متاورس به زبان ساده چیست و چگونه وارد شویم؟ نحوه عملکرد این تکنولوژی به چه صورت است؟ فناوری metaverse در چه حوزههایی کاربرد دارد؟
وقتی به متاورس فکر میکنید، ممکن است شخصی را تصور کنید که در حال انجام یک بازی است و یک هدست بزرگ، بر سر دارد. این تکنولوژی یک فناوری نوظهور است که کاربرد آن تنها به دنیای بازی ختم نمیشود. تصور کنید به جای رفتن به زمین فوتبال، میتوانید با استفاده از یک وسیله به صورت مجازی وارد زمین بازی شوید و با چند تن از دوستان خود فوتبال بازی کنید.
تصور کنید به جای آنکه برای رفتن به کار حاضر شوید و لباس بپوشید، میتوانید تنها از تخت خود بلند شده و به راحتی به کمک چند وسیله وارد محل کار خود به صورت مجازی شوید. این تنها گوشهای از این تکنولوژی است و کاربردهای بسیار زیادی نیز دارد. در این مقاله قصد داریم تا همه چیز درباره تکنولوژی متاورس را بررسی کنیم.
متاورس به زبان ساده چیست؟
کلمه metaverse از دو بخش meta به معنی برتر یا فراتر و verse به معنی جهان تشکیل شده و ترکیب آنها معنی جهان برتر یا جهان فراتر را میدهد. متاورس یک فضای دیجیتال سه بعدی نوظهور است که افراد میتوانند به کمک سخت افزارهای مختلفی وارد این دنیا شوند و با سایر کاربران تبادل اطلاعات داشته باشند.
در واقع شبکهایست که امکان انجام فعالیتهای مختلف به صورت سه بعدی را برای کاربران فراهم میسازد. این شبکه متن باز و بدون محدودیت است و افراد میتوانند با اتصال به بخشهای مختلف آن، در دنیای metaverse فعالیت کنند. این تکنولوژی میتواند همانند بلاکچینها، از چندین شبکه تشکیل شود و هر شبکه در حوزههای مختلف فعال باشد. برای درک بهتر متاورس، دنیایی را تصور کنید که در آن میلیاردها نفر کار میکنند، خرید و فروش انجام میدهند، آموزش میبینند و با یکدیگر تعامل دارند و میتوانند بدون وابستگی به مکانهای فیزیکی فعالیتهای زیادی را انجام دهند.
این تکنولوژی دقیقا چنین هدفی دارد و میخواهد با ایجاد یک شبکه اینترنت غیرمتمرکز (تکنولوژی وب 3)، این امکان را فراهم سازد تا افراد بتوانند در دنیای دیجیتالی و سه بعدی به کارهای مختلفی مشغول شوند. در آینده، صفحاتی که امروز از آنها برای اتصال به اینترنت استفاده میکنیم، به درگاهی برای ورود به دنیای مجازی سهبعدی تبدیل خواهند شد. قلمرویی که قابل لمس است، میتوان در آن با دیگران تعامل داشت و بخش عمدهای از کارهای روزمره خود را اجرا کرد. به عنوان مثال فرض کنید میخواهید از یک فروشگاه لباس خرید کنید.
اگر این فروشگاه در دنیای متاورس شعبه داشته باشد، میتوانید به کمک عینکهای واقعیت مجازی به یکی از شبکههای metaverse متصل شوید. سپس آدرس فروشگاه لباس را در آن شبکه پیدا کنید و انواع لباسهای آن را همراه با اطلاعات دقیق بررسی نمایید. شما میتوانید لباسهای مختلفی را پرو و بررسی کنید و بعد از انتخاب، در همان دنیای دیجیتال آن را پرداخت کنید.
تاریخچه متاورس (Metaverse)
اولین بار اصطلاح متاورس توسط نویسندهای به نام نیل استیفنسون (Neal Stephenson) در رمان علمی تخیلی “تصادف برفی” در سال 1992 مورد استفاده قرار گرفت. در این رمان نویسنده یک دنیای مجازی و سه بعدی را توصیف میکند که افراد میتوانند آن را اشغال کرده و به تصرف خود درآورند. در این رمان شخصیت اصلی داستان hiro (هیرو) نام دارد که از طریق یک عینک، میتواند به دنیای مجازی دستان تله پورت شود و با دنیای آنجا تعامل کند.
ایده دنیای مجازی در فیلم avatar نیز مطرح شد که در آن افراد میتوانستند با قرارگیری در یک دستگاه تله پورت، در دنیای آواتارها زندگی کنند. جدا از کتابها و فیلمهای ساخته شده درباره متاورس، بازیهای کامپیوتری و موبایل نقش موثری در پیشرفت این تکنولوژی داشتهاند. یکی از تاثیرگذارترین این بازیها، پوکمون گو (pokémon go) نام دارد که در سال 2016 عرضه شد.
این بازی به کمک اطلاعات منطقه جغرافیایی و دوربین گوشی کاربران، موجوداتی به نام “پوکمون” را در صفحه نمایش گوشی خلق میکرد. در واقع افراد باید به مکانهای مختلفی به صورت واقعی میرفتند تا این موجود مجازی را پیدا کنند و در ازای این کار جایزه بگیرند. بعد از این بازی، گیمهای چند نفره مانند فورتنایت (Fortnite) و ماینکرفت (Minecraft) محیطی مجازی را فراهم کردند تا بازیکنان بتوانند در قالب شخصیتها و آواتارهای مختلف با یکدیگر تعامل داشته باشند.
موضوعی که دقیقا باعث ساخت اساس دنیای متاورس میشود. اکنون در سال 2023 توسعه فناوریهای metaverse باعث شده تا محیط مجازی تنها به صنعت گیم محدود نشود و در بخشهای مختلف کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد. پیشرفت این تکنولوژی به قدری جدیست که شرکتهای بزرگی مانند جی پی مورگان، نایک، مک دونالد و آدیداس طرحهای مختلفی را برای مشارکت در توسعه این فناوری مطرح کردند و تمایل دارند تا در تکنولوژیهای آینده نقش پررنگی ایفا کنند.
متاورس چگونه کار می کند؟
همان طور که اشاره شد، متاورس یک دنیای دیجیتالی و مجازی است که در آن افراد با سایر کاربران میتوانند تعامل داشته باشند. کاربران برای ورود و تعامل در دنیای metaverse از واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) استفاده میکنند. واقعیت مجازی و واقعیت افزوده دو ابزار اساسی دنیای متاورس را تشکیل میدهند و بدون آنها کاربر نمیتواند از فناوریها و قابلیتهای موجود در آن استفاده کند. برای درک بهتر عملکرد این دنیای مجازی بهتر است با این دو ابزار بیشتر آشنا شوید:
واقعیت مجازی یا virtual reality به دنیای دیجیتالی گفته میشود که در آن کاربر میتواند تعامل داشته باشد و بدون حضور فیزیکی، برخی از فعالیتها را انجام دهد. به عنوان مثال فرض کنید میخواهید با دوست خود تمرین شمشیرزنی کنید اما دوست شما در کشور دیگری زندگی میکند و امکان حضور فیزیکی را در کنار شما ندارد. شما و دوست خود میتوانید با اتصال به این شبکه از طریق سخت افزارهای واقعیت مجازی، وارد دنیای متاورس شوید و بدون حضور فیزیکی، با دوست خود تمرین کنید.
واقعیت افزوده (augmented reality) در کنار واقعیت مجازی معنی پیدا میکند. واقعیت افزوده به یک شی، آواتار یا کاراکتر دیجیتالی گفته میشود که در دنیای metaverse حضور دارد و مورد استفاده قرار میگیرد. یک شخص از عینکهای واقعیت مجازی (VR) برای اتصال به شبکههای metaverse استفاده میکند. زمانی که این شخص وارد این دنیا میشود، باید یک آواتار یا یک کاراکتر مجازی برای خود ایجاد کند تا بتواند با سایر کاراکترها تعامل داشته باشد. همچنین کاربر در این دنیای مجازی میتواند انواع اشیا و آواتارهای مختلف را مشاهده، خریداری یا استفاده کند. به این اشیا و کاراکترهای مجازی اصطلاحا واقعیت افزوده میگویند.
تفاوت متاورس با اینترنت امروز
- شبکه اینترنت از مجموعه سیستمهای متمرکز کامپیوتری ساخته شده است. در صورتیکه متاورس برخلاف اینترنت امروزی، از شبکههای بلاکچینی به وجود آمده و سازوکار آن به صورت کامل غیر متمرکز است.
- شبکه اینترنت یک فضای دوبعدی است که کاربران میتوانند انواع محتوا را به اشتراک بگذارند و در بستری دوبعدی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در مقابل دنیای metaverse یک فضای سه بعدی است که در آن کاربران میتوانند علاوهبر به اشتراک گذاشتن محتوای خود، به صورت سه بعدی با سایر افراد تعامل داشته باشند و برخی از کارهای روزمره خود را در آن انجام دهند.
- شبکههای اینترنت به دلیل متمرکز بودن، تحت قوانین دولتها اجرا و کنترل میشوند. در حالیکه در شبکههای metaverse قوانین و چارچوبها توسط کاربران شبکه تنظیم و ساخته میشوند.
