آنچه در این مقاله می خوانید
برای آن که بدانیم فدرال رزرو چیست باید به قلب سیاستهای اقتصادی آمریکا سفر کنیم. فدرال رزرو که به اختصار فد FED نیز بیان می‌شود، بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا است. این نهاد با نام کامل Federal Reserve System یا FRS وظیفه دارد سیاستهای پولی را مدیریت کرده و ثبات نظام مالی را حفظ نماید. علاوه بر آن، این ارگان باید روی عملکرد بانک‌ها نیز نظارت داشته باشد و از زیرساخت‌های پرداختی کشور حمایت کند.
افراد علاقه‌مند به اقتصاد، بازارهای مالی و نیز امور روزمره بانکی و نرخ ارز لازم است نسبت به کارکرد فدرال رزرو آگاهی داشته باشند تا بتوانند نوسانات بازار را تخمین بزنند. در حقیقت تصمیمی که این سازمان می‌گیرد می‌تواند روی نرخ بهره، قدرت خرید جامعه، نرخ تورم و حتی رشد اقتصادی تاثیر زیادی بگذارد. این سازمان می‌کوشد با تنظیم نقدینگی و کنترل جریان پولی سلامت و پایداری اقتصاد را حفظ نماید.
تاریخچه تأسیس فدرال رزرو
تاریخچه فدرال رزرو به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد. در این قرن ایالات متحده آمریکا با بحران‌های مالی زیادی مواجه شده بود و نبود یک نهاد مرکزی سبب شد بحران‌های بانکی زیادی به وقوع بپیوندد و بازارها سقوط پیدا کنند. به دنبال این امر ورشکستگی‌های زنجیره‌ای به وقوع پیوست. بحران مالی سال 1907 سبب شد ضعف ساختار پولی به وضوح مشخص شود.
برای جلوگیری از بروز مجدد این بحران‌ها در سال 1913 کنگره ایالات متحده تصمیم گرفت قانونی به نام Federal Reserve Act وضع نماید. این قانون سبب شد FRS رسما تاسیس گردد. هدف اصلی تاسیس این نهاد حفظ ثبات در نظام پولی بود و باید با شوک‌های اقتصادی مقابله می‌شد. ساختار ابتدایی این نهاد به‌گونه‌ای بود که هم منافع عمومی و هم بخش خصوصی را در نظر بگیرد. این نهاد با هیئت مدیره مرکزی و 12 بانک منطقه‌ای تاسیس شد که هر کدام در یکی از مناطق آمریکا مستقر بودند.
در سال‌های بعد وظایف دیگری نیز به این ارگان اضافه شد. پس از رکود بزرگ دهه 1930، این نهاد توانست توسعه‌های زیادی پیدا کند تا بتواند از بحران‌های اقتصادی جلوگیری نماید. در حقیقت با تصویب قوانین جدید نظیر قانون بانکداری سال 1935، استقلال و اختیارات بیشتری به فدرال رزرو داده شد تا بتواند وظایف بیشتری را نیز برعهده بگیرد. با گذشت سال‌ها اکنون این نهاد نقش فعال‌تری در تنظیم بازار، کنترل نرخ تورم و نیز سیاستهای ارزی دارد.
ساختار فدرال رزرو چگونه است؟
FRS از ساختار پیچیده و منحصر به فردی تشکیل شده که مرکب از بخش‌های دولتی و خصوصی است. برای آگاهی بیشتر در خصوص ساختار فدرال رزرو به موارد زیر دقت کنید:
1. هیئت مدیره (Board of Governors)
هیئت مدیره قلب سیستم FED محسوب می‌شود که شامل 7 عضو است. این افراد توسط رئیس جمهور ایالات متحده منصوب و توسط سنا تایید می‌شوند. این افراد برای 14 سال دارنده این سمت هستند و هدف از این مدت طولانی حفظ استقلال آن‌ها در تصمیم گیری‌های کلان اقتصادی است. این هیئت، مسئول تدوین سیاستهای کلان پولی کشور خواهد بود.
2. دوازده بانک منطقه‌ای
در کل کشور آمریکا 12 بانک منطقه‌ای FRS وجود دارد. هر کدام از این بانک‌ها وظیفه دارند روی منطقه خاص خود نظارت داشته باشند. این بانک‌ها در شهرهایی چون نیویورک، شیکاگو، سانفرانسیسکو و … قرار دارند. وظیفه اصلی این بانک‌ها اجرای قوانین وضع شده و جمع آوری و تحلیل اطلاعات به دست آمده از بازار است. این بانک‌ها با مؤسسات مالی تعامل داشته و در توزیع پول و نقدینگی نقش مهمی ایفا می‌کنند.
3. کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC)
از جمله مهم‌ترین نهادهای تصمیم گیری در سیستم FRS، کمیته بازار آزاد فدرال است. این کمیته باید درباره نرخ بهره، عملیات بازار باز و ابزارهای سیاست پولی تصمیم گیری نماید. اعضای این کمیته شامل 7 نفر هیئت مدیره و 5 رئیس بانک‌های منطقه‌ای خواهند بود. وجود این ترکیب موجب می‌گردد هنگام تصمیم گیری‌ها هم در سطح ملی و هم در سطح منطقه‌ای نماینده مناسبی وجود داشته باشد.
دقت کنید اعضای فدرال رزرو از افراد متخصص در حوزه‌هایی چون اقتصاد، بانکداری و نیز سیاست گذاری انتخاب می‌شوند. از این رو مستقل عمل کرده و تحت فشار سیاسی قرار نخواهند گرفت. این امر سبب می‌شود نهاد FRS بتواند سیاستهای پولی را بدون دخالت مستقیم دولت اجرا کند.
| بخش‌های مختلف تشکیل دهنده | وظایف اصلی هر کدام از بخش‌ها |
|---|---|
| هیئت مدیره (Board of Governors) | تعیین سیاستهای پولی و نظارت بر سیستم بانکی |
| 12 بانک منطقه‌ای | اجرای سیاستهای فدرال رزرو در مناطق مختلف ایالات متحده |
| کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) | تصمیم‌گیری درباره نرخ بهره و عملیات بازار باز |
وظایف اصلی فدرال رزرو
وظایف FRS گسترده بوده و می‌تواند در اقتصاد داخلی و حتی جهانی نقش پررنگی بازی کند. در ادامه برخی از مهم‌ترین وظایف فدرال رزرو را بیان می‌کنیم و به بررسی اهداف فدرال رزرو می‌پردازیم:
- تنظیم سیاست پولی
از جمله مهم‌ترین وظایف فد، تنظیم سیاستهای پولی است. این سیاست‌ها می‌توانند شامل مواردی همچون مدیریت نرخ بهره و کنترل حجم پول در گردش باشند. هدف از ایجاد این سیاست‌ها حفظ ثبات قیمت‌ها، کاهش نرخ تورم و نیز حمایت از اشتغال است. در حقیقت این نهاد به دنبال آن است که بین رشد اقتصادی و کنترل تورم توازن خوبی برقرار نماید. سیاستهای پولی فدرال رزرو می‌توانند روی نرخ ارز، سرمایه گذاری و بازارهای مالی تأثیر بگذارند.
- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات مالی
از دیگر نقش‌های FRS نظارت بر عملکرد بانک‌ها و موسسات است. با این امر می‌توان اطمینان پیدا کرد عملیات آن‌ها مطابق با استانداردهای ایمنی و سلامت مالی است. این نظارت کمک می‌کند از بروز بحران‌های بانکی بزرگ جلوگیری گردد. در حقیقت این نهاد با بررسی ترازنامه‌ها و ارزیابی سطح سرمایه بانک‌ها، به ثبات نظام بانکی کمک می‌کند.
- حفظ ثبات نظام مالی
چنانچه بحرانی در حال وقوع باشد، این نهاد می‌تواند با کمک ابزارهایی چون تامین نقدینگی یا خرید دارایی‌های مشکل‌دار از فروپاشی نظام مالی جلوگیری نماید. در بحران سال 2008 این نهاد توانست با ارائه سیاستهای حمایتی، از ورشکستگی بسیاری از مؤسسات مالی بزرگ جلوگیری کرده و اعتماد را به بازار بازگرداند.
- پشتیبانی از زیرساخت‌های پرداخت
از دیگر وظایف فد، ارائه خدمات مالی به بانک‌ها و دولت فدرال است. این سازمان باید نقل و انتقال الکترونیکی وجوه، چک‌ها و پرداخت‌های بین بانکی را پیگیری کرده و آن‌ها را با موفقیت انجام دهد. علاوه بر این موارد فدرال رزرو مسئول تسهیل عملکرد سامانه‌های پرداخت ملی است. این فعالیت‌ها سبب می‌شوند در جریان نقدی پایداری به وجود بیاید.
ابزارهای سیاست پولی فدرال رزرو
این سازمان به منظور اجرای اهداف و پیگیری وظایف از ابزارهای مناسبی بهره می‌برد که به کمک آن‌ها می‌تواند نرخ بهره را کنترل کرده و اقتصاد را در مسیر درست هدایت نماید. نمونه‌ای از این ابزارها به شرح زیر خواهند بود:
- عملیات بازار باز
FRS می‌تواند با خرید و فروش اوراق قرضه خزانه داری آمریکا در بازار آزاد، نقدینگی را کنترل نماید. در حقیقت خرید اوراق سبب افزایش نقدینگی شده و فروش آن سبب کاهش می‌گردد. این امر می‌تواند روی نرخ بهره بین بانکی تاثیر زیادی بگذارد. در اصل فد با عملیات بازار باز می‌تواند شرایط پولی را در جهت ایده‌آل تنظیم کند. عملیات بازار باز از جمله اصلی‌ترین ابزارهای سیاست گذاری فدرال رزرو است که در راستای کنترل تورم و حمایت از رشد اقتصادی صورت می‌گیرد.
- نرخ تنزیل
نرخ تنزیل هزینه‌ای است که بانک‌ها برای وام گرفتن از فد می‌پردازند. افزایش یا کاهش این نرخ می‌تواند روی هزینه‌های تامین مالی بانک‌ها و نیز مشتریان تاثیر زیادی بگذارد. اگر نرخ تنزیل کاهش پیدا کند، بانک‌ها به قرض گرفتن و افزایش وام‌دهی تشویق خواهند شد و در صورت افزایش نرخ تنزیل، منابع مالی بانک‌ها محدود می‌شود.
- نسبت ذخایر قانونی
این سازمان مقدار پولی که بانک‌ها باید به عنوان ذخیره نگه دارند را نیز تعیین می‌کند. این امر می‌تواند روی میزان وام‌دهی و البته نرخ تورم تاثیر زیادی بگذارد. در حقیقت هرچه میزان ذخایر قانونی بالاتر باشد، بانک‌ها کمتر می‌توانند وام اعطا کنند. به تبع این امر می‌تواند موجب کاهش نقدینگی در اقتصاد و در نتیجه کاهش تورم شود. کاهش این نسبت نیز می‌تواند سبب افزایش وام‌دهی و رشد اقتصادی شود.
- راهنمایی‌های پیش بینی‌پذیر
این سازمان با کمک ابزارهای ارتباطی همچون بیانیه‌های رسمی و نیز پیش‌بینی‌های اقتصادی می‌تواند انتظارات بازار را جهت‌دهی کرده و آن‌ها را به خوبی کنترل نماید. درواقع فد از طریق اظهارات مقامات، بیانیه‌های فصلی و گزارش‌های اقتصادی، سیگنال‌هایی را به بازار ارسال می‌کند که تأثیر زیادی در تصمیم گیری سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی خواهد داشت. با کمک این ابزارها فد می‌تواند انتظارات تورمی را مدیریت کرده و بازارها را در جهت مطلوب هدایت نماید.
نقش فدرال رزرو در اقتصاد آمریکا و جهان
نقش federal reserve صرفا به مرزهای ایالات متحده آمریکا محدود نخواهد شد. در حقیقت تصمیمات این نهاد می‌تواند روی اقتصاد جهانی تاثیر زیادی بگذارد. تاثیرات فدرال رزرو بر بازارهای مالی به شرح زیر خواهند بود:
- تعیین نرخ بهره که با این امر ارزش دلار، بازارهای سهام، اوراق قرضه و طلا تغییر خواهد کرد. زمانی که FRS نرخ بهره را دستکاری می‌کند، ارزش دلار نیز تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. به دنبال آن، بازارهای سهام، اوراق قرضه، طلا، نفت و سایر کالاها نیز تغییر پیدا می‌کنند.
- ایجاد سیاستهای انبساطی یا انقباضی که با آن می‌تواند منجر به ورود یا خروج سرمایه از کشورهای در حال توسعه شود. در حقیقت با وجود سیاست انبساطی سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بالاتر از نرخ‌های پایین داخلی هستند به سراغ بازارهای دیگر می‌روند.
- وجود هرگونه تغییر در ترازنامه FED همچون خرید یا فروش دارایی‌ها سبب می‌شود موج‌های روانی زیادی در بازارهای جهانی ایجاد شود. این تحرکات با واکنش سریع بازارهای بین‌المللی همراه هستند زیرا فعالان اقتصادی آن را نشانه‌ای از وضعیت کلی اقتصاد آمریکا و جهت‌گیری آینده آن در نظر می‌گیرند.
جالب است بدانید در بحران مالی 2008 و همچنین دوران کرونا، وجود سیاستهای حمایتی FRS سبب شد از رکود اقتصادی جهان تا حد زیادی جلوگیری شود. در سال‌های اخیر علاوه بر این نهاد بانک‌های مرکزی دیگر کشورها نیز در تعیین نرخ‌های بهره و تنظیم نقدینگی به تصمیمات FED واکنش نشان می‌دهند.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید