یکی از الگوهای مهمی که در تحلیل تکنیکال بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، الگوی مثلث نام دارد. این الگو به عنوان یک الگوی ادامه دهنده شناخته می‌شود. منظور از الگوی ادامه‌دهنده این است که پس از تشکیل این الگو، روند سهم به همان شکلی که قبل از تشکیل الگو بوده است، تداوم پیدا می‌کند.
آشنایی با الگوی های مثلث در بازار فارکس به این دلیل اهمیت دارد که هر کسی می‌تواند آن را به راحتی روی نمودار قیمت تشخیص دهد و به کمک آن، روند حرکت قیمت در آینده را پیش‌بینی کنند. در ادامه، الگو مثلث در تحلیل تکنیکال را معرفی می‌کنیم.
الگوی مثلث چیست ؟
الگوهای قیمت معمولا بر اساس شکل آنها روی نمودار نام‌گذاری می‌شوند. Triangle Pattern نیز با دو خط همگرا تشکیل می‌شود که در یک نقطه به هم می‌رسند و یک کُنج یا رأس را شکل می‌دهند.
فرض کنید که یک سهم پس از پیمودن مسیری صعودی یا نزولی وارد محدوده‌ای نوسانی می‌شود. در این محدوده نوسانی هم چند دره و قله قیمتی در یک دوره زمانی تشکیل می‌شوند. در اینجا، دو خط روند باید رسم شود.
یکی از این خطوط دره‌های قیمتی و خط دیگر قله‌های قیمتی را به هم متصل می‌کند. زمانی که این دو خط را به سمت راست امتداد می‌دهیم، نسبت به یکدیگر شکلی همگرا پیدا می‌کنند.
بالاخره، این خطوط همگرا در نقطه‌ای به هم برخورد می‌کنند و رأس مثلث را به شکل یