برای هر گونه خرید و فروش ارزهای دیجیتال به یک صرافی دیجیتال نیاز است. با توجه به نیاز اکثر صرافیها به احراز هویت لازم است که مراحل طولانی آن در اکثر صرافیهای ارز دیجیتال انجام شود. با این حال، صرافیهای غیر متمرکز (DEX) نیازی به احراز هویت ندارد و تنها با اتصال کیف پول خود میتوانید از خدمات گسترده مالی آنها با کمترین کارمزد استفاده کنید. در کل میتوان گفت که صرافیهای ارز دیجیتال پلتفرمهایی خصوصی هستند که انتقال ارزهای دیجیتال با پول رایج کشورها (فیات) را تسهیل میسازند. بیایید در ابتدا نگاهی به تفاوت صرافیهای ارز دیجیتال بپردازیم و به صورت جامع توضیح دهیم که چرا در این مقاله بر بهترین صرافی های غیر متمرکز تمرکز خواهیم کرد.
کاربران گرامی، مطالب درج شده در این مقاله براساس تحقیق و تالیف نویسنده می باشد. با این حال، مسئولیت بررسی دقیقتر و صحت مطلب و موارد ذکر شده، بر عهده شماست و بروکر PCM تضمینی بر این موضوع ندارد.
صرافیهای متمرکز (CEX)
صرافی های متمرکز به عنوان یک رابط و واسطه میان خریداران و فروشندگان عمل میکنند و بستری برای تعامل آنها فراهم میسازند. درآمد این صرافیها از طریق کمیسیونها و کارمزدها به دست میآید. از معروفترین صرافیهای متمرکز میتوان به بایننس (Binance)، کوکوین (KuCoin) و کراکن (Kraken) اشاره کرد.

این صرافیها به کاربران اجازه میدهند که دارایی دلخواه خود را در یک قیمت لحظهای (در بازار اسپات: Spot market) خرید و فروش کنند یا سفارشات را در قیمت دلخواه خود (به صورت لیمیت اوردر: Limit Order) ترید کنند.
صرافیهای متمرکز از یک سیستم اوردر بوک استفاده میکنند. در این ساختار، سفارشات خریداران و فروشندگان در یک لیست قیمت و حجم قرار میگیرد و با یکدیگر تکمیل میشود. بدین ترتیب، قیمت یک دارایی دیجیتال به میزان عرضه و تقاضای آن و نحوه تکاپو میان خریداران و فروشندگان بستگی دارد.
مزایا و معایب صرافیهای متمرکز
از جمله فواید یک صرافی متمرکز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- رابط کاربری مناسب: صرافیهای متمرکز معمولاً برای کاربران مبتدی طراحی شدهاند. استفاده از کیف پولهای ارز دیجیتال و تراکنشهای همتا به همتا میتوانند پیچیده باشند، اما با رابط کاربری خوب این صرافیها میتوان به راحتی از خدمات صرافی استفاده کرد.
- قابل اعتماد: صرافیهای متمرکز دارای یک لایه مضاعف امنیتی هستند. با تسهیل تراکنشها از طریق یک پلتفرم مرکزی میتوان آسودگی را در کاربران ایجاد کرد.
- اهرم: یکی از مهمترین فواید صرافیهای متمرکز مربوط به قابلیت معاملات مارجین و امکان استفاده از اهرمها یا لوریج میشود. سود شما از این طریق میتواند چندین برابر شود. هر چند باید به یاد داشته باشید که ضرر شما هم میتواند بدین ترتیب چند برابر شود.

