برخی اندیکاتورها به ما نشان می‌دهند که روند احتمالا در چه جهتی حرکت خواهد کرد، و برخی اندیکاتورها قدرت روند را به ما نشان خواهند داد. اندیکاتور ADX جزء دسته دوم محسوب میشود، یعنی جهت روند را به ما نشان نمی‌دهد، بلکه نمایانگر آن است که روندی مشخص، که ممکن است صعودی یا نزولی باشد، تا چه حد قدرتمند است. خود عبارت ADX مخفف Average Directional Index است که به معنی شاخص میانگین حرکت جهت دار می‌باشد.
سیستم‌های معاملاتی شامل اندیکاتورهای حرکتی جهت‌دار، توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) معرفی شد. با وجودی که وایلدر سیستم جهت‌دار حرکتی خود را با دارائی‌ها و قیمت‌های روزانه در ذهن خود طراحی نمود، این اندیکاتورها می‌توانند در مورد سهام نیز اعمال شوند. حرکت‌های جهت‌دار مثبت و منفی اساس سیستم جهت‌دار حرکتی را شکل می‌دهند. وایلدر با مقایسه تفاوت بین دو کف متوالی با تفاوت بین سقف‌های مربوطه، حرکت‌های جهت‌دار را تعریف کرد.
وایلدر در کتاب خود با عنوان “مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملاتی فنی” که در سال ۱۹۷۸ منتشر شد، اندیکاتورهای حرکتی جهت‌دار را معرفی نمود. این کتاب شامل اندیکاتور ATR، اندیکاتور پارابولیک‌سار و اندیکاتور RSI نیز میشود. با وجودی که اندیکاتورهای وایلدر پیش از دوران کامپیوتر معرفی شدند، هنوز هم معتبر بوده و قابل استفاده هستند.
آموزش اندیکاتور ADX
اندیکاتور ADX شاخصی است که به ما نشان میدهد روند مورد نظر ما به طور میانگین، چه میزان قدرت دارد. روند برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است چون کاری که ما و بیشتر معامله‌گران فارکس سعی در انجام آن داریم، دنبال کردن روند است. یکی از مهم‌ترین اهداف تحلیل تکنیکال تشخیص روندها است، یعنی تشخیص این که روند صعودی است یا نزولی، چه قدر قدرت دارد، در چه نقطه‌ای قرار است ضعیف یا قوی شود و در چه نقطه‌ای ممکن است معکوس شود.
قدرت روند از این جهت اهمیت دارد که بسیاری اوقات، اگر روندی صعودی یا نزولی ضعیف باشد، به سرعت متوقف میشود. به عنوان مثال، اگر ما با تصور این که روند صعودی قدرتمندی حاکم شده، با پیش‌بینی بالا رفتن قیمت اقدام به خرید کرده باشیم، به سود مورد نظر خود دست پیدا نکرده و ممکن است حتی شاهد پایین‌تر رفتن قیمت از سطحی که در آن ورود کرده و اقدام به خرید کرده‌ایم، بوده و زیان کنیم.
یا بر عکس، اگر با تصور این که روند نزولی قدرتمندی حاکم شده و قیمت قرار است کاهش یابد، دارایی خود را بفروشیم، ممکن است بعدها شاهد باشیم که قیمت دوباره افزایش یافته و حتی از حدی که در آن دست به فروش زده‌ایم، نیز بالاتر رفته و ما باز دچار زیان شویم. بنابراین، تشخیص قدرت روند به اندازه تشخیص جهت آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
به بیان دقیق‌تر، اگر با سطح مقاومتی روبرو باشیم و روندی صعودی ایجاد شود، باید بررسی کنیم که آیا روند آن قدر قدرتمند است که بتواند سطح مقاومت مذکور را بشکند. یا اگر سطح حمایتی روی نمودار وجود دارد و روندی نزولی ایجاد شده، لازم است بفهمیم که آیا روند نزولی مذکور می‌تواند سطح حمایتی را بشکند یا نه.
این کار اصلی اندیکاتور ADX است. یعنی در ابتدا، ما با سایر اندیکاتورها، مانند میانگین متحرک و یا با تحلیل نمودار، تشخیص می‌دهیم که روندی مشخص ایجاد شده است، و بعد از تشخیص شکل‌گیری روند، از اندیکاتور ADX برای تشخیص میزان قدرت این روند استفاده می‌کنیم.