کاربرد متاورس در حوزه های مختلف
پیش بینی میشود در آینده دنیای metaverse بتواند در تمامی حوزهها ورود کند و سازوکار آن را سادهتر کرده و بهبود ببخشد. همانطور که اشاره شد، دنیای متاورس میتواند محدودیتهای فیزیکی را از بین ببرد و علاوه بر آن قابلیتهای جدیدی در تمامی بخشها اضافه کند. مهمترین حوزههایی که میتوانند از این تکنولوژی استفاده کنند، موارد زیر هستند:
- بازی (Game)
یکی از مهمترین حوزههایی که با حضور متاورس دستخوش تغییر میشود، حوزه گیم است. فرض کنید تنها با استفاده از یک وسیله واقعیت مجازی میتوانید در بازی حضور فیزیکی داشته باشید و به جای کاراکتر اصلی بازی، با چالشها و دشمنان خود روبرو شوید! در حال حاضر بازیهایی مثل pokémon go یا کنسولهای wii یک تجربه اولیه از metaverse را برای گیمرها ایجاد کردهاند. البته این تنها ابتدای راه است و انتظار میرود که در سالهای آینده تجربهها و تکنولوژیهای جدیدتری در بازیها استفاده شوند. - موسیقی و سینما
حوزههای سرگرمی و هنری مانند سینما و موسیقی نیز تحت تاثیر این تکنولوژی قرار میگیرند. فرض کنید بدون نیاز به حضور فیزیکی با خرید بلیت، میتوانید به راحتی در کنسرت یک خواننده محبوب شرکت کنید. یا به عنوان مثال برای دیدن اکران یک فیلم سینمایی مشهور، میتوانید وارد دنیای metaverse شوید و با خرید بلیت، در اکران فیلم شرکت نمایید. - سلامت
این تکنولوژی در حوزه سلامت نیز ورود پیدا کرده و این امکان را به پزشکان میدهد تا بدون حضور فیزیکی، به برخی از مشکلات بیماران رسیدگی کنند. حتی این تکنولوژی در بحث عملهای جراحی نیز ورود پیدا کرده است. دستگاههای واقعیت مجازی Holo Lens به جراحان کمک میکند تا با دقت بالاتری عمل جراحی را انجام دهند. - کسب و کار
در حوزه کسب و کار، metaverse میتواند تعامل بین نیروهای یک شرکت و مشتریان را ساده کند. به عنوان مثال کارمندان یک شرکت نیازی ندارند که به صورت تمام وقت در شرکت حضور داشته باشند و میتوانند به کمک شبکههای متاورس، جلسات کاری را برگزار کنند. همچنین کسب و کارها میتوانند در این دنیای مجازی محصولات خود را به مشتریان معرفی کنند و در آنجا کسب درآمد داشته باشند. - آموزش
کاربرد متاورس در بحث آموزش کاملا مشخص است. افراد به جای حضور فیزیکی در کلاسها میتوانند به صورت مجازی با استادان و همکلاسیهای خود تعامل داشته باشند. این موضوع در زمان شیوع کرونا کاملا درک شد. زمانی که افراد ناچار به حضور در خانهها بودند، استفاده از شبکههای اینترنتی برای آموزش بسیار کمک کرد. دنیای metaverse میتواند عملکرد بهتری نسبت به فضای دوبعدی اینترنت در بحث آموزش داشته باشد. - توریست
از دیگر حوزههایی که متاورس در آینده نقش موثری در آن ایفا میکند، صنعت توریست و گردشگری است. فرض کنید میخواهید از یک موزه یا مکان تاریخی بازدید کنید. میتوانید به سادگی با اتصال به شبکههای metaverse وارد بخشهای مختلف موزه شوید و حتی با افراد داخل موزه ارتباط برقرار کنید.
مزایای متاورس (metaverse)
- اتصال کاربران جهان بدون نیاز به حضور فیزیکی
شاید مهمترین ویژگی دنیای metaverse این است که محدودیتهای جغرافیایی و فیزیکی را به صورت کامل حذف میکند. افراد وقتی که وارد شبکههای metaverse میشوند، دیگر به مکان فیزیکی خود وابسته نیستند و میتوانند به صورت سه بعدی با سایر افراد تعامل داشته باشند. - تجربه همه جانبه در دنیای مجازی
در شبکههای metaverse کاربران میتوانند به صورت سه بعدی به فعالیتهای خود بپردازند و تجربههای بیشتر و بهتری نسبت به اینترنت امروزی کسب نمایند. این موضوع باعث میشود تا افراد بتوانند ساعات بسیار بیشتری را در این شبکهها بگذرانند و اکثر کارهای روزمره خود مثل ورزش، جلسات کاری و خرید اقلام و وسایل را انجام دهند. - ارتقای شبکههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی (social media) احتمالا بزرگترین فناوری مورد استفاده در دهه گذشته است. پلتفرمهایی مانند فیسبوک و توییتر این امکان را برای کاربران فراهم کردند تا با تولید محتوا و عضویت در شبکههای اجتماعی، با سایر افراد ارتباط برقرار کنند. شبکههای metaverse به کمک فناوریهای سه بعدی و استفاده از بلاکچینهای غیر متمرکز، به طور یقین میتوانند تجربهای بهتر و هیجان انگیزتر از شبکههای اجتماعی امروزی برای افراد ایجاد کنند. - فرصتهای جدید در کسب و کارها
به صورت کلی رسانههای اجتماعی توانستند فرصتهای تجاری زیادی را در کسب و کارها ایجاد کنند و شکلهای جدیدی از بازاریابی و تبلیغات را برای کاربران خود عرضه کنند. شبکههای metaverse احتمالا فرصتهای بیشتری را برای کسب و کارها و توسعه آنها فراهم بیاورند. به عنوان مثال در بحث تبلیغ یک محصول کاربران علاوه بر مشاهده تبلیغات در فضای دوبعدی، میتوانند آن محتوا را در فضای سه بعدی نیز مشاهده کنند. موضوعی که باعث میشود تا کسب و کارها بتوانند اطلاعات بیشتری برای مشتریان خود به اشتراک بگذارند.
همچنین به کمک فناوریهای متاورس، کسب و کارها نیاز کمتری به مکانهای فیزیکی دارند و میتوانند فروش خود را به صورت کامل در دنیای metaverse انجام دهند. کاربران همچنین میتوانند با بررسی و تحقیق درمورد محصول به صورت سه بعدی آن را انتخاب و سفارش گیری کنند. درواقع به دلیل وجود تکنولوژیهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، افراد دیگر نیازی ندارند تا محصول را به صورت حضوری و در فروشگاهها مشاهده کنند. آنها میتوانند در همان شبکههای metaverse یک محصول را بررسی و خرید کنند. - بهبود یادگیری و آموزش
به کمک شبکههای metaverse دسترسی به محتواهای یادگیری و آموزشی افزایش پیدا میکند. دیگر آموزش و یادگیری تنها به مکانهای فیزیکی کلاسهای درس محدود نمیشود. دانش آموزان و دانشجویان از سراسر جهان میتوانند به صورت سه بعدی در کلاسها شرکت کنند، با یکدیگر تبادلات اطلاعات داشته باشند و بدون محدودیتهای جغرافیایی، بهترین آموزشها را دریافت کنند.
در سال گذشته مدرسه Reddam House واقع در کشور انگلیس، برخی از کلاسهای آموزشی خود را در شبکه metaverse برگزار کرده است. در این مدرسه دانش آموزان به کمک هدستهای واقعیت مجازی میتوانستند وارد دنیایی سه بعدی شوند و طیف وسیعی از درسهای خود را بدون نیاز به کلاسهای فیزیکی آموزش ببینند.
معایب متاورس (metaverse)
- جرایم سایبری
یکی از خطرات جدی و بسیار مهم در شبکههای metaverse، بحث جرایم سایبری است. در اینترنت امروزی به دلیل نظارت دولتها و وجود نهادهای قانونگذار، این مسائل تا حدودی کنترل میشوند. درواقع دولتها سالانه میلیونها دلار برای تقویت امنیت سیستمهای اینترنتی هزینه میکنند. اما از آنجا که این شبکهها مفهوم جدیدی هستند، هنوز سطح مناسبی از امنیت را ندارند. در نتیجه در برابر انواع فعالیتهای غیرقانونی مانند کلاهبرداری، پولشویی، سو استفاده از کودکان، قاچاق کالاهای غیرقانونی و حملات سایبری بسیار آسیب پذیر هستند. - تاثیر منفی بر فرهنگها و جوامع
یکی از معایب نزدیک کردن همه افراد به یکدیگر، تغییر فرهنگها و از دست رفتن تنوع فرهنگی است. اگر مردم بیشترین زمان خود را در متاورس سپری کنند، دیگر با جامعه کوچک اطراف خود نمیتوانند به خوبی ارتباط برقرار کنند و از فرهنگهای محلی و منطقهای خود دور میشوند. بنابراین شبکههای متاورس میتوانند منجر به پایان بسیاری از سنتها شوند و جامعه جدیدی را برای خود بسازند. - اعتیادآور
همانند دنیای گیم، شبکههای metaverse میتوانند برای کاربران اعتیادآور باشند و باعث شوند تا آنها نتوانند دیگر به مسائل روزمره و زندگی واقعی خود رسیدگی کنند. درواقع به دلیل حضور سه بعدی و تجربه نزدیک به واقعیت در این شبکهها، احتمالا برخی از کاربران تنها برای غذا خوردن و خوابیدن از این دنیا خارج شوند و تقریبا تمامی زندگی خود را وقف این تکنولوژی کنند! کودکان و نوجوانان بیش از همه در معرض خطر هستند، چرا که کارشناسان معتقدند افراد زیر 18 سال بیشترین آسیب پذیری را در برابر این تکنولوژی دارند. - حریم خصوصی و مسائل امنیتی
حریم خصوصی همواره یکی از نگرانیهای فعالان اینترنت بوده است. شرکتهای متمرکز با سو استفاده از اطلاعات کاربران و فروش آنها به سایر شرکتهای تبلیغاتی، سود کلانی به دست میآورند. به عنوان مثال شرکت متا (فیسبوک سابق) با فروش اطلاعات کاربران خود به شبکهها و شرکتهای تبلیغاتی، توانست درآمد بسیار زیادی را بدست آورد.
در حال حاضر شرکتهای متمرکزی همچون متا و فیسبوک سرمایه گذاری زیادی روی آینده متاورس انجام دادهاند. موضوعی که باعث نگرانی برخی از کاربران شده است. درواقع این کاربران معتقدند در صورت ورود شرکتهای متمرکز به تکنولوژی metaverse، در آینده شبکهای متمرکز و کاربردی ایجاد میشود که میتواند همانند گذشته از اطلاعات کاربران سو استفاده کند. غیر متمرکز شدن شبکههای متاورسی به میزان توسعه و پیشرفت شبکههای بلاکچینی در آینده بستگی دارد. - هزینههای اتصال
شبکههای metaverse به اتصالهای اینترنتی سریع و قابل اعتماد نیاز دارند تا بتوانند فضای سه بعدی را به خوبی برای کاربران به تصویر بکشند. افراد برای اینکه بتوانند تجربه سریع و جذابی در این شبکهها کسب کنند، باید از اتصالهای فیبر نوری، شبکههای نسل پنج و سخت افزارهایی مانند عینکها و هدستهای واقعیت مجازی استفاده کنند. مواردی که باعث میشود تا هزینه اتصال به این شبکهها افزایش پیدا کند و همه کاربران نتوانند به خوبی به metaverse وصل شوند. به عبارتی دیگر، کاربرانی که هزینههای لازم برای تهیه تجهیزات مربوط به metaverse را ندارند، نمیتوانند استفاده مطلوبی از این تکنولوژی کسب کنند.
