سولانا چیست و همه چیز درباره تاریخچه بلاکچین ارز دیجیتال سولانا (SOL)

ارز سولانا چیست؟ شبکه Solana چگونه کار می‌کند؟ چه چیزی ارز دیجیتال سولانا را منحصر به فرد می‌کند؟ چگونه رمز ارز سولانا بخریم؟

سولانا (solana) یکی از پروژه‌های محبوب بازار کریپتوکارنسی است که جزو 10 پروژه برتر بلاکچینی محسوب می‌شود. شبکه solana قصد دارد مشکلات موجود در بلاکچین‌های نسل اول و دوم را برطرف کند و بستری مناسب برای ساخت قراردادهای هوشمند و توکن‌های NFT فراهم سازد. در این مقاله قصد داریم تا همه چیز درباره ارز دیجیتال سولانا را بررسی کنیم.

شبکه سولانا چیست؟

سولانا (Solana) یک شبکه بلاکچینی غیر متمرکز و متن باز بوده که با هدف ایجاد بستری مناسب برای توسعه برنامه‌های غیر متمرکز (Dapp) وارد بازار کریپتو شده است. این پروژه قصد دارد مشکلات موجود در بلاکچین اتریوم را برطرف سازد و به عنوان یک بلاکچین نسل سوم، سرعت تراکنش و مقیاس پذیری بالایی در شبکه خود ایجاد کند.

بلاکچین نسل اول رمز ارزهایی مانند بیت کوین، لایت کوین و بیت کوین کش هستند که با مشکلاتی همچون مصرف بالای انرژی دسته و پنجه نرم می‌کنند. شبکه‌هایی همچون اتریوم بلاک چین‌های نسل دوم محسوب می‌شوند که با مشکلات مقیاس پذیری و سرعت تراکنش پایین مواجه هستند. شبکه‌ها یا بلاکچین‌های نسل سوم بسترهایی هستند که با حل مشکلات دو نسل قبلی، تلاش می‌کنند بستری مناسب برای توسعه نرم افزارها فراهم سازند.

مقیاس پذیری و سرعت پردازش بالا، مهم ترین ویژگی‌های شبکه solana است که باعث می‌شود این شبکه نسبت به سایر پروژه‌ها متمایز باشد. هدف اصلی این پروژه افزایش قدرت پردازشی بلاکچین‌ها و کم کردن هزینه‌های شبکه است تا بتواند به جای شبکه اتریوم قرار گیرد. به این دلیل است که برخی از کاربران به آن لقب قاتل اتریوم داده‌اند.

این شبکه قادر است تا بیش از 710 هزار تراکنش را در هر ثانیه به طور کامل پردازش کند و توسعه‌دهندگان نیز می‌توانند برنامه‌های DApp را در لایه اول این شبکه بسازند و توسعه دهند. در حال حاضر توکن‌ها و پروژه‌های مختلفی در حوزه دیفای (DeFi) و NFT در بستر این شبکه ایجاد شده‌اند.

تیم توسعه ارز سولانا (Solana)

بنیان‌گذار پروژه solana، آناتولی یاکوونکو (anatoly yakovenko) نام دارد و تا قبل از شروع این پروژه، یکی از توسعه دهندگان موفق در شرکت BREW بود. او همچنین با شرکت Qualcomm برای ساخت سیستم‌های توزیع شده و طراحی الگوریتم‌ها همکاری داشت. یاکوونکو در سال 2017 با ساخت الگوریتم‌هایی برای ثبت زمان رویدادهای شبکه، تصمیم گرفت تا بلاک چین مخصوص خود را ایجاد نماید.

او در سال 2017 با چند تن از توسعه دهندگان توانست شبکه solana را خلق کند. علاوه بر یاکوونکو، افراد معتبر دیگری در تیم توسعه این شبکه حضور دارند. راج گوکال (raj gokl) به عنوان مدیر مالی این پروژه در تیم توسعه فعالیت می‌کند و تا قبل از پیوستن به سولانا، شرکت sano را راه اندازی کرده بود. همچنین سابقه 10 ساله در بخش مدیر محصول و امور مالی دارد. افرادی چون اریک ویلیامز و گرگ فیتزجرالد نیز در تیم توسعه Solana فعالیت می‌کنند.