علاوه بر تشخیص قدرت روند، از اندیکاتور ADX می‌توانیم برای تشخیص این نکته استفاده کنیم که آیا قرار است روندی مشخص حاکم شود یا معاملات احتمالا روندی خنثی (عرضی) داشته و قیمت در بازه‌ای مشخص نوسان خواهد کرد.
طبیعی است که اگر روندهای نزولی و صعودی متوالی را شاهد باشیم که همگی نسبتا ضعیف و ناپایدار هستند، می‌توانیم نتیجه بگیریم که روند غالب و مسلطی وجود ندارد و روند خنثی در معاملات حاکم است.
معامله با اندیکاتور ADX
شاخص حرکت میانگین جهت‌دار (ADX) برای ارزیابی قدرت یا ضعف یک روند، و نه جهت واقعی آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اندیکاتور ADX یا شاخص میانگین جهت دار از سه عضو مهم تشکیل شده است:
- DI+: اندیکاتور جهت دار مثبت (positive directional indicator)
- DI-: اندیکاتور جهت دار منفی (negative directional indicator)
- خط ADX : شاخص جهت دار میانگین (average directional index)
در حالت کلی، هنگامی که DI+ بزرگ‌تر از DI- باشد، صعود برتری دارد و زمانی که DI- بزرگ‌تر از DI+ باشد، روند نزولی غالب است. در صورتی که نقاط تلاقی این اندیکاتورهای جهت‌دار با ADX ادغام شوند، یک سیستم معاملاتی کامل خواهیم داشت.
قدرت روند
در ابتدایی‌ترین حالت ممکن، اندیکاتور ADX می‌تواند برای تعیین روند سهام مورد استفاده قرار گیرد. وایلدر می‌گوید:
“هنگامی که اندیکاتور ADX بالای ۲۵ باشد، یک روند قوی وجود دارد و هنگامی هم که اندیکاتور ADX زیر ۲۰ باشد، روندی وجود ندارد.”
به نظر می‌رسد که بین ۲۰ تا ۲۵ یک ناحیه خنثی وجود داشته باشد. با این حال، ممکن است تحلیلگران برای افزایش حساسیت سیگنال‌ها، به تغییر تنظیمات نیاز داشته باشند. لازم است خاطرنشان کنیم که اندیکاتور ADX نیز به دلیل استفاده از روش‌های هموارسازی، کمی تاخیر دارد.
جهت روند و نقاط تلاقی
وایلدر برای معامله با اندیکاتورهای حرکتی جهت‌دار، سیستمی ساده را معرفی نمود. اولین شرط معامله این است که اندیکاتور ADX بالای ۲۵ باشد. این حالت تضمین‌کننده روند قیمتی است. با این حال، بسیاری از معامله‌کنندگان ۲۰ را به عنوان سطح کلیدی استفاده می‌کنند. یک سیگنال خرید زمانی صادر میشود که DI+ به بالای DI- حرکت کند. علاوه بر این، وایلدر حد ضرر اولیه را بر مبنای کف سیگنال روزانه بنا کرد. تا وقتی که این کف باقی بماند، حتی اگر DI+ به پایین DI- بازگردد، سیگنال همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. زمانی که اندیکاتور ADX رشد کرده و روند تحکیم شود، این سیگنال صعودی نیز تقویت میشود.
هنگامی که روند توسعه پیدا کرده و سودآور شود، معامله‌گران باید حد ضرر را تعیین کرده و در صورت ادامه حرکت در جهت روند، حد ضرر را در جهت روند تغییر دهند. سیگنال فروش زمانی ارسال میشود که DI- به بالای DI+ حرکت کند و سقف سیگنال فروش روزانه به حد ضرر اولیه تبدیل شود.
فرمول محاسبه اندیکاتور ADX
برای محاسبه اندیکاتور ADX، به دو اندیکاتور DI+ و DI- نیاز داریم. در واقع، اندیکاتور ADX میانگین این دو اندیکاتور دیگر است. نقش اندیکاتورهای +DI و -DI این است که به ترتیب، جهت‌گیری صعودی یا نزولی قیمت را نشان دهند.
برای محاسبه DI، کافی است که در دوره زمانی مورد نظر، بالاترین و پایین‌ترین قیمت را در شروع و پایان این دوره زمانی بدانیم. ابتدا، بالاترین قیمت فعلی را منهای بالاترین قیمت قبلی می‌کنیم. مقدار به‌دست آمده DI+ است. سپس، کمترین قیمت قبلی را منهای کمترین قیمت فعلی می‌کنیم و آن را DI- می‌نامیم.
