آپدیت شانگهای اتریوم قرار است در مارس 2023 اجرا شود و دسترسی به کوینهای استیک شده ETH را برای اولین بار به کاربران خواهد داد. این هارد فورک به دلیل پرداخت پاداشها و آزاد کردن دارایی کاربران جذاب است و همه دنبال اجرایی شدن آن هستند. این کوینهای ETH بر روی زنجیره بیکن (Beacon Chain) در شبکه اتریوم ذخیره شده‌اند که همان زنجیره‌ای است که برای اجرای الگوریتم اثبات سهام (PoS) به کار می‌رود.
همان طور که احتمالاً بدانید در مکانیزم اثبات سهام از سپردهگذاری توکن‌ها برای تأمین امنیت شبکه استفاده میشود. کاربران با وثیقه‌گذاری توکن‌های خود قادر به سنجش اعتبار اطلاعات و دریافت پاداش خواهند بود.
بیشتر بخوانید: اتریوم چیست به زبان ساده
آپدیت‌های اخیر اتریوم
برای آشنایی با آپدیت شانگهای نیاز است که رویدادهای اخیر اتریوم را نیز بشناسید. فراموش نکنید که این آپدیت نهایتاً در نتیجه سایر رویدادهای گذشته به وجود آمده است و به همین دلیل بهتر است که با رویدادهای قبلی اتریوم آشنا شوید. مهم‌ترین رویداد اخیر اتریوم، مرج (The Merge) نام دارد. در طول این رویداد، ماینرها جای خود را به اعتبارسنج‌ها دادند. برای تبدیل شدن به اعتبارسنج نیاز بود که کاربر 32 ETH را سپردهگذاری کند. پاداش حاصل از استیک ETH تقریباً همیشه بالای 5 درصد سالیانه بوده است که نسبتاً بالا محسوب میشود.
با میانگین قیمتی اتریوم در ماه‌های پایانی 2022 و ابتدایی 2023 می‌توان گفت که استیک اتریوم نیاز به بالغ بر 40 هزار دلار سرمایه داشت. مسلماً این میزان سرمایه اولیه برای خیلی از کاربران امکان‌پذیر نبود. با این حال، حتی با این میزان سرمایه اولیه هم طرح مرج اتریوم به عنوان دمکراتیک‌ترین مکانیزم این شبکه به حساب می‌آید.
استخرها و پلتفرم‌های استیک اتریوم
جای نگرانی نبود و کاربران می‌توانستند از استخرهای استیک (Staking Pools) یا استخرهای نقدینگی (Liquid Pools) برای سپردهگذاری کمتر از 32 ETH استفاده کنند و مقدار کمتری ETH را استیک کنند. بدین ترتیب، پاداش آن‌ها به عنوان سهمی از دارایی‌های درون استخر پرداخت می‌گردد. بلافاصله بعد از شناخت مشکل سپرده گذاری، شرکت‌ها و صرافی‌های مختلف در حوزه کریپتو اقدام به ارائه این خدمات کردند.
این پلتفرم‌ها یک مقدار توکن را به نمایندگی از توکن‌های استیک شده ETH در اختیار کاربران قرار می‌دادند تا بعدها برای بازپس‌گیری توکن‌ها به کار رود. پلتفرم‌های لیدو (Lido) و راکت پول (Rocket Pool) از جمله محبوب‌ترین بسترها برای سپرده گذاری کوینهای ETH بودند. کیف پول متامسک (MetaMask) هم در حوزه استیک ETH تلاش عمده‌ای داشت و کاربران را قادر ساخت تا این کوین‌ها را مستقیماً از همین کیف پول استیک کنند. استیک ETH در این کیف پول احتمالاً بعد از آپدیت شانگهای میسر شود.
