NFT چیست به زبان ساده چه کاربردی دارد و چگونه ساخته میشود؟

NFT چیست به زبان ساده و چگونه کار می‌کند؟ تفاوت توکن غیر قابل تعویض با سایر ارزهای دیجیتال در چیست؟ مزایا و معایب NFT یا توکن غیرمثلی چه مواردی هستند؟

ثبت اسناد و مشخص کردن مالکیت یک اثر هنری، همیشه یکی از دغدغه‌های هنرمندان محسوب می‌شود. آن‌ها به دلیل خطر جعل آثار و کلاهبرداری در ثبت اسناد، با مشکلات زیادی در اثبات مالکیت آثار خود مواجه می‌شدند. درواقع چارچوب شفاف و مشخصی برای ثبت مالکیت یک سند، یک اثر هنری، یک عکس یا هر چیز دیگری برای کاربران وجود ندارد. توکن های NFT، نوعی دارایی‌های رمزنگاری شده هستند که به صورت غیر متمرکز و بدون کنترل هیچ نهادی، امکان ثبت مالکیت آثار را برای کاربران فراهم می‌کنند. مهم نیست اثر ثبت شده چه چیزی باشد. می‌تواند یک نقاشی، خانه، آواتار بازی یا هر چیز دیگری باشد. مهم این است که به کمک این نوع توکن‌ها کاربران می‌توانند مالکیت آن اثر را مشخص و ثابت نگه دارند. در این مقاله قصد داریم تا توکن های NFT را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.

NFT چیست به زبان ساده

NFT مخفف عبارت Non fungible token به معنی توکن غیرمثلی یا توکن غیر قابل معاوضه است. NFTها رمز ارزهایی هستند که از طریق شبکه‌های بلاکچینی ایجاد می‌شوند و دارای کدهای شناسایی و قراردادهای منحصر به فردی هستند. هر کدام از این توکن‌ها دارای کد مشخصی هستند و هیچ کدام از کدهای این ارزها با دیگری یکسان نیستند. توکن های غیرمثلی می‌توانند با ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال یا دیگر توکن های غیرمثلی خرید و فروش شوند. نوع خرید و فروش این ارزها به میزان ارزش آن‌ها و نحوه معامله آن توسط مالک توکن بستگی دارد.

توکن های غیرمثلی همانند یک سند دیجیتال مالکیت یک چیز را مشخص می‌کنند. فرض کنید شما یک اثر هنری خلق کرده‌اید و می‌خواهید مالکیت خود را برای آن اثر ثبت کنید. به کمک توکن های غیر قابل معاوضه کاربر می‌تواند اثر هنری خود را بر بستر شبکه‌های بلاک چینی ثبت کند. با این کار هیچ کلاهبرداری نمی‌تواند اثر هنری آن شخص را کپی کند؛ زیرا کد منحصر به فرد آن اثر برای مالک ثبت شده و کاربر دیگری نمی‌تواند همان اثر را با همان کد ثبت کند. توکن‌های غیر مثلی معمولا برای ثبت آثار نقاشی، موسیقی، آیتم‌های درون بازی و ویدیوها استفاده می‌شوند. این آثار از طریق پلتفرم‌های داخل بلاک چین‌ها کدگذاری شده و بر حسب استانداردهای مشخصی، به توکن تبدیل می‌شوند. کاربران می‌توانند توکن‌های ساخته شده را در بازار کریپتوکارنسی به فروش برسانند.

تاریخچه NFT

جرقه تولد توکن های غیرمثلی ، اولین بار در سال 2014 در بلاک چین namecoin اتفاق افتاد. شخصی به نام مک کوی (Kevin McKoy) به همراه همسرش یک اثر هنری را طراحی کرده بودند و قصد داشتند آن را به صورت دیجیتال به فروش برسانند. آن‌ها به یک سند یا شناسه برای اثبات مالکیت اثر هنری خود برای فروش آن نیاز داشتند. در آن زمان هیچ راهی برای ثبت مالکیت آثار هنری وجود نداشت و انتشار آن در فضای اینترنت، خطر دزیده شدن اثر را چند برابر می‌کرد. مک کوی برای حل مشکل خود با آنیل دش (Anil Dash)، کارآفرین حوزه فناوری، مشورت کرد و در نهایت با کمک او، آن‌ها توانستند به وسیله بلاکچین namecoin توکن منحصر به فردی را ایجاد کنند. با این کار مک کوی توانست اثر هنری خود را به سادگی به فروش برساند.

