متاورس به زبان ساده چیست چه کاربردی دارد و چگونه کار می کند؟

متاورس به زبان ساده چیست و چگونه وارد شویم ؟ نحوه عملکرد این تکنولوژی به چه صورت است؟ فناوری metaverse در چه حوزه هایی کاربرد دارد؟

وقتی به metaverse فکر می کنید، ممکن است شخصی را تصور کنید که در حال انجام یک بازی است و یک هدست بزرگ، بر سر دارد. تکنولوژی metaverse یک فناوری نوظهور است که کاربرد آن تنها به دنیای بازی ختم نمی شود. تصور کنید به جای رفتن به زمین فوتبال، می توانید با استفاده از یک وسیله به صورت مجازی وارد زمین بازی شوید و با چند تن از دوستان خود فوتبال بازی کنید.

تصور کنید به جای آن که برای رفتن به کار حاضر شوید و لباس بپوشید، می توانید تنها از تخت خود بلند شده و به راحتی به کمک چند وسیله وارد محل کار خود به صورت مجازی شوید. این تنها گوشه ای از تکنولوژی metaverse است و کاربردهای بسیار زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم تا همه چیز درباره تکنولوژی متاورس را بررسی کنیم.

متاورس به زبان ساده چیست ؟

کلمه metaverse از دو بخش meta به معنی برتر یا فراتر و verse به معنی جهان تشکیل شده و ترکیب آن ها معنی جهان برتر یا جهان فراتر را می دهد. متاورس یک فضای دیجیتال سه بعدی نوظهور است که افراد می توانند به کمک سخت افزارهای مختلفی وارد این دنیا شوند و با سایر کاربران تبادل اطلاعات داشته باشند. در واقع شبکه ایست که امکان انجام فعالیت های مختلف به صورت سه بعدی را برای کاربران فراهم می کند. این شبکه متن باز و بدون محدودیت است و افراد می توانند با اتصال به بخش های مختلف آن، در دنیای metaverse فعالیت کنند. این تکنولوژی می تواند همانند بلاک چین ها، از چندین شبکه تشکیل شود و هر شبکه در حوزه های مختلف فعال باشد.

برای درک بهتر متاورس، دنیایی را تصور کنید که در آن میلیاردها نفر کار می کنند، خرید و فروش انجام می دهند، آموزش می بینند و با یکدیگر تعامل دارند و می توانند بدون وابستگی به مکان های فیزیکی فعالیت های زیادی را انجام دهند. تکنولوژی metaverse دقیقا چنین هدفی دارد و می خواهد با ایجاد یک شبکه اینترنت غیر متمرکز، این امکان را فراهم سازد تا افراد بتوانند در دنیای دیجیتالی و سه بعدی به کارهای مختلفی مشغول شوند. در این دنیا صفحات کامپیوتری که ما امروزه از آن ها برای اتصال به اینترنت استفاده می کنیم، به پورتالی برای ورود به قلمرو مجازی سه بعدی تبدیل خواهد شد. قلمرویی که قابل لمس است، می توان در آن با دیگران تعامل داشت و بخش عمده ای از کارهای روزمره خود را اجرا کرد.

به عنوان مثال فرض کنید می خواهید از یک فروشگاه لباس خرید کنید. اگر این فروشگاه در دنیای متاورس شعبه داشته باشد، می توانید به کمک عینک های واقعیت مجازی به یکی از شبکه های metaverse متصل شوید. سپس آدرس فروشگاه لباس را در آن شبکه پیدا کنید و انواع لباس های آن را همراه با اطلاعات دقیق بررسی کنید. شما می توانید لباس های مختلفی را پرو و بررسی کنید و بعد از انتخاب، در همان دنیای دیجیتال آن را پرداخت کنید.

