بازار خرسی (Bear market) و بازار گاوی (Bull market) از واژه‌هایی هستند که برای توصیف وضعیت بازار سرمایه استفاده میشوند. زمانی که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام یا دارایی مورد نظر روندی صعودی داشته باشد، می‌گویند «بازار گاوی» است. در مقابل، اگر قیمت آن سهام یا دارایی روندی نزولی داشته و وضعیت اقتصادی دچار رکود شده باشد، از عبارت «بازار خرسی» استفاده می‌شود.
روندهای نزولی بازار معمولا به عنوان فرصتی خاص برای خرید دارایی مورد نظر محسوب میشوند. اما لازم است به یاد داشته باشیم که تمام روندهای نزولی هم با ریسک همراه هستند. در صورتی که معامله‌گر در این روندهای نزولی هوشمندانه عمل کند، می‌تواند سود قابل‌توجهی را به دست آورد. در این مقاله، قصد داریم تا پیش از هر چیز با مفهوم بازار خرسی آشنا شویم و ده اشتباه بزرگی را مورد بررسی قرار دهیم که نباید در بازار نزولی مرتکب شویم.
منظور از بازار خرسی چیست؟
همان طور که پیش از این گفته شد، اگر قیمت سهام یا دارایی مورد نظر روندی کاهشی داشته باشد، شرایط حاکم بر بازار آن دارایی را با عنوان بازار خرسی توصیف می‌کنیم. در چنین بازاری، میزان عرضه افزایش یافته و در مقابل، تقاضا به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد. هر چه میل سرمایهگذاران به خرید بیشتر کاهش یابد، قیمت آن دارایی با کاهش بیشتری مواجه می‌شود. دو عامل در شکل‌گیری روند نزولی نقش دارند:
- رفتار سرمایهگذاران در بازار: برخی از معاملهگران تازهکار که فاقد تجربه کافی در بازار و سرمایهگذاری هستند، تحمل ریسک نداشته و با کوچکترین ریزش، دچار اضطراب میشوند. از آنجا که چنین معامله‌گرانی شناخت کمی در مورد بازار دارند، زمانی که یک روند نزولی کمی طولانی شود، با عجله برای فروش دارایی خود اقدام می‌کنند. چنین رفتارهای هیجانی بیشتر در کاربران تازهکار دیده می‌شود که تا حد زیادی بر حجم معاملات نیز تاثیر می‌گذارد.
- تاثیرات اجتماعی و سیاسی: شرایط اجتماعی موجود در جامعه، اظهار نظر مسئولان و تصمیمات سیاسی و اقتصادی، اخبار مهم بینالمللی و … از عواملی هستند که میتوانند باعث تغییر روند یک بازار شوند. جهت‌گیری‌های سیاسی، تغییر در شرایط اقتصاد جهانی، جنگ، شیوع بیماری و انتشار هر گونه خبر مهمی ممکن است به تغییر روند بازار منجر شوند.
دلیل استفاده از واژه‌های گاو و خرس در بازار چیست؟
دلیل اصلی ورود این دو واژه به بازار به طور دقیق مشخص نیست، اما دو گمان در ارتباط با این مسئله وجود دارد که به آنها استناد می‌شود. دلیل اول به نحوه جنگیدن این دو حیوان مربوط می‌شود. با توجه به این که گاو در زمان حمله به دشمن خود، شاخ‌‌های خود را به سمت بالا می‌گیرد، بازار با روند صعودی را با عنوان بازار گاوی توصیف می‌کنند. در مقابل، از آنجا که خرس در زمان مواجهه با دشمن خود، پنجه‌های خود را به سمت پایین می‌گیرد و با او می‌جنگد، برای توصیف بازار با روند نزولی، از عبارت بازار خرسی استفاده می‌شود.
دلیل دیگر به گذشته‌های دور مربوط می‌شود که دلالانی وجود داشتهاند که پوست خرس را می‌فروختند. در واقع، آنها پوست خرس را با قیمت همان روز به مشتریان خود پیش‌فروش می‌کردند. چون این دلالان عقیده داشتند که قیمت پوست در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت. در زمان تحویل پوست، آنها با پرداخت مبلغی کمتر به شکارچیان، از تفاوت قیمت خرید فعلی و مبلغ پیش‌فروش سود می‌کردند. به همین دلیل بود که این دلالان به خرسی‌ها مشهور شده بودند.