ویلیامز که دکترای فیزیک ذرات دارد، در نقش مدیر بخش اقتصاد پروژه و تحلیل داده‌های شبکه فعال است. فیتزجرالد به عنوان یکی از طراحان اصلی شبکه و مدیر ارشد فناوری در Solana مشغول به کار است.

ارز دیجیتال سولانا (SOL)

شبکه Solana دارای ارز دیجیتالی بومی با نام SOL است که در سال 2020 به بازار ارزهای دیجیتال وارد شد و اکنون به عنوان نهمین ارز دیجیتال محبوب در بازار شناخته می‌شود. تعداد عرضه‌های این کوین همانند اتریوم نامحدود است و شبکه می‌تواند عرضه‌های آن را کنترل کند. همچنین کوین SOL همانند ارز بیت کوین دارای یک واحد کوچک به نام لمپورت (lamport) است. هر 1 ارز SOL معادل 1 میلیارد واحد لمپورت است. کاربردهای کوین SOL به صورت خلاصه موارد زیر هستند:

1. سرمایه گذاری بر روی پروژه: سرمایه گذاران با خرید SOL می‌توانند بر روی آینده شبکه و پروژه‌های آن سرمایه گذاری کنند.
2. استیک: امکان مشارکت کاربران در پردازش شبکه با استیک کردن ارز SOL فراهم است. در واقع در این شبکه دیگر ماینر و فرآیند استخراج وجود ندارد و کاربران با خرید رمز ارز SOL و استیک آن داخل کیف پول‌ها و صرافی‌ها، در شبکه مشارکت می‌کنند.
3. توکن حاکمیتی: از ارز SOL به عنوان توکن حاکمیتی شبکه سولانا نیز استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند نظرات خود را درباره تغییرات شبکه بیان کنند و به کمک این کوین حق رای دارند. رای گیری در این شبکه همانند سهام عمل می‌کند و هر کاربری که ارز سولانا بیشتری داشته باشد، قدرت رای بالاتری نیز دارد.
4. پرداخت کارمزد و اجرای برنامه: کاربران برای پرداخت کارمزد شبکه از این ارز استفاده می‌کنند. همچنین توسعه دهندگان برای ساخت برنامه غیرمتمرکز خود داخل شبکه solana، باید مقداری ارز SOL به عنوان کارمزد پرداخت نمایند.

رمز ارز سولانا چگونه کار می‌کند؟

مقیاس پذیری بالای شبکه solana به دلیل استفاده همزمان از دو الگوریتم اثبات تاریخ (poh) و اثبات سهام (proof of stake) است. کاربران با استیک کردن کوین بومی ارز سولانا می‌توانند در پردازش شبکه مشارکت کنند. فرآیند استیکینگ در این شبکه به کمک الگوریتم PoH با سرعت بالاتر و مقیاس پذیری بیشتر اجرا می‌شود. اثبات تاریخ به تنهایی یک الگوریتم اجماع نیست و در کنار الگوریتم هایی همچون اثبات کار و اثبات سهام قابل اجراست. proof of history یک روش رمزنگاری است که در آن زمان فعالیت نودهای شبکه در هر بلاک ثبت می‌شود.

الگوریتم PoH به کمک تابع هش SHA-256، زمان ورودی و خروجی نودها را ثبت می‌کند. با این کار نودها می‌توانند چندین تراکنش را در مدت زمان کوتاهی پردازش کنند. شبکه ارز سولانا به کمک ساعت غیر متمرکز (Decentralized Clock) زمان فعالیت نودها در هر بلاک را ثبت می‌کند تا نودها به سرعت به سراغ تراکنش‌های پردازش نشده بروند. بدین ترتیب هر نود در مدت زمان کوتاهی می‌تواند تعداد بالایی از تراکنش‌ها را پردازش کند و عملکرد شبکه را بهبود ببخشد.

