نوسانات در اکثر بازارهای معاملاتی جهانی لحظه‌ای هستند و اندکی غفلت میتواند خسارات جبران ناپذیری را به بار آورد. خوشبختانه، ابزارها و الگوهای تکنیکال و تحلیلی مختلفی وجود دارند که می‌توانند در سر بزنگاه به معامله‌گران کمک کنند. در میان الگوهای موجود، الگوی ستاره صبحگاهی و شامگاهی از جمله شناخته شده‌ترین‌ها هستند. الگوی ستاره عصرگاهی تغییر جهت قیمت از روند صعودی به نزولی را پیش بینی می‌کند و به معامله‌گران در خصوص افت قیمت هشدار می‌دهد. ما در این مقاله قصد داریم این الگو را معرفی کرده و نکاتی را در خصوص استفاده از آن در طی معاملات مرور کنیم.
الگوی ستاره عصرگاهی چیست؟
الگوی ستاره عصرگاهی یا شامگاهی evening star یکی از الگوهای مهم و قابل اعتماد در تحلیل تکنیکال است و ارتباط مستقیمی با پرایس اکشن دارد. این الگو معمولاً در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود و از سه کندل تشکیل شده است. کندل اول که معمولا با رنگ سبز مشخص می‌شود، نشان دهنده بازه‌ای از زمان است که قدرت خریداران زیاد بوده و قیمت به صورت مداوم افزایش یافته است.
کندل دوم، با بدنه‌ای کوچک‌تر، کاهش سرعت در حرکت صعودی بازار و عدم قطعیت در ادامه روند را نشان می‌دهد. در نهایت، کندل سوم یک کندل نزولی بزرگ است که نشان دهنده کاهش قدرت خریداران و تسلط فروشندگان بر بازار می‌باشد. این کندل معمولاً با قیمتی پایین‌تر از کندل دوم باز می‌شود و در نزدیکی میانه کندل اول بسته می‌شود، که نشانه‌ای قوی از تغییر روند است.
این الگو معمولاً در بازه‌های زمانی روزانه یا هفتگی مشاهده می‌شود، اما معامله‌گران کوتاه مدت نیز می‌توانند در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر مانند ۱ یا ۴ ساعته آن را شناسایی کنند. به طور معمول، پس از شکل‌گیری کندل سوم، معامله‌گران اقدام به فروش یا شورت کردن دارایی می‌کنند. استاپ لاس معمولاً بالاتر از قله الگو قرار داده می‌شود تا در صورت اشتباه بودن تحلیل، زیان محدود شود. اهداف سود نیز در سطوح حمایت یا کف‌های قبلی مشخص می‌شوند.
روانشناسی پشت الگوی کندل ستاره شامگاهی نشان می‌دهد که در ابتدا بازار کاملاً صعودی است و خریداران قیمت‌ها را به بالاترین سطح ممکن می‌رسانند. اما در کندل دوم، کاهش شتاب در روند صعودی و ظهور عدم اطمینان باعث افزایش فشار فروش می‌شود و خریداران دیگر قادر به ادامه افزایش قیمت نیستند. کندل سوم که یک کندل نزولی بزرگ است، نشان دهنده ورود قوی فروشندگان به بازار است. گپ نزولی بین کندل دوم و سوم نیز تأکیدی بر این موضوع است که بازار در حال تجربه یک تغییر جهت اساسی است.
بیشتر بخوانید: الگوی ستاره صبحگاهی چیست؟
اجزای الگوی ستاره شامگاهی یا عصرگاهی
الگوی ستاره شامگاهی در نمودارهای کندل استیکی یا شمعی دیده می‌شود که یکی از ابزارهای اصلی تحلیل تکنیکال هستند. این نمودارها اطلاعاتی مانند قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین و پایین‌ترین قیمت را در بازه‌های زمانی مختلف (روزانه، ساعتی یا دقیقه‌ای) نمایش می‌دهند. رنگ کندل‌ها نیز تغییرات قیمت را نشان می‌دهد؛ کندل‌های سبز یا سفید نشان دهنده افزایش قیمت و کندل‌های قرمز یا سیاه نشان دهنده کاهش قیمت هستند. در این نمودار و همانطور که در تصویر فوق نشان داده شده، اجزای الگوی ستاره عصرگاهی از سه کندل متمایز تشکیل شده است:
- کندل صعودی بزرگ: این کندل در طول یک روند صعودی ظاهر می‌شود و نشان دهنده حرکت قوی به سمت بالا است. این کندل نشان می‌دهد که خریداران تسلط کاملی بر بازار دارند و قیمت‌ها به طور چشمگیری در حال افزایش هستند.