تاریخچه متاورس (Metaverse)

اولین بار اصطلاح متاورس توسط نویسنده ای به نام نیل استیفنسون (Neal Stephenson) در رمان علمی تخیلی “تصادف برفی” در سال 1992 مورد استفاده قرار گرفت. در این رمان نویسنده یک دنیای مجازی و سه بعدی را توصیف می کند که افراد می توانند آن را اشغال کرده و به تصرف خود درآورند. در این رمان شخصیت اصلی داستان hiro (هیرو) نام دارد که از طریق یک عینک، می تواند به دنیای مجازی دستان تله پورت شود و با دنیای آنجا تعامل کند. ایده دنیای مجازی در فیلم avatar نیز مطرح شد که در آن افراد می توانستند با قرارگیری در یک دستگاه تله پورت، در دنیای آواتارها زندگی کنند.

جدا از کتاب ها و فیلم های ساخته شده درباره متاورس، بازی های کامپیوتری و موبایل نقش موثری در پیشرفت این تکنولوژی داشته اند. یکی از تاثیرگذارترین این بازی ها، پوکمون گو (pokémon go) نام دارد که در سال 2016 عرضه شد. این بازی به کمک اطلاعات منطقه جغرافیایی و دوربین گوشی کاربران، موجوداتی به نام “پوکمون” را در صفحه نمایش گوشی خلق می کرد. در واقع افراد باید به مکان های مختلفی به صورت واقعی می رفتند تا این موجود مجازی را پیدا کنند و در ازای این کار جایزه بگیرند.

بعد از این بازی، گیم های چند نفره مانند فورتنایت (Fortnite) و ماینکرفت (Minecraft) محیطی مجازی را فراهم کردند تا بازیکنان بتوانند در قالب شخصیت ها و آواتارهای مختلف با یکدیگر تعامل داشته باشند. موضوعی که دقیقا باعث ساخت اساس دنیای متاورس می شود. اکنون در سال 2023 توسعه فناوری های metaverse باعث شده تا محیط مجازی تنها به صنعت گیم محدود نشود و در بخش های مختلف کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد. پیشرفت این تکنولوژی به قدری جدیست که شرکت های بزرگی مانند جی پی مورگان، نایک، مک دونالد و آدیداس طرح های مختلفی را برای مشارکت در توسعه این فناوری مطرح کردند و تمایل دارند تا در تکنولوژی های آینده نقش پررنگی ایفا کنند.

متاورس چگونه کار می کند؟

همان طور که اشاره شد، متاورس یک دنیای دیجیتالی و مجازی است که در آن افراد با سایر کاربران می توانند تعامل داشته باشند. کاربران برای ورود و تعامل در دنیای metaverse از واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) استفاده می کنند. واقعیت مجازی و واقعیت افزوده دو ابزار اساسی دنیای متاورس را تشکیل می دهند و بدون آن ها کاربر نمی تواند از فناوری ها و قابلیت های موجود در metaverse استفاده کند. برای درک بهتر عملکرد metaverse بهتر است با این دو ابزار بیشتر آشنا شوید:

واقعیت مجازی یا virtual reality به دنیای دیجیتالی گفته می شود که در آن کاربر می تواند تعامل داشته باشد و بدون حضور فیزیکی، برخی از فعالیت ها را انجام دهد. به عنوان مثال فرض کنید می خواهید با دوست خود تمرین شمشیر زنی کنید اما دوست شما در کشور دیگری زندگی می کند و امکان حضور فیزیکی را در کنار شما ندارد. شما و دوست خود می توانید با اتصال به این شبکه از طریق سخت افزارهای واقعیت مجازی، وارد دنیای متاورس شوید و بدون حضور فیزیکی، با دوست خود تمرین کنید.

واقعیت افزوده (augmented reality) در کنار واقعیت مجازی معنی پیدا می کند. واقعیت افزوده به یک شی، آواتار یا کاراکتر دیجیتالی گفته می شود که در دنیای metaverse حضور دارد و مورد استفاده قرار می گیرد. یک شخص از عینک های واقعیت مجازی (VR) برای اتصال به شبکه های metaverse استفاده می کند. زمانی که این شخص وارد این دنیا می شود، باید یک آواتار یا یک کاراکتر مجازی برای خود ایجاد کند تا بتواند با سایر کاراکترها تعامل داشته باشد. همچنین کاربر در این دنیای مجازی می تواند انواع اشیا و آواتارهای مختلف را مشاهده، خریداری یا استفاده کند. به این اشیا و کاراکترهای مجازی اصطلاحا واقعیت افزوده می گویند.