از آنجا که آنها کاهش قیمت را پیش‌بینی می‌کردند، بسیاری عقیده دارند که ریشه عبارت بازار خرسی از این دلالان پوست خرس گرفته شده است. در توضیح استفاده از نام گاو در بازار نیز، برخی به مبارزات گاو وحشی و خرس اشاره می‌کنند که در طول تاریخ، گاو همواره در مقابل خرس قرار داشته است.
بازار خرسی چه خصوصیاتی دارد؟
نسبت عرضه و تقاضا
در بازار گاوی، میزان تقاضا بسیار بالا است و در مقابل، میزان عرضه کاهش می‌یابد. به بیان دیگر، سرمایهگذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، برای خرید سهام جدید اقدام می‌کنند. در این بازار، فروشندگان هم تمایلی برای فروش ندارند. در مقابل، تقاضا در بازار خرسی بسیار کم بوده و میزان عرضه به شدت افزایش می‌یابد چون سرمایهگذاران از بازار قطع امید کرده‌اند.
از طرف دیگر، خریداران نیز تمایلی به خرید ندارند. در چنین شرایطی، شاهد ایجاد صف‌های فروش سنگین در بازار هستیم. در بازار نزولی یا خرسی، حجم معاملات به شدت کاهش می‌یابد و بازار دچار رکود می‌شود.
روانشناسی سرمایه‌گذار
روند بازار و جو روانی حاکم بر آن تأثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند. برای درک بیشتر این مسئله، ارتباط بین سیاست و اقتصاد را در نظر بگیرید. از یک سو، تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه اثر می‌گذارد. از سوی دیگر، شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. بر این اساس، در بازار گاوی، بسیاری به امید به دست آوردن سود بیشتر، شروع به سرمایهگذاری در بازار می‌کنند. در مقابل، در بازار خرسی، جوی منفی در بازار حاکم است. این مسئله باعث می‌شود تا سرمایهگذاران تمایلی به خرید سهام جدید نداشته باشند.
در ادامه، به اشتباهاتی اشاره می‌کنیم که بسیاری در بازار نزولی یا خرسی مرتکب میشوند.
اشتباهات رایج در بازار خرسی
1. تلاش برای گرفتن چاقوهای در حال سقوط
مهم‌ترین اشتباهی که ممکن است در بازار نزولی مرتکب شویم، این است که سعی کنیم تا در این روندهای نزولی، همیشه در پایین‌ترین سطح قیمت خرید کنیم و برای خرید، زمان‌بندی تعیین کنیم. این مسئله تنها به بازار جفت ارزها محدود نمی‌شود و در هر بازار مالی دیگری نیز ممکن است روی دهد.
زمانی که در اوج یک روند صعودی قرار داریم، معمولا قیمت‌ها از روند پیروی می‌کنند. حتما تا به حال، این اصطلاح را شنیده‌اید که می‌گویند ترندها دوست ما هستند که این مسئله در مورد روندهای نزولی نیز صادق است. در تحلیل روند، اندیکاتور مومنتوم قدرت یا ضعف قیمت را تشخیص می‌دهد. در زمانی که بازار به سطوح پایین‌تر نزول می‌کند، احساسات سرمایهگذاران بازار به سختی تغییر خواهد کرد. به همین دلیل، گاهی اوقات تلاش برای خرید سهام یا دارایی در کف، کاری شبیه به گرفتن چاقویی در حال سقوط است.
با وجودی که ممکن است تصور کنید در بازار خرسی، یک جفت ارز زیر قیمت واقعی خود معامله می‌شود و در نتیجه، فرصت خوبی برای خرید است، لازم است این نکته را نیز در ذهن داشته باشید که ممکن است بازار به سقوط خود ادامه دهد.
نکته دیگری که باید در نظر داشته باشیم، الگوی جهش گربه مرده (Dead Cat Bounce) است. منظور از الگوی جهش گربه مرده بهبودی موقتی در قیمت دارایی‌هایی است که مدتی طولانی را در روندی نزولی قرار داشتهاند. این الگو بهبودی کوتاه و موقتی در قیمت در حال کاهش یک دارایی مانند سهام را نشان می‌دهد.
در بحبوحه روند نزولی، معامله‌گر ممکن است با دیدن یک بازگشت جزئی که به طور موقتی اتفاق می‌افتد، تصور کنید که روند بازار به زودی تغییر خواهد کرد و به امید شروع روند صعودی، اقدام به خرید کند. اما این تغییرات، چیزی جز روندهای صعودی گذرا و موقتی نیستند. همه این عوامل همراه با احساس فومو (FOMO) و امید واهی به افزایش قیمت دست به دست هم می‌دهند تا برای ما ثابت شود که خرید در پایین‌ترین سطح و سود بردن از روند نزولی متوالی کاری بسیار سخت است.
