الگوی کندل چکش معکوس یا چکش وارونه (Inverted Hammer) یکی از الگوهای بازگشتی مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است. این الگو معمولا به صورت تک کندلی، در انتهای روند نزولی سهم ایجاد می‌شود. تشکیل این کندل به معنی تغییر جهت روند سهم است. به بیان دیگر، ظهور الگوی کندل چکش معکوس به معنی صعودی شدن روند معاملات سهم در بازار است. این کندل معمولا به دو رنگ سبز و قرمز نشان داده می‌شود.
کندل چکش معکوس از یک بدنه و سایه تشکیل شده است که سایه کندل در قسمت بالا از ارتفاع بیشتری برخوردار است که به همین دلیل، با نام مرد آویزان (Hanging Man) نیز شناخته می‌شود. همان طور که در تصویر زیر مشخص است، این کندل در انتهای روند نزولی شکل گرفته و بعد از آن، سهم تغییر جهت داده است.
نکته مهمی که باید در مورد کندل چکش معکوس به خاطر داشته باشیم، این است که در این کندل، ارتفاع سایه در قسمت بالای بدنه باید بیشتر باشد. لازم است توجه داشته باشیم که این کندل معمولا سایه پایینی ندارد و در صورت مشاهده، باید طول بسیار کوتاهی داشته باشد.
معامله‌گران ممکن است به اشتباه، برخی از کندل‌ها را با کندل چکش معکوس اشتباه بگیرند. همان طور که گفته شد، کندل چکش معکوس دارای ویژگیهای ظاهری زیادی است که به سادگی می‌توانیم آن را تشخیص دهیم. فراموش نکنید که در این کندل، طول بدنه می‌تواند نصف سایه ارتفاع داشته باشد.
همیشه باید به خاطر داشته باشیم که الگوی Inverted Hammer نمی‌تواند به تنهایی نشان‌دهنده سیگنال خرید و فروش باشد. لازم است معامله‌گران به طور هم‌زمان، از ابزارهای دیگری استفاده کنند تا از معتبر بودن تشخیص خود اطمینان حاصل کنند.
ویژگیهای الگوی چکش وارونه
- این الگو به دو رنگ سبز و قرمز در نمودار بازار مالی دیده می‌شود که رنگ سبز نشان‌دهنده وضعیت صعودی و رنگ قرمز نشان‌دهنده وضعیت نزولی در بازار است.
- معمولا وقتی می‌توانیم این الگو را روی نمودار مشاهده کنیم که قیمت یک جفت‌ارز یا هر کالایی در بازار مالی به صورت آنی کاهش یابد.
- در هنگام کاهش قیمت، خریداران سهام تلاش می‌کنند تا با خرید بیشتر و انجام معاملات در بازار مالی، قیمت را افزایش دهند. اما فروشندگان همچنان به دنبال یافتن کف یا پایین‌ترین قیمت برای فروش هستند. این تلاش برای مشخص نمودن پایین‌ترین قیمت فروش ممکن است به صورت یک کندل چکش معکوس روی نمودار ظاهر شود. با این حال، کندل چکش وارونه همیشه دقیقاً در وضعیت کنونی روی نمودار قرار نمی‌گیرد. برای مثال، ممکن است پیش از کاهش قیمت در بازار، این الگو روی نمودار مشاهده شود و بعد از چند ساعت، کاهش قیمت اتفاق افتد. بنابراین، الگوی چکش وارونه برای پیش‌بینی اوضاع بازار هم مناسب است.
- معمولاً از الگوی چکش معکوس به تنهایی برای تحلیل وضعیت بازار استفاده نمی‌شود. در یک محدوده زمانی خاص، مثلاً یک ساعت، تحلیلگر باید چندین کندل را در کنار هم تحلیل کند تا بتواند به نتایج قابل‌قبولی دست پیدا کند.
- گاهی، قرار گرفتن کندل در ناحیه نزولی یا قبل از روند نزولی، تنها به معنی پایین آمدن قیمت‌ها نخواهد بود. لازم است کندل بعدی را نیز بررسی نماییم. برای مثال، اگر در یک یا دو کندل بعدی نیز الگوی چکشی معکوس مشاهده شد که در بالاتر از محل قبلی قرار گرفته است، به احتمال زیاد ما با افزایش قیمت مواجه خواهیم شد. بنابراین، از این الگو می‌توانیم برای بررسی تمام بازه‌‌های زمانی استفاده کنیم.