لازم است قبل از استفاده از این صرافیها به معایب آنها هم توجه داشته باشید:
- ریسک هک: صرافیهای متمرکز در قبال سرمایه کاربران وظیفه دارند و باید پشتوانه مالی عظیمی هم به صورت ذخیره داشته باشند. همین نقدینگی بالا باعث افزایش احتمال هک این شبکهها میشود. صرافی Gox یکی از همین صرافیهاست.
- کارمزد تراکنشها: طبعاً یک بخش از سرمایه باید به عنوان درآمد به پلتفرم ارائهکننده خدمات داده شود.
- حضانت داراییهای دیجیتال و ریسک کلاهبرداری: اکثر صرافیهای متمرکز حضانت داراییهای شما را در اختیار خواهند داشت. داشتن کلید خصوصی شما باعث خواهد شد که سریعتر ترید کنید، اما در عین حال خطر کلاهبرداری صرافی متمرکز وجود دارد.
صرافی های غیر متمرکز (DEX)
صرافی غیر متمرکز (dex) به کاربران اجازه میدهد که کاملاً به صورت همتا به همتا (P2P) به معامله با یکدیگر بپردازند. از آن جا که این گونه معاملات از کیف پول دیجیتال کاربران به صورت مستقیم انجام میگیرد، نیازی به واسطه نیست. از جمله نمونههای صرافی غیر متمرکز هم میتوان از یونی سواپ (Uniswap)، پنکیک سواپ (PancakeSwap)، دی وای دی ایکس (dYdX) و کایبر (Kyber) نام برد.

این صرافیهای غیر متمرکز توسط قرارداد های هوشمند کار میکنند. به کمک این قراردادها میتوان مطمئن بود که کدهای بلاکچینی به صورت خودکار به روند انجام تراکنش کمک میکنند. این قراردادهای هوشمند دارای حریم خصوصی بالایی هستند و کارمزد بسیار کمتری نسبت به صرافیهای متمرکز دارند. از آن جا که واسطهای در صرافیهای غیر متمرکز وجود ندارد، سرمایهگذاران در این صرافیها باید حرفهای عمل کنند زیرا هر اشتباه میتواند جبرانناپذیر باشد.
مزایا و معایب صرافی های غیر متمرکز
دامنه فعالیت صرافیهای غیر متمرکز رو به رشد است و کاربران آن روز به روز در حال افزایش هستند. در نتیجه، بد نیست که با فواید کار با صرافیهای غیر متمرکز آشنا شوید.

از جمله علل استفاده از این صرافیها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حضانت داراییهای دیجیتال: کاربران صرافیهای غیر متمرکز نیازی به انتقال داراییهایشان به یک شخص ثالث ندارند. بنابراین، خطر هک یا کلاهبرداری از میان میرود.
- عدم دستکاری بازار: بازار همتا به همتا در صرافیهای غیر متمرکز از دستکاری بازار جلوگیری میکند تا کاربران کلاهبردار نتوانند در آن تریدهای تقلبی ثبت کنند.
- سانسور کمتر: صرافیهای غیر متمرکز نیاز به انجام مراحل احراز هویت (KYC) ندارند. به همین دلیل، کاربران راحتتر میتوانند از خدمات این صرافیها استفاده کنند و توکنهای بیشتری هم در این صرافیها قابل ثبت و عرضه است.
اما همه نکات مربوط به صرافیهای غیر متمرکز مثبت نیست و ویژگیهای منفی خاصی هم وجود دارد که ذکر آنها خالی از لطف نیست:
- پیچیدگی: کاربران در صرافیهای غیر متمرکز باید اطلاعات مربوط به کلید خصوصی کیف پولشان را همیشه به یاد داشته باشند و در صورت فراموشکردن این اطلاعات ممکن است دارایی آنها به کل گم شود. همچنین رابط کاربری این پلتفرمها هم اندکی حرفهایتر است.
- فقدان درگاه پرداخت فیات: صرافیهای غیر متمرکز معمولاً دارای درگاه پرداخت فیات نیستند و کاربران با در اختیار داشتن ارز دیجیتال از قبل قادر به استفاده از خدمات این صرافیها هستند.
- کمبود نقدینگی: حدود 99 درصد از معاملات ارزهای دیجیتال در صرافیهای متمرکز انجام میگیرد. به دلیل همین حجم پایین سرمایه در صرافیهای غیر متمرکز نمیتوان انتظار داشت که این صرافیها توان برابری با حجم بالای تراکنشهای حوزه کریپتو را داشته باشند.
بهترین صرافی های غیر متمرکز
حالا که با انواع صرافیهای ارز دیجیتال آشنا شدید، میتوانیم در مورد بهترین صرافی های غیر متمرکز هم صحبت کنیم تا بتوانید در صورت تمایل در آنها سرمایهگذاری کنید. حتماً پیش از استفاده از هر کدام از این پلتفرمها تحقیقات لازمه را به صورت شخصی هم انجام دهید تا از انتخاب خود مطمئن شوید.
صرافی دی وای دی ایکس (dYdX)
چه تریدرهای مبتدی و چه تریدرهای حرفهایتر میتوانند از این صرافی برای استفاده از خدمات دیفای استفاده کنند. اگر چه هر نوع خدمات مالی غیر متمرکز در صرافی dYdX توسط حتی کاربران مبتدیتر هم قابل انجام است، تریدرهای حرفهایتر میتوانند از امکان انجام معاملات مارجین بهرهمند شوند که امتیاز ویژهای در حوزه کریپتو محسوب میشود.

