NFT چیست به زبان ساده و چه کاربردی دارد؟

NFT چیست به زبان ساده و چگونه کار می‌کند؟ تفاوت توکن غیر قابل تعویض با سایر ارزهای دیجیتال در چیست؟ مزایا و معایب NFT یا توکن غیرمثلی چه مواردی هستند؟

ثبت اسناد و مشخص کردن مالکیت یک اثر هنری، همیشه یکی از دغدغه‌های هنرمندان محسوب می‌شود. آن‌ها به دلیل خطر جعل آثار و کلاهبرداری در ثبت اسناد، با مشکلات زیادی در اثبات مالکیت آثار خود مواجه می‌شدند. درواقع چارچوب شفاف و مشخصی برای ثبت مالکیت یک سند، یک اثر هنری، یک عکس یا هر چیز دیگری برای کاربران وجود ندارد.

توکن های NFT، نوعی دارایی‌های رمزنگاری شده هستند که به صورت غیرمتمرکز و بدون کنترل هیچ نهادی، امکان ثبت مالکیت آثار را برای کاربران فراهم می‌کنند. مهم نیست اثر ثبت شده چه چیزی باشد. می‌تواند یک نقاشی، خانه، آواتار بازی یا هر چیز دیگری باشد. مهم این است که به کمک این نوع توکن‌ها کاربران می‌توانند مالکیت آن اثر را مشخص و ثابت نگه دارند. در این مقاله قصد داریم تا توکن های NFT را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.

توکن غیر قابل تعویض NFT چیست به زبان ساده

NFT مخفف عبارت Non fungible token به معنی توکن غیرمثلی یا توکن غیر قابل معاوضه است. NFTها رمز ارزهایی هستند که از طریق شبکه‌های بلاکچینی ایجاد می‌شوند و دارای کدهای شناسایی و قراردادهای منحصر به فردی هستند. هر کدام از این توکن‌ها دارای کد مشخصی هستند و هیچ کدام از کدهای این ارزها با دیگری یکسان نیستند.

توکن های غیرمثلی می‌توانند با ارز فیات، ارزهای دیجیتال یا دیگر توکن های غیرمثلی خرید و فروش شوند. نوع خرید و فروش این ارزها به میزان ارزش آن‌ها و نحوه معامله آن توسط مالک توکن بستگی دارد.

توکن های غیرمثلی همانند یک سند دیجیتال مالکیت یک چیز را مشخص می‌کنند. فرض کنید شما یک اثر هنری خلق کرده‌اید و می‌خواهید مالکیت خود را برای آن اثر ثبت کنید. به کمک توکن های غیر قابل معاوضه کاربر می‌تواند اثر هنری خود را بر بستر شبکه‌های بلاک چینی ثبت کند. با این کار هیچ کلاهبرداری نمی‌تواند اثر هنری آن شخص را کپی کند؛ زیرا کد منحصر به فرد آن اثر برای مالک ثبت شده و کاربر دیگری نمی‌تواند همان اثر را با همان کد ثبت کند.

توکن‌های غیر مثلی معمولا برای ثبت آثار نقاشی، موسیقی، آیتم‌های درون بازی و ویدیوها استفاده می‌شوند. این آثار از طریق پلتفرم‌های داخل بلاک چین‌ها کدگذاری شده و برحسب استانداردهای مشخصی، به توکن تبدیل می‌شوند. کاربران می‌توانند توکن‌های ساخته شده را در بازار کریپتوکارنسی به فروش برسانند.

تاریخچه توکن غیر قابل تعویض NFT

جرقه تولد توکن های غیرمثلی، اولین بار در سال 2014 در بلاک چین namecoin اتفاق افتاد. شخصی به نام مک کوی (Kevin McKoy) به همراه همسرش یک اثر هنری را طراحی کرده بودند و قصد داشتند آن را به صورت دیجیتال به فروش برسانند. آن‌ها به یک سند یا شناسه برای اثبات مالکیت اثر هنری خود برای فروش آن نیاز داشتند.

در آن زمان هیچ راهی برای ثبت مالکیت آثار هنری وجود نداشت و انتشار آن در فضای اینترنت، خطر دزدیده شدن اثر را چند برابر می‌کرد. مک کوی برای حل مشکل خود با آنیل دش (Anil Dash)، کارآفرین حوزه فناوری، مشورت کرد و در نهایت با کمک او، آن‌ها توانستند به وسیله بلاکچین namecoin توکن منحصر به فردی را ایجاد کنند. با این کار مک کوی توانست اثر هنری خود را به سادگی به فروش برساند.

