پولبک چیست به زبان ساده ، چرا اتفاق می افتد و چند نوع Pullback داریم؟

پولبک چیست و چرا در معاملات اتفاق می‌افتد؟ کاربرد pullback در تحلیل پرایس اکشن به چه صورت است؟ الگوی پولبک در معاملات چه مزایا و معایبی دارد؟

یکی از روش‌های مهم تحلیل قیمت در بازارهای مالی، تحلیل تکنیکال یا تحلیل نمودار قیمت است. تریدرها به کمک رفتار گذشته قیمت می‌توانند آینده آن را بررسی و پیش بینی کنند. تریدرها و معامله گران معمولا با شناخت الگوهای قیمتی، می‌توانند رفتار یک قیمت را تحلیل و بررسی نمایند. یکی از الگوهای بسیار رایج در معاملات، الگوی پولبک است. این الگو در بازارهای فارکس، بورس و ارز دیجیتال بسیار شایع است. تریدرها با شناخت این الگو و انواع آن می‌توانند پوزیشن‌های معاملاتی بسیار موفقی را ایجاد کنند. در این مقاله قصد داریم این الگوی معاملاتی را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.

پولبک چیست به زبان ساده

پولبک pullback که به معنای عقب کشیدن است، یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود که در آن قیمت یک ارز بعد از عبور از سطوح حمایت و مقاومت، مجدد به سطح شکسته شده باز می‌گردد و سپس به حرکت خود ادامه می‌دهد. این الگو ممکن است با یک یا چند کندل تشکیل شود و یک حرکت بازگشتی به سطح شکسته شده داشته باشد.

الگوی پولبک در هر دو روند صعودی و نزولی شکل می‌گیرد. در روند صعوی زمانی که قیمت دارایی از یک سطح مقاومتی عبور می‌‎کند؛ بعد از مدتی افت قیمت در معاملات مشاهده می‌شود. این افت قیمت معمولا باعث تشکیل یک یا چند کندل بر روی سطح مقاومتی شکسته شده می‌شود. این کندل‌ها در واقع الگوی pullback را در روند صعودی ایجاد می‌کنند. بعد از تشکیل این الگو قیمت مجدد به روند صعودی بازگشته و با رشد همراه می‌شود.

در روند نزولی نیز قیمت دارایی بعد از عبور از سطح حمایتی، با رشد قیمت همراه می‌شود. این رشد قیمت برخلاف روند نزولی شکل گرفته در معاملات است و باعث تشکیل چندین کندل در زیر سطح حمایتی می‌شود. در نهایت بعد از ایجاد pullback قیمت مجدد به روند نزولی خود بازمی‌گردد.

چرا پولبک اتفاق می‌افتد؟

الگوی پولبک در معاملات تصادفی نیست و برطبق روانشناسی بازارهای مالی قابل توجیه است. به صورت خلاصه موارد زیر، دلایل ایجاد این الگو در معاملات هستند:

1. سودگیری تریدرها (save profit): اولین و مهم‌ترین دلیل ایجاد الگوی pullback، سودگیری معامله گران است. سودگیری یا save profit زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی افزایش یافته و معامله گران سود کسب کرده‌اند. تریدرهای ریسک گریز برای دریافت سود خود، بعد از عبور از سطوح مقاومتی، از معاملات خارج می‌شوند. همین موضوع باعث می‌شود تا معاملات با فشار فروش همراه شده و کندل‌های قرمز رنگی در روند صعودی معاملات تشکیل شود.
2. احساسات معامله گران: هنگامی که قیمت با افزایش یا کاهش شدیدی همراه شده و از سطوح حمایتی یا مقاومتی خود عبور کند، معمولا تریدرهای مبتدی دچار احساساتی همچون فومو FOMO و ترس از عدم قطعیت بازار می‌شوند. این نوع ترس‌ها باعث می‌شود تا معامله گران از معاملات خود خارج شوند و الگوی پولبک را ایجاد کنند.
3. تحلیل تکنیکال: الگوهای مختلفی در تحلیل تکنیکال قابل شناسایی هستند. بر طبق قواعد تحلیل تکنیکال، یک روند نزولی یا صعودی برای ادامه حرکت خود باید این الگو را تشکیل دهد. از همین رو تریدرها با پیش بینی ایجاد این الگو، از معاملات خود خارج می‌شوند و یا صبر می‌کنند تا ابتدا الگوی pullback تشکیل شود.
4. اخبار و شایعات منفی: اخبار و داده‌های بنیادی برای یک ارز همواره بر روی قیمت آن تاثیرگذار است. همچنین امکان دارد بعد از رشد قیمت یک ارز دیجیتال، شایعه یا خبری منفی در مارکت کریپتوکارنسی برای این ارز پخش شود. معمولا این کار توسط افرادی انجام می‌شود که تمایل دارند در قیمت‌های پایین‌تر، ارز مورد نظر خود را خریداری کرده و سود بیشتری کسب کنند.