رابط کاربری صرافی dYdX درست همانند یک صرافی متمرکز است و به راحتی میتوان از آن برای ترید ارزهای مختلف و بررسی داراییهای دیجیتال خود استفاده کنید. ارز دیجیتال dYdX از فناوری دانش صفر (Zero Knowledge) به عنوان مکانیزم اثبات استفاده میکند.
صرافی dYdX که یکی از بهترین صرافی های غیر متمرکز بشمار میرود، هیچ کارمزدی برای کاربران مبتدی خود ندارد و رابط کاربری هوشمند آن باعث میشود که کار با آن راحت صورت پذیرد.
البته در عین حال، جفت رمزارزهای قابل معامله در این پلتفرم اندک هستند و سود حاصل از خدمات وامدهی یا استیک هم متغیر است.
سوشی سواپ (SushiSwap)
همچون صرافی dYdX، صرافی سوشی سواپ هم تلاش دارد تا خدمات مالی غیر متمرکز را در دسترس همه کاربران (چه مبتدی و چه حرفهای) قرار دهد. رابط کاربری خوب پلتفرم سوشی سواپ به کاربران اجازه میدهد که انواع کوینها و توکنهای معروف را با صدها توکن دیگر سواپ کنند.

نحوه استفاده از پلتفرم سوشی سواپ به شدت راحت است؛ به طوری که کاربران خیلی زود یاد میگیرند که چه طور توکنهای مختلف را در شبکه اتریوم منتقل کنند. آنها همچنین به راحتی میتوانند از این پلتفرم برای استیک توکن SUSHI و کسب سود از استخرهای نقدینگی استفاده کنند.
این پلتفرم برای مبتدیان بسیار راحت است و صدها جفت ترید را معرفی میکند. البته با این حال، سود این صرافی هم قابل تغییر است و فقط هم بر بستر اتریوم کار میکند که تا حدودی کارمزدهای بالا را به ارمغان خواهد آورد.
یونی سواپ (Uniswap)
یونی سواپ از اولین توکنهایی است که در زمینه سواپ توکنها فعالیت خود را آغاز کرد. در هنگام نگارش این مقاله هم ارزش کل قفلشده (TVL) در یونی سواپ به حدی بالاست که این ارز را در جمع برترین و معتبرترین پلتفرمهای سواپ قرار میدهد.

از بازار 12 میلیارد دلاری صرافی های غیر متمرکز در زمان نگارش این مقاله، سهم یونی سواپ بیش از 5 میلیارد دلار است که آن را در جایگاه اول این پلتفرمها قرار میدهد.
در ماه می 2021، یونی سواپ به نسخه سه (V3) آپدیت شد که نکات مثبت زیادی را برای قراردادهای هوشمند آن به ارمغان میآورد تا سیستم بازارساز خودکار (AMM) با کارایی بیشتر در خدمت کاربران باشد.
کارمزدهای پلتفرم یونی سواپ بسیار اندک است و از سیستمهای بازارساز خودکار پیشرفته استفاده میکند. البته باید توجه داشته باشید که توکنهای جعلی هم میتوانند در پلتفرم یونی سواپ لیست شوند و ممکن است نقدینگی شبکه بعضی اوقات به اندازه کافی نباشد. پلتفرم یونی سواپ دارای کارمزد است.
بلنسر (Balancer)
بلنسر یکی از بهترین صرافی های غیر متمرکز با قابلیت ترید توکنها در استخرهای نقدینگی میباشد. پاداش تأمینکنندگان نقدینگی (LP Providers) و مدیران استخرها محفوظ است و تریدرها میتوانند از قابلیت آربیتراژ (arbitrage) هم برای کسب سود آنی از نوسانات موقت قیمتها استفاده کنند.