شرکتهای فعال در حوزه متاورس
این حوزه با چالشهای مختلفی همراه است و هنوز نمیتوان از آن به سادگی استفاده کرد. با این حال بسیاری از شرکتهای بزرگ جهانی در حال سرمایه گذاری در این حوزه هستند و میخواهند به عنوان یکی از بازیگران تاثیرگذار این تکنولوژی فعالیت کنند. ورود شرکتهای بزرگ و رقابت شدید آنها با یکدیگر باعث شده تا این فناوری با سرعت بالاتری پیشرفت کند. بزرگترین شرکتهای فعال در این حوزه موارد زیر هستند:
- meta: شرکت متا همان فیسبوک سابق است که در سال 2021 نام خود را به meta تغییر داد. مارک زاکربرگ بنیان گذار این شرکت بعد از رسواییهایی مبنی بر سو استفاده از اطلاعات کاربران، تصمیم گرفت تا با ورود به دنیای metaverse، یک سرمایه گذاری و راه جدیدی را در شرکت خود شروع کند. مارک زاکربرگ در مصاحبهای نظر خود را درباره آینده شرکت این چنین بیان کرده است:
“فیسبوک تا به اینجا بر روی ساخت پلتفرمهای اجتماعی تمرکز داشته و تمام تلاش خود را برای ساخت برنامههای کاربردی انجام داده است. اکنون زمان آن است که این شرکت وارد فاز جدیدی شود و در دنیای آینده، یعنی metaverse بتواند به عنوان یک برند جدید و بزرگ برای کاربران خود ایفای نقش کند.” - google: شرکت گوگل، از غولهای حوزه تکنولوژی است که در ساخت وسایل واقعیت مجازی سابقه دارد. گوگل قصد دارد با توسعه نسل جدید واقعیت مجازی (VR) و ساخت شبکه metaverse مخصوص خود، به صورت جدی وارد این دنیا شود.
- apple: در حالیکه در برخی از شایعات گفته میشود اپل قصد ورود به دنیای metaverse را ندارد، اما این شرکت به صورت رسمی در حال توسعه واقعیت افزوده (AR) است. این شرکت برخلاف گوگل بر روی ابزارهای واقعیت مجازی و توسعه آن فعالیت نمی کند و ترجیح می دهد تا توسعه AR نقش مهمی در آینده تکنولوژی داشته باشد. همچنین طبق گفتههای تیم توسعه این شرکت، اپل آزمایشهای مختلفی برای برنامههای بلاک چینی انجام داده تا بتواند تکنولوژی متاورس را به صورت غیرمستقیم توسعه دهد.
- microsoft: شرکت مایکروسافت بیشتر بر روی برنامههای حوزه metaverse تمرکز داشته و تا به اینجا عملکرد خوبی از خود ثبت کرده است. مایکروسافت با معرفی برنامه mesh امکان فعالیت کسب و کارها در دنیای متاورس را فراهم کرده است. این برنامه در زمان همهگیری کرونا معرفی شد و در آن افراد میتوانستند با ساخت کاراکتر یا آواتار خود، در جلسات تیمی شرکت کنند و برنامه کاری خود را بدون حضور فیزیکی پیش ببرند.
- nvidia: شرکت nvidia یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سخت افزارهای کامپیوتری است. این شرکت در حال حاضر بر روی توسعه سخت افزارهایی با هزینه پایین و قابل تطبیق با شبکههای metaverse کار میکند. شرکت nvidia قصد دارد در زمینه تهیه سخت افزارهای مورد نیاز برای اتصال به metaverse فعالیت کند.
- snapchat: اسنپ چت یک برنامه معروف در سیستم موبایل است که کاربران با قرار دادن فیلترها و جلوههای مختلفی در عکس و فیلمهای خود، میتوانند تصاویر خود را به حالتهای مختلفی تغییر دهند. این برنامه در حال حاضر بر روی ساخت انواع آواتار و قابلیتهای آن در دنیای metaverse فعالیت میکند.
- amazon: بدون شک بهترین و بزرگترین در بحث تجارت کالا، شرکت آمازون است. این شرکت در بحث خرده فروشی بسیار موفق عمل کرده و به عنوان یکی از شرکتهای بزرگ دنیا شناخته میشود. طبق گفتههای تیم توسعه این شرکت، آمازون در حال بررسی و توسعه شبکههای بلاکچینی است که در آن کاربران به راحتی بتوانند وارد دنیای metaverse شوند و انواع کالاهای مورد نیاز خود را خریداری کنند. در واقع آمازون قصد دارد یک شعبه بزرگ در دنیای متاورس ایجاد کند.
- binance: صرافی بایننس، بزرگترین صرافی برای خرید و فروش ارز دیجیتال به حساب میآید. این صرافی در تلاش است تا زیرساختهای لازم برای توسعه و ساخت توکنهای NFT را در دنیای metaverse فراهم نماید. همچنین این صرافی تلاش میکند تا تمامی تبادلات مالی در این دنیای مجازی به صورت غیر متمرکز و از طریق شبکههای بلاک چینی مانند بیت کوین انجام شوند.
نقش بلاک چین در متاورس
همان طور که اشاره شد، متاورس میتواند در بخشها و حوزههای مختلفی استفاده شود و مدلهای کاری و کسب و کارها را تغییر دهد. استفاده گسترده از این تکنولوژی به این معناست که اطلاعات و دادههای زیادی در آن رد و بدل میشوند. بنابراین نحوه ذخیره این اطلاعات، امنیت و کنترل آنها بسیار مهم است. در دنیای امروز دادهها و اطلاعات را میتوان نفت جدید دانست! زیرا از دیتا همانند نفت میتوان در حوزههای مختلف استفاده و کسب درآمد کرد.
برای درک بهتر، بازی pokémon go را مثال میزنیم. این بازی در سال 2016 عرضه شد و افراد با قرارگیری در محلها و مکانهای مختلف و استفاده از دوربین همراه خود، واقعیتهای افزوده پوکومن را پیدا میکردند و جایزه میگرفتند. چندی بعد معلوم شد که سازنده این بازی با فروش دیتاهایی از عکسها و موقعیتهای مکانی کاربران به کلاهبرداران، کسب درآمد میکند. موضوعی که به اعتماد کاربران لطمه شدیدی وارد کرد و باعث شد تا اکثر افراد این بازی را از گوشی خود حذف کنند.
تکنولوژی بلاک چین، فناوری پیشرفتهایست که از اطلاعات کاربران به صورت غیر متمرکز محافظت میکند و اجازه سو استفاده از دیتاهای کاربران را به شرکتها و نهادهای متمرکز نمیدهد. اگر متاورس بخواهد اعتماد افراد را جلب کند، مجبور است از تکنولوژی بلاک چین برای امور زیر استفاده کند:
- ساخت شبکههای غیر متمرکز
زمانی که فناوریهای metaverse به صورت غیر متمرکز ایجاد شوند، کاربران میتوانند بدون نظارت نهادهای دولتی وارد این دنیا شوند و با سایر کاربران تعامل داشته باشند. شبکههای غیر متمرکز به معنی وجود قوانین نیست؛ بلکه به معنی حذف دولتها و نهادهای متمرکز است. طبیعتا قوانین این شبکهها توسط خود کاربران طراحی و ایجاد میشوند. - ایجاد امنیت بالا
از مهمترین ویژگیهای شبکههای بلاکچینی، وجود امنیت بالا برای اطلاعات کاربران است. هکرها و خرابکاران همواره میتوانند یک راه نفوذ به سرورهای متمرکز پیدا کنند؛ اما در شبکههای بلاک چینی به دلیل غیر متمرکز بودن سرور، نفوذ به اطلاعات تقریبا غیرممکن است. - ذخیره اطلاعات
نحوه تایید تراکنشها و ذخیره اطلاعات در دنیای متاورس، از دیگر چالشهای مهم این فناوری محسوب میشوند. چالشی که میتواند توسط شبکههای بلاکچینی برطرف شود. در بلاک چینها اطلاعات و تراکنشها به صورت رمزنگاری ثبت میشوند. همچنین ذخیره اطلاعات به صورت غیر متمرکز است یا اطلاعات در اختیار خود کاربر قرار دارد و باید از اطلاعات خود محافظت کند.
معرفی ارزهای دیجیتال حوزه متاورس
پروژهها و رمز ارزهای زیادی در حوزه metaverse فعالیت میکنند و قصد دارند تا در آینده این تکنولوژی، تاثیرگذار باشند. در حال حاضر تعداد پروژههای کریپتویی و فعال در این حوزه بسیار زیاد است اما متاسفانه اکثر آنها کلاهبرداری هستند و تنها تعداد محدودی از آنها ارزش سرمایه گذاری دارند. هر کدام از این پروژهها دارای توکنها یا رمز ارزهای بومی هستند.
توکنهای بومی حکم پول را در هر پروژه ایفا میکنند. در واقع کاربران به کمک توکنهای بومی میتوانند در شبکه متاورس فعالیت کنند و با دیگران تعامل داشته باشند. لیست معروفترین توکن های حوزه متاورس به شرح زیر است:
- MANA (مانا): ارز مانا mana، توکن بومی متاورس دیسنترالند (decentraland) است. دیسنترالند معروفترین و بزرگترین metaverse ساخته شده تا به امروز است. کاربران در این شبکه به کمک توکن مانا میتوانند در انواع بازیهای رقابتی، تبلیغات و خرید و فروش زمین شرکت کنند.
- SAND (سند): سند، ارز بومی شبکه سندباکس (SANDBOX) است. سندباکس یک شبکه متاورس مبتنی بر بلاکچین است که به کاربران امکان میدهد داراییهای دیجیتال خود را به شکل بازی ایجاد کرده، خرید و فروش کنند. در واقع در این شبکه معامله توکنهای NFT و خرید و فروش زمینهای مجازی امکان پذیر است.
- AXS: رمز ارز AXS، توکن بومی بازی اکسی اینفینیتی است. بازی اکسی اینفینیتی (AXIE INFINITY) یک بازی غیر متمرکز است که در آن موجوداتی فرازمینی با یکدیگر مبارزه میکنند. در دنیای اکسی اینفینتی کاربران با پیروزی در مبارزات مختلف، توکن بومی AXS را به عنوان پاداش دریافت مینمایند.