- کندل کوچک و نامطمئن: کندل دوم معمولاً به شکل اسپینینگ تاپ یا دوجی است که نمایانگر عدم قطعیت و تردید در بازار است. این کندل نشان می‌دهد که شتاب حرکت صعودی کاهش یافته و بازار به تعادل بین خریداران و فروشندگان رسیده است. گاهی اوقات، در الگوی ستاره عصرگاهی ممکن است دو یا چند کندل کوچک نامطمئن در قله روند مشاهده شود.
- کندل نزولی بزرگ: کندل سوم تأیید‌کننده برگشت روند است. این کندل معمولاً پایین‌تر از میانه کندل صعودی اول و همچنین پایین‌تر از کف کندل نامطمئن بسته می‌شود. این تغییر نشان دهنده ورود فروشندگان به بازار و تسلط آنها بر قیمت‌ها است، که به طور معمول به شروع یک روند نزولی منتهی می‌شود.
نحوه تشخیص الگوی ستاره عصرگاهی
الگوی کندل استیک ستاره عصرگاهی شامل چهار مرحله اصلی است که برای شناسایی صحیح آن باید به دقت بررسی شوند:
- شناسایی روند صعودی موجود: ابتدا باید روند صعودی بازار را شناسایی کنید. این کار با بررسی اوج‌ها و کف‌های بالاتر بازار انجام می‌شود. سپس، حرکت قیمتی گذشته را باید تحلیل کنید تا چگونگی تطبیق الگو روند فعلی را بتوانید درک کنید.
- کندل صعودی بزرگ: کندل اول یک کندل صعودی بزرگ است که نشان دهنده فشار خرید قوی و تداوم روند صعودی است. در این مرحله، معامله‌گران باید تنها به دنبال معاملات خرید (long) باشند، چرا که هنوز هیچ نشانه‌ای از تغییر جهت روند وجود ندارد.
- کندل کوچک نزولی یا صعودی: کندل دوم معمولاً یک کندل کوچک می‌باشد و ممکن است شبیه به یک دوجی یا اسپینینگ تاپ باشد. این کندل نشان دهنده کاهش شتاب روند صعودی است و به نوعی نشانه‌ای از تردید در بازار محسوب می‌شود. معمولاً این کندل گپ می‌زند و به اوج بالاتری می‌رسد.
- کندل نزولی بزرگ: کندل سوم یک کندل نزولی بزرگ است که اولین نشانه واقعی از فشار فروش جدید را نشان می‌دهد. این کندل معمولاً از قیمت بسته شدن کندل قبلی پایین‌تر باز می‌شود و نشان دهنده آغاز یک روند نزولی است که میتواند به یک تغییر روند مهم منجر شود.
پس از این تغییر روند، معامله‌گران باید شاهد اوج‌ها و کف‌های پایین‌تری باشند که نشان دهنده ادامه روند نزولی است. با این حال، برای مدیریت ریسک حرکت‌های ناموفق، استفاده از استاپ لاس‌های استراتژیک ضروری است تا از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.
کاربرد الگوی ستاره عصرگاهی
الگوی ستاره عصرگاهی به عنوان یک سیگنال معکوس نزولی در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود و معمولاً در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد. این شاخص میتواند فرصتی برای ورود به موقعیت‌های شورت (فروش) فراهم کند، به‌ویژه زمانی که کندل سوم (کندل خرسی) پایین‌تر از نقطه میانه کندل اول بسته شود. برای افزایش دقت سیگنال، معمولاً معامله‌گران از اندیکاتورهای اضافی مانند اندیکاتور RSI یا MACD برای تأیید تضعیف شتاب صعودی استفاده می‌کنند. به‌علاوه، بررسی واگرایی‌ها بین این اندیکاتورها میتواند به افزایش اعتبار الگو کمک کند.