نکته اینجا بود که در طول این مرحله قرار شد که کاربران بلافاصله قادر به دریافت پاداش‌های خود نباشند. پاداش استیک ETH در مرحله «آپدیت شانگهای» پرداخت می‌شد. به همین دلیل است که این مرحله از انتقال شبکه اتریوم به مکانیزم اثبات سهام برای کاربران خیلی جذاب است و مسائل مالی در آن بیشتر از مسائل فنی می‌باشد.
ویژگی‌های فورک شانگهای
فورک شانگهای قادر به اجرای ویژگی “EIP-4895” می‌باشد که کاربران را قادر می‌سازد تا کوینهای ETH استیک شده خود را برداشت کنند. آن‌ها می‌توانند پاداش خود را نیز دریافت کنند. جالب است بدانید که طرح استیک کوین اتریوم از دسامبر 2020 آغاز شد و بعضی از این کوین‌ها بیش از دو سال است که بلوکه شده‌اند.
برای آشنایی بیشتر بهتر است به توصیف “EIP” هم بپردازیم. این عبارت مخفف “Ethereum Improvement Proposal” (پیشنهاد برای بهبود اتریوم) است. همان طور که از اسم آن پیداست، این EIPها همان پیشنهادات و پروپوزال‌هایی هستند که جامعه غیر متمرکز اتریوم برای بهبود شبکه ارائه می‌دهند. اگر توسعه دهنده یک EIP مشهور باشد یا نظرات مثبت بیشتری به خود اختصاص بدهد، احتمالاً زودتر مورد بررسی کارشناسان قرار خواهد گرفت و در صورت تأیید به صورت یک استاندارد در خواهد آمد.
آپدیت شانگهای ویژگی‌ها یا EIPهای دیگری را هم در بر می‌گیرد. اکثر ویژگی‌های اجرایی در آپدیت شانگهای به منظور کاهش کارمزدها به کار خواهند رفت. پروپوزال ” EIP-3855″ به سرعت تراکنش‌ها کمک خواهد کرد و پروپوزال “EIP-3860” مستقیماً برای کاهش کارمزدها عملیاتی خواهد شد. پروژه‌های زیادی در حوزه برنامه‌های غیر متمرکز به دلیل سرعت پردازش پایین یا کارمزدهای بالا از اتریوم فاصله گرفته‌اند و به بلاکچین‌های دیگری (مثل سولانا) منتقل شده‌اند.
در این میان می‌توان به بازی‌های بلاک چینی (GameFi) اشاره کرد که بسیاری از آن‌ها از شبکه اتریوم بیرون آمده‌اند و کار خود را در شبکه‌هایی همچون سولانا یا پالیگان ادامه داده‌اند. این بازی‌ها به دلیل وجود تراکنش‌های کوچک و زیاد نیاز به شبکه‌ای سریع با کارمزدهای کم دارند. در صورتی که اتریوم بتواند مشکلات مقیاس پذیری و کارمزد خود را حل کند باید شاهد بازگشت این نوع پروژه‌ها به بلاکچین اتریوم باشیم.
برای آشنایان با پروژه اتریوم لازم است خاطر نشان کنیم که فورک شانگهای شامل عملیاتی‌شدن ویژگی “EIP-4844” هم میشود که به صورت اختصاصی به راه‌حل شاردینگ (sharding) می‌پردازد تا مشکل مقیاس پذیری اتریوم را بهبود ببخشد.
اتریوم بعد از آپدیت شانگهای
بعد از این لازم است که شبکه اتریوم اقدام به آپدیت قراردادهای هوشمند خود کند. این قراردادها به منظور پیشبرد مفاهیم و ابزارهایی همچون سازمان مستقل غیر متمرکز یا دائو (DAO)، توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) و امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) نیاز هستند و بلافاصله بعد از تعیین تکلیف از دارایی‌ها و تثبیت جایگاه اعتبارسنج‌ها باید مسئله بهبود قراردادهای هوشمند هم در دستور کار قرار بگیرد.