معرفی انواع پولبک (Pullback)

دسته بندی‌های مختلفی برای شناسایی و تشخیص این الگوها وجود دارد. تریدرها معمولا برحسب استراتژی‌های معاملاتی خود، می‌توانند پولبک‌های ایجاد شده در معاملات را تشخیص دهند. به صورت کلی می‌توان آن‌ها را در دو دسته زیر تقسیم بندی کرد:

• پولبک سطحی یا ساده

در این نوع، قیمت با اصلاح کوچک همراه شده و سپس بلافاصله به مسیر قبلی خود بازمی‌گردد. معمولا در این نوع، روند نزولی یا صعودی قدرتمندی در معاملات شکل می‌گیرد. روند قدرتمند شکل گرفته باعث می‌شود تا این نوع pullback کمتر از 10 درصد انجام شود. تصویر زیر چارت قیمت ارز دیجیتال اتریوم را نشان می‌دهد. همان طور که مشخص است، به دلیل شکل گیری یک روند صعودی قدرتمند، پولبک قیمت تنها به میزان 3 درصد اتفاق افتاده است.

• پولبک عمیق یا پیچیده

پولبک عمیق یا پیچیده رفتاری برخلاف مدل ساده دارد. در این نوع، قیمت با افت بیش از 10 الی 20 درصدی همراه می‌شود و حتی ممکن است قیمت مجدد به سطح حمایتی یا مقاومتی شکسته شده بازگردد. معمولا pullback عمیق در انتهای یک روند شکل می‌گیرد؛ زیرا تریدرها دیگر تمایلی به ادامه روند نداشته و سعی دارند تا در این پولبک از معاملات خارج شوند.

به عنوان مثال چارت زیر نمودار قیمت رمز ارز ترون (TRX) را نشان می‌دهد. همانطور که مشخص است یک روند نزولی در معاملات شکل گرفته و یک pullback عمیق اتفاق افتاده است. همان طور که ملاحظه می‌کنید، بعد از الگوی شکل گرفته روند نزولی در حال اتمام بوده و یک روند صعودی جدید در حال شکل گیری است.

انواع پولبک در پرایس اکشن

پرایس اکشن یا price action یک روش معاملاتی در بازارهای مالی است که در آن رفتار قیمت و واکنش‌های آن در مواجه با سطوح حمایتی و مقاومتی بررسی و پیش بینی می‌شوند. به جز دسته بندی گفته شده در قسمت قبل برای پولبک (pullback)، از نظر پرایس اکشن می‌توان دسته بندی دیگری برای آن‌ها در نظر گرفت:

1. normal pullback: در این نوع، قیمت دقیقا به سطح حمایتی یا مقاومتی شکسته شده برمی‌گردد و سپس از همان سطح مجدد رشد می‌کند.

2. inside pullback: در این نوع، قیمت بعد از شکست سطح حمایتی و مقاومتی، تا داخل سطح شکسته شده پولبک می‌زند. این نوع پولبک زدن به دلیل اتمام روند شکل گرفته اتفاق می‌افتد. در واقع در این حالت معامله گران دیگر تمایلی به ادامه روند نداشته و ترجیح می‌دهند قیمت به قبل از سطوح شکسته شده بازگردد. چارت زیر یک inside pullback را نشان می‌دهد.

