الگوهای هارمونیک شهرت زیادی در میان معامله‌گران بازارهای بورس و فارکس دارند. الگوی هارمونیک می‌توانند هم در دسته الگوهای درونی و هم در دسته الگوهای بیرونی طبقه‌بندی شوند. الگوهای درونی شامل الگوهایی مانند الگوی گارتلی و الگوی خفاش هستند، در حالی که الگوهای بیرونی شامل ساختارهایی مانند الگوی پروانه و الگوی خرچنگ می‌باشند.
در این مقاله، قصد داریم الگوی پروانه و نحوه معامله سودآور بر اساس این الگو را بررسی کنیم.
الگوی پروانه (Butterfly) چیست؟
الگوی پروانه یکی از الگوهای بازگشتی است که توسط برایس گیلمور ابداع شده است و در دسته الگوهای هارمونیک دسته‌بندی میشود. این الگو تراکم قیمت را به ما نشان می‌دهد و معمولا در انتهای یک حرکت توسعه‌یافته قیمت مشاهده می‌گردد. معامله‌گران می‌توانند از این الگو برای مشخص کردن پایان یک روند حرکتی و شروع یک اصلاح قیمت یا شروع روندی جدید استفاده نمایند.
ساختار الگوی هارمونیک پروانه
الگوی پروانه شامل چهار حرکت قیمت است. ظاهر این الگو در روند نزولی شبیه به حرف لاتین M و در روند صعودی شبیه به W به نظر می‌رسد. زمانی که این الگو در حال تشکیل است، ممکن است با الگوی سقف یا کف دوقلو اشتباه گرفته شود.
تفاوت این دو الگو این است که الگوی پروانه لزوما پس از یک روند مشاهده نمی‌شود، هر چند معمولا این گونه است. در مقابل، الگوی کف و سقف دوقلو پس از حرکتی قابل توجه دیده می‌شوند.
باید توجه داشته باشیم که الگو با حرف X شروع میشود و بعد از آن، شاهد چهار حرکت قیمتی هستیم: CD، BC، AB، XA.
الگوی پروانه و سطوح فیبوناچی
سطوح مشخص فیبوناچی متعددی وجود دارند که برای تشخیص صحیح الگوی پروانه، از اهمیت زیادی برخوردار هستند. همان طور که می‌دانید، نسبت‌های فیبوناچی از اجزاء اصلی ساختار الگوهای هارمونیک از جمله الگوی پروانه محسوب می‌شوند.
برای این که بتوانیم به درستی یک Butterfly Pattern را در نمودار تشخیص دهیم، لازم است اطمینان حاصل کنیم که حرکت‌های قیمت با سطوح خاصی از فیبوناچی تطابق دارند.
در ادامه، روابط نسبت‌های فیبوناچی و شکل این الگو را به دقت مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- حرکت XA: این موج، اولین حرکت الگو در نظر گرفته میشود. برای تشکیل این حرکت هیچ قانون خاصی لازم نیست و می‌تواند هر موجی باشد.
- حرکت AB: نقطه B مهم‌ترین سطح از الگوی پروانه است که باید در 78.6% فیبوناچی بازگشتی موج XA قرار گیرد.
- حرکت BC: حرکت BC باید تا فیبوناچی بازگشتی 38.2% یا 88.6% موج AB ادامه داشته باشد.
- حرکت CD: اگر BC به اندازه 38.2% موج AB باشد، موج CD احتمالا به سطح 161.8% موج BC می‌رسد. اما اگر BC به اندازه 88.6% موج AB باشد، حرکت CD احتمالا تا 261.8% موج BC ادامه می‌یابد.
- حرکت AD: در نهایت، حرکت کلی AD که شامل موج های BC، AB و CD است، باید در سطح 127% یا 161.8% موج XA قرار داشته باشد.
در تصویر زیر، روابط ذکر شده بالا را مشاهده می‌کنید.
در تصویر فوق، سطوح فیبوناچی BC و CD با دو رنگ مختلف سبز و آبی نشان داده شده‌اند. اعداد سبز رنگ مربوط به یکدیگر و اعداد آبی رنگ نیز مربوط به هم هستند.
همان طور که شرح داده شد، اگر BC تا 38.2% موج AB ادامه داشته باشد، موج CD باید در 161.8% موج BC قرار بگیرد. اگر BC به 88.6% موج AB برسد، حرکت CD تا 261.8% موج BC ادامه خواهد داشت. البته این قاعده و قانونی الزامی نیست و تنها یک راهنمای کلی است که باید از آن آگاهی داشته باشیم.