حال، برای محاسبه خط ADX، ابتدا لازم است تا DX را محاسبه کنیم. برای انجام این کار، قدر مطلق تفاضل DI+ و DI- در بازه زمانی مورد نظر را تقسیم بر مجموع آنها کرده و در صد ضرب می‌کنیم. برای محاسبه اولین مقدار ADX، کافی است که مجموع DX را بر دوره زمانی تقسیم کنیم. برای نمونه، در یک دوره زمانی 15 روزه، مجموع 15 دوره از DX را بر 15 تقسیم می‌کنیم. برای مقادیر بعدی، باید مقدار قبلی ADX را در 14 ضرب و با DX فعلی جمع کرده و مجموع را بر 15 تقسیم کنیم.
هر چه مقدار اندیکاتور ADX به صد نزدیکتر باشد، روند قدرت بیشتری دارد. به همین دلیل، معمولا وقتی که ADX از ۲۵ پایین‌تر باشد، به این معنی است که روند چندان قابل اعتماد نیست و احتمال توقف زودهنگام آن زیاد است.
آموزش استفاده از اندیکاتور ADX در کنار پرایس اکشن
نکته بسیار مهم در استفاده از تمام اندیکاتورها این است که ابتدا باید به پرایس اکشن (رفتار قیمت) توجه کنیم و ببینیم که قیمت در چه وضعیتی قرار دارد. آیا روند آن صعودی یا نزولی است؟ آیا قیمت در بازه‌ای مشخص نوسان دارد و در واقع، بین سطح حمایتی و سطح مقاومتی مشخصی بالا و پایین می‌رود، یا در محدوده‌ای کوچک متمرکز شده است؟
بعد از این که پرایس اکشن را تحلیل کردیم، می‌توانیم از اندیکاتورهایی مثل ADX استفاده کنیم تا بفهمیم که، برای مثال، روند صعودی یا نزولی کنونی تا چه حد قدرت دارد و آیا قرار است حفظ شود یا ضعیف‌تر از آن است که بتوانیم به آن اعتماد کنیم. افزون بر این، می‌توانیم به وسیله این اندیکاتور تشخیص دهیم که مومنتوم قیمت در چه حد است و آیا در حال افزایش یا کاهش است.
بسیاری از اوقات، بهترین فرصت‌های معاملاتی در زمانی روی می‌دهند که قیمت در محدوده‌ای تجمیع شده یا در بازه‌ای گیر کرده باشد، اما سپس، یکی از این سطوح حمایتی یا مقاومتی مهم می‌شکند. بسیاری از شکست‌های نمودار کاذب هستند، و مثلا ممکن است به نظر ما برسد که یک سطح مقاومت کلیدی شکسته شده و روند صعودی آغاز شده است، اما پس از مدتی می‌بینیم که قیمت دوباره به زیر آن بازگشته است. در چنین شرایطی، اندیکاتور ADX می‌تواند به ما کمک کند تا قدرت روند را تشخیص داده و شکست‌های قابل‌اطمینان و غیرقابل اطمینان در نمودار را از یکدیگر تشخیص دهیم.
زمانی که روند خاصی را در نمودار تشخیص دادیم، از استراتژی‌های مناسب شرایط روندی استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال، فرض کنید روند در کل صعودی است اما در نقاطی، قیمت عقب‌نشینی میکند (یا اصطلاحا پولبک یا Pullback دارد) و کاهش می‌یابد. این نقاط عقب‌نشینی بهترین موقعیت برای خرید هستند چون پس از آن، قیمت مجدداً در راستای روند کلی، افزایش خواهد یافت.
از سوی دیگر، فرض کنید روند کلی نزولی است اما در نقاطی قیمت عقب‌نشینی دارد و به طور مقطعی افزایش می‌یابد. بهترین موقعیت برای فروش همین نقاط عقب‌نشینی هستند چون پس از آنها قیمت مجدداً به دنبال روند حاکم، پایین خواهد آمد.