3. outside pullback: در این نوع، قیمت قبل از لمس سطح حمایتی یا مقاومتی، مجدد به روند قبلی خود بازمی‌گردد. در این نوع پولبک، قیمت در یک روند قدرتمند معاملاتی قرار گرفته که در آن تریدرها حاضر نیستند به سطح حمایتی یا مقاومتی شکسته شده بازگردند. چارت زیر یک outside pullback را نشان می‌دهد. معمولا بعد از تشکیل آن قیمت با قدرت بیشتری به روند قبلی خود بازمی‌گردد.

چگونه پولبک را تشخیص دهیم؟

با آگاهی از انواع pullback‌ها، تریدرها باید قادر به شناسایی مناطق مربوطه باشند و بر اساس آن، استراتژی‌های معاملاتی خود را اجرا نمایند. در این بخش قصد داریم به کمک ابزارهای مختلف نحوه شناسایی پولبک‌ها را آموزش دهیم. به صورت کلی ابزارهای مختلفی برای تشخیص نشانه‌های پولبک در معاملات وجود دارند. پرکاربردترین این ابزارها را می‌توان موارد زیر در نظر گرفت:

• خطوط روند

خطوط روند، سطوح داینامیک حمایت‌ها و مقاومت‌ها را مشخص می‌کنند. به کمک این خطوط تریدرها می‌توانند جهت حرکت قیمت یک دارایی را مشاهده و آن را تحلیل کنند. معمولا خطوط روند به صورت کانال‌های صعودی و نزولی نمایش داده می‌شوند. هنگامی که قیمت از کف یا سقف کانال خارج شود، برای ادامه حرکت خود، مجدد به کف یا سقف کانال شکست شده بازمی‌گردد. معمولا بهترین استراتژی در این شبکه، تشخیص این الگو و باز کردن پوزیشن معاملاتی براساس روند جدید است.

به عنوان مثال تصویر زیر یک کانال صعودی را نشان می‌دهد که با افت قیمت همراه بوده است. این افت باعث شده تا قیمت کف کانال صعودی را بشکند و وارد روند نزولی شود. همان طور که مشخص است قیمت قبل از شروع روند نزولی خود، به کف کانال قبلی pullback زده است. این محدوده بهترین نقطه برای ورود معامله گران است.

• خطوط فیبوناچی

خطوط فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement) یکی از پرکاربردترین ابزارها برای تشخیص پولبک در معاملات است. این خطوط برطبق نسبت‌های عدد فیبوناچی ساخته می‌شوند. معمولا قیمت دارایی‌ها به این خطوط واکنش نشان می‌دهند و معامله گران به کمک آن، می‌توانند نواحی پولبک (pullback) را تشخیص دهند. برای شناسایی الگو در این روش ابتدا باید فیبوناچی اصلاحی را از ابتدای شروع یک روند تا انتهای آن رسم کنیم. سپس برحسب خطوط کشیده شده، می‌توان نواحی آن را مشخص کرد. به عنوان مثال در چارت زیر به کمک خطوط فیبوناچی می‌توان چندین ناحیه را به عنوان پولبک قیمت در نظر گرفت.

• میانگین متحرک

از دیگر ابزارهای کاربردی برای تشخیص pullback معاملات، میانگین متحرک ma است. میانگین متحرک در واقع یک نوع اندیکاتور است که به کمک آن کاربران می‌توانند میانگین قیمت پایانی معاملات یک دارایی را در بازه‌های زمانی مشخصی محاسبه کنند. این میانگین معمولا به صورت خط نمایش داده می‌شود که تریدرها از آن به عنوان سطوح حمایتی یا مقاومتی استفاده می‌کنند.