ساختار پروتکل بلنسر از طریق توکن بومی BAL مدیریت میشود. همان طور که گفته شد، هر کسی میتواند یکی از تأمینکنندگان نقدینگی استخرها باشد و سهمی از کارمزدهای استخر را تصاحب کند.
در این پلتفرم از قراردادهای هوشمند استفاده میشود که مفاد تبادل توکنها را تعیین میکند و انتقال تحت همین چهارچوب صورت میپذیرد.
آوه (Aave)
آوه یکی از بهترین پروتکلها در زمینه وامدهی در بستر دیفای است زیرا در شبکههای مختلف فعالیت میکند. کاربران میتوانند از شبکههای پالیگان، آربیتروم، آوالانچ و فانتوم (Fantom) برای وامدهی یا وامگیری توکنهای خود استفاده کنند.

علاوه بر همه اینها، آوه اولین و سرشناسترین پروژه در زمینه وامهای آنی (Flash Loan) است. این وامها باید در بازه زمانی ساخت یک بلاک خریداری و فروخته شوند که برای تریدرهای حرفهای میتواند خیلی جذاب باشد.
برای وامدهندگان، نرخهای تبادل بسیار جذابی در پلتفرم آوه فراهم شده است. آوه برای این نوع تسهیلات و قابلیت استیک خود یک سود بالای 10 درصد ارائه میدهد که یک درآمد منفعل بسیار خوب تلقی میشود. در استفاده از آوه حتماً دقت داشته باشید که شبکه انتقال توکن خود را به خوبی و برحسب کیف پول خود انتخاب کنید تا با مشکل انتقال رو به رو نشوید.
با این حال، آوه مشکلاتی هم دارد. داراییهای دیجیتال قابل ترید در این پلتفرم محدود هستند و فقط بر روی شبکه اتریوم قابل انجام هستند که کارمزد نسبتاً بالایی خواهد داشت که سود حاصل را در مقایسه با سایر پلتفرمها چندان مناسب نمیسازد.
کرو فایننس (Curve Finance)
کرو بر روی شبکه اتریوم برای انتقال توکنها از طریق استخرهای نقدینگی ایجاد شده است. شما میتوانید استیبل کوین های خود، همچون دای (DAI) و USDC را با کمترین تفاوت قیمت ترید کنید.

مزیت کرو نسبت به سایر پروژههای این حوزه در استفاده آن از فناوریهای روز جهان و رابط کاربری فوقالعاده است. امکانات و ابزارهای تحلیلی خوبی هم در این صرافی ارز دیجیتال غیر متمرکز تعبیه شده است که با وجود سرعت پایینتر انتقال میتواند برای کاربران جذاب باشد. پلتفرم کرو فایننس برای تریدرهای حرفهای طراحی شده است و کمیسیون بسیار پایینی دارد.
البته پلتفرم ارز دیجیتال کرو فایننس ممکن است برای برخی کاربران مبتدی چندان جذاب نباشد. همچنین باید گفت که این پلتفرم تنها بر بلاک چین اتریوم سازگار است.
وان اینچ (1inch)
وان اینچ یک تجمیعکننده (aggregator) در حوزه دیفای است. چنین پلتفرمهایی همچون یک موتور جستجو برای یافتن بهترین بازارهای سواپ به کار میروند. وان اینچ بهترین نرخهای مبادله و کمترین کارمزدها را نشان میدهد و به شما میگوید که کدام شبکه دارای سریعترین زمان پردازش تراکنش است. شما قادر خواهید بود تا از قابلیت فیلتر این پلتفرم برای دستهبندی ویژگیهای مختلف شبکه استفاده کنید.

با اتصال به شبکههای انتقال و در صورتی که چندان کارمزدها برایتان مهم نباشد میتوانید سواپ مورد نظر خود را ظرف کمتر از 10 ثانیه به انجام برسانید. با انتخاب یک پلتفرم خوب برای انتقال باز هم میتوانید با کارمزد کم از پلتفرم واسطه وان اینچ برای تکمیل تراکنش خود ظرف حدود یک دقیقه استفاده کنید.
با همه اینها، وان اینچ به عنوان بهترین صرافی غیر متمرکز نقاط ضعفی هم دارد. این صرافی اصولاً برای تریدرهای مبتدی ساخته نشده است. همچنین زمان تکمیل تراکنش هم میتواند بسته به شرایط تغییر کند و حتی بیشتر از پلتفرمهای مرسوم باشد. همچنین برای استیک و کسب سود هم فقط یک استخر نقدینگی وجود دارد که از آن میتوانید برای کسب سود استفاده کنید.
پنکیک سواپ (PancakeSwap)
پنکیک سواپ از یک محیط سرگرمی و رقابتی برای انجام سواپ استفاده میکند. کاربران در این پلتفرم میتوانند با پیشبینی درست قیمتها و حضور در رقابتهای تریدی به پاداش برسند.

پلتفرم صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ دارای قابلیت ییلد فارمینگ (Yield Farming)، استخرهای نقدینگی و معاملات پرپچوال است.
سود سالیانه این پلتفرم نسبت به رقبای خود بالاتر است که میتواند برای همه تریدرها جذاب باشد. اگر چه این سودها در دسترس همه نوع تریدری قرار دارد، اما بهتر است با دانش بالا وارد این حوزه شوید. پنکیک سواپ توسط شرکتهای بازرسی زیادی تحت بررسی قرار گرفته است و تا به حال از همه آنها مهر تأیید گرفته است تا کاربران بتوانند با خیال راحت در این پلتفرم سرمایهگذاری کنند.
مسلماً همچون همه پلتفرمهای صرافی غیر متمرکز، پنکیک سواپ هم ایراداتی دارد که بیان آنها میتواند شما را در انتخابتان کمک کند. ابتدا باید بدانید که کسب سود از بازیها و رقابتهای این پلتفرم میتواند ضررهای هنگفتی را هم به دنبال داشته باشد. همچنین پنکیک سواپ بر بستر بایننس ایجاد شده است. بدین ترتیب، برای سواپ توکنهای اتریوم ممکن است به پلهای بلاکچینی نیاز داشته باشید که هزینه شما را بالاتر میبرد.
دودو (DODO)
پروتکل دودو هم مدتی است که بر سر زبانها افتاده است و حجم معاملات نسبتاً بالای آن نشان میدهد که تا حد زیادی پذیرش عمومی را به خود جلب کرده است. پرسش شما مسلماً در خصوص نحوه کار این پروتکل و مزایای رقابتی آن نسبت به سایر پلتفرمها است.

باید گفت که پروتکل دودو از یک “الگوریتم بازارساز خودکار پویا” (PMM) استفاده میکند تا مرتباً نقدینگی را برای کاربران تأمین کند. در زمانهای بحران، پلتفرم دودو اقدام به تجمیع همه استخرهای نقدینگی میکند. به زبان ساده، استخرهای نقدینگی به صورت غیر متمرکز در قالب یک شبکه قادر خواهند بود که کاستیها را تأمین کنند.
پلتفرم دودو در دو شبکه اتریوم و بایننس فعالیت میکند و هیچ کارمزدی را برای سواپ توکنها نمیگیرد. هر گاه قیمت دارایی از قیمت بازار فاصله داشته باشد، الگوریتم PMM منجر به کاهش نقدینگی خواهد شد که بازار را به تعدیل میرساند.
پرپچوال فایننس (Perpetual Finance)
صرافی غیر متمرکز پرپچوال فایننس از جمله بهترین صرافی های غیر متمرکز با امکان معاملات آپشن و معاملات فیوچرز است. کاربران قادر خواهند بود که با اعتماد غیر مستقیم به این سیستم خودکار به ترید جفت ارزهای دلخواه خود بپردازند و از تراکنشهای خود کسب سود کنند.