الگوی ستاره شامگاهی نه‌تنها برای شناسایی معکوس شدن روند بلکه در استراتژی‌های دنبال کننده روند نیز کاربرد دارد. زمانی که این الگو در انتهای یک اصلاح در یک روند صعودی بزرگ‌تر شکل بگیرد، میتواند به‌عنوان یک سیگنال معتبر برای ادامه روند در نظر گرفته شود. همچنین، این الگو میتواند در بازارهای مختلف مانند سهام، فارکس و ارزهای دیجیتال کاربرد داشته باشد، اما باید توجه داشت که اثربخشی آن در بازارهای رونددار بیشتر از بازارهایی است که در حال تجمیع یا اصلاح هستند.
نحوه معامله با الگوی ستاره عصرگاهی
برای یک معامله موفق با استفاده از الگوی ستاره عصرگاهی، باید یک رویکرد گام به گام و دقیق را دنبال کنید:
1. اولین قدم این است که اطمینان حاصل کنید الگوی ستاره عصرگاهی پس از یک روند صعودی مشخص شکل گرفته است. به عبارت دیگر، این الگو معمولاً زمانی معتبر است که بازار قبلاً در حال رشد بوده و روند صعودی خود را طی کرده باشد. این الگو در این شرایط سیگنالی از یک تغییر جهت قدرتمند به سمت روند نزولی ایجاد می‌کند. هرچه این روند صعودی طولانی‌تر باشد، احتمال اینکه الگوی ستاره شامگاهی نشان دهنده یک برگشت قوی باشد بیشتر است.
2. مرحله بعدی این است که این الگو را در زمینه‌های قوی‌تر بازار جستجو کنید، به‌ویژه در نواحی مقاومتی یا نواحی عرضه. هنگامی که الگوی ستاره عصرگاهی در این مناطق شکل بگیرد، قدرت سیگنال آن بیشتر خواهد بود و احتمال صحت پیش بینی آن بالاتر می‌رود. به عبارت دیگر، وقتی الگو در مناطقی ظاهر شود که قبلاً قیمت نتوانسته از آن عبور کند (مانند سطوح مقاومت قبلی)، سیگنال نزولی الگو از اعتبار بیشتری برخوردار می‌شود.
در نمودار زیر، الگوی ستاره شامگاهی دقیقاً در ناحیه مقاومت قبلی و ناحیه عرضه ظاهر می‌شود که نشان دهنده یک زمینه قوی و تأثیرگذار برای تحلیل است.
3. معمولاً معامله‌گران به‌طور مستقیم از خود الگوی ستاره شامگاهی برای ورود به معامله استفاده نمی‌کنند. در عوض، آنها از سیگنال نزولی این الگو برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی در تایم فریمهای کوتاه‌تر بهره می‌برند. این روش به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که از روند غالب در تایم فریمهای بالاتر استفاده کنند و وارد معاملات دقیق‌تر در تایم فریمهای پایین‌تر شوند.
به عنوان مثال، پس از مشاهده الگوی ستاره عصرگاهی، در تایم فریمهای کوتاه‌تر می‌توانید منتظر شکسته شدن یک الگوی مثلث یا سایر الگوهای بازگشتی باشید تا وارد معامله شوید. این کار باعث می‌شود که سیگنال قوی‌تری برای ورود به بازار دریافت کنید و از برگشت روند به بهترین شکل استفاده کنید.
مزایا و معایب الگوی ستاره عصرگاهی
الگوی ستاره عصرگاهی یکی از شاخص‌های قوی و معتبر در دنیای معاملات است اما این بدان معنا نیست که میتوان چشم بسته به آن اعتماد کرد. برای شناخت بهتر این شاخص، در ادامه برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب این شاخص را مرور خواهیم کرد.