شرایط استفاده از الگوی چکش معکوس
برای این که بتوانیم از الگوی چکش استفاده کنیم، لازم است چند شرط اصلی را در نظر داشته باشیم. تنها مشاهدۀ الگوی چکش معکوس نمی‌تواند وضعیت خاصی را برای ما تعیین کند. افزون بر این، احتمال این که این الگو را با سایر کندل‌ها اشتباه بگیریم نیز وجود دارد.
- یکی از مهم‌ترین شروط مشاهدۀ کندل چکش وارونه این است که این کندل معمولاً بعد از کاهش قیمت‌ها دیده می‌شود. در صورتی که برای مدتی با کاهش قیمت مواجه شدیم و حس کردیم که روند حاکم بر بازار نزولی است، به احتمال زیاد مدتی بعد کندل چکش معکوس را مشاهده خواهیم کرد.
- یکی دیگر از شروط مهم ظاهر کندل است. در حقیقت، طول و ارتفاع سایه تأثیر بسیار مهمی بر الگوی چکش معکوس دارد. بعد از مشاهده کندل چکش وارونه، باید ببینیم که طول سایه حداقل چند برابر طول بدنه باشد.
اگر طول سایه از طول بدنه کمتر یا با آن برابر باشد، به سختی می‌توانیم این الگو را الگوی چکش بنامیم. به همین خاطر، سایه که در قسمت بالای بدنه قرار دارد، باید ارتفاع قابل‌توجهی داشته باشد.
علاوه بر این، در الگوی چکش معکوس، سایه پایینی معمولاً مشاهده نمی‌شود و ممکن است سایه با ارتفاع بسیار کم دیده شده یا به راحتی، قابل تشخیص نباشد. بدنه معمولاً کف قیمت‌ها در بازار و همچنین محدوده پایین‌ترین قیمت را نشان می‌دهد.
روانشناسی الگوی چکش معکوس
بعد از آغاز جلسه معاملاتی، فروشندگان، مطابق با روند نزولی چند جلسه اخیر، با رفتار خود باعث کاهش قیمت می‌شوند. اما در طول جلسه، خریداران فرمان قیمت را در دست گرفته و قیمت را تا حد نسبتاً زیادی افزایش می‌دهند. در این روند نزولی، چنین قیمتی هیجانی جدید در فروشندگان ایجاد می‌کند.
با افزایش تعداد خریداران، قیمت بار دیگر کاهش می‌یابد، اما خریداران موفق می‌شوند که قیمت را در نقطه‌ای بالاتر از قیمت شروع جلسه حفظ کنند. در زمانی که فروشندگان روز به روز موجب کاهش قیمت شده‌اند، تشکیل الگوی چکش معکوس در محدوده حمایتی قیمت، نشان‌دهنده به پایان رسیدن قدرت فروشندگان و هشداری برای بازگشت روند قیمتی در نظر گرفته می‌شود.
میزان قدرت در الگوی چکش معکوس
تا کنون، الگوی چکش معکوس توانسته است سیگنال‌ها و اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار تحلیلگران و معامله‌گران قرار دهد. در حقیقت، الگوی چکش معکوس بهترین سیگنال‌های برگشتی را ارائه می‌دهد. همان طور که قبلا گفته شد، ممکن است الگوی چکش معکوس را در انتهای یک روند نزولی یا کاهش قیمت مشاهده نماییم. اما در بیشتر مواقع، الگوی چکش وارونه در انتهای روند مشاهده می‌شود تا نشان‌دهندۀ آغاز افزایش قیمت باشد. در حقیقت، زمانی که ما الگوی چکش وارونه را روی نمودار مشاهده کردیم، باید آن را به عنوان یک هشدار در نظر بگیریم.
تشکیل این الگو به خصوص برای فروشندگان، به عنوان هشداری بسیار مهم در نظر گرفته می‌شود که نشان‌دهنده پایان روند نزولی و احتمالا در پیش بودن روند صعودی است. یکی از نکات مهم در رابطه با این موضوع این است که زمانی که خریداران قدرت را به دست می‌گیرند، قیمت‌ها به سرعت افزایش یافته و ما شاهد پیدایش روندی صعودی در نمودار خواهیم بود. اما تشکیل الگوی چکش معکوس به ما نشان می‌دهد که بعد از افزایش قدرت خریداران برای خرید سهام، برای لحظه‌ای کوتاه، ما شاهد کاهش قیمت خواهیم بود.