تنظیمات اندیکاتور ADX
اندیکاتورها می‌توانند با تنظیمات مختلفی مورد استفاده قرار گیرند. نحوه استفاده از هر اندیکاتور به استراتژی ما بستگی دارد. با این حال، برای هر اندیکاتور، سازنده آن و دیگر تحلیلگران حرفه‌ای تنظیمات خاصی را توصیه می‌کنند. به طور پیش‌فرض، اندیکاتور ADX روی دوره چهارده روزه تنظیم شده است. به صورت کلی، استفاده از همین تنظیم پیش‌فرض توصیه میشود چون تحلیلگران زیادی در دنیا از همین تنظیمات استفاده می‌کنند. باید توجه داشته باشیم که اگر قصد ترکیب آن با اندیکاتور دیگری مانند RSI را داشته باشیم، تنظیمات دو اندیکاتور باید یکسان باشند. لازم به ذکر است که اندیکاتور RSI نیز به طور پیش‌فرض، روی تنظیمات ۱۴ روزه قرار دارد.
نحوه استفاده از اندیکاتور ADX در فارکس
نحوه استفاده از هر ابزار مورد استفاده در تحلیل تکنیکال، به استراتژی ما وابسته است. منظور از استراتژی این است که هدف خود از معامله را بشناسیم و بدانیم که در آینده، واکنش ما به هر اتفاق چگونه باید باشد. با توجه به استراتژی‌های متفاوت افراد، نحوه استفاده از اندیکاتور ADX نیز متفاوت است. در ادامه، به دو کاربرد اندیکاتور ADX اشاره می‌کنیم.
عبور خط ADX از مقدار ۲۰
پیش از این گفتیم که خط ADX نشان‌دهنده میزان قدرت یک روند است. با صعودی شدن خط ADX و عبور از مقدار ۲۰، می‌توانیم دریابیم که روند قدرت کافی را برای ادامه پیدا کرده است. در این حالت، معامله‌گران در جهت روند، اقدام به معامله می‌کنند.
تقاطع خطوط DI و ترکیب آن با ADX
پیش از این گفتیم که بالاتر بودن خط DI+ حاکی از بازار صعودی و بالاتر بودن خط DI- حاکی از بازار نزولی است. اما تقاطع این خطوط در ترکیب با خط ADX معنی دیگری نیز دارد. اگر این دو خط یکدیگر را قطع کنند و همزمان خط ADX نیز صعودی شده و به بالای محدوده ۲۵ نفوذ کند، می‌تواند یک سیگنال خرید یا سیگنال فروش قوی باشد.
برای نمونه، اگر خط DI+ بتواند خط DI- را به سمت بالا قطع کند، به معنی تأیید بازار صعودی است و همچنین اگر خط DI- بتواند خط DI+ را به سمت بالا قطع کند، به معنی تأیید روند نزولی است. همزمانی این تقاطع با عبور خط ADX از مقدار ۲۵، به این معنی است که روند قیمت از قدرت خوبی برخوردار است. در این حالت، معامله‌گران می‌توانند در جهت روند، اقدام به معامله کنند.
سخن آخر
ابزارهای تکنیکال به عنوان دستیار معامله‌گران برای کمک به آنها شناخته می‌شوند. اندیکاتورها یکی از مهم‌ترین ابزارهایی هستند که تحلیل نمودارهای قیمت بدون آنها ممکن است بسیار سخت و دشوار باشد. اندیکاتور ADX با قابلیت ترکیب شدن با سایر اندیکاتورها، مانند اندیکاتور RSI و میانگین متحرک، کاربردهای زیادی دارد که می‌توانیم استراتژی‌های متنوعی برای آن تعریف کنیم. لازم به ذکر است که معامله‌گران حرفه‌ای تنها به یک ابزار اتکا نمی‌کنند. برای انجام یک معامله، باید شرایط دیگری، نظیر اخبار فاندامنتال و روانشناسی بازار، را نیز در نظر داشته باشیم. نباید فراموش کنیم که یک اندیکاتور نمی‌تواند به تنهایی دلیلی بر خرید یا فروش باشد و فقط می‌تواند به تحلیل صحیح بازار کمک کند.
سوالات متداول
نه لزوماً. بهترین کار این است که از اندیکاتور ADX در کنار میانگین متحرک ساده یا نمایی (SMA, EMA) یا اسیلاتوری مانند RSI استفاده کنیم. قبل از همه اندیکاتورها، بهتر است ابتدا کار با میانگین متحرک را یاد بگیریم، چون هم ساده و هم بسیار کاربردی است.
بله. در واقع، ما در مرحله اول لازم است تا پرایس اکشن را تحلیل کنیم و سپس، برای افزایش دقت و کامل‌تر شدن تحلیل خود از اندیکاتورها استفاده می‌کنیم.