در صورتی که اطمینان حاصل کردیم که قیمت یک دارایی در سطح بسیار جذابی برای خرید قرار دارد، می‌توانیم با استفاده از روش میانگین هزینه دلاری (DCA)، به تدریج خریدهای پله‌ای خود را انجام دهیم. این روش به ما کمک می‌کند تا خریدهای منظم و کوچک میانگین قیمت خرید یا فروش ما متعادل شود و از این طریق، به ما در غلبه بر نوسانات کمک می‌کند.
2. ارزیابی شرایط بر اساس تجربیات بازار صعودی
یکی دیگر از اشتباهات رایج این است که بازار را بر اساس معیارهای یک بازار صعودی ارزیابی کنیم. بر اساس یک نظرسنجی انجام شده، بیشتر از نیمی از شرکت‌کنندگان، اولین رمز ارز خود را در سال ۲۰۲۱ خریداری کرده بودند. یعنی بیشتر این افراد اولین رمزارز خود را در طول یکی از بزرگترین روندهای صعودی بازار خریداری کرده بودند و درک آنها در مورد ارزش هر رمزارز از تجربه آنها در روندهای صعودی ناشی می‌شود. در حقیقت، این که قیمت یک دارایی 90 درصد با بالاترین سطح خود فاصله داشته باشد، دلیلی منطقی برای مناسب بودن قیمت آن برای خرید نخواهد بود.
بر خلاف بازار سهام که با تزریق پول روند آن برگردانده می‌شود، بازار رمزارزها معمولا به صورت منطقی‌تری عمل کرده و در نتیجه، با ریسک بیشتری همراه خواهد بود چون در بازار رمز ارزها، یا سود می‌کنیم و یا تمام دارایی خود را از دست می‌دهیم. برای مثال، روند نزولی سال 2018 را در نظر بگیرید. در آن سال، قیمت برخی از رمز ارزها نسبت به اوج تاریخی آنها، به شدت کاهش یافت. اما این رمز ارزها هیچ گاه به بازار برنگشتند و نتوانستند دوباره به روزهای طلایی خود برسند.
در اواخر سال 2017، رمزارزهایی مانند آیوتا، دش، و بیت‌کوین‌کش موفق شدند به بالاترین سطح قیمت خود برسند اما در روندهای نزولی بعدی بازار، نزدیک به 95 درصد از بالاترین سطح تاریخی قیمت خود فاصله گرفتند و هیچ گاه نتوانستند این سقوط را جبران کنند. در واقع، می‌توان گفت که همان کندل‌های سبز بلند و سودهای چند برابری روزهای خوش آن رمزارزها بودند که حتی با وجود جبران، دیگر هیچ وقت تکرار نشدند و بعید است که به این زودی‌ها هم تکرار شوند.
3. امید به صد برابر شدن قیمت‌ها
اشتباه رایج بعدی امید به صد برابر شدن قیمت‌ها است که به سختی ممکن است به وقوع بپیوندد. هر چه زودتر این مسئله را بپذیریم، احتمال این که در موج بعدی، دچار فومو شویم، کمتر خواهد بود. این مسئله یکی از اصول حرفه‌ای سرمایهگذاری محسوب می‌شود چون که اگر به چند برابر شدن قیمت یک دارایی امید داشته باشیم، ممکن است که بیش از حد وارد معامله شده و از حد سود خود فراتر رفته و در نتیجه، مرتکب اشتباهات بیشتری شویم.
امیدها و انتظارات غیرمعقول می‌تواند به ضعف در مدیریت بودجه هم منتهی شود. این که به امید به دست آوردن سودهای قابل‌توجه، همه دارایی خود را تنها در یک کلاس دارایی مانند رمزارزها وارد کنیم، به هیچ وجه، راهکار مناسبی برای به دست آوردن موفقیت در سرمایهگذاری نیست. لازم است تا حد مشخصی را در نظر بگیریم تا بتوانیم تا انتهای هر روند نزولی دوام بیاوریم.
علاوه بر این، باید به اندازه‌ای سرمایه داشته باشیم تا بتوانیم اطمینان حاصل کنیم که با وجود روند نزولی، در زندگی خود با مشکل مواجه نخواهیم شد. به غیر از دیدگاه سرمایهگذاری، داشتن انتظارات فضایی از یک کوین، تاثیرات مخربی از لحاظ روانی نیز روی ما خواهد داشت. تصورات غیرمنطقی نسبت به سودآوری یک رمز ارز خاص، آن هم در بحبوحه بازار خرسی، تنها ما را افسرده و ناامید خواهد کرد.