- الگوی ستاره شامگاهی با ساختار ساده و سه کندل واضح به‌راحتی قابل شناسایی است و در انواع بازارها از جمله سهام، فارکس و رمز ارزها کاربرد دارد. این الگو معمولاً نشان دهنده کاهش شتاب صعودی و خستگی بازار است که میتواند سیگنالی مفید برای معامله‌گرانی باشد که به دنبال گرفتن سود یا ورود به پوزیشن نزولی هستند. با این حال، در بازارهای بدون روند یا در حال تثبیت، احتمال ارائه سیگنالهای کاذب افزایش می‌یابد و ممکن است بازگشت قیمتی قوی‌ای ایجاد نکند.
- الگوی ستاره عصرگاهی به تأیید نیاز دارد و ظهور آن به‌تنهایی تضمینی برای معکوس شدن روند نیست. معامله‌گران اغلب از سایر اندیکاتورها یا حرکت‌های قیمتی برای تأیید سیگنال استفاده می‌کنند. همچنین در بازارهای پرنوسان، این الگو ممکن است به‌طور مکرر ظاهر شود، اما همه‌ی آنها معتبر نیستند؛ بنابراین، معامله‌گران باید با دقت بیشتری از آن استفاده کرده و از تطبیق نادرست آن در هر موقعیت نزولی پرهیز کنند.
استراتژی معاملاتی الگوی ستاره عصرگاهی
معامله گران با تجربه‌تر، به تمامی مزایا و معایب الگوی ستاره عصرگاهی واقف هستند و معمولا برای کاهش امکان خطا، استراتژی‌های متفاوتی را برای استفاده از این شاخص پیش می‌گیرند. در ادامه به مرور چند نکته در خصوص معاملات با استراتژی الگوی ستاره شامگاهی خواهیم پرداخت:
- ترکیب با سطوح فیبوناچی: استفاده از سطوح بازگشتی فیبوناچی برای شناسایی نواحی کلیدی حمایت و مقاومت میتواند قدرت معکوس شدن روند را تأیید کند. اگر کندل سوم از یک سطح فیبوناچی مهم عبور کند، این امر سیگنالی قوی‌تر برای معکوس شدن روند ایجاد می‌کند.
- تأیید با واگرایی: اگر شاخص‌هایی مانند RSI یا اندیکاتور مکدی MACD واگرایی را نشان دهند (مثلاً وقتی که قیمت‌های جدید بالاتر می‌روند اما در RSI بالاترین نقطه‌ها کاهش می‌یابند)، این نشان دهنده ضعیف شدن روند صعودی است و الگوی ستاره عصرگاهی را قابل اعتمادتر می‌کند.
- معاملات ادامه دهنده روند: الگوی ستاره عصرگاهی میتواند به‌عنوان یک الگوی ادامه دهنده روند نیز عمل کند. زمانی که این الگو در انتهای یک موج اصلاحی شکل می‌گیرد، میتواند سیگنالهای قابل اعتمادی برای ادامه روند غالب ایجاد کند.
- معامله در تایم فریمهای مختلف: این الگو را میتوان در تایم فریمهای مختلف به کار برد، اما اعتبار آن بسته به تایم فریم تغییر می‌کند. در معاملات اسکالپ، تایم فریمهای کوتاه (مانند نمودارهای 5 یا 15 دقیقه‌ای) می‌توانند سیگنال‌هایی تولید کنند، ولی این سیگنال‌ها معمولاً از نظر دقت و اعتبار نسبت به معاملات نوسان‌گیری در تایم فریمهای روزانه یا هفتگی ضعیف‌تر هستند.
سخن پایانی
الگوی ستاره عصرگاهی یکی از شاخص‌های قدرتمند برای شناسایی تغییر روند و فرصت‌های معاملاتی است. ما در این مقاله نحوه معامله الگوی ستاره شامگاهی را مرور کردیم. این الگو به دلیل قابلیت اعتماد بالا، ابزاری مهم برای شناسایی آغاز روندهای نزولی در بازار محسوب می‌شود. اگرچه این الگو به ندرت ظاهر می‌شود، اما به دلیل انعکاس دقیق رفتار و احساسات بازار، به عنوان یک شاخص قابل اعتماد برای تغییرات بزرگ در جهت قیمت استفاده می‌شود. شما می‌توانید با اندکی تمرین و ترکیب این الگو با سایر شاخص‌های شناسایی، از فرصت‌های معاملاتی امن بهره ببرید.