تکنولوژی های شبکه سولانا

تیم توسعه ارز سولانا برای آنکه بتواند عملکرد مناسبی در شبکه خود پیاده سازی کند، از فناوری‌های مختلفی استفاده کرده که پشتوانه اصلی این شبکه برای پردازش داده‌ها و تراکنش‌ها هستند. مهم ترین تکنولوژی های شبکه سولانا به شرح زیر هستند:

• tower BFT
  شبکه solana از الگوریتم tower BFT در کنار الگوریتم اثبات تاریخ استفاده می‌کند تا بتواند در شبکه ترتیب تراکنش‌ها را مشخص نماید. الگوریتم tower BFT نودهای شبکه را به گروه‌های کوچکی تقسیم می‌کند و با بررسی هر کدام از گروه‌ها، ترتیب پردازش تراکنش‌ها را مشخص می‌نماید. با این کار در وهله اول، امنیت شبکه افزایش پیدا می‌کند و بعد از آن میزان تحمل خطای بیزانسی شبکه بهبود می‌یابد. تحمل خطای بیزانس میزان مقاومت شبکه در برابر اختلالات را اندازه گیری می‌کند. هرچه میزان تحمل بالاتر باشد، شبکه امنیت بیشتری دارد.
• Gulf stream
  گلف استریم سیستم مدیریت ممپول (mempool) در شبکه سولانا است که باعث می‌شود ارسال و تایید تراکنش‌ها در شبکه با سرعت بالایی انجام شوند. ممپول بخش حافظه شبکه است و تراکنش‌هایی که هنوز تایید نشده‌اند، در این بخش قرار می‌گیرند تا نودها آن‌ها را پردازش کنند. به لطف معماری شبکه solana و شناخت ترتیب پردازش تراکنش‌ها، gulf stream می‌تواند تراکنش‌های تایید نشده را به سرعت به اعتبارسنج‌های مختلف تقسیم کند تا در مدت زمان کمتری، پردازش و تایید شوند.
• Turbine
  پروتکل turbine وظیفه تقسیم بلاک‌ها بین نودها را برعهده دارد. این فناوری بعد از دریافت بلاک، آن‌ها را به بخش‌های کوچکتر تقسیم می‌کند و به صورت تصادفی برای نودها ارسال می‌نماید. به آن دلیل که این بلاک‌ها تقسیم شده‌اند، نودها نیازی به دستگاه‌های پردازشی قدرتمندی ندارند و می‌توانند با سرعت بالایی بلاک‌های ارسال شده را پردازش کنند. بعد از تایید هر بخش بلاک، در نهایت بلاک تقسیم شده تایید و در شبکه ثبت می‌شود.
• sealevel
  sealevel یک موتور پردازشی تراکنش‌هاست که امکان پردازش موازی را در شبکه فراهم می‌‌سازد. به کمک این مکانیزم sealevel شبکه می‌تواند چندین تراکنش را به وسیله قراردادهای هوشمند به صورت موازی پردازش و بررسی کند. این موضوع باعث می‌شود تا شبکه به صورت همزمان چندین تراکنش را تایید کرده و در شبکه ثبت کند.

مزایای ارز دیجیتال سولانا (solana)

• سرعت پردازش بالا و کارمزد پایین: یکی از بزرگترین مزایای ارز دیجیتال سولانا (sol)، سرعت بالای پردازش و کارمزد پایین آن است.
• توسعه ساده قراردادهای هوشمند و توکن‌های NFT: توسعه دهندگان به راحتی می‌توانند با هزینه پایین، برنامه خود را در بستر این شبکه توسعه دهند. همچنین ساخت برنامه‌های دیفای (DeFi) و توکن‌های غیرمثلی (NFT) به راحتی در بستر این شبکه انجام می‌شود.
• تاثیر محیط زیستی کمتر: شبکه solana برخلاف بیت کوین از الگوریتم اثبات کار استفاده نمی‌کند. یعنی در این شبکه فرآیند استخراج تعریف نمی‌شود و نودهای شبکه با استیک کردن کوین‌های SOL، می‌توانند در شبکه مشارکت داشته باشند.
• امنیت بالا: به دلیل استفاده از الگوریتم اثبات سهام و اثبات تاریخ، بسیاری از فعالان شبکه تمایل دارند تا ارز سولانا را استیک کنند. مشارکت بالای کاربران شبکه باعث می‌شود تا امنیت این شبکه افزایش یابد.

معایب ارز دیجیتال سولانا (SOL)

• عدم وجود فضای ذخیره سازی کافی: به کمک الگوریتم اثبات تاریخ سرعت تراکنش‌ها به شدت افزایش یافته است. این موضوع در آینده باعث می‌شود تا حجم شبکه با سرعت زیادی رشد کند و فضای ذخیره سازی کافی برای تراکنش‌ها نداشته باشد.
• قطعی‌های پیاپی شبکه: در سال گذشته شبکه solana چندین بار خاموش شد. به گفته توسعه دهندگان شبکه، این خاموشی‌ها به دلیل وجود یک باگ در الگوریتم اجماع بود. قطعی‌های مکرر این شبکه باعث شد تا بسیاری از توسعه دهندگان از آن مهاجرت کنند.
• هک شدن کیف پول‌های شبکه: در چند ماه گذشته، چند کیف پول نرم افزاری منحصر به فرد ارز سولانا مورد حمله‌های هکری قرار گرفته‌اند.

مقایسه ارز سولانا با اتریوم

1. شبکه solana مقیاس پذیری بالاتری نسبت به شبکه اتریوم دارد. این شبکه می‌تواند در 1 ثانیه 50000 تراکنش را پردازش کند؛ در حالیکه شبکه اتریوم تنها می‌تواند 25 تراکنش را در 1 ثانیه بررسی نماید.
2. وجود الگوریتم اثبات تاریخ (proof of history) در شبکه solana باعث می‌شود تا کارمزد شبکه به شدت کاهش یابد. در واقع کاربران می‌توانند با کارمزد کمتری نسبت به شبکه اتریوم، دارایی‌های خود را جابجا کنند.
3. توسعه دهندگان برای ساخت قراردادهای هوشمند، از زبان‌های برنامه نویسی استفاده می‌کنند. هرچه زبان برنامه نویسی استفاده از بلاکچین مرسوم‌تر باشد، توسعه دهندگان راحت‌تر می‌توانند از آن استفاده کنند. در حال حاضر شبکه ارز سولانا از زبان‌های برنامه نویسی c، c++ و Rust پشتیبانی می‌کند.
   این زبان‌ها در بین اکثر برنامه نویسان رایج است و آن‌ها با سابقه قبلی به راحتی می‌توانند قراردادهای هوشمند را ایجاد کرده و به ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز بپردازند. در مقابل شبکه اتریوم از زبان‌های برنامه نویسی solidity، viper و Fe استفاده می‌کند که نسبت به solana چندان رایج نیست و برنامه نویسان با آن‌ها کار نکرده‌اند.
4. گرچه شبکه solana از زبان‌های برنامه نویسی رایج‌تری استفاده می‌کند، اما تعداد برنامه‌های غیر متمرکز (DApp) داخل این شبکه بسیار کمتر از شبکه solana است. در زمان نگارش این مقاله در شبکه اتریوم حدود 3000 برنامه غیرمتمرکز ساخته شده؛ در حالیکه در شبکه solana حدود 360 برنامه غیر متمرکز ایجاد شده است. این موضوع نشان می‌دهد که توسعه دهندگان و سرمایه گذاران اعتماد بیشتری به شبکه اتریوم دارند.
5. شبکه اتریوم پایداری بالاتری نسبت به شبکه solana دارد. گرچه در شبکه اتریوم تعداد بسیار زیادی از برنامه‌های DApp وجود دارند؛ اما تا به حال این شبکه با خاموشی یا قطعی چند ساعته مواجه نشده است. موضوعی که در شبکه سولانا چندین بار اتفاق افتاد. در سال‌های گذشته بلاکچین solana چندین بار با قطعی همراه شد و برنامه های غیرمتمرکز در بستر این شبکه از دسترس خارج شدند. این موضوع یکی از مهم‌ترین دلایلی است که سرمایه گذاران اعتماد بیشتری به شبکه اتریوم دارند.

موفق ترین پروژه های سولانا (Solana)

در زمان نگارش این مقاله بیش از 350 پروژه در شبکه سولانا ایجاد شده که در زمینه‌های مختلفی در حال توسعه هستند. موفق‌ترین پروژه های سولانا در سال 2023 به شرح زیر است:

• raydium: پروژه رایدیوم یک بازارساز خودکار (AMM) در بستر بلاکچین ارز سولانا است. رایدیوم نقدینگی لازم را برای صرافی‌های غیر متمرکز تامین می‌‌‌کند تا آن‌ها بتوانند سفارش‌های خود را به سرعت انجام دهند. در واقع این پلتفرم امکان دسترسی به استخرهای نقدینگی مختلف را برای صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم می‌سازد. همچنین صرافی‌های غیر متمرکز به وسیله رایدیوم می‌توانند وام‌های فوری دریافت کنند.
• Mercurial Finance: پلتفرم mercurial finance یک برنامه دیفای به حساب می‌آید که در آن کاربران می‌توانند سبد دارایی‌های خود را مدیریت کنند. این پلتفرم از سیستم بازارساز پویا (dynamic market making) استفاده می‌‌کند که به صورت خودکار نقدینگی را در جایی که مورد نیاز است، تامین کند. در واقع کاربران در این شبکه می‌توانند استیبل کوین‌های مختلفی را قرار دهند و به ازای آن‌ها سود مشخصی بگیرند. در مقابل این برنامه استیبل کوین‌های دریافتی را در صرافی‌ها و پلتفرم‌های مختلف برای تامین نقدینگی به کار می‌برد.
• Orca: یکی از موفق ترین پروژه های سولانا، اورکا است. اورکا یک صرافی غیر متمرکز است که در آن کاربران می‌توانند بدون احراز هویت، به خرید و فروش ارزهای دیجیتال بپردازند. این صرافی در حال رقابت با صرافی‌های غیر متمرکز شبکه اتریوم است.
• STEPN: استپ اِن معروف‌ترین پروژه شبکه سولانا به حساب می‌آید که یک اپلیکیشن کسب درآمد است و در آن کاربران می‌توانند با راه رفتن و دویدن، توکن دریافت کنند. در واقع کاربران با محاسبه میزان قدم‌های طی شده در این پلتفرم، توکن‌های این نرم افزار را دریافت می‌کردند.
• Star Atlas: پروژه متاورسی که به کمک موتور unreal engine ساخته شده، Star atlas است. استار اطلس یک بازی فانتزی و علمی تخیلی محسوب می‌شود که در آن کاربران می‌توانند به اکتشافات و شبیه سازی پروازهای فضایی بپردازند. افراد می‌توانند چندین سیاره را کشف و به کمک سفینه‌های فضایی قرن بیست و هفتم پرواز کنند. همچنین آن‌ها می‌توانند NFTها و آیتم‌های داخل بازی را با سایر افراد معامله کنند.
• Audius: یک پلتفرم استریوم موسیقی است که در سال 2018 در بلاک چین ارز سولانا ساخته شد. این نرم افزار به دنبال حذف واسطه در صنعت موسیقی است تا هنرمندان بتوانند برحسب توانایی و اثر خود، کسب درآمد کنند. خوانندگان در این پلتفرم می‌توانند با خرید توکن‌های AUDIO محتوای خود را در این برنامه قرار دهند و برحسب علاقه کاربران، از آن‌ها توکن دریافت کنند. درواقع در این پلتفرم طرفداران و خوانندگان به صورت مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند و هنرمند بدون هیچ واسطه‌ای می‌تواند اثر خود را به فروش برساند.

بیشتر بخوانید: بازارساز خودکار یا AMM چیست و چگونه کار می‌کند؟

تاریخچه قیمت رمز ارز سولانا (Solana)

رمز ارز SOL در ماه آگوست سال 2020 وارد بازار کریپتوکارنسی شد و در ابتدا با قیمت 3 دلار در لیست اکثر صرافی‌ها قرار گرفت. بعد از عرضه این رمز ارز، قیمت آن تا پایان سال 2020 وارد روند نزولی شد و با 59 درصد ریزش، به سطح 1.4 دلار رسید. با شروع سال 2021، قیمت وارد یک روند صعودی سنگین شد و با پامپ 35 هزار درصدی، تا 263 دلار رشد کرد. این نرخ بیشترین قیمت ارز سولانا تا امروز به حساب می‌آید.