بعد از این اتفاق، تیم توسعه اتریوم تصمیم گرفت تا بستری را برای ثبت اسناد و آثار هنری فراهم کند. ارز دیجیتال اتریوم در سال 2021 با توسعه استاندارد ERC-721، یک چارچوب مشخص برای ثبت آثار هنری ایجاد کرد. به کمک استاندارد ERC-721 کاربران به راحتی می‌توانند مالکیت یک چیز را مشخص کنند و احتمال دزدی و کلاهبرداری را به صفر برسانند.

اتریوم بعد از آن برای کاهش هزینه‌های تراکنش‌های حاصل از ساخت توکن NFT، استاندارد ERC-1155 را نیز ایجاد کرد. به کمک این استاندارد کاربران با هزینه کمتری می‌توانند آثار خود را ثبت کنند. بعد از اتریوم، شبکه‌های دیگری مانند بایننس اسمارت چین، فلو و سولانا نیز بستری برای ساخت توکن های غیرمثلی ایجاد کردند.

توکن های NFT چگونه کار می‌کند؟

تکنولوژی NFT از طریق فرآیند به نام مینت (mint) ایجاد می‌شود. منظور از مینت همان ضرب کردن توکن است که در آن اطلاعات مورد نیاز برای سند یک دارایی در بلاک چین ثبت می‌شود. در این فرآیند کاربر باید اطلاعاتی مبنی بر مالکیت خود را بر یک اثر هنری یا یک سند در اختیار شبکه قرار دهد. شبکه از طریق اعتبارسنج‌ها، اطلاعات را پردازش می‌کند و در صورت تایید، یک بلوک جدید برای توکن غیرمثلی ایجاد می‌شود.

توکن غیرمثلی اطلاعات مربوط به مالک و دارایی را به کمک قراردادهای هوشمند ثبت می‌کند. هر توکن غیرمثلی بعد از ضرب شدن، یک شناسه منحصر به فرد دارد. این شناسه با شبکه بلاک چینی که در آن توکن ایجاد شده، مرتبط بوده و سایر کاربران می‌توانند به کمک آن نوع دارایی، مالک آن و شبکه‌ای که توکن را ایجاد کرده، مشاهده کنند. تمامی کدهای ایجاد شده برای توکن های غیرمثلی منحصر به فرد است و هیچ کد یکسانی برای این توکن‌ها وجود ندارد.

در حال حاضر اکثر توکن های غیرمثلی در بستر شبکه اتریوم با استانداردهای ERC-721 و ERC-1155 ایجاد می‌شوند. البته شبکه‌های دیگری مانند بایننس اسمارت چین و سولانا نیز بستر مناسبی برای ثبت و خرید و فروش این توکن‌ها به حساب می‌آیند. افراد برای ساخت و خرید و فروش توکن های NFT، باید به پلتفرم‌های غیر متمرکز این توکن‌ها مراجعه کنند.

برنامه‎‌های Rarible، opensea، mintable، larva labs و Nifty Gateway بهترین پلتفرم‌ها برای ساخت و معاملات توکن‌های غیرقابل معاوضه محسوب می‌شوند. این برنامه‌ها بازارهای غیر متمرکز و آزادی برای توکن های غیرمثلی ایجاد می‌کنند تا کاربران بتوانند توکن‌های منحصر به فرد خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و آن را به فروش برسانند. قیمت توکن‌ها در این پلتفرم‌ها برحسب میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و هیچ نهادی بر قیمت گذاری آن‌ها نظارت نمی‌کند. برای خرید و فروش و ساخت توکن‌های غیرمثلی می‌توانید به وبسایت این پلتفرم‌ها مراجعه کنید.

توکن های NFT چه کاربردی دارد؟

به کمک توکن های غیرمثلی، می‌توان برای همه چیز یک سند دیجیتالی ایجاد کرد. سندی که کاملا منحصر به فرد است و نهاد یا شرکتی نمی‌تواند آن را دستکاری کند. با توجه به این قابلیت، توکن های غیرمثلی در حوزه‌های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین حوزه‌ها برای این توکن‌ها موارد زیر هستند:

• آثار هنری: با توکنیزه کردن آثار هنری مانند عکس‌ها، فیلم‌ها، موسیقی و غیره هنرمندان می‌توانند آثار خود را به صورت مستقیم به طرفداران بفروشند.
• زمین‌های مجازی: یکی از بخش‌های مهم در دنیای متاورس، زمین‌های مجازی است. کاربران با خرید زمین‌های مجازی، از طریق اجاره زمین یا ساخت کسب و کار خود، می‌توانند درآمد کسب کنند. یکی از کاربردهای مهم توکن های غیرقابل معاوضه در همینجاست. به کمک توکن های غیرمثلی، مالکیت هر قطعه زمین مشخص می‌شود. همچنین هر قطعه زمین توکن غیرمثلی منحصر به فردی دارد و امکان کلاهبرداری از زمین‌های مجازی غیرممکن است.
• دامنه سایت‌ها: به کمک توکن های غیرمثلی، می‌توان دامنه سایت‌ها را توکنیزه کرد و از کپی برداری و سو استفاده از آن‌ها، جلوگیری نمود.
• گیم (Game): تقریبا در تمام بازی‌ها، آیتم‌هایی برای خرید و فروش وجود دارد. به کمک توکن های غیرمثلی می‌توان آواتارهای بازی را توکنیزه کرد تا هر کاربر بتواند آواتار منحصر به فرد و خاص خود را ایجاد کند.
• توکن‌های طرفداری: باشگاه‌های ورزشی می‌توانند با ساخت آواتارهای مختلف، توکن های غیرمثلی طرفداری ایجاد کنند. هواداران یک تیم از طریق خرید این توکن‌ها می‌توانند از تیم محبوب خود حمایت کنند.