معمولا برای تشخیص این الگو در معاملات، میانگین متحرک بر روی روزهای 50، 100 و 200 روزه تنظیم می‌شود. هر چه تعداد روزها بیشتر باشد، روند در نظر گرفته شده، بلندمدت‌تر می‌شود. به عنوان مثال، در چارت زیر میانگین متحرک 50 روزه معاملات این ارز محاسبه شده است. ارز بعد از عبور از یک روند نزولی، وارد فاز صعودی شده است. قیمت بعد از شکست میانگین متحرک 50 روزه در پایین این خط pullback می‌زند.

علاوه بر موارد گفته شده، کاربران می‌توانند از طریق اندیکاتورها نیز نواحی پولبک‌ها را در معاملات تشخیص دهند. معمولا تریدرها از دو اندیکاتور RSI و ADX برای تشخیص نشانه‌های آن‌ها استفاده می‌کنند. شاخص قدرت نسبی (RSI) برای شناخت نواحی اشباع خرید و فروش استفاده می‌شود. اگر شاخص RSI بالای 70 باشد نشان‌دهنده اشباع خرید (خرید بیش از حد) و عدد زیر 30 نشان دهنده اشباع فروش (فروش بیش از حد) است.

هرگاه اندیکاتور RSI از محدوده‌های اشباع خرید و فروش عبور کند، احتمال تشکیل این الگو در آن نواحی وجود دارد. این موضوع به این دلیل است که قیمت رفتار خود را تغییر داده و به صورت موقت در حال بازگشت به روند قبلی خود است.

اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار (ADX) برای بررسی قدرت روند استفاده می‌شود. به صورت خلاصه باید بگوییم هر وقت این شاخص بالای 25 باشد، می‌توانید نتیجه بگیرید قدرت روند بالاست. بدین ترتیب از این اندیکاتور می‌توانید کمک بگیرید تا تشخیص بدهید که یک pullback در حال رخ‌دادن است یا یک روند بازگشتی. اگر بعد از پولبک مشاهده کردید این شاخص به زیر 25 رسید احتمالاً بتوان گفت فقط یک pullback ساده نبوده و می‌توان انتظار یک روند معکوس را داشت.

مزایای الگوی پولبک (Pullback)

1. کسب سود بیشتر: تریدرها با شناسایی نواحی پولبک، می‌توانند پوزیشن معاملاتی خود را در قیمت‌های بالاتر باز کنند. با این کار در روندهای صعودی کاربران می‌توانند بیشترین سود را از معاملات دارایی‌ها کسب کنند.
2. کاهش ریسک سرمایه گذاری: با تشخیص نواحی pullback تریدرها می‌توانند سودهای مناسب و کم ریسکی را دریافت نمایند. مشخص کردن حد سود و ضرر در این الگوها بسیار ساده و کم ریسک است. به همین دلیل سرمایه گذاران ریسک گریز تمایل بیشتری به شناسایی این نواحی دارند.
3. تشخیص رواشناسی معاملات: همانطور که اشاره شد، پیدایش این الگوها به دلیل رفتارهای هیجانی در شروع یک روند جدید است. تریدرها با تشخیص آن‌ها می‌توانند قیمت دارایی را دقیق‌تر تحلیل و پیش بینی کنند.

معایب الگوی پولبک (Pullback)

1. امکان از دست رفتن فرصت‌ها: تریدرها برای ورود به الگوهای pullback، باید در بازه‌های زمانی منتظر بمانند. این انتظار به منظور تایید این الگوهاست. در بعضی از معاملات، به خصوص معاملات رمز ارزهایی که پامپ و دامپ شدید می‌شوند، این الگو تنها در یک کندل اتفاق می‌افتد و تریدر نمی‌تواند در زمان مناسب پوزیشن معاملاتی خود را ایجاد کند.
2. وجود پولبک‌های کاذب: در برخی از مواقع، pullbackها ممکن است باعث شروع یک روند جدید در معاملات شوند. در این صورت تریدرها نمی‌توانند حد سود و ضرر خود را تعیین کنند و دچار ضرر می‌شوند.
3. نیاز به صبر: تشخیص این الگوها نیاز به تجربه و صبر بالایی دارد. تریدرهای مبتدی نمی‌توانند به سادگی نواحی آن را شناسایی کنند.