بعد از این اتفاق، تیم توسعه اتریوم تصمیم گرفت تا بستری را برای ثبت اسناد و آثار هنری فراهم کند. اتریوم در سال 2021 با توسعه استاندارد ERC-721، یک چارچوب مشخص برای ثبت آثار هنری ایجاد کرد. به کمک استاندارد ERC-721 کاربران به راحتی می‌توانند مالکیت یک چیز را مشخص کنند و احتمال دزدی و کلاهبرداری را به صفر برسانند. اتریوم بعد از آن برای کاهش هزینه‌های تراکنش‌های حاصل از ساخت NFT، استاندارد ERC-1155 را نیز ایجاد کرد. به کمک این استاندارد کاربران با هزینه کمتری می‌توانند آثار خود را ثبت کنند. بعد از اتریوم، شبکه‌های دیگری مانند بایننس اسمارت چین، فلو و سولانا نیز بستری برای ساخت توکن های غیرمثلی ایجاد کردند.

NFT چگونه کار می کند؟

تکنولوژی NFT از طریق فرآیند به نام مینت (mint) ایجاد می‌شود. منظور از مینت همان ضرب کردن توکن است که در آن اطلاعات مورد نیاز برای سند یک دارایی در بلاک چین ثبت می‌شود. در این فرآیند کاربر باید اطلاعاتی مبنی بر مالکیت خود را بر یک اثر هنری یا یک سند در اختیار شبکه قرار دهد. شبکه از طریق اعتبارسنج‌ها، اطلاعات را پردازش می‌کند و در صورت تایید، یک بلوک جدید برای توکن غیرمثلی ایجاد می‌شود. توکن غیرمثلی اطلاعات مربوط به مالک و دارایی را به کمک قراردادهای هوشمند ثبت می‌کند.

هر توکن غیرمثلی بعد از ضرب شدن، یک شناسه منحصر به فرد دارد. این شناسه با شبکه بلاک چینی که در آن توکن ایجاد شده، مرتبط بوده و سایر کاربران می‌توانند به کمک آن نوع دارایی، مالک آن و شبکه‌ای که توکن را ایجاد کرده، مشاهده کنند. تمامی کدهای ایجاد شده برای توکن های غیرمثلی منحصر به فرد است و هیچ کد یکسانی برای این توکن‌ها وجود ندارد. در حال حاضر اکثر توکن های غیرمثلی در بستر شبکه اتریوم با استانداردهای ERC-721 و ERC-1155 ایجاد می‌شوند. البته شبکه های دیگری مانند بایننس اسمارت چین و سولانا نیز بستر مناسبی برای ثبت و خرید و فروش این توکن ها به حساب می‌آیند.

افراد برای ساخت و خرید و فروش توکن های NFT، باید به پلتفرم‌های غیر متمرکز این توکن‌ها مراجعه کنند. برنامه‎‌های Rarible، opensea، mintable، larva labs و Nifty Gateway بهترین پلتفرم‌ها برای ساخت و معاملات توکن های غیرقابل معاوضه محسوب می‌شوند. این برنامه‌ها بازارهای غیر متمرکز و آزادی برای توکن های غیرمثلی ایجاد می‌کنند تا کاربران بتوانند توکن‌های منحصر به فرد خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و آن را به فروش برسانند. قیمت توکن‌ها در این پلتفرم‌ها برحسب میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و هیچ نهادی بر قیمت گذاری آن‌ها نظارت نمی‌کند. برای خرید و فروش و ساخت توکن‌های غیرمثلی می‌توانید به وبسایت این پلتفرم‌ها مراجعه کنید.

NFT چه کاربردی دارد؟

به کمک توکن های غیرمثلی، می‌توان برای همه چیز یک سند دیجیتالی ایجاد کرد. سندی که کاملا منحصر به فرد است و نهاد یا شرکتی نمی‌تواند آن را دستکاری کند. با توجه به این قابلیت، توکن های غیرمثلی در حوزه های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم ترین حوزه‌ها برای این توکن‌ها موارد زیر هستند :

• آثار هنری : با توکنیزه کردن آثار هنری مانند عکس‌ها، فیلم‌ها، موسیقی و غیره هنرمندان می‌توانند آثار خود را به صورت مستقیم به طرفداران بفروشند.
• زمین های مجازی : یکی از بخش‌های مهم در دنیای متاورس، زمین های مجازی است. کاربران با خرید زمین های مجازی، از طریق اجاره زمین یا ساخت کسب و کار خود، می‌توانند درآمد کسب کنند. یکی از کاربردهای مهم توکن های غیرقابل معاوضه در همینجاست. به کمک توکن های غیرمثلی، مالکیت هر قطعه زمین مشخص می‌شود. همچنین هر قطعه زمین توکن غیرمثلی منحصر به فردی دارد و امکان کلاهبرداری از زمین های مجازی غیرممکن است.
• دامنه سایت ها : به کمک توکن های غیرمثلی، می‌توان دامنه سایت‌ها را توکنیزه کرد و از کپی برداری و سو استفاده از آن‌ها، جلوگیری نمود.
• گیم (Game) : تقریبا در تمام بازی‌ها، آیتم‌هایی برای خرید و فروش وجود دارد. به کمک توکن های غیرمثلی می‌توان آواتارهای بازی را توکنیزه کرد تا هر کاربر بتواند آواتار منحصر به فرد و خاص خود را ایجاد کند.
• توکن های طرفداری : باشگاه‌های ورزشی می‌توانند با ساخت آواتارهای مختلف، توکن های غیرمثلی طرفداری ایجاد کنند. هواداران یک تیم از طریق خرید این توکن‌ها می‌توانند از تیم محبوب خود حمایت کنند.