کاربرد متاورس در حوزه های مختلف

پیش بینی می شود در آینده دنیای metaverse بتواند در تمامی حوزه ها ورود کند و سازوکار آن را ساده تر و بهبود ببخشد. همان طور که اشاره شد، دنیای متاورس می تواند محدودیت های فیزیکی را از بین ببرد و علاوه بر آن قابلیت های جدیدی در تمامی بخش ها اضافه کند. مهم ترین حوزه هایی که می توانند از این تکنولوژی استفاده کنند، موارد زیر هستند:

1. بازی (Game)
   یکی از مهم ترین حوزه هایی که با حضور متاورس دستخوش تغییر می شود، حوزه گیم است. فرض کنید تنها با استفاده از یک وسیله واقعیت مجازی می توانید در بازی حضور فیزیکی داشته باشید و به جای کاراکتر اصلی بازی، با چالش ها و دشمنان خود روبرو شوید! در حال حاضر بازی هایی مثل pokémon go یا کنسول های wii یک تجربه اولیه از metaverse را برای گیمرها ایجاد کرده اند. البته این تنها ابتدای راه است و انتظار می رود که در سال های آینده تجربه ها و تکنولوژی های جدیدتری در بازی ها استفاده شوند.
2. موسیقی و سینما
   حوزه های سرگرمی و هنری مانند سینما و موسیقی نیز تحت تاثیر این تکنولوژی قرار می گیرند. فرض کنید بدون نیاز به حضور فیزیکی با خرید بلیت، می توانید به راحتی در کنسرت یک خواننده محبوب شرکت کنید. یا به عنوان مثال برای دیدن اکران یک فیلم سینمایی مشهور، می توانید وارد دنیای metaverse شوید و با خرید بلیت، در اکران فیلم شرکت نمایید.
3. سلامت
   تکنولوژی metaverse در حوزه سلامت نیز ورود پیدا کرده و این امکان را به پزشکان می دهد تا بدون حضور فیزیکی، به برخی از مشکلات بیماران رسیدگی کنند. حتی این تکنولوژی در بحث عمل های جراحی نیز ورود پیدا کرده است. دستگاه های واقعیت مجازی Holo Lens به جراحان کمک می کند تا با دقت بالاتری عمل جراحی را انجام دهند.
4. کسب و کار
   در حوزه کسب و کار، metaverse می تواند تعامل بین نیروهای یک شرکت و مشتریان را ساده کند. به عنوان مثال کارمندان یک شرکت نیازی ندارند که به صورت تمام وقت در شرکت حضور داشته باشند و می توانند به کمک شبکه های متاورس، جلسات کاری را برگزار کنند. همچنین کسب و کارها می توانند در دنیای metaverse محصولات خود را به مشتریان معرفی کنند و در آنجا کسب درآمد داشته باشند.
5. آموزش
   کاربرد متاورس در بحث آموزش کاملا مشخص است. افراد به جای حضور فیزیکی در کلاس ها می توانند به صورت مجازی با استادان و هم کلاسی های خود تعامل داشته باشند. این موضوع در زمان شیوع کرونا کاملا درک شد. زمانی که افراد ناچار به حضور در خانه ها بودند، استفاده از شبکه های اینترنتی برای آموزش بسیار کمک کرد. دنیای metaverse می تواند عملکرد بهتری نسبت به فضای دوبعدی اینترنت در بحث آموزش داشته باشد.
6. توریست
   از دیگر حوزه هایی که متاورس در آینده نقش موثری در آن ایفا می کند، صنعت توریست و گردشگری است. فرض کنید می خواهید از یک موزه یا مکان تاریخی بازدید کنید. می توانید به سادگی با اتصال به شبکه های metaverse وارد بخش های مختلف موزه شوید و حتی با افراد داخل موزه ارتباط برقرار کنید.