در ادامه، پس از مدتی، خریداران مجدداً قدرت خود را برای خرید افزایش داده و موجب کاهش قدرت فروشندگان سهام می‌شوند. حال، ظهور الگوی چکش معکوس روی نمودار به راحتی ممکن است نشان‌دهنده قرار گرفتن بازار در وضعیت حمایتی باشد. در قسمت پایین بدنه، هیچ نوع سایه‌ای وجود ندارد. طول سایه بالایی ارتباط مستقیمی با قدرت الگوی چکش معکوس دارد، به گونه‌ای که هر چه ارتفاع سایه بالایی افزایش یابد، قدرت الگو نیز افزایش می‌یابد.
یکی دیگر از روش‌های ارزیابی قدرت الگوی چکش معکوس رنگی بودن الگو است. کندل چکش وارونه معمولاً به صورت توخالی یا توپر دیده می‌شود. اگر این کندل‌ها توپر باشند، قدرت کمتری دارند. علاوه بر این، اگر فاصلۀ چکش معکوس با کندل قبلی زیاد به نظر برسد، این موضوع خود نشان‌دهنده افزایش قدرت الگوی چکش معکوس است.
تفاوت کندل چکش معکوس با شوتینگ استار
کندل چکش معکوس و کندل شوتینگ استار یا الگوی ستاره دنباله‌دار شبیه به هم هستند. تفاوت این دو کندل تنها در روند صعودی و نزولی مشخص می‌شود.
همان طور که در بخش‌های گذشته گفتیم، کندل چکش معکوس همیشه در انتهای روند نزولی ظاهر می‌شود، در حالی که کندل شوتینگ استار اغلب در انتهای روند صعودی تشکیل می‌شود. کندل چکش معکوس یک کندل برگشتی صعودی است اما کندل شوتینگ استار یا ستاره دنباله‌دار به عنوان یک کندل برگشتی نزولی در نظر گرفته می‌شود.
شباهت زیاد این کندل‌ها به دلیل دنباله یا سایه بلند در قسمت بالای بدنه کندل است. هنگامی که معامله‌گران کندل چکش معکوس را در نمودار مشاهده می‌کنند، سایه بلند آن نشان‌دهنده تلاش سرمایه‌گذران برای افزایش قیمت سهم است که بالاخره موفق نیز می‌شوند.
کندل برگشتی نزولی ستاره دنباله‌دار نیز در انتهای روند صعودی شکلی می‌گیرد و مشاهده آن حاکی از دریافت سیگنال فروش است. وقتی که کندل شوتینگ استار تشکیل می‌شود، لازم است توجه داشته باشیم که قدرت فروشندگان نسبت به خریداران سهم بیشتر بوده و فروشندگان موفق شده‌اند که قیمت سهم را بشکنند و بالاخره، روند سهم را از صعودی به نزولی تبدیل کنند.
سخن آخر
در این مقاله، به طور کامل دربارۀ الگوی چکش وارونه و ویژگیهای آن صحبت کردیم. علاوه بر این، در مورد روانشناسی و قدرت الگوی چکش معکوس نیز نکاتی بیان شد. در انتها نیز، الگوی چکشی وارونه و الگوی ستاره دنباله دار با یکدیگر مقایسه شدند. الگوی چکش معکوس همواره مورد توجه تحلیلگران و فعالان بازار فارکس بوده است چون قرار گرفتن در انتهای یک روند نزولی ممکن است نشان‌دهنده افزایش قیمت و آغاز روند صعودی در بازار باشد که کاملاً شرایط را برای تحلیل گران و معامله گران تغییر می‌دهد.
همیشه نمی‌توانیم شکل‌گیری الگوی چکش معکوس را نشانۀ افزایش قیمت در بازار بدانیم. برای این که بتوانیم تجزیه و تحلیل دقیق‌تری از نمودار انجام دهیم، لازم است الگوی چکش معکوس را با الگوهای پیرامون آن مقایسه کنیم. برای تحلیل دقیق‌تر و تصمیم‌گیری نهایی، بهتر است از اندیکاتورها نیز استفاده نماییم.
سوالات متداول
این الگو شامل یک بدنه و یک سایه است که بدنه در قسمت پایینی و سایه در بخش بالایی آن قرار دارد.
معمولاً، الگوی چکش وارونه را در پایان یک روند نزولی مشاهده می‌کنیم.
از آن جا که نتایج حاصل از این الگو ممکن است دقیق نباشند، لازم است سایر کندل‌های پیرامون را نیز بررسی نماییم.
سایه کندل ستاره دنباله‌دار معمولا بلندتر از الگوی چکش معکوس است.
