع روند کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود قابل‌توجهی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی پروانه (Butterfly Pattern)
الگوی پروانه نیز به دو شکل صعودی و نزولی ظاهر می‌شود. الگوی صعودی پروانه به شکل حرف M و الگوی نزولی پروانه به شکل حرف W است.
از نظر ظاهر، این الگو شبیه به الگوی گارتلی است، با این تفاوت که در الگوی پروانه صعودی، نقطه D پایین‌تر از نقطه X یعنی مبدا الگو قرار دارد. در حالی که در الگوی گارتلی، به این صورت نیست. علاوه بر این، الگوی پروانه اصلاحات قیمتی عمیق‌تری نسبت به الگوی گارتلی دارد. در نتیجه، در این الگو، قیمت دچار نوسانات شدید‌تری می‌شود. در الگوی پروانه صعودی، نقطه D ابتدای افزایش چشمگیر قیمت بوده و در این نقطه با ارسال سفارش خرید، می‌توانیم وارد معامله شویم.
نسبت‌های فیبوناچی در الگوی پروانه نزولی نیز مانند الگوی پروانه صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی پروانه نزولی، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود قابل‌توجهی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی خفاش (Bat Pattern)
الگوی هارمونیک خفاش نیز به دو شکل صعودی و نزولی ظاهر می‌شود. الگوی خفاش صعودی به شکل حرف M و الگوی نزولی آن به شکل حرف W دیده می‌شود.
این الگو به عنوان یکی از دقیق‌ترین الگوهای هارمونیک شناخته می‌شود و از نظر ظاهری، شباهت بسیار زیادی به الگوهای پروانه و گارتلی دارد. تنها تفاوت الگوی خفاش با الگوهای ذکر شده تراز‌های فیبوناچی اندازه‌گیری شده است.
نسبت‌های فیبوناچی در الگوی خفاش نزولی نیز مانند الگوی خفاش صعودی بوده و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در این الگو، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی خرچنگ (Crab Pattern)
الگوی خرچنگ نیز به دو صورت صعودی و نزولی مشاهده می‌شود. الگوی خرچنگ صعودی به شکل حرف M و الگوی خرچنگ نزولی به شکل حرف W است.
الگوی خرچنگ به عنوان یکی از بهترین الگوهای هارمونیک محسوب می‌شود که تحلیلگران علاقه زیادی به استفاده از آن دارند. این الگو در سال ۲۰۰۰ میلادی معرفی شد و شاید مهم‌ترین تفاوت آن با سایر الگوهای هارمونیک در این باشد که الگوی خرچنگ در موج آخر حرکتی خود، اصلاح بسیار بزرگ‌تری نسبت به الگوهای هارمونیک دیگر انجام داده است.
لازم است خاطرنشان کنیم که نسبت‌های فیبوناچی در الگوی خرچنگ نزولی نیز مانند الگوی خرچنگ صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی خرچنگ نزولی، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی کوسه (Shark Pattern)
الگوی کوسه نیز به دو صورت صعودی و نزولی مشاهده می‌شود. الگوی کوسه صعودی به شکل حرف M و الگوی خرچنگ نزولی به شکل حرف W است.
احتمالاً، مهم‌ترین تفاوت این الگو با الگوهای هارمونیک قبلی، این است که نقطه C در الگوی صعودی کوسه فراتر از نقطه A است و تراز این نقطه در این الگو، متفاوت‌تر از الگوهای قبلی است.
لازم است خاطرنشان کنیم که نسبت‌های فیبوناچی در الگوی کوسه نزولی نیز مانند الگوی کوسه صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی کوسه نزولی، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی سایفر (Cypher Pattern)
الگوی سایفر نیز به دو صورت صعودی و نزولی مشاهده می‌شود. الگوی سایفر صعودی به شکل حرف M و الگوی سایفر نزولی به شکل حرف W است.
از نظر ظاهری، الگوی سایفر کمی شبیه به الگوی کوسه است و در الگوی سایفر صعودی، نقطه C فراتر از نقطه A قرار دارد. نقطه D نیز که آخرین نقطه الگو است، درون خط XA ایجاد خواهد شد.
لازم است خاطرنشان کنیم که نسبت‌های فیبوناچی در الگوی سایفر نزولی نیز مانند الگوی سایفر صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی سایفر نزولی، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی Nen-Star
الگوی Nen-Star نیز به دو صورت صعودی و نزولی مشاهده می‌شود. الگوی Nen-Star صعودی به شکل حرف M و الگوی Nen-Star نزولی به شکل حرف W است.
در حالت صعودی الگوی Nen-Star، نقطه C فراتر از نقطه A قرار دارد و نقطه D نیز که آخرین نقطه الگو است، بیرون از خط XA ایجاد می‌شود. بنابراین، می‌توانیم بگوییم که بلند‌ترین موج در این الگو، همان موج آخر یعنی CD است.
نسبت‌های فیبوناچی در الگوی Nen-Star نزولی نیز مانند الگوی Nen-Star صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی Nen-Star نزولی، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی AB=CD
این الگو به عنوان ساده‌ترین الگوی هارمونیک شناخته می‌شود. یکی از دلایل ساده بودن این الگو، الزامات کمتر برای شکل‌گیری این الگو نسبت به الگوهای هارمونیک دیگر است. تشخیص این الگو در نمودار قیمت نیز بسیار ساده است.
در الگوی AB=CD صعودی، نقطه D ابتدای روند افزایش قابل‌توجه قیمت است و در این نقطه، می‌توانیم با ارسال سفارش خرید، وارد معامله شویم.
نسبت‌های فیبوناچی در الگوی AB=CD نزولی نیز مانند الگوی AB=CD صعودی است و تنها تفاوت آنها، وارونه بودن آنها است. در الگوی AB=CD نزولی، نقطه D شروع کاهش شدید قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، با ارسال سفارش فروش در این نقطه و سپس خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو به دست آوریم.
الگوی سه درایو (3 Drives)
الگوی سه درایو که به عنوان الگوی سه حرکه یا الگوی هارمونیک سه حمله نیز شناخته می‌شود، شباهت زیادی به الگوی AB=CD دارد. تنها تفاوت آنها این است که در این الگو، 5 لِگ در ساختار آن وجود دارد. برخی از کارشناسان، قواعد موج شماری الیوت را اقتباسی از این الگو می‌دانند.
این الگو دارای 3 قله یا درایو و 2 اصلاح است. درایوها یا نقاط قله با اعداد و اصلاحات با حروف نام‌گذاری می‌شوند.
نکته مهم در مورد این الگو این است که برای شکل‌گیری یک الگوی ایده‌آل ۳ درایو، باید طول اصلاحات و درایوها از نظر زمانی و قیمتی با هم برابر باشند.
الگوی 5-0
الگوی 5-0 که توسط اسکات کارنی معرفی شد، یک الگوی هارمونیک معمولی است که از پنج لِگ تشکیل شده است. این الگو دارای ویژگی‌های زیر است:
- AB در 113 – 161.8 درصدی XA است.
- BC را می‌توانیم در امتداد 161.8-224 درصد خط AB شناسایی کنیم.
- خط CD در 50 درصدی اصلاح خط BC قرار دارد.
مراحل معامله با الگوهای هارمونیک
منظور از استفاده از الگوهای هارمونیک این است که بتوانیم این الگوها را پیدا کنیم و با کامل شدن آنها خرید و فروش کنیم. پیدا کردن الگوهای هارمونیک سه مرحله اصلی دارد:
- پیدا کردن الگوی هارمونیک
- اندازه‌گیری نسبت‌های اضلاع الگوی هارمونیک
- معامله خرید یا فروش با کامل شدن الگوی هارمونیک
مزایا و معایب الگوهای هارمونیک
- الگوهای هارمونیک اگر به درستی تشخیص داده شوند، سیگنال قابل‌اطمینانی ارسال خواهند کرد.
- اگر یادگیری الگوهای هارمونیک را به خوبی پشت سر گذاریم، استفاده از دیگر ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال، کار سختی نخواهد بود.
- شناسایی این الگوها در نمودارهای قیمت برای تازه‌کارها کار پیچیده‌ای خواهد بود.
- رسم الگوهای هارمونیک و تعیین سطوح فیبوناچی به زمان زیادی نیاز دارد.
مهم‌ترین نکاتی که هنگام استفاده از الگوهای هارمونیک باید بدانیم
همان‌طور که پیش از این گفته شد، یادگیری الگوهای هارمونیک و شناسایی آنها، کار نسبتاً دشواری است. اگر بخواهیم از این الگوها استفاده کنیم، برای جلوگیری از زیان، لازم است موارد زیر را در نظر داشته باشیم:
- برای شروع، بهتر است الگویی ساده انتخاب کنیم و تمام ویژگی‌های آن را یاد بگیریم.
- برای رسم الگوهای هارمونیک، از ابزار فیبوناچی استفاده کنیم.
- پیش از همه، نقاط Take Profit و استاپ لاس را مشخص کنیم.
- فقط پیش از شکل‌گیری الگوی هارمونیک، معاملات را باز کنیم.
چگونگی ترسیم الگوهای هارمونیک
برای شناسایی و ترسیم الگوهای هارمونیک، به ابزارهای استانداردی نیاز داریم که در هر پلتفرم معاملاتی، مثل متاتریدر 4، قابل استفاده باشند. حال، برای ترسیم این الگوها، لازم است تا مراحل زیر را در نظر داشته باشیم:
- با بررسی نمودار قیمت، الگو را با چشمان خود و بدون ابزار، شناسایی می‌کنیم. همان‌طور که پیش از این گفته شد، اکثر الگوهای هارمونیک دارای 4 لگ و 5 نقطه هستند.
- سطوح فیبوناچی را در نمودار قیمت مشخص می‌کنیم.
- سپس، می‌توانیم از یک اندیکاتور ZigZag برای ترسیم خطوط الگو یا از خطوط ترند برای برجسته کردن بخش‌هایی از الگو استفاده کنیم.
سخن آخر
الگوهای هارمونیک یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل هستند که اگر به درستی تشخیص داده شوند، دقیق‌ترین سیگنال‌های خرید و فروش را در اختیار ما قرار می‌دهند. استفاده از این الگوها برای افراد تازه‌کار توصیه نمی‌شود. در صورتی که زمان کافی برای یادگیری و شناسایی این الگوها داشته باشیم، لازم است حتماً از آنها استفاده نماییم.در زمان تشخیص الگوهای هارمونیک صعودی در نمودار قیمت و محاسبه نقطه D، بهتر است از شروع روند صعودی کاملاً اطمینان حاصل کنیم و پس از آن، اقدام به خرید کنیم. در نتیجه، می‌توانیم منتظر واکنش قیمت پس از لمس نقطه D باشیم و در کندل‌های بعد از این نقطه، در مورد خرید سهم تصمیم بگیریم. این مسئله در مورد الگوهای هارمونیک نیز صادق است.در الگوهای هارمونیک صعودی، بهتر است حد ضرر کمی پایین‌تر از نقطه D و در الگوهای هارمونیک نزولی، بهتر است حد ضرر کمی بالا‌تر از نقطه D در نظر گرفته شوند.سوالات متداول
سیگنال‌هایی که با شناسایی صحیح الگوهای هارمونیک حاصل می‌شوند، بسیار دقیق هستند. به همین دلیل، اگر در شناسایی و ترسیم آنها مهارت و دانش کافی داشته باشیم، مطمئناً بهترین معاملات را در زمان درست انجام خواهیم داد.
الگوهای هارمونیک با تلفیق اشکال هندسی و اعداد فیبوناچی تشکیل می‌شوند. در نتیجه، اعداد فیبوناچی به عنوان مبنای این الگوها در نظر گرفته می‌شوند. در مقایسه با الگوهای کلاسیک، تشخیص این الگوها به تمرین بیشتری نیاز دارد.
این الگو در دو حالت صعودی و نزولی ظاهر می‌شود. الگوی گارتلی صعودی به شکل حرف M و الگوی گارتلی نزولی به شکل حرف W به نظر می‌رسند.
تنها تفاوت الگوی خفاش با الگوهای پروانه و گارتلی در تراز‌های فیبوناچی اندازه‌گیری شده است.
نسبت‌های فیبوناچی در الگوی کوسه نزولی مانند الگوی کوسه صعودی بوده و تنها تفاوت آنها وارونه بودن آنها است.