شرکت های فعال در حوزه متاورس

این حوزه با چالش های مختلفی همراه است و هنوز نمی توان از آن به سادگی استفاده کرد. با این حال بسیاری از شرکت های بزرگ جهانی در حال سرمایه گذاری در این حوزه هستند و می خواهند به عنوان یکی از بازیگران تاثیرگذار این تکنولوژی فعالیت کنند. ورود شرکت های بزرگ و رقابت شدید آن ها با یکدیگر باعث شده تا این فناوری با سرعت بالاتری پیشرفت کند. بزرگترین شرکت های فعال در این حوزه موارد زیر هستند:

• meta
  شرکت متا همان فیسبوک سابق است که در سال 2021 نام خود را به meta  تغییر داد. مارک زاکربرگ بنیان گذار این شرکت بعد از رسوایی هایی مبنی بر سو استفاده از اطلاعات کاربران، تصمیم گرفت تا با ورود به دنیای metaverse، یک سرمایه گذاری و راه جدیدی را در شرکت خود شروع کند. مارک زاکربرگ در مصاحبه ای نظر خود را درباره آینده شرکت این چنین بیان کرده است:
  “فیسبوک تا به اینجا بر روی ساخت پلتفرم های اجتماعی تمرکز داشته و تمام تلاش خود را برای ساخت برنامه های کاربردی انجام داده است. اکنون زمان آن است که این شرکت وارد فاز جدیدی شود و در دنیای آینده، یعنی metaverse بتواند به عنوان یک برند جدید و بزرگ برای کاربران خود ایفای نقش کند.”
• google
  شرکت گوگل، از غول های حوزه تکنولوژی است که در ساخت وسایل واقعیت مجازی سابقه دارد. گوگل قصد دارد با توسعه نسل جدید واقعیت مجازی (VR) و ساخت شبکه metaverse مخصوص خود، به صورت جدی وارد این دنیا شود.
• apple
  در حالیکه در برخی از شایعات گفته می شود اپل قصد ورود به دنیای metaverse را ندارد، اما این شرکت به صورت رسمی در حال توسعه واقعیت افزوده (AR) است. این شرکت برخلاف گوگل بر روی ابزارهای واقعیت مجازی و توسعه آن فعالیت نمی کند و ترجیح می دهد تا توسعه AR نقش مهمی در آینده تکنولوژی داشته باشد. همچنین طبق گفته های تیم توسعه این شرکت، اپل آزمایش های مختلفی برای برنامه های بلاک چینی انجام داده تا بتواند تکنولوژی متاورس را به صورت غیرمستقیم توسعه دهد.
• microsoft
  شرکت مایکروسافت بیشتر بر روی برنامه های حوزه metaverse تمرکز داشته و تا به اینجا عملکرد خوبی از خود ثبت کرده است. مایکروسافت با معرفی برنامه mesh امکان فعالیت کسب و کارها در دنیای متاورس را فراهم کرده است. این برنامه در زمان همه گیری کرونا معرفی شد و در آن افراد می توانستند با ساخت کاراکتر یا آواتار خود، در جلسات تیمی شرکت کنند و برنامه کاری خود را بدون حضور فیزیکی پیش ببرند.
• nvidia
  شرکت nvidia یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سخت افزارهای کامپیوتری است. این شرکت در حال حاضر بر روی توسعه سخت افزارهایی با هزینه پایین و قابل تطبیق با شبکه های metaverse کار می کند. شرکت nvidia قصد دارد در زمینه تهیه سخت افزارهای مورد نیاز برای اتصال به metaverse فعالیت کند.
• snapchat
  اسنپ چت یک برنامه معروف در سیستم موبایل است که کاربران با قرار دادن فیلترها و جلوه های مختلفی در عکس و فیلم های خود، می توانند تصاویر خود را به حالت های مختلفی تغییر دهند. این برنامه در حال حاضر بر روی ساخت انواع آواتار و قابلیت های آن در دنیای metaverse فعالیت می کند.
• amazon
  بدون شک بهترین و بزرگترین در بحث تجارت کالا، شرکت آمازون است. این شرکت در بحث خرده فروشی بسیار موفق عمل کرده و به عنوان یکی از شرکت های بزرگ دنیا شناخته می شود. طبق گفته های تیم توسعه این شرکت، آمازون در حال بررسی و توسعه شبکه های بلاکچینی است که در آن کاربران به راحتی بتوانند وارد دنیای metaverse شوند و انواع کالاهای مورد نیاز خود را خریداری کنند. در واقع آمازون قصد دارد یک شعبه بزرگ در دنیای متاورس ایجاد کند.
• binance
  صرافی بایننس، بزرگترین صرافی برای خرید و فروش ارز دیجیتال به حساب می آید. این صرافی در تلاش است تا زیرساخت های لازم برای توسعه و ساخت توکن های NFT را در دنیای metaverse فراهم نماید. همچنین این صرافی تلاش می کند تا تمامی تبادلات مالی در این دنیای مجازی به صورت غیر متمرکز و از طریق شبکه های بلاک چینی مانند بیت کوین انجام شوند.

