الگوی مستطیل صعودی و نزولی در تحلیل تکنیکال فارکس و ارز دیجیتال چیست؟

الگوی مستطیل چیست؟ انواع الگوهای مستطیلی در تحلیل تکنیکال کدامند؟ برای معامله با این الگو چه مراحلی را باید طی کنیم؟

یکی از الگوهای کلاسیک مورد استفاده در تحلیل تکنیکال که با خطوط افقی سطوح حمایت و مقاومت را نشان می‌دهند، الگوی مستطیل (Rectangle Pattern) نام دارد. این الگو زمانی تشکیل می‌شود که قیمت بین سطوح حمایت و مقاومت در حال حرکت باشد. تشکیل این الگو حاکی از آن است که هیچ روندی وجود ندارد چون قیمت بین خط حمایت و خط مقاومت بالا و پایین می‌رود. زمانی به پایان می‌رسد که شکستی به وجود آمده و قیمت از مستطیل خارج می‌شود.

مفهوم الگوی مستطیل در تحلیل تکنیکال

الگوی مستطیل در روندهای صعودی و یا نزولی ایجاد شده و شامل کف‌ها و قله‌های متوالی است که به موازات همدیگر تشکیل می‌شوند. نکته قابل‌توجه دیگر این است که همه کف‌ها و قله‌ها به صورت افقی قرار می‌گیرند. این الگو زمانی شکل می‌گیرد که میزان عرضه و تقاضا با هم برابر باشند. بنابراین، در هنگام تشکیل این الگو، نوعی توقف در روند کلی، روی می‌دهد که به آن «رِنج شدن» یا «تراکمی شدن» نیز گفته می‌شود. الگوی مستطیلی بیشتر در دوره‌های زمانی کوتاه مدت مشاهده می‌شود. شناسایی به‌موقع شکل گیری این الگو می‌تواند سیگنال‌های خرید و فروش خوبی را در اختیار تریدرها قرار دهد!

اگر معامله گران بتوانند تشکیل این الگو در بازار فارکس، ارز دیجیتال یا حتی در بورس و دیگر بازارهای مالی را تشخیص دهند، می‌توانند با رسیدن قیمت به کف مستطیل، خرید کنند. سپس، با رسیدن دوباره روند به سقف این الگو، آن‌ها می‌توانند دارایی خود را به فروش برسانند. معامله گران می‌توانند این کار را تا تمام شدن الگو ادامه داده و به کمک آن سود کسب کنند.

انواع الگوهای مستطیلی

این الگو تنها به یک شکل خاص در نمودارها دیده نمی‌شود. به طور کلی، این الگو به دو شکل اصلی دیده می‌شود:

• الگوی مستطیل صعودی

  الگوی مستطیل صعودی در تحلیل تکنیکال یک الگوی نموداری محسوب می‌شود که نشان دهنده دوره‌ای از توافق قیمت بین خریداران و فروشندگان قبل از یک حرکت قیمتی قوی و معمولا صعودی است. این الگو در نمودارهای قیمتی به صورت دو خط افقی که به ترتیب سطوح حمایت و مقاومت را نشان می‌دهند، تشکیل می‌شود.
  در طول دوره‌ای که مستطیل صعودی شکل می‌گیرد، قیمت یک دارایی (مانند سهام، ارز، کالا و غیره) بین دو سطح مشخص نوسان می‌کند. در سطح بالایی که خط مقاومت نامیده می‌شود، فروشندگان تمایل به فروش دارایی دارند و فشار فروش را افزایش می‌دهند. در مقابل، سطح پایینی یا خط حمایت، جاییست که خریداران علاقه‌مند به خرید دارایی هستند و باعث افزایش تقاضا می‌شوند.
  این الگو معمولاً نشان‌دهنده یک دوره تثبیت قبل از یک حرکت صعودی است. وقتی قیمت از خط مقاومت بالاتر می‌رود، این نشانه‌ایست که خریداران کنترل بازار را به دست گرفته‌اند و انتظار می‌رود روند صعودی آغاز شود. در این زمان، تحلیل‌گران تکنیکال معمولاً پیش بینی می‌کنند قیمت به اندازه ارتفاع مستطیل افزایش یابد.

• الگوی مستطیل نزولی

  این الگو یکی از الگوهای مهم در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی بوده و به‌عنوان یک سیگنال برای ادامه روند نزولی در بازار شناخته می‌شود. در واقع، یک مستطیل نزولی زمانی شکل می‌گیرد که قیمت‌ها در یک بازه زمانی مشخص، بین دو خط افقی نوسان کنند. این دو خط افقی، سقف (مقاومت) و دیگری کف (حمایت) الگو را تشکیل می‌دهند.
  این الگو معمولاً پس از یک روند نزولی ظاهر می‌شود و نشان‌دهنده توقف موقت در این روند است. در طی این دوره، فروشندگان و خریداران به نوعی تعادل موقتی را ایجاد می‌کنند و بازار در یک محدوده قیمتی محصور می‌شود. خطوط حمایت و مقاومت در این الگو معمولاً افقی هستند و فاصله نسبتاً یکسانی با هم دارند.
  نکته کلیدی در تحلیل مستطیل نزولی این است که اگر قیمت از خط حمایت به سمت پایین شکسته شود، این امر می‌تواند نشان‌دهنده ادامه روند نزولی و فرصتی برای فروش باشد. به عبارت دیگر، شکست قیمت از سطح حمایت الگو، سیگنالی برای تحرکات نزولی بیشتر است.

5 مرحله برای معامله با الگوی مستطیل

برای معامله با این الگو، باید ۵ مرحله‌ را طی کنیم. در ادامه، هر یک از این مراحل را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

1. شناسایی الگوی مستطیل
   برای تشخیص این الگو، ابتدا باید یک نمودار دارای روند مشخص را پیدا کنیم که در حال تجدید قوا (تراکم قیمت) باشد. پس از آن، باید حداقل دو کف و دو قله قیمتی را پیدا کنیم که به صورت افقی ایجاد شده باشند. این دو قله و کف قیمتی، سطوح مقاومت و حمایت را در این الگو شکل می‌دهند. ما برای شناسایی الگو در نمودار، به دو قله و دو کف قیمتی نیاز داریم. همان‌طور که در تصویر مشخص شده، قیمت با یک روند صعودی آغاز می‌گردد و پس از افزایش بیش از حد، وارد فاز استراحت می‌شود.
   توقف روند باعث ایجاد اولین قله می‌شود. سه حرکت دیگر قیمت، به ترتیب، یک کف، قله و کف دیگر را ایجاد کرده است. این نوسانات قیمت به شکلی هستند که به نظر می‌رسد نمودار در یک جعبه به دام افتاده است. زمانی‌که مشاهده کردیم قیمت برای بار دوم می‌خواهد کف ایجاد کند، آن را به عنوان الگوی مستطیلی در نظر می‌گیریم چون نمودار دو قله و دو کف را ایجاد کرده است.
   
2. مشخص کردن شکست الگو
   اگر الگوی مستطیل، صعودی باشد، باید به دنبال شکست از بالای الگو باشیم. با شکست از بالای الگو، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که روند صعودی ادامه‌دار خواهد بود. اگر قیمت سطح حمایت (کف مستطیل) را بشکند، مستطیل نزولی شناخته شود. در این حالت، ما سیگنالی دریافت کرده‌ایم که قیمت در حال شروع یک روند نزولی جدید است.
   تصویر بالا نشان می‌دهد که شکست در یک الگوی صعودی چگونه صورت می‌گیرد. توجه داشته باشید که در این مثال، ما از دو قله و دو کف برای شکل‌گیری الگو استفاده نموده‌ایم. با این وجود، گاهی اوقات ممکن است در هر سطح، سه یا چهار کف و قله ایجاد شود.
3. ورود به معامله با الگوی مستطیل
   برای ورود به معامله، باید ابتدا مشخص کنیم که آیا شکست در همان جهت توقف روند است یا خیر. سپس، ما می‌توانیم سهام مورد نظر را خریداری کنیم و یا اگر الگو از نوع نزولی باشد، وارد معامله فروش شویم.
   
4. امن کردن معامله با تعیین حد زیان
   ما نباید معامله را به دست شانس بسپاریم. مانند هر معامله دیگر، باید برای مدیریت معامله خود از سفارش حد زیان استفاده نماییم. زمانی‌که ما شکست الگو را تشخیص دادیم، باید مسافت بین سطح حمایت و مقاومت در مستطیل را اندازه گیری کنیم. سپس، حد زیان خود را در نقطه وسط این مسافت قرار می‌دهیم.
   به این ترتیب، معامله ما امن می‌شود. بنابراین، می‌دانیم که حداکثر زیان این معامله برابر با نصف اندازه الگو خواهد بود. در تصویر بالا، چگونگی تعیین حد زیان نشان داده شده است:
   بعد از اینکه به دنبال شکست الگو، وارد یک معامله خرید شدیم، سفارش حد زیان ما باید مانند تصویر بالا تعیین شود. به این دلیل حد زیان را در وسط الگو قرار می‌دهیم که امکان دارد نمودار قیمت، پیش از ادامه روند، مومنتومی را تجربه کرده و نوسان داشته باشد. بنابراین، اگر حد زیان را درست پیش از شکست قرار دهیم، امکان بسته شدن معامله ما با نوسانی کوچک وجود دارد.
   
5. تعیین حد سود در الگوی مستطیل
   در این الگو، قانونی ساده برای خروج از معامله وجود دارد. زمانی‌که ما با استفاده از این الگو وارد معامله شدیم، باید معامله را حفظ کنیم تا نمودار، حداقل هدف قیمت که به اندازه الگو است را طی کند. منظور از اندازه الگو تفاضل بین سطح حمایت و سطح مقاومت در rectangle pattern است. این تفاضل با قیمت در نقطه شکست جمع می‌شود و حداقل هدف قیمتی حاصل می‌گردد. از آنجایی که موقعیت استاپ لاس (stop loss) در میانه‌ی الگو قرار دارد، حد سود ما دو برابر حد ضرر تعیین می‌شود. به اینصورت، نسبت پاداش به ریسک برابر با 2 است که رقم قابل قبولی محسوب می‌شود.
   در تصویر بالا، خطوط زرد رنگ حداقل پتانسیل مورد انتظار در الگوی rectangle را نشان می‌دهند. با این حال، بیشتر اوقات، حرکت قیمت پیش از این محدوده در جهت خود ادامه می‌یابد. گاهی اوقات، ما وارد فاز دوم رالی قیمت می‌شویم که امکان دارد سرعت رشد آن چندین برابر بیشتر از فاز اول باشد.

معامله با الگوی مستطیل با سقف‌های بالاتر و کف‌های پایین‌تر

در صورتی‌که الگو از نوع صعودی باشد، معامله را تا زمانی ادامه می‌دهیم که نمودار کف‌های بالاتر ایجاد می‌کند. این معامله زمانی بسته خواهد شد که سقف و کف پایین‌تر در نمودار مشاهده شود. اگر الگو از نوع نزولی باشد، معامله تا زمانی ادامه می‌یابد که نمودار قله‌های پایین‌تر ایجاد می‌کند. این معامله زمانی بسته خواهد شد که در نمودار، قله‌ها و کف‌های بالاتر مشاهده شوند. در تصویر زیر، نمونه‌ای واقعی از الگوی مستطیل نزولی را مشاهده می‌کنیم.

نمودار بالا به سهام شرکت اینتل مربوط می‌شود که در دوره زمانی ساعتی ترسیم شده و قیمت‌های مربوط به 14 آوریل 2016 مشخص شده‌اند. در این نمودار پتانسیل الگوی مستطیل در این تاریخ نمایش داده شده است. نمودار با یک اُفت قیمت آغاز شده و سپس، یک دوره تراکم به شکل مستطیل ایجاد می‌شود. این الگو با خطوط آبی بر روی نمودار مشخص شده و همان طور که مشاهده می‌کنید، قیمت، سه کف و سه قله را به صورت افقی ایجاد کرده است.

بنابراین، ما وجود الگو را تایید کرده و در زمان شکست سطح پایینی مستطیل، وارد موقعیت فروش می‌شویم. سپس، حد زیان معامله را در وسط الگو قرار می‌دهیم که با خط افقی قرمز رنگ نشان داده شده است. بعد از اینکه سهام اینتل را به فروش رساندیم، قیمت وارد روند نزولی قدرتمندی می‌شود. طبق تصویر بالا، قیمت، چهار قله پایین‌تر تشکیل داده که با خطوط مشکی مشخص شده‌اند.

نمودار بعد از چهار قله پایین‌تر، یک قله بالاتر ایجاد کرده و در همین هنگام، یک کف بالاتر نیز در نمودار ایجاد شده است. این محدوده‌ها با خطوط قهوه‌ای رنگ نشان داده شده‌اند. بنابراین، بر اساس این سیگنال صعودی، ما از موقعیت فروش خارج شده و معامله را می‌بندیم. اکنون، یک نمونه واقعی از الگوی مستطیل صعودی را بررسی می‌کنیم.

تصویر بالا، نمودار جنرال الکتریک در تاریخ 14 ژوئن 2016 را نشان می‌دهد. این نمودار در دوره زمانی 2 دقیقه‌ای نشان داده می‌شود. در این تصویر، الگوی مستطیل صعودی که در این نمودار با خطوط آبی رنگ مشخص شده، تشکیل شده است. ما باید در زمان شکست الگو از بالا، وارد معامله خرید شویم. این شکست بعد از افزایش قیمت در دومین کف قیمتی در داخل الگو روی داده است.

به این ترتیب، ما سهام جنرال الکتریک را خریداری کرده و سفارش حد زیان را در وسط الگو قرار می‌دهیم. بعد از یک ساعت، نمودار به حداقل هدف قیمتی خود می‌رسد. در روند صعودی، نمودار کف‌های بالاتری را ایجاد می‌کند. هر کف قیمتی در نمودار بالاتر از کف قبلی قرار می‌گیرد. این حالت نشان‌دهنده ایجاد یک روند صعودی در نمودار است. قیمت ناگهان یک کف پایین‌تر در نمودار ایجاد می‌نماید. با این وجود، قله‌ها هنوز در سطوح بالاتر شکل می‌گیرند.

برای خروج از معامله، باید قله و کف پایین‌تر را در نمودار مشاهده کنیم. این حالت نشان‌دهنده خستگی روند صعودی است. با این وجود، حرکت قیمت سیگنال خروج از معامله را ارسال نمی‌کند. خطوط سبز رنگ در تصویر بالا این روند را نشان می‌دهند. این یک الگوی مثلث انبساطی بوده که نشان‌دهنده پتانسیل افزایش قیمت است. به این ترتیب، موقعیت خرید خود را بر اساس rectangle pattern ادامه می‌دهیم. کف بعدی در نمودار در سطح بالاتری قرار دارد که نشان می‌دهد هنوز روند صعودی در جریان است. سپس، پیش از اتمام بازار، قیمت حرکت صعودی دیگری را تجربه کرده و ما معامله را می‌بندیم.