انتظار می‌رود که نویسندگان و توسعه‌دهندگان یک قرارداد هوشمند بتوانند خودشان کدها را تعیین اعتبار کنند. بدین ترتیب نیازی نیست که آن‌ها منتظر اعتبارسنج‌های شخص ثالث باشند که زمان زیادی را از آن‌ها خواهد گرفت.
در سیستم‌های مالی مرسوم، بانک‌ها از دارایی سپرده‌گذاران برای وام‌دهی و کسب سود استفاده میکنند. در دنیای کریپتو هم ارزهای دیجیتال می‌توانند برای کسب سود یا ایجاد یک پشتوانه مالی برای خود از توکن‌های کاربران استفاده کنند. علاوه بر مسئله بازپرداخت کوینهای ETH استیکشده و قابلیت برداشت پاداشها، آپدیت شانگهای برای بهبود کدهای اجرایی شبکه هم به کار می‌رود که بر روی نرم‌افزار ماشین مجازی اتریوم (EVM) اعمال میشود.
در اواسط ژانویه 2023 (حدود دو ماه قبل از زمان اعلامی برای انجام آپدیت شانگهای)، تعداد اعتبارسنج‌های اتریوم از 500 هزار کاربر فراتر رفت. حضور در پروسه استیک ETH به صورت بلندمدت انجام میشود و افراد باید تا پایان مرحله شانگهای برای امکان برداشت دارایی خود صبر کنند. به همین دلیل باید اذعان کرد که این رقم یک عدد بالا محسوب میشود.
بعد از مرج اتریوم تا مارس 2023، بالغ بر 16 میلیون کوین ETH استیک شده است. این مقدار برابر با 14 درصد از کل کوینهای اتریوم است و ارزش آن به بیش از 26 میلیارد دلار می‌رسد. مسلماً بسیاری از استیک کنندگان منتظر آپدیت شانگهای هستند و می‌خواهند کوینهای خود را هر چه سریع‌تر برداشت کنند.
با این حال، یک سقف برداشت روزانه (43200 ETH) در نظر گرفته شده است که باعث میشود اعتبارسنج‌ها به ناگهان شبکه را ترک نکنند. در صورتی که اعتبارسنج‌ها به صورت ناگهانی حساب‌های خود را خالی کنند، طبعاً شبکه دچار معضلات زیاد و سرعت پایین شبکه میشود که می‌تواند حتی باعث فروپاشی شبکه هم بشود.
آینده شبکه اتریوم
آینده شبکه اتریوم محدود به آپدیت شانگهای یا حتی انتقال به شبکه اثبات سهام نیست و بعد از موفقیت در این مرحله باید منتظر بهبود ساختار «شاردینگ» باشیم. ساختار شاردینگ به ایجاد زنجیره‌های موازی اشاره دارد که بخشی از اطلاعات تراکنش‌ها را برای تأیید اطلاعات به این زنجیره‌ها می‌فرستد. آینده اتریوم هم تا حد زیادی وابسته به اجرای همین آپدیت‌های فنی است. باید منتظر ماند و دید که آیا این آپدیت می‌تواند مشکل مقیاس‌پذیری را حل کند یا خیر.
آپدیت شانگهای شامل یک سلسله به‌روز رسانی می‌باشد که پیش از این به بیان جزئیات آن‌ها پرداختیم. تأثیر این آپدیت بسیار بالا خواهد بود و به دلیل آزاد کردن پاداش‌های استیک برای کاربران هم بسیار جذاب است. این آپدیت قرار است در مارس 2023 رخ بدهد.
طریقه برداشت پاداش بعد از آپدیت شانگهای
اگر شما یک نود اعتبارسنج راه اندازی کرده‌اید به دو طریق می‌توانید کوینهای ETH سپرده خود به اضافه پاداش آن‌ها را برداشت کنید. اولین راه این است که یک “درخواست برداشت” (withdrawal credential) ثبت نمایید که به صورت اتوماتیک پاداش را به شما اهدا می‌کند. راه دوم هم این است که کاملاً از زنجیره بیکن خارج شوید و تمام 32 کوین ETH خود را هم برداشت کنید. کل فرآیند در این حالت هم به صورت داوطلبانه انجام میشود و دارایی شما از بلاک چین خارج میشود.