نقش بلاک چین در متاورس

همان طور که اشاره شد، متاورس می تواند در بخش ها و حوزه های مختلفی استفاده شود و مدل های کاری و کسب و کارها را تغییر دهد. استفاده گسترده از این تکنولوژی به این معناست که اطلاعات و داده های زیادی در آن رد و بدل می شوند. بنابراین نحوه ذخیره این اطلاعات، امنیت و کنترل آن ها بسیار مهم است. در دنیای امروز داده ها و اطلاعات را می توان نفت جدید دانست! زیرا از دیتا همانند نفت می توان در حوزه های مختلف استفاده و کسب درآمد کرد.

برای درک بهتر، بازی pokémon go را مثال می زنیم. این بازی در سال 2016 عرضه شد و افراد با قرارگیری در محل ها و مکان های مختلف و استفاده از دوربین همراه خود، واقعیت های افزوده پوکومن را پیدا می کردند و جایزه می گرفتند. چندی بعد معلوم شد که سازنده این بازی با فروش دیتاهایی از عکس ها و موقعیت های مکانی کاربران به کلاهبرداران، کسب درآمد می کند. موضوعی که به اعتماد کاربران لطمه شدیدی وارد کرد و باعث شد تا اکثر افراد این بازی را از گوشی خود حذف کنند.

تکنولوژی بلاک چین، فناوری پیشرفته ایست که از اطلاعات کاربران به صورت غیر متمرکز محافظت می کند و اجازه سو استفاده از دیتاهای کاربران را به شرکت ها و نهادهای متمرکز نمی دهد. اگر متاورس بخواهد اعتماد افراد را جلب کند، مجبور است از تکنولوژی بلاک چین برای امور زیر استفاده کند:

1. ساخت شبکه های غیر متمرکز
   زمانی که فناوری های metaverse به صورت غیر متمرکز ایجاد شوند، کاربران می توانند بدون نظارت نهادهای دولتی وارد این دنیا شوند و با سایر کاربران تعامل داشته باشند. شبکه های غیر متمرکز به معنی وجود قوانین نیست؛ بلکه به معنی حذف دولت ها و نهادهای متمرکز است. طبیعتا قوانین این شبکه ها توسط خود کاربران طراحی و ایجاد می شوند.
2. ایجاد امنیت بالا
   از مهم ترین ویژگی های شبکه های بلاک چینی، وجود امنیت بالا برای اطلاعات کاربران است. هکرها و خرابکاران همواره می توانند یک راه نفوذ به سرورهای متمرکز پیدا کنند؛ اما در شبکه های بلاک چینی به دلیل غیر متمرکز بودن سرور، نفوذ به اطلاعات تقریبا غیرممکن است.
3. ذخیره اطلاعات
   نحوه تایید تراکنش ها و ذخیره اطلاعات در دنیای متاورس، از دیگر چالش های مهم این فناوری محسوب می شوند. چالشی که می تواند توسط شبکه های بلاکچینی برطرف شود. در بلاک چین ها اطلاعات و تراکنش ها به صورت رمزنگاری ثبت می شوند. همچنین ذخیره اطلاعات به صورت غیر متمرکز است یا اطلاعات در اختیار خود کاربر قرار دارد و باید از اطلاعات خود محافظت کند.