بیشتر تحلیلگران با اعداد فیبوناچی آشنا هستند. در بازار فارکس، اصلاح فیبوناچی یکی از سطوح فیبوناچی مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است که برای تعیین سطوح حمایت و مقاومت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اصلاح فیبوناچی بر پایه دنباله فیبوناچی است و بر این فرضیه استوار است که بازار بخشی از یک حرکت را اصلاح کرده و سپس در جهت اصلی حرکت می‌کند.
امروزه، همه پلتفورم‌های معاملاتی از ابزارهای فیبوناچی خاصی استفاده می‌کنند. ابزارهای گوناگونی، مانند اصلاح فیبوناچی، فیبوناچی اکستنشن، فیبوناچی آرک، خطوط بادبزن (فن)، مناطق زمان و سطوح فیبوناچی تکنیکال، برای استفاده از اعداد فیبوناچی وجود دارند.
فیبوناچی چیست و از کجا شروع شد؟
لئوناردو فیبوناچی (Leonardo de pisa de Fibonacci) ریاضیدانی اروپایی بود که در قرن سیزدهم میلادی زندگی می‌کرد. یکی از مهم‌ترین دلایلی که موجب شد این ریاضیدان به شهرت جهانی دست یابد، نظریات او در مورد ترتیب و دنباله اعداد بود که به شدت مورد توجه دانشمندان و حتی افراد معمولی جامعه قرار گرفت.
دلیل جلب توجه سایر دانشمندان به این نظریات این بود که نسبیت موجود در دنباله اعداد معرفی شده توسط فیبوناچی در بسیاری از نقاط مختلف طبیعت، مانند پیچ موجود در قسمت لاک حلزون، زاویه موجود بین شاخ و برگ درختانی که در طبیعت رشد می‌کنند و … قابل مشاهده بود.
در واقع، با کشف دنباله فیبوناچی، عده‌ای این عقیده را پیدا کردند که هیچ چیز در این دنیا به صورت تصادفی روی نمی‌دهد و مجموعه اعداد و دنباله‌ها به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم نظم موجود در جهان را با دقت بیشتری درک کنیم. در این میان، بازارهای مالی و روند تغییرات قیمت در بازار نیز از این قانون مستثنی نیستند.
سطوح بازگشتی فیبوناچی در فارکس چیست؟
سطوح بازگشتی فیبوناچی (Fibonacci Retracement levels) خطوطی افقی هستند که نشان‌دهندهٔ مناطقِ احتمالی حمایت و مقاومت هستند.
این سطوح بر اساس اعداد Fibonacci تشکیل شده‌اند. هر سطر با یک درصد مشخص شده است. این درصد هم از میزان بازگشت قیمت نسبت به حرکت اصلی قبلی به دست می‌آید.
سطوح فیبوناچی برگشتی شامل 23.6، 38.2، 61.8 و 78.6 درصد هستند. با این که سطح 50 درصد جزء سطوح رسمی فیبوناچی در نظر گرفته نمی‌شود، اما بسیاری از معامله‌گران از این سطح هم در معاملات خود استفاده می‌کنند.
سطوح فیبوناچی اندیکاتوری کاربردی هستند چون می‌توانند بین دو نقطه قیمتی مهم، که معمولاً بالاترین و پایین‌ترین نقاط هستند، رسم شوند. سپس، اندیکاتور فیبوناچی بازگشتی سطوح یاد شده را در بین این دو نقطه تشکیل میدهد.
خطوط و اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
در مورد خطوط و اعداد Fibonacci چند نکته را باید در نظر داشته باشیم:
- سطوح بازگشتی فیبوناچی می‌توانند هر دو نقطه‌ای که معامله‌گر آنها را با هم مرتبط می‌داند، که معمولاً بالاترین و پایین‌ترین نقاط یک حرکت قیمتی هستند، را به هم مرتبط سازند.
- این سطوح نشان‌دهندهٔ مناطق قیمتی هستند که در آنجا، قیمت می‌تواند مدتی توقف داشته و یا بازگشت قیمتی داشته باشد.
- بیشتر نسبت‌های استفاده شده 23.6 درصد، 38.2 درصد، 50 درصد، 61.8 درصد و 78.6 درصد هستند.
- نباید از این سطوح به‌تنهایی برای معامله کردن استفاده کنیم چون امکان بازگشت قیمت پس از رسیدن به سطح خاصی از این نوع سطوح Fibonacci وجود دارد.
فرض کنید که قیمت سهام 20 دلار افزایش می‌یابد و سپس، به میزان 4.36 دلار پایین می‌آید. در این شرایط، قیمت این سهم حدود 23.6 درصد برگشت داشته است، که برابر با یک سطح فیبوناچی است.
فرمول محاسبه سطوح فیبوناچی
سطوح فیبوناچی فرمول خاصی ندارند. هنگامی که این اندیکاتورها بر روی یک نمودار اعمال می‌شوند، معامله‌گر دو نقطه را انتخاب می‌نماید. پس از انتخاب این دو نقطه، خطوطی علاوه بر درصد میزان حرکت آنها رسم می‌شود.
تصور کنید که قیمت سهمی از 10 به 15 دلار افزایش می‌یابد و ما از این دو سطح قیمت برای اعمال اندیکاتور فیبوناچی بازگشتی استفاده می‌نماییم. در این شرایط، سطح 23.6 درصدی در سطح قیمتی 13.82 دلار و سطح بازگشتی 50 درصدی در سطح 12.5 دلار خواهد بود.