مزایای NFT (توکن غیرمثلی)

1. فرآیند شناسایی و اصالت کالا را بسیار ساده می‌کند.
   تبدیل یک محصول فیزیکی به یک دارایی دیجیتال باعث کاهش واسطه‌ها، افزایش امنیت و بهبود عملکرد زنجیره تامین می‌شود. یک مثال عالی برای این موضوع، کاربرد توکن های NFT در دنیای هنر است. هنرمندان می‌توانند مستقیما با مخاطبان خود تعامل داشته باشند و بدون نیاز به عوامل واسطه، آثار خود را بفروشند. توکن های غیرمثلی اصالت یک دارایی را تضمین می‌کنند و در بخش‌های شناسایی افراد یا کالا نیز استفاده می‌شوند. به عنوان مثال پاسپورت را در نظر بگیرید که باید در کشورهای مبدا و مقصد بررسی شود. با تبدیل پاسپورت به یک توکن غیرمثلی، امکان جعل و کلاهبرداری کاهش می‌یابد و سرعت شناسایی اطلاعات افراد بیشتر می‌شود.
2. امنیت بالایی در ثبت اطلاعات دارد.
   اطلاعات مربوط به توکن های غیر قابل معاوضه توسط شبکه‌های بلاکچینی پردازش و ثبت می‌شوند. به دلیل ساختار غیر متمرکز بلاک چین‌ها، احتمال هک و کلاهبرداری نزدیک به صفر است. همچنین به دلیل ایجاد کدهای رمزنگاری شده برای هر بلوک، کاربران نمی‌توانند اطلاعات ثبت شده در توکن‌ها را تغییر دهند. همین موضوع باعث می‌شود تا درستی و اصالت اطلاعات حفظ شده و به هیچ عنوان دستخوش تغییر نشود.
3. باعث توسعه و شناخت بیشتر تکنولوژی بلاک چین می‌شود.
   حضور هنرمندان و سلبریتی‌ها در بازار توکن های غیرمثلی، باعث می‌شود بیشتر افراد جامعه تمایل داشته باشند تا درباره این توکن‌ها اطلاعات جمع آوری کنند. جمع آوری اطلاعات درباره این ارزها باعث می‌شود تا عموم مردم با فناوری بلاک چین و دنیای کریپتو بیشتر آشنا شوند.

معایب NFT (توکن غیرمثلی)

1. سود یا درآمد مشخصی ندارد.
   برخلاف دارایی‌هایی مانند املاک، سهام، اوراق قرضه که در آن‌ها سرمایه گذار می‌تواند سود سهام، بهره و اجاره دریافت کند، در توکن های غیرمثلی چنین چیزی وجود ندارد. بازده سرمایه گذاری در این نوع توکن‌ها براساس افزایش قیمت است و کاربران نمی‌توانند به صورت قطعی بر روی سود آن حساب کنند.
2. در برخی از شبکه‌ها، هزینه ساخت توکن‌ها بالاست.
   در اوایل توسعه توکن های غیرمثلی، کاربران می‌توانستند از طریق فری مینت (free mint) آثار هنری و اسناد مورد نظر خود را در قالب توکن های غیرمثلی ایجاد کنند. اما با گسترش تعداد کابران این بازار، اکثر شبکه‌ها همچون اتریوم، کارمزدهای تراکنش بالایی را برای ساخت این توکن‌ها دریافت می‌کنند.
3. امکان کلاهبرداری آثار هنری وجود دارد.
   همانطور که اشاره شد، اطلاعات در توکن های غیرقابل معاوضه تغییرناپذیر هستند و هیچ نهاد یا شرکتی بر روی آن‌ها نظارت ندارد. از همین رو برخی از افراد می‌توانند آثار هنرمندان را بدون اجازه آن‌ها توکن سازی کنند. در سال‌های گذشته تعدادی از هنرمندان گزارش داده‌اند که بدون اجازه آن‌ها، آثارشان به عنوان NFT در بازارهای آنلاین به فروش می‌رسد.