همانطور که پیش از این اشاره شد، برای این که این الگو به عنوان یک الگوی پروانه در نظر گرفته شود، باید نقطه B در سطح 78.6% موج XA قرار داشته باشد و این یک قانون حتمی و الزامی است.
انواع الگوی پروانه
این الگو به دو شکل صعودی یا نزولی ظاهر میشود که در ادامه، هر یک از آنها را به دقت مورد بررسی قرار می‌دهیم.
الگوی پروانه صعودی
در این قسمت، خواهیم دید که در الگوی پروانه صعودی، قیمت پس از نقطه D چه عکس‌العملی خواهد داشت.
همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنیم، الگوی پروانه صعودی با رشد قیمت، حرکت خود از نقطه X به نقطه A را شروع می‌کند. حرکت بعدی این الگو اصلاحی از نقطه A تا نقطه B خواهد بود که این اصلاح دقیقاً برابر با 78.6 % موج XA است. پس از این اصلاح، شاهد رشد قیمت به اندازه خط BC هستیم که نقطه C در سطوح اصلاحی 38.2 % تا 88.6 % موج AB جای دارد.
حرکت نهایی این الگو شامل کاهش قیمت در امتداد خط CD است که نقطه D در سطوح اصلاحی 161.8 % تا 261.8 % موج BC قرار گرفته است. علاوه بر این، نقطه D در نسبت 127.2 % تا 161.8 % موج XA ایجاد خواهد شد. نقطه D ابتدای رشد شارپ قیمت بوده و در این نقطه، میتوانیم با ارسال سفارش خرید وارد معامله شویم. حد ضرر Bullish Butterfly Pattern را میتوانیم کمی پایین‌تر از نقطه D در نظر بگیریم.
الگوی پروانه نزولی
الگوی پروانه نزولی درست بر عکس الگوی پروانه صعودی است. ساختار الگوی پروانه نزولی شبیه به حرف W است.
مطابق شکل، الگوی پروانه نزولی با یک کاهش قیمتی از نقطه X به نقطه A حرکت خود را شروع می‌کند. در ادامه، الگو شاهد افزایش قیمت از نقطه A تا نقطه B هستیم که این صعود دقیقا معادل 78.6% موج XA است. حرکت بعدی این الگو کاهش قیمت به اندازه خط BC خواهد بود که نقطه C در سطوح اصلاحی 38.2 % تا 88.6 % موج AB قرار دارد. افزایش قیمت در امتداد خط CD، آخرین موج این الگو، بوده که نقطه D در سطوح اصلاحی 161.8 % تا 261.8 % موج BC قرار دارد. همچنین، نقطه D در نسبت 127.2 % تا 161.8 % موج XA شکل قرار خواهد گرفت.
نقطه D آغاز کاهش سریع قیمت است. در بازارهای دو‌طرفه، امکان کسب سود از کاهش قیمت نیز وجود دارد. در این گونه بازار‌ها، بعد از تشخیص الگوی پروانه نزولی، میتوانیم در نقطه D اقدام به ارسال سفارش فروش کرده و با قیمت‌های پایین‌تر، سفارش خرید را ارسال کنیم. حد زیان این الگوی هارمونیک نزولی را نیز میتوانیم اندکی بالاتر از نقطه D ترسیم کنیم.
تایید الگوی هارمونیک پروانه جهت معامله
این الگو با توجه به محل قرار گرفتن نقطه D مورد تایید قرار می‌گیرد. زمانی که در محدوده نقطه D، علائمی از بازگشت قیمت ظاهر شود، ما باید خود را آماده ورود به یک معامله جدید کنیم.
در تصویر بالا، یک الگوی پروانه صعودی معمولی را مشاهده می‌کنیم. همان طور که مشخص است، قیمت به محض این که به نقطه D عکس‌العمل نشان می‌دهد، مورد توجه قرار می گیرد. روشن است که در Bearish Butterfly Pattern نیز به همین صورت عمل می‌کنیم.
استراتژی معاملاتی الگوی پروانه
حال که با ساختار کلی و نحوه حرکت قیمت پس از تشکیل الگو آشنا شدیم، چگونگی معامله بر اساس این الگو را بررسی می‌کنیم. استراتژی‌های معاملاتی گوناگونی برای الگوی پروانه وجود دارند. اما در اینجا، نوعی از استراتژی را بررسی خواهیم کرد که در آن، یافتن نقطه D بر اساس حرکت BC انجام میشود. در ادامه، سه جزء مهم معامله، یعنی نقطه ورود، حد زیان و حد سود به تفصیل مورد بررسی قرار می‌گیرند.
نقطه ورود
اگر بخواهیم بر اساس الگوی پروانه صعودی معامله کنیم، در صورتی پس از واکنش قیمت در نقطه D، وارد موقعیت خرید می‌شویم که:
- BC در سطح 38.2% موج AB واکنش نشان داده و CD یک کف قیمتی در سطح 161.8% موج BC ایجاد نماید.
- BC در سطح 88.6% موج AB واکنش نشان داده و CD یک کف قیمتی در سطح 261.8% موج BC ایجاد نماید.
اگر بخواهیم بر اساس الگوی پروانه نزولی معامله کنیم، در صورتی پس از واکنش قیمت در نقطه D، وارد موقعیت فروش می‌شویم که:
- BC در سطح 38.2% موج AB واکنش نشان داده و CD یک قله قیمتی در سطح 161.8% موج BC ایجاد نماید.
- BC در سطح 88.6% موج AB واکنش نشان داده و CD یک کف قله در سطح 261.8% موج BC ایجاد نماید.
حد زیان
اگر در حال استفاده از الگوی پروانه صعودی برای معامله باشیم، باید سفارش حد زیان خود را به زیر کف قیمتی D که به تازگی ایجاد شده است، قرار دهیم. در صورتی که با استفاده از الگوی پروانه نزولی معامله می‌کنیم، حد زیان خود را بالاتر از نقطه D قرار می‌دهیم.
باید اطمینان حاصل کنیم که حد زیان با یک فاصله منطقی از نقطه D قرار گرفته و به نمودار امکان نوسان داده شده است.
حد سود
روش‌های زیادی وجود دارد که به ما کمک می‌کنند تا نقطه خروج خود را در این الگو مشخص کنیم. یکی از روش‌های کارآمد تعیین هدف قیمتی در سطح 161.8% موج CD است. ممکن است بخواهیم بخشی از معامله را پیش از این سطح، در محدوده‌های A، B و C ببندیم. ما میتوانیم این سطوح را به عنوان سطوح بازگشت بالقوه در نظر بگیریم. بنابراین، لازم است تا رفتار قیمت در این سطوح را به دقت بررسی کنیم تا متوجه شویم که آیا باید در موقعیت بمانیم و یا از آن خارج شویم.
اگر قیمت سطح A را شکست و از آن فراتر رفت، میتوانیم تا حدودی اطمینان حاصل کنیم که نمودار به سطح 161.8% موج CD خواهد رسید.
تصویر بالا هدف کلی قیمت در یک الگوی پروانه صعودی را نشان می‌دهد. خطوطی که به صورت افقی رسم شده‌اند، قیمت در نقاط B، A و C را نشان می‌دهند. این نقاط سطوح بالقوه مقاومت هستند که تا رسیدن قیمت به هدف نهایی در مسیر قرار دارند. بررسی قیمت در این سطوح ما را قادر می‌سازد تا معامله خود را بهتر مدیریت نماییم.
در این الگو، ترتیب هدف قیمتی مشخصی وجود ندارد. به همین دلیل، لازم است که نمودار را برای یافتن بهترین موقعیت خروج به دقت بررسی کنیم. همه قوانین بالا در مورد الگوی پروانه نزولی هم صادق است، با این تفاوت که حرکت قیمت در جهت مخالف صورت می‌گیرد.
سخن آخر
در این مقاله، الگوی پروانه، یکی از پرتکرارترین الگوهای هارمونیک، را بررسی کردیم. الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال، در انتها یک روند شکل گرفته و نشان‌دهنده بازگشت روند است. آشنایی با الگوی پروانه در فارکس اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل، توصیه میشود مطالب مربوط به آن را به دقت مطالعه کنید.
سوالات متداول
الگوی پروانه یکی از الگوهای هارمونیک و بازگشتی است که توسط برایس گیلمور ابداع شده است. این الگو در حقیقت،شکل تکامل یافته یک الگوی قدیمی و کاربردی با نام گارتلی است که در اواسط دهه 1930 میلادی و توسط فردی با همین نام ایجاد شده بود.
از این الگو در بازارهای رونددار استفاده میشود. در روند صعودی، الگو شبیه به W و در روند نزولی، شبیه به M ایجاد میشود که بر اساس الگوی پروانه باید اندازه هر خط، در مقیاس مشخصی باشد تا بتوانیم روند آتی بازار را شناسایی کرده و سود خوبی از هر معامله کسب کنیم.