زمان بازگشت سرمایه شما بستگی به تعداد افرادی دارد که درخواست برداشت خود را در آن زمان ثبت نموده‌اند. با توجه به تأثیر زیاد آپدیت شانگهای بر قیمت اتریوم می‌توان انتظار داشت که عده زیادی بلافاصله اقدام به برداشت دارایی خود نکنند و منتظر بمانند که آن‌ها را در زمان بهتری ترید کنند.
تأثیر آپدیت شانگهای بر قیمت کوین ETH
البته واقعیت این است که کارشناسان احتمال می‌دهند که یک صف فروش در زمان اجرایی شدن آپدیت شانگهای به وجود بیاید. این در حالیست که برخی تحلیلگران هم از افزایش علاقه تریدرها به استیک کوینهای بیشتر سخن می‌گویند. تا فوریه 2023 طبق آمار بالغ بر 1 میلیون ETH به عنوان پاداش آماده پرداخت به استیک کنندگان است که رفتار تریدرها بعد از تصاحب آن‌ها می‌تواند تأثیر بسزایی بر قیمت اتریوم داشته باشد.
به نظر می‌رسد که راه اندازی آپدیت شانگهای در بازار خرسی نمی‌تواند چندان به سود اتریوم باشد. استیک کنندگان احتمالاً در چنین بازاری به سرعت اقدام به فروش توکن‌های خود کنند تا حداقل نقدینگی خود را در هنگام فروپاشی احتمالی بازار تأمین کنند.
البته در رویکرد بلندمدت می‌توان به جرأت گفت که آپدیت شانگهای یک مسیر مثبت و گاوی را پیش روی اتریوم قرار خواهد داد. در این آپدیت، کاربران قادر خواهند بود که پاداش و دارایی خود را از حالت بلوکه دربیاورند که فعالیت شبکه را آزادتر خواهد ساخت.
آخرین آپدیت اتریوم در اواسط سال 2022 توانست نوسان خوبی را در بازار ETH به وجود آورد. قیمت اتریوم از 1000 دلار در جولای 2022 به بالای 2000 دلار در آگوست این سال رسید که خشنودی تریدرها را به همراه داشت. پیش از رویداد مرج اتریوم هم قیمت ETH بالا رفت و به 1800 دلار رسید. به همین دلیل می‌توان امیدوار بود که حداقل قبل از شروع آپدیت شانگهای شاهد افزایش موقت قیمت ETH باشیم.
همان طور که در طول مقاله اشاره شد، بیش از 16 میلیون کوین ETH هم اکنون در حالت بلوکه قرار دارد. تزریق این کوین‌ها به بازار بعد از انجام آپدیت شانگهای باعث افزایش عرضه این کوین خواهد شد. از آنجا که اصل اساسی بازار سرمایه بر پایه عرضه و تقاضا است، پس می‌توان انتظار داشت که بعد از آپدیت شانگهای باید منتظر کاهش قیمت اتریوم باشیم.
تیم اتریوم برای جلوگیری از خطر سقوط ناگهانی قیمت ETH از یک راهکار چند مرحله‌ای استفاده می‌کند. بدین ترتیب، استیک کنندگان باید برداشت کوینهای ETH خود را در چند مرحله انجام دهند. مطمئناً این راهکار تا حدودی می‌تواند ریسک کاهش ناگهانی قیمت را کم کند، اما باز هم نمی‌توان کاملاً جلوی افزایش عرضه را گرفت.