- THETA: تتا توکن بومی پروژه رمز ارز تتا نتورک (Theta Network) است. شبکه metaverse مبتنی بر بلاک چین تتا نتورک برای استریم و ساخت محتوای ویدئویی ایجاد شده است. این شبکه عملکردی همانند یوتیوب دارد؛ با این تفاوت که دیگر نهادهای متمرکزی برای نظارت بر ویدیوها وجود نداشته و تولید کننده محتوا از طریق توکنهای theta کسب درآمد میکنند. همچنین توکنهای بومی تتا برای بحث حاکمیت شبکه استفاده میشوند. در واقع افراد همانند سهام شرکتها، میتوانند توکنهای theta را خریداری کنند و به عنوان حق در نظرسنجیهای شبکه مشارکت داشته باشند.
- STX: توکن STX، توکن بومی شبکه stacks است. این پروژه یک شبکه بر روی لایه اول بلاکچین بیت کوین است که امکان ساخت قراردادهای هوشمند را در بستر این شبکه فراهم میسازد. به کمک پروژه stacks شبکههای متاورس میتوانند از بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت دارایی استفاده کنند.
- WAXP: یکی از ارزهای این حوزه، توکن WAXP است. این ارز، توکن بومی شبکه WAX محسوب میشود. شبکه WAX یک پروژه غیر متمرکز و مبتنی بر بلاک چین است که در آن کاربران میتوانند به کمک قراردادهای هوشمند، به ساخت بازیهای خود بپردازند و در شبکههای metaverse آن را اجرا کنند.
- BLOK: یکی دیگر از ارزهای مشهور حوزه metaverse، توکن BLOK است. این توکن برای پروژه بلاک توپیا (bloktopia) ساخته شده است. بلاک توپیا یک دنیای متاورسی و یک ساختمان 21 طبقه مجازی است که کاربران میتوانند با خرید و فروش و اجاره واحدهای آن، کسب سود کنند.
- GALA: این رمز ارز توکن بومی شبکه GALA GAME است. گالا گیم یک شبکه غیر متمرکز و مبتنی بر بلاک چین است که در آن کاربران میتوانند به صورت رایگان به ساخت بازیهای خود و رقابت با سایر کاربران بپردازند.
ارزهای دیجیتال معرفی شده، معروفترین توکنهای این حوزه محسوب میشوند و تعداد پروژهها و رمز ارزهای این حوزه بسیار زیاد هستند. برای بررسی پروژههای بیشتر کافیست به سایت coinmarketcap.com مراجعه کنید.
نقش هوش مصنوعی در متاورس
هوش مصنوعی (artificial intelligence) یک نوع فناوری است که میتواند دادهها و اطلاعات را تجزیه کند و بر اساس پارامترهای مشخصی، به مشکلات و سوالات پاسخ دهد. در واقع هوش مصنوعی مجموعهای از الگوریتمهاست که میتواند یک برنامه را طراحی و اجرا کند. این فناوری نقش مهمی در شبکههای متاورس دارد. برخی از کاربردهای هوش مصنوعی در این شبکهها موارد زیر هستند:
- توسعه NPCها
NPC کاراکترها و آواتارهای موجود در بازیهای metaverse است که بر روی داستان و محیط یک بازی و عملکرد خدمات شبکه تاثیر میگذارد. به کمک هوش مصنوعی، NPCها میتوانند عملکردی هوشمندانهتر و بهتری در برابر تقاضای کاربران داشته باشند. همچنین می توانند با دریافت اطلاعات کاربران، بهترین نقش و وظیفه را ایفا کنند. - توسعه انیمیشنهای تصویری
تصاویر سه بعدی موجود در شبکههای metaverse کیفیت و جذابیت بالایی ندارند. به کمک هوش مصنوعی میتوان رابطهای بصری را ارتقا داد تا کاربران تجربهای نزدیک به واقعیت در این شبکهها کسب کنند. در واقع به کمک هوش مصنوعی، دقت ساخت چهره و تصاویر آواتارها و کاراکترها افزایش مییابد. - شناخت بهتر نیازهای کاربر
به کمک تکنولوژی هوش مصنوعی، کسب و کارها میتوانند رفتارهای کاربران را تجزیه و تحلیل کنند. این کار باعث میشود تا آنها نیاز کاربر را بهتر درک کنند و محصولات و خدمات مناسبتری برای آن ارائه دهند. - حذف موانع زبانی
گسترش دنیای metaverse در آینده باعث حضور افراد مختلف با زبانهای متفاوت میشود. در این شرایط، افراد برای برقراری ارتباط با دیگران ناچار هستند برخی از زبانهای بین المللی را یاد بگیرند و ممکن است فعالیت آنها در شبکههای متاورس محدود شود. هوش مصنوعی میتواند به کمک ساخت ابزارهای مختلف، تمامی زبانها را به یکدیگر تبدیل کند و موانع زبانی را حذف نماید.