بسیاری از سرمایهگذاران برای کنترل احساسات و حفظ آرامش خود، انتظار خود در مورد بازگشت سرمایه را در بازارهای خرسی به حداقل می‌رسانند. به عبارت دیگر، حتی در زمان خرید و سرمایهگذاری در یک رمزارز، باید این احتمال را نیز در نظر داشته باشیم که ممکن است ارزش آن دارایی تا یک سال یا حتی بیشتر ثابت یا نزولی باقی بماند!
راهکار دیگر این است که کمتر روی قیمت تمرکز کنیم. زمانی که تمام جوانب را سنجیده باشیم و مطابق با استراتژی معاملاتی خود تصمیم گرفته باشیم، دیگر فرقی می‌کند که قیمت چقدر است. بنابراین، چک کردن لحظه به لحظه قیمت نه تنها تاثیری در موفقیت ما ندارد، بلکه آرامش ما را بر هم می‌زند.
4. سرمایهگذاری روی دارایی‌های پُرنوسان
زمانی که بازار روندی نزولی دارد، لازم است تا در مورد تقسیم‌بندی سبد سرمایه خود بازنگری کنیم. در چنین حالتی، بیشتر فعالان بازار برای کاهش ریسک سبد خود از دارایی‌های پرنوسان فاصله گرفته و به دارایی‌های مطمئن‌تر مثل ارزهای اصلی یا فلزات گرانبهایی مانند طلا روی می‌آورند. این مسئله در مورد تمام بازارهای مالی صادق است.
برای مثال، در بازار سهام نیز سرمایهگذاران گاهی اوقات به سهام مطمئن‌تر روی می‌آورند یا حتی به طور کلی از سهام خارج شده و به اوراق قرضه سوق پیدا می‌کنند. یا اگر قصد سرمایهگذاری در بازار رمز ارزها را دارید، لازم است تا بخش بیشتر سرمایه خود را روی رمز ارزهای با نوسان کمتر، مثل بیت کوین و اتریوم اختصاص دهید و از آلت کوین‌ها که نوسان بیشتری دارند، فاصله بگیرید.
این که چه دارایی را برای تکمیل سبد سرمایهگذاری خود انتخاب می‌کنیم، به دیدگاه و استراتژی شخصی ما بستگی دارد. نکته مهمی که باید در نظر بگیریم این است که در بازارهای خرسی، چه دارایی عملکرد بهتری نسبت به سایر دارایی‌ها دارد. باید به خاطر داشته باشیم که هیچ تضمینی وجود ندارد که چرخه‌های قبلی باز هم به همان صورت قبل، تکرار شوند. اینجا است که برخی از معاملهگران ممکن است اشتباه دیگری را مرتکب شوند.
5. مقایسه بازار خرسی فعلی با روندهای نزولی قبلی
با وجودی که ویژگی‌های مشترکی بین این روند نزولی با روندهای نزولی قبلی دیده می‌شود، اما در حال حاضر، شرایط کلان جهانی تفاوت زیادی با دوره‌های قبلی دارد. برای مثال، آخرین بازارهای خرسی رمز ارزها از نوامبر سال 2013 تا ژانویه سال 2015 و از دسامبر سال 2017 تا ژانویه سال 2020 اتفاق افتادند. در آن زمان، عوامل خاصی مانند افزایش تب و تاب رمزارزها و پس از آن، فروکش کردن این اشتیاق موجب شکل‌گیری کندل‌های قرمز در نمودارها شد. با این حال، شرایط کلان بازار در حالت نسبتا پایداری قرار داشت.
در بازار خرسی سال 2013، نرخ بهره فدرال رزرو نزدیک به صفر بود و در بازار خرسی سال 2018، این نرخ به حداکثر 2.4 رسید. افزون بر این، در آن سال، نرخ تورم پایین و نسبتاً پایدار بود. در آن دوره، هنوز ویروس کرونا در جهان شایع نشده بود و هیچ جنگی در اروپا رخ نداده بود. اما امروز اوضاع فرق زیادی کرده است. فدرال رزرو در حال افزایش شدید نرخ بهره است که همین مسئله تاثیرات منفی زیادی در بازارهای سرمایه داشته است.
انتظار می‌رود که روند افزایش نرخ بهره کماکان ادامه یابد. مسئله اصلی این است که ما به سرعت به سوی رکود جهانی قابل‌توجهی پیش می‌رویم که از چندین دهه پیش، مانند آن را شاهد نبوده‌ایم.
بازار رمز ارزها هیچ گاه چنین شرایطی را تجربه نکرده است. آخرین رکود جهانی به سال 2008 باز می‌گردد که در آن زمان، بیت‌کوین هنوز به وجود نیامده بود. به همین دلیل، نباید تصور کنیم که استفاده از روندی که در گذشته جریان داشته، می‌تواند عملکرد و بازدهی بازار در آینده را پیش‌بینی کند.
6. خوش‌بینی بیش از حد نسبت به فضای NFT
با وجود ریزش شدید در بازار رمزارزها، به نظر می‌رسد که بازار ان اف تی (NFT) همچنان داغ و پررونق است. با این که هنوز پروژه‌هایی در این بازار در حال سقوط هستند، اما هنوز بسیاری حاضر هستند تا به هر صورتی در این بازار باقی بمانند.
با وجودی که در فضای رمزارزهای قابل معاوضه، شاهد بازارهای خرسی بوده‌ایم، در فضای NFT، تا به حال، چنین شرایطی وجود نداشته است. در زمان ظهور آخرین بازار خرسی، توکن‌های غیر قابل معاوضه (NFTها) نسبتا ناشناخته بودند. بنابراین، می‌توانیم بگوییم که بازارهای خرسی در فضای NFT همچنان حوزه‌ای ناشناخته محسوب میشوند.
تنها به این خاطر که حجم معاملات در بازار NFT هنوز به اندازه حجم معاملات در فضای قابل تعویض با کاهش روبرو نشده، به این معنی نیست که هیچ وقت چنین سقوطی روی نخواهد داد.
بازار خرسی معمولا با کاهش نقدینگی همراه است و با در نظر گرفتن ماهیت منحصربه‌فرد توکن‌های غیر قابل‌معاوضه، احتمالاً تأثیر کاهش نقدینگی برای بازار NFT بیشتر خواهد بود.
یافتن کسی که سهام ما را به قیمت بازار بخرد، بسیار راحت‌تر از فروش یک اثر هنری کمیاب است. البته به نظر می‌رسد که NFTها در درازمدت پتانسیل چشمگیری داشته باشند و موارد کاربرد آنها بسیار گسترده‌تر از یک بازار مالی است که همین ویژگی باعث شده تا آنها اعتبار بیشتری داشته باشند. اما با توجه به شرایط فضای همتا به همتای (P2P) توکن‌های غیر قابل معاوضه، احتمالا باید منتظر تغییر جهت در این حوزه نیز باشیم.
7. بی‌توجهی نسبت به عرضه در گردش هر رمز ارز
منظور از خروج نقدینگی شرایطی است که در آن، بازیگران اصلی و موسسات، از سرمایهگذاران خرد به عنوان وسیله‌ای برای خروج از پوزیشن‌های خرید یا فروش خود استفاده کرده و به این صورت، با خالی کردن کیف پول خود، بازار را در اصطلاح، دامپ می‌کنند. گاهی اوقات، چنین ریزش‌ها یا دامپ‌هایی ناشی از اقدامات هماهنگ شده بازیگران اصلی است. اما اغلب اوقات نیز، دلیل این مسئله سرمایهگذاران اولیه‌ای هستند که دارایی‌های آنها آزاد شده و توکن‌های جدیدی در اختیار آنها قرار گرفته است.
پروژه‌های زیادی وجود دارند که قصد دارند حداقل درصدی از توکن‌های خود را آزاد کنند. در برخی موارد، این سرمایهگذاران اولیه برخی فرصت‌های شناخته‌نشده‌ای را شناسایی می‌کنند که تنها در طرح‌های آزادسازی توکن فراهم میشوند. به عبارت دیگر، احتمال این که این افراد بخواهند توکن‌های آزاد شده را در این بازار نزولی بفروشند، بیشتر از آن است که بخواهند آنها را نگه دارند. به همین دلیل، ما باید بیشتر به پروژه‌هایی توجه کنیم که عرضه آزاد شده زیادی دارند.
وقتی از کوین‌هایی صحبت می‌شود که در حال حاضر با فاصله بسیار زیادی از اوج قیمتی خود قرار دارند، می‌توانیم بگوییم که این سقف‌های قیمتی به زمانی مربوط میشوند که عرضه در گردش بسیار کم بوده است.