بیشتر بخوانید: پیش بینی قیمت اتریوم در سال 2024 بعد از هاوینگ بیت کوین
پروسه استیک بعد از آپدیت شانگهای
بعد از آپدیت شانگهای ممکن است افراد بیشتری به استیک ETH علاقه پیدا کنند که ریشه‌های این علاقه را در ادامه بررسی خواهیم کرد. علاقه‌مندی به استیک کوینهای ETH از سه جهت افزایش خواهد یافت و تأمین کنندگان نقدینگی را به این فعالیت جذب خواهد کرد:
- نوآوری در استیک: آپدیت شانگهای امتیازات استیک ویژه‌ای را نیز برای کاربران به ارمغان می‌آورد. استیک کنندگان قادر خواهند بود که پاداش‌های ETH را به صورت انعطاف پذیر و به سرعت دوباره استیک کنند. بدین ترتیب، افراد روش‌های جدیدی را برای ییلد فارمینگ و کسب سودهای مضاعف پیدا خواهند کرد. با توجه به جذابیت و شهرت اتریوم احتمالاً باید منتظر پروژه‌های وام‌دهی و بازارهای مشتقه متعددی هم باشیم که برای بهبود خدمات ETH توسعه پیدا کرده و در دسترس کاربران قرار خواهند گرفت.
- تقویت شبکه اتریوم: پاداش استیک اتریوم (که میزان آن به نقدینگی لحظه‌ای بازار و حجم معاملات بستگی دارد) مسلماً تأثیر زیادی بر سایر ارزهای دیجیتالی خواهد داشت که از مکانیزم اثبات سهام استفاده میکنند. پروژه‌های ارز دیجیتالی که از این مکانیزم استفاده میکنند باید بتوانند سودهای بهتری ارائه دهند. از سوی دیگر در صورتی که اتریوم بتواند امنیت خود را از طریق این مکانیزم تأمین کند باعث افزایش پذیرش همه ارزهای دیجیتالی خواهد شد که از این مکانیزم استفاده میکنند.
- برگشتن حضانت دارایی‌ها به استیک کنندگان: یکی از روش‌های استیک از طریق بلوکه کردن توکن‌هاست. با این حال معمولاً این پروسه چندان طولانی نیست و صرفاً یک الی چند هفته به طول می‌انجامد. اگر چه از همان ابتدا گفته شد که کوینهای استیک شده ETH تا زمان آپدیت شانگهای به صورت بلوکه باقی خواهند ماند، اما زمان طولانی برای اجرایی‌شدن این آپدیت مسلماً باعث شده است که کاربران با اعتماد کامل به استیک این کوین‌ها نپردازند. آپدیت شانگهای باعث خواهد شد که کاربران با اطمینان بیشتری کوینهای خود را در شبکه اتریوم استیک کنند.
فازهای اتریوم 2
اتریوم 2 در سه فاز کلی تکمیل خواهد شد:
- فاز 0 (زنجیره بیکن): این فاز به صورت زیربنایی اجرا شد و در 1 دسامبر 2020 راه اندازی شد. زنجیره بیکن به صورت موازی با زنجیره اصلی کار می‌کند. بلاک چین اصلی همچنان با کارایی اندک از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کند.
- فاز 1 (مرج): مرج اتریوم در 15 سپتامبر 2022 تکمیل شد. «مرج» در لغت به معنای «ادغام» است. در این فاز، شبکه اصلی و زیربنایی اتریوم با زنجیره بیکن ادغام شد تا شبکه ETH1 و ETH2 یکی شوند و هر دو دارای رمز ارز بومی ETH شوند. مرج اتریوم از این بابت مهم و سخت بود که دو مکانیزم اثبات را با یکدیگر ادغام کرد. بعد از این مرج، 99.8 درصد از مصرف انرژی کاهش یافت و شبکه اتریوم تقریباً به صورت کامل از ساختار اثبات سهام منتقل شد.