پرپچوال فایننس از جمله بازارهای مشتقه به حساب میآید که معاملات حرفهای را برای تریدرهای حرفهای مهیا میسازد. سقوط صرافی FTX در اواخر سال 2021 مسلماً تأثیری منفی بر بازار و ارزش صرافیهای مشتقه خواهد گذاشت، اما ریسک ترید در صرافی غیر متمرکز پرپچوال فایننس تقریباً صفر است زیرا نیاز به احراز هویت خاص در این صرافی وجود ندارد.
میپل فایننس (Maple Finance)
میپل فایننس یک پروتکل وامدهی است که نرخ بهره 10 درصدی را به کاربران خود ادامه میدهد. البته میپل فایننس فقط به نهادهای سرمایهگذاری وام میدهد که حداقل 1 میلیون دلار سرمایه را بتوانند وام بگیرند.

برای کاربران معمولی، میپل فایننس قابلیت استیک را بدون نیاز به بلوکه حساب فراهم کرده است. در واقع، کاربران به صورت انعطافپذیر (flexible) از تعرفههای استیک استفاده میکنند و هر گاه خواستند پول خود را با سود برداشت میکنند. با این حال باید بدانید که این قابلیت استیک صرفاً برای توکن بومی MPL وجود دارد.
از نقاط ضعف میپل فایننس میتوان به محدودیت توکنهای وامدهی اشاره کرد. شما فقط میتوانید توکنهای سولانا و اتریوم را برای وامدهی یا وامگیری به کار ببرید. مطمئناً محدودیت حداقل وامگیری بسیار بالا هم باعث میشود که استفاده از این پلتفرم برای کاربران معمولی چندان کارآمد نباشد و آنها به دنبال پلتفرمهای دیگر باشند.
پروتکل 0X (0x Protocol)
در ساختار پروتکل 0x از یک دیتابیس متمرکز برای انجام تراکنشها استفاده میشود. در واقع، قراردادهای هوشمند هم در همین شبکه به اشتراک گذاشته میشوند تا متقاضیان و علاقهمندان بتوانند بهترین قرارداد هوشمند را انتخاب کنند.

در طول این فرآیند، هر دو طرف به قراردادهای هوشمند 0x اجازه دادهاند که سفارش را تأیید کرده و موجودی آنها را از کیف پولهایشان برداشت کرده و انتقال دهد. نکته مثبت در خصوص پروتکل 0x در این است که فقط سازگار با اتریوم نیست و کاربران قادرند از شبکههای انتقال آوالانچ، پالیگان، آپتیمیزم (Optimism)، فانتوم و بایننس هم برای انتقال توکنهای خود استفاده کنند.

سخن آخر
صرافیهای غیر متمرکز نیاز به انجام پروسههای طولانی احراز هویت ندارند. شما میتوانید تنها با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به پلتفرم از خدمات این صرافیها استفاده کنید و به انجام ترید بپردازید.
حجم معاملاتی 12 میلیارد دلاری این حوزه در هنگام نگارش این مقاله مطمئناً نمیتواند جایگاه والای حوزه بهترین صرافی های غیر متمرکز را نشان دهد. با توجه به حجم بازار 1 تیلیارد دلاری بازار کریپتو، حوزه DEX فقط 10 درصد از این بازار را به خود اختصاص داده است.
بهترین صرافی های غیر متمرکز میتوانند خدمات مالی را در اختیار همگان قرار دهند. این موضوع به خصوص برای کاربرانی جذاب است که علاقه به کار با بانکهای سنتی را ندارند.
اگر چه ظرفیت نامحدود ترید با تعرفههای متنوع با هویت پنهان جذاب به نظر میآید، اما باید نسبت به خطرات آن هم آگاه باشید زیرا کلاهبرداران همیشه در کمین هستند. پس مثل همیشه حتماً تحقیقات لازمه را انجام دهید و میزان ریسک خود را با انتخاب مناسب به حداقل برسانید. اکثر صرافیهای غیر متمرکز سعی میکنند که انواع توکنها را به عنوان یک امتیاز ویژه در اختیار کاربران خود قرار دهند. با این حال باید در انتخاب توکن مقصد خود هم دقت لازم را داشته باشید زیرا خود این صرافیها مسئولیتی در قبال صلاحیت آنها نخواهند داشت.