به همین دلیل، نه تنها بازارها به طور کامل تغییر می‌کنند، بلکه اگر این کوین‌ها با آزادسازی گسترده مواجه شوند، توکنومیکس هم به همان نسبت تغییر خواهد کرد. منظور از توکنومیکس (Tokenomics) ابعاد اقتصادی یک توکن است. لازم به ذکر است که این مسئله در مورد تمام پروژه‌ها صادق نیست. ممکن است پروژه‌هایی وجود داشته باشند که برنامه‌های طولانی مدت و قدرتمندی را برای سرمایهگذاری ارائه کرده باشند. حتی ممکن است که سرمایهگذاران گاهی اوقات به دنبال هودل باشند و نخواهند که عرضه آزاد شده را نقد کنند.
8. استفاده از معاملات اهرم‌دار
منظور از بازار نزولی این نیست که تمام قیمت‌ها به طور خودکار و هم‌زمان از سطح فعلی پایین‌تر خواهند آمد. بسیاری از فعالان بازار عقیده دارند که ما شاهد قیمت‌‌های پایین‌تری در بیت‌کوین و به ویژه آلت‌کوین‌ها خواهیم بود. اما همه اینها تنها در حد حدس و گمان هستند. یکی دیگر از اشتباهات رایج در بازار خرسی قرار دادن پوزیشن خرید روی هر یک از دارایی‌ها است چون سفارش خرید معمولا با استفاده از مشتقات یا ابزارهای اهرمی انجام می‌شود.
حتی در صورتی که مطمئن هستید قیمت یک دارایی بالاخره سقوط خواهد کرد، نباید توان جامعه قدرتمندی را نادیده بگیرید که حاضر است هر تلاشی انجام دهد تا قیمت پایین‌تر نرود.
گاهی اوقات ماهیت معاملات اهرمی به گونه‌ای است که افرادی که در پوزیشن‌های شورت یا فروش هستند، به همان شدتی لیکوئید میشوند که پوزیشن‌های لانگ یا خرید در چند ماه اخیر لیکوئید شدند. ریسک معاملاتی که با اهرم انجام میشوند به اندازه‌ای بالا است که ممکن است صندوق‌های تامین سرمایه چند میلیارد دلاری را ورشکست نماید.
9. تلاش برای پیش‌بینی تمام حرکات بازار
هیچگاه نمی‌توان قیمت یک دارایی را به طور قطع پیش‌بینی کرد. با وجودی که پیش‌بینی‌های مبتنی بر تحلیل تکنیکال و سایر تحلیل‌ها بهترین دید را نسبت به قیمت یک ارز به ما می‌دهد، اما اینها همه در حد حدس هستند. نکته قابل توجه این است که نباید پیش‌بینی‌های هیچ کسی را کورکورانه بپذیریم.
بهترین کار این است که طیف گسترده‌ای از تحلیلگران گوناگون را دنبال کرده و تلاش کنیم تا از منابع متعددی اطلاعات لازم را به دست آوریم تا به این ترتیب، دید گسترده‌تری نسبت به نحوه عملکرد احتمالی بازارها به دست آوریم.
10. تسلیم شدن در بازار خرسی
اشتباه رایج بعدی که در بازارهای نزولی و خرسی بسیار رخ می‌دهد، تسلیم شدن و رها کردن است. به افرادی که با خیال به دست آوردن سودهای بزرگ به فضای بازارهای مختلف مالی وارد میشوند، توریست‌های بازار گفته می‌شود. چنین معامله‌گرانی تنها در روزهای خوب هستند و در روزهای بد، همه چیز را رها می‌کنند. اما نباید فراموش کنیم که در بازارهای نزولی نیز می‌توان سودهای قابل‌توجهی را به دست آورد.
سخن پایانی
در این مقاله، تلاش کردیم تا پس از آشنایی با مفهوم بازارهای خرسی و گاوی، به اشتباهات رایجی اشاره کنیم که بسیاری از معاملهگران در بازارهای خرسی مرتکب میشوند. هنوز بازارهای خرسی زیادی وجود دارند که ما تجربه نکرده‌ایم و ممکن است با بازارهای خرسی قبلی کاملا تفاوت داشته باشند. به عبارت دیگر، ممکن است این بار منحنی غیر قابل پیش‌بینی در نمودارها ظاهر شود که تا به حال سابقه نداشته است. با این حال، لازم است به یاد داشته باشیم که بازار به روند خود ادامه خواهد داد.