چگونگی محاسبه سطوح فیبوناچی
همان طور که پیش از این گفته شد، فرمول خاصی برای محاسبه سطوح بازگشتی فیبوناچی وجود ندارد. آنها تنها درصدهای ساده‌ای هستند که بعد از اعمال شدن این اندیکاتور، در محدودهٔ خاصی از نمودار به ما نشان داده می‌شوند.
با این حال، اعداد Fibonacci اعدادی حیرت‌انگیز هستند. آنها براساس نسبتی به نام نسبت طلایی (Golden ratio) پایه‌ریزی شده‌اند.
این توالی قیمتی با اعداد 0 و 1 آغاز می‌شود. پس از آن، باید دو عدد قبلی را با هم جمع کنیم تا رشتهٔ اعدادی به شکل زیر ایجاد شود:
0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987…
سطوح بازگشتی فیبوناچی از اعداد این رشته به دست آمده‌اند. همچنان که در این توالی به پیش می‌رویم، با تقسیم یک عدد به عدد بعدی آن، به نسبت 0.618 (61.8 درصد) می‌رسیم.
با تقسیم هر عدد بر دو عدد بعد از خود، به نسبت 0.382 یا 38.2 درصد خواهیم رسید. تمام نسبت‌ها، به غیر از نسبت 50 درصد، بر اساس محاسبات ریاضی به دست آمده‌اند که در توالی اعداد فیبوناچی وجود دارند.
سطوح بازگشتی فیبوناچی چه چیزی به ما نشان میدهند؟
سطوح بازگشتی فیبوناچی می‌توانند به عنوان نقاطی برای قرار دادن دستورات معامله‌ای انتخاب شوند. علاوه بر این، می‌توانیم از آنها برای قرار دادن دستور استاپ لاس و یا تعیین اهداف قیمتی استفاده کنیم.
به عنوان مثال، ممکن است یک معامله‌گر حرکت قیمت یک سهم را به سمت بالاتر ببیند. بعد از یک حرکت به سمت بالا، این قیمت تا سطح 61.8 درصدی پایین می‌آید، یعنی بازگشت قیمتی انجام میدهد.
پس از آن، دوباره سهم شروع به حرکت به سمت بالا می‌کند. از آنجا که این بازگشت قیمتی در یک روند صعودی و در یکی از سطوح Fibonacci روی داده است، معامله‌گر تصمیم می‌گیرد تا وارد موقعیت خرید شود.
معامله‌گر ممکن است یک دستور استاپ لاس را در سطح 61.8 درصدی قرار دهد چون ادامهٔ حرکت قیمتی به زیر این سطح ممکن است نشانهٔ پایان رالی قیمتی باشد که در این حالت، ماندن در پوزیشن خرید منطقی نیست.
سطوح فیبوناچی در قسمت‌های دیگر تحلیل تکنیکال هم مشاهده می‌شوند. به عنوان مثال، این سطوح را می‌توانیم در الگوهای گارتلی (Gartley Patterns) و تئوری امواج الیوت (Elliott wave theory) هم مشاهده کنیم.
بعد از یک حرکت قابل توجه قیمتی به سمت بالا یا پایین، این نوع از تحلیل‌های تکنیکال به ما نشان میدهند که در کدام یک از سطوح بازگشتی فیبوناچی، امکان بازگشت قیمتی بیشتر است.
بر خلاف میانگین‌های متحرک، سطوح Fibonacci برگشتی قیمت‌هایی ثابت هستند که تغییر نمی‌کنند. طبیعت ثابت این سطوح قیمتی به ما این امکان میدهد تا بتوانیم به راحتی آنها را تشخیص دهیم.
این ویژگی معامله‌گران و سرمایه‌گذاران قادر می‌سازد تا حرکات قیمت را به خوبی پیش‌بینی کرده و واکنش نشان دهند چون ممکن است حرکت قیمتی در جهت مورد نظر ادامه یابد و یا این که یک بازگشت قیمتی یا یک شکست (Break) روی دهد.
تفاوت بین فیبوناچی برگشتی (Fibonacci Retracement) و فیبوناچی گسترشی (Fibonacci Extensions)
فیبوناچی برگشتی میزان درصدهای حرکت احتمالی قیمت در یک بازگشت قیمتی را به ما نشان میدهد، در حالی که Fibonacci گسترشی درصدهایی را به ما نشان میدهند که امکان حرکت قیمت تا آن سطحها در یک روند اصلی وجود دارد.
به عنوان مثال، قیمت یک سهم از 6 دلار به 11 دلار می‌رسد و سپس به سطح 8.5 دلار بازمی‌گردد. حرکت قیمت از 11 دلار تا 8.5 دلار بازگشت نامیده می‌شود. اگر قیمت دوباره به سمت بالا حرکت کند و به سطح 17 دلار برسد، شاهد عمل گسترشی خواهیم بود.
معایب استفاده از سطوح فیبوناچی بازگشتی
با وجودی که سطوح بازگشتی به ما نشان میدهند که قیمت در کدام یک از سطوح ممکن است با مقاومت و یا حمایت مواجه شود، هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت در آن نقطه‌ها متوقف شود. به همین خاطر است که معامله‌گران معمولاً از سیگنال‌های تأیید دیگری، مانند قیمتی که از این سطوح شروع به بازگشت نموده است، هم استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از معایب سطوح بازگشتی فیبوناچی این است که تعداد زیادی از این سطوح وجود دارند و ممکن است قیمت در نزدیکی هر یک از آنها برگشت نماید.
مشکل اینجا است که لازم است معامله‌گران تلاش زیادی انجام دهند تا بتوانند بفهمند که کدام سطح در چه زمانی مفید خواهد بود.