- فاز 2 (شاردینگ): این مرحله هنوز آغاز نشده است. البته مراحل پیش نیاز برای اجرای این مرحله در حال انجام است. آپدیت شانگهای هم اگر چه از لحاظ ساختاری زیر مجموعه فاز مرج محسوب میشود، اما به راه اندازی شاردینگ در آینده هم کمک خواهد کرد. شاردینگ به معنای برون سپاری اطلاعات به صورت موازی به زنجیره‌های جانبی است. این راه حل در کنار راهکارهای لایه دوم (همچون رول آپ‌ها) به افزایش مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم کمک خواهد کرد.
معایب آپدیت شانگهای
به ظاهر شاید به نظر برسد که افزایش استیک کوین ETH به معنای افزایش «تمرکززدایی» است و هر چه استیک‌کنندگان بیشتر شوند شبکه اتریوم هم بتواند غیرمتمرکزتر شود. این در حالیست که باید صبر کرد و دید که کاربران بعد از آپدیت شانگهای چه روشی را برای استیک انتخاب میکنند. اگر آن‌ها صرفاً به پروسه استیک از طریق پلتفرم‌های تأمین نقدینگی روی بیاورند، آن‌گاه این خطر وجود دارد که فقط چند استخر ممتاز وجود داشته باشند که به عنوان اعتبارسنج انتخاب شوند و پاداش در میان کاربران آن‌ها تقسیم شود.
بدین ترتیب باید امیدوار باشیم که نوآوری در پروسه استیک ETH به حدی باشد که رقابت را میان پلتفرم‌های مختلف استیک افزایش دهد. در نتیجه آن‌ها باید تعرفه‌های متفاوتی را به کاربران پیشنهاد دهند که باعث تمایز آن‌ها شود و تعداد این پلتفرم‌ها را به حدی بالا ببرد که خطر ایجاد یک ساختار متمرکز استیک کاملاً از بین برود.
کاربران گرامی، مطالب درج شده در این مقاله براساس تحقیق و تالیف نویسنده می باشد. با این حال، مسئولیت بررسی دقیق‌تر و صحت مطلب و موارد ذکر شده، بر عهده شماست و بروکر PCM تضمینی بر این موضوع ندارد.
سخن پایانی
علاقه‌مندان به بازار کریپتو باید نسبت به تغییرات صبور باشند. از سوی دیگر به دلیل جنبه اقتصادی «آپدیت شانگهای» مسلماً خیلی از کاربران به دنبال اخبار خوب از این رویداد هستند. با این که رویداد شانگهای از مراحل کوچک آپدیت اتریوم محسوب میشود، اما این اتفاق می‌تواند راه را برای پیشبرد فعالیت‌های اثبات سهام در شبکه اتریوم باز کند.
همان طور که در طول مقاله اشاره شد، صحبت قطعی در خصوص تأثیر قیمتی آپدیت شانگهای بر ETH کار ساده‌ای نیست و هر اتفاقی می‌تواند پس از این آپدیت رخ بدهد. با همه این‌ها می‌توان امیدوار بود که قیمت ETH در بلندمدت به واسطه آپدیت شانگهای رشد داشته باشد.
از لحاظ فاندامنتال، آپدیت شانگهای یکی از گام‌های مهم در جهت افزایش مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم است تا پروسه استیک را در اختیار کاربران شبکه قرار دهد. نکته اینجاست که مطمئناً انتقال شبکه اتریوم به مکانیزم اثبات سهام به همین مرحله ختم نمی‌شود و باید منتظر آپدیت‌های بعدی اتریوم باشیم که به صورت اختصاصی در زمینه‌های فنی همچون شاردینگ یا اثبات دانش صفر (Zero-knowledge proof) رخ خواهند داد.
روز دقیق آپدیت شانگهای رو کی مشخص میکنند اینکه گفتن دو هفته اول اپریل نکنه میخوان دوباره بندازن عقب 😐
ممکنه که باز هم تغییر کنه چون قبلا هم این اتقاق افتاده
دستشون درد نکنه