کاربرد توکن های NFT در متاورس
توکن های غیر قابل تعویض (non-fungible token) به رمز ارزهایی گفته میشود که برای سند مالیکت یک دارایی یا اثر هنری مورد استفاده قرار میگیرند. در دنیای متاورس، توکنهای NFT شامل آواتارها، کاراکترها و کالاهای مجازی هستند که کاربران میتوانند از آنها استفاده کرده یا حق مالکیت آنها را خریداری کنند. در واقع NFTها همانند توکنهای بومی شبکههای metaverse قابل معامله هستند؛ با این تفاوت که همانند سند، مالکیت یک اثر هنری یا دیجیتالی را برای کاربر مشخص میکنند. در دنیای متاورس این توکنها به صورت خلاصه در موارد زیر استفاده میشوند:
- ساخت آثار و کاراکترهای منحصر به فرد: کاربران میتوانند به کمک ابزارهای مختلف، آواتار و کاراکترهای منحصر به فرد خود را بسازند. همچنین افراد میتوانند کاراکتر ساخته شده را برحسب چارچوبهای مشخصی به توکن های NFT تبدیل کنند و آنها را به فروش برسانند.
- امکان خرید و فروش شفاف: وقتی یک دارایی به صورت NFT عرضه میشود؛ کاربران میتوانند در محیطی شفاف آن را خرید و فروش کنند. این موضوع به اقتصاد شبکههای metaverse و پذیرش آنها توسط عموم مردم کمک میکند.
- مشخص کردن مالکیت زمینهای مجازی: توکن های NFT نقش مهمی در مالکیت زمینهای مجازی ایفا میکنند. در شبکههایی مانند دیسنترالند، سندباکس و اولترا ورس سیتی، قطعات زمینهای مجازی قابل معامله هستند و کاربران به کمک NFTها میتوانند زمینها را خریداری کنند. همچنین آنها می توانند بر روی زمین خریداری شده یک واحد ساختمان ایجاد نمایند و برای هر کدام از واحدها، NFTهای جداگانه تعریف کنند.
سخن پایانی
«متاورس به زبان ساده چیست؟» متاورس را میتوان اینترنت پیشرفته و نسل آیندگان دانست که در آن کاربران میتوانند به صورت سه بعدی و بدون محدودیتهای فیزیکی با سایر کاربران تعامل داشته باشند و برخی از فعالیتها و کارهای روزمره خود را در آن انجام دهند.
در حال حاضر این تکنولوژی با مشکلاتی مثل عدم وجود سخت افزارهای مناسب و ارزان، متمرکز بودن شبکهها، قانونگذاری دولتها و نحوه ذخیره اطلاعات کاربران دست و پنجه نرم میکند. تکنولوژی بلاک چین برای ایجاد این فناوری و حل مشکلات آن میتواند نقش موثری داشته باشد. بلاک چین میتواند با ساخت شبکههای غیر متمرکز و ایجاد امنیت بالا، اعتماد کاربران را به خود جذب کند.
بیشتر شرکتهای بزرگ فناوری مانند گوگل، اپل، مایکروسافت و آمازون در حال آزمایش و تحقیق درباره ترکیب بلاک چین و متاورس هستند. به نظر میرسد که با توجه به حضور غولهای بزرگ فناوری در این حوزه، میتوانیم تا 10 سال آینده از فناوریهای metaverse به صورت گسترده استفاده کنیم. برای درک بیشتر این فناوری توصیه میشود که فیلمهای ready player one، free guy و upload را تماشا کنید.
سوالات متداول
متاورس یعنی چی؟
Metaverse به یک دنیای دیجیتالی گفته میشود که در آن افراد میتوانند بدون هیچگونه محدودیت فیزیکی، بیشتر کارهای روزمره خود را انجام دهند. در این دنیا محدودیتها و قوانین فیزیکی جایی ندارند و هر کاربر به کمک ابزارهای واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) میتواند فعالیتهای مختلفی مثل بازی، ورزش، آموزش، خرید و فروش و غیره را انجام دهد.
آیا metaverse برای شرکت متا است؟
خیر. متاورس نام دنیای مجازی است که کاربران به آن وصل میشوند. این دنیا تنها به یک شبکه محدود نمیشود و مانند شبکههای بلاکچینی، کاربردهای مختلفی دارد. شرکت متا نیز همان فیسبوک سابق است و با تغییر نام خود، قصد دارد در دنیای metaverse ورود کند.
آیا متاورس حرام است؟
نظرات فقهی مختلفی درباره فعالیت و خرید و فروش در دنیای metaverse وجود دارد. از نظر برخی از مراجع تقلید، استفاده از رمز ارزها به هیچ عنوان جایز نیست و در نتیجه نمیتوان در دنیای metaverse کالایی را خرید و فروش کرد. برخی دیگر از فقها نیز اعتقاد دارند اگر رمز ارزها با پشتوانه کشورها مبادله شود، مشکلی وجود نداشته و میتوان در متاورس نیز فعالیت کرد.
آیا متاورس کلاهبرداری است؟
خیر. دنیای metaverse در تلاش است تا به کمک تکنولوژیهای واقعیت مجازی، بلاکچین و هوش مصنوعی بتواند تجربهای سه بعدی و جذابتر برای کاربران دنیای اینترنت فراهم کند.
چگونه وارد دنیای متاورس شویم؟
راه ورود به دنیای metaverse ثبت نام و اتصال به وبسایتها و اپلیکیشنهای پروژههای این حوزه است. در حال حاضر پروژههای دیسنترالند، سندباکس و اولتراورس سیتی معروفترین آنها در بین کاربران هستند. افراد میتوانند از طریق سایتهای این پروژهها به نشانیهای decentraland.org، sandbox.game و ultraverse.studio وارد دنیای آنها شوند و به فعالیتهای مختلفی بپردازند.