بعد از آن از اواسط نوامبر سال 2021 قیمت وارد فاز نزولی شد و تا پایان سال 2022، به میزان 97 درصد سقوط را تجربه کرد و به سطح 9 دلار رسید. با شروع سال 2023 قیمت با رشد 150 درصدی به 19 رسیده است. در حال حاضر (زمان نگارش مقاله) قیمت در محدوده 19 تا 27 دلار در حال نوسان است. تصویر زیر تاریخچه قیمت این ارز را از ابتدای سال 2020 تاکنون نمایش می‌دهد.

پیش بینی قیمت ارز دیجیتال سولانا (Solana) یکی از موضوعات پرطرفدار در بازار رمزارزها به شمار می‌رود. این ارز با توجه به فناوری پیشرفته و پروژه‌های نوآورانه‌ای که از آن پشتیبانی می‌کنند، به یکی از گزینه‌های جذاب برای سرمایه گذاران تبدیل شده است. عوامل مختلفی مانند شرایط کلی بازار، پیشرفت‌های فنی سولانا، میزان پذیرش این ارز در بین کاربران و مشارکت‌های استراتژیک آن با دیگر پروژه‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر قیمت این ارز داشته باشند.

یکی از دلایل اصلی رشد سولانا سرعت بالای تراکنش‌ها و کارمزدهای پایین آن در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال است. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند تا سولانا به عنوان یکی از پروژه‌های برتر بلاکچینی شناخته شود. همچنین، افزایش تعداد اپلیکیشن‌ها و پروژه‌هایی که از بلاکچین سولانا استفاده می‌کنند، می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند قیمتی این ارز بگذارد.

با این حال، بازار رمزارزها به شدت ناپایدار است و پیش‌بینی دقیق قیمت سولانا یا هر ارز دیجیتال دیگر با چالش‌های زیادی همراه است. تأثیرات اقتصادی جهانی، تغییرات قانونی و رقابت با سایر پروژه‌های بلاکچینی نیز از عواملی هستند که ممکن است در آینده بر ارزش این ارز تأثیر بگذارند.

نحوه خرید و فروش رمز ارز سولانا (Solana)

در حال حاضر (زمان نگارش مقاله) کوین SOL در بین 10 رمز ارز برتر بازار کریپتو قرار گرفته و در اکثر صرافی‌ها لیست شده است. صرافی‌های بایننس (binance)، کوکوین (kucoin)، هیوبی (huobi)، کوین بیس (coinbase)، کراکن (kraken) و کریپتو دات کام (crypto.com) بهترین گزینه‌ها برای خرید و فروش رمز ارز سولانا به حساب می‌آیند. اگر قصد سرمایه گذاری و استیک ارز SOL را دارید، می‌توانید با انتقال به یک کیف پول امن، با خیالی راحت به هولد یا استیک این ارز بپردازید. کیف پول‌های تراست ولت (trsut wallet)، اکسودوس (exodus)، لجر (ledger)، ترزور (trezor) و سیف پل (safepal) جزو ایمن‌ترین ولت‌های بازار کریپتوکارنسی به حساب می‌آیند.

علاوه بر ولت‌های نام برده شده، ارز دیجیتال (sol) دارای کیف پول‌های بومی و مخصوص است. این کیف پول‌ها در بستر این شبکه توسعه پیدا کرده‌اند. معروف‌ترین آن‌ها موارد زیر هستند:

1. SolFlare: سولفلر یک کیف پول نرم افزاری تحت وب و غیر حضانتی است که در آن کاربران می‌توانند توکن‌های شبکه solana را دریافت، استیک و جابجا کنند. این کیف پول می‌تواند به ولت سخت افزاری لجر متصل شود و در امنیت بالایی استیکینگ را انجام دهد.
2. phantom: کیف پول فانتوم، یک کیف پول نرم افزاری برای افزونه مرورگر است که به صورت غیر حضانتی امکان تبادل توکن‌های شبکه solana را برای کاربران فراهم کرده است. این کیف پول در مرورگرهای کروم، فایرفاکس، بریو و edge قابل اجراست.
3. sollet: کیف پول سولت از دیگر کیف پول‌های نرم افزاری تحت وب که در بستر شبکه solana توسعه پیدا کرده است. در این کیف پول می‌توان توکن‌های SOL را استیک کرد.