مزایای توکن NFT (توکن های غیرمثلی)

1. فرآیند تشخیص و اصالت کالا را بسیار ساده می‌سازد.
   تبدیل یک محصول فیزیکی به یک دارایی دیجیتال باعث کاهش واسطه‌ها، افزایش امنیت و بهبود عملکرد زنجیره تامین می‌شود. یک مثال عالی برای این موضوع، کاربرد توکن های NFT در دنیای هنر است. هنرمندان می‌توانند مستقیما با مخاطبان خود تعامل داشته باشند و بدون نیاز به عوامل واسطه، آثار خود را بفروشند.
   توکن های غیرمثلی اصالت یک دارایی را تضمین می‌کنند و در بخش‌های شناسایی افراد یا کالا نیز استفاده می‌شوند. به عنوان مثال پاسپورت را در نظر بگیرید که باید در کشورهای مبدا و مقصد بررسی شود. با تبدیل پاسپورت به یک توکن غیرمثلی، امکان جعل و کلاهبرداری کاهش می‌یابد و سرعت شناسایی اطلاعات افراد بیشتر می‌شود.
2. امنیت بالایی در ثبت اطلاعات دارد.
   اطلاعات مربوط به توکن های غیر قابل معاوضه توسط شبکه‌های بلاکچینی پردازش و ثبت می‌شوند. به دلیل ساختار غیر متمرکز بلاک چین‌ها، احتمال هک و کلاهبرداری نزدیک به صفر است. همچنین به دلیل ایجاد کدهای رمزنگاری شده برای هر بلوک، کاربران نمی‌توانند اطلاعات ثبت شده در توکن‌ها را تغییر دهند. همین موضوع باعث می‌شود تا درستی و اصالت اطلاعات حفظ شده و به هیچ عنوان دستخوش تغییر نشود.
3. باعث توسعه و شناخت بیشتر تکنولوژی بلاک چین می‌شود.
   حضور هنرمندان و سلبریتی‌ها در بازار توکن های غیرمثلی، باعث می‌شود بیشتر افراد جامعه تمایل داشته باشند تا درباره این توکن‌ها اطلاعات جمع آوری کنند. جمع آوری اطلاعات درباره این ارزها باعث می‌شود تا عموم مردم با فناوری بلاک چین و دنیای کریپتو بیشتر آشنا شوند.

معایب توکن NFT (توکن های غیرمثلی)

1. سود یا درآمد مشخصی ندارد.
   برخلاف دارایی‌هایی مانند املاک، سهام، اوراق قرضه که در آن‌ها سرمایه گذار می‌تواند سود سهام، بهره و اجاره دریافت کند، در توکن غیر قابل تعویض NFT چنین چیزی وجود ندارد. بازده سرمایه گذاری در این نوع توکن‌ها براساس افزایش قیمت است و کاربران نمی‌توانند به صورت قطعی بر روی سود آن حساب کنند.
2. در برخی از شبکه‌ها، هزینه ساخت توکن‌ها بالاست.
   در اوایل توسعه توکن های غیرمثلی، کاربران می‌توانستند از طریق فری مینت (free mint) آثار هنری و اسناد مورد نظر خود را در قالب توکن های غیرمثلی ایجاد کنند. اما با گسترش تعداد کابران این بازار، اکثر شبکه‌ها همچون اتریوم، کارمزدهای تراکنش بالایی را برای ساخت این توکن‌ها دریافت می‌کنند.
3. امکان کلاهبرداری آثار هنری وجود دارد.
   همانطور که اشاره شد، اطلاعات در توکن های غیرقابل معاوضه تغییرناپذیر هستند و هیچ نهاد یا شرکتی بر روی آن‌ها نظارت ندارد. از همین رو برخی از افراد می‌توانند آثار هنرمندان را بدون اجازه آن‌ها توکن سازی کنند. در سال‌های گذشته تعدادی از هنرمندان گزارش داده‌اند که بدون اجازه آن‌ها، آثارشان به عنوان توکن NFT در بازارهای آنلاین به فروش می‌رسد.

تفاوت NFT با سایر توکن‌ها

توکن های غیرقابل معاوضه (non fungible token) همانند سایر رمز ارزها از کدها و الگوریتم‌های رمزنگاری برای ثبت اطلاعات استفاده می‌کنند. اما ماهیت این توکن‌ها با سایر ارزهای دیجیتال متفاوت است. توکن‌های قابل معاوضه یا fungible token رمز ارزهایی هستند که می‌توان آن‌ها را با سایر ارزها معامله کرد. هر دو توکن از نظر ارزش باهم برابر هستند و هر کدام کدهای جداگانه و منحصر به فردی ندارند.

به عنوان مثال یک دلار همواره با یک دلار دیگر ارزش دارد و به تبع آن یک بیت کوین همیشه برابر با یک بیت کوین دیگر است. اما در مقابل NFTها ارزش‌های متفاوتی دارند و هر توکن غیرمثلی با توکن غیرمثلی دیگر متفاوت است. علت این موضوع به ماهیت این توکن‌ها برمی‌گردد. هر کدام از توکن‌های غیرمثلی یک نسخه دیجیتال از یک اثری هنری، سند، زمین مجازی و غیره هستند. امکان ندارد از یک اثر هنری دو نسخه یکسان از یک هنرمند وجود داشته باشد. بنابراین این نوع توکن‌ها غیرقابل معاوضه هستند و نمی‌توان همانند سایر ارزهای دیجیتال آن‌ها را معامله کرد.

تفاوت دیگر بین توکن های غیرمثلی با سایر رمز ارزها در تقسیم پذیری آن‌هاست. توکن های fungible را می‌توان به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرد تا کاربران به سادگی بتوانند دارایی‌های خود را معامله کنند. به عنوان مثال واحد کوچکتر بیت کوین، ساتوشی است. اما در توکن های غیرمثلی، نمی‌توان واحدهای کوچکتری برای آن مطرح کرد. فرض کنید می‌خواهید تابلوی مونالیزا را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید تا هر بخش را با قیمت کمتر به خریداران بفروشید. این کار غیرممکن است!

از دیگر تفاوت‌های بین توکن‌های NFT با سایر ارزهای دیجیتال، بحث میزان ذخیره اطلاعات است. توکن های غیرمثلی اطلاعات بیشتری نسبت به سایر ارزهای دیجیتال در خود ذخیره می‌کنند. آن‌ها اطلاعاتی مانند مشخصات کاربر، سند یا اثر ثبت شده، تاریخ انتشار، میزان کارمزد و غیره را در خود ذخیره می‌کنند.

چگونه NFT بسازیم و بفروشیم؟

همانطور که اشاره شد، کاربران برای ثبت آثار هنری خود در دنیای بلاک چین، باید به پلتفرم‌هایی مانند Rarible ،OpenSea و Mintable مراجعه کنند. در این پلتفرم‌ها کاربران می‌توانند اثر هنری خود را به توکن‌های NFT تبدیل کنند و در بخش marketplace هر کدام از این پلتفرم‌ها، توکن غیرمثلی خود را به فروش برسانند. برای ساخت توکن غیرمثلی یک اثر هنری در پلتفرم OpenSea می‌توانید برطبق آموزش زیر عمل کنید:

1. ابتدا وارد سایت opensea.io شوید. در این سایت می‌توانید انواع توکن های غیرمثلی به همراه قیمت آن‌ها را مشاهده کنید. همه قیمت‌ها برحسب کوین اتر (ETH) ثبت شده است.
   
   

   

2. بعد از ورود به OpenSea، باید کیف پول خود را به این سایت متصل کنید. با کلیک بر روی گزینه Login لیست کیف پول‌های قابل استفاده در این پلتفرم نمایش داده می‌شوند. استفاده از کیف پول‌های ایمن metamask، coinbase wallet، ledger یا phantom توصیه می‌شود. دقت کنید باید در کیف پول خود، حدود 60 تا 70 دلار ارز ETH داشته باشید. این مقدار هزینه کارمزد پلتفرم برای ساخت اثر هنری شما به توکن غیرمثلی است.
   
   

   

3. بعد از اتصال کیف پول خود به پلتفرم OpenSea، تنها باید به قسمت my collections مراجعه کرده و بر روی گزینه create a collection کلیک کنید. در این بخش باید اثر هنری خود را (که می‌تواند در هر قالبی باشد) آپلود کنید و اطلاعاتی مانند نام اثر، سازنده آن، توضیحات اثر و غیره را تکمیل کنید. در آخر با پرداخت کارمزد شبکه، توکن غیر قابل تعویض NFT اثر شما ساخته می‌شود و در پلتفرم ثبت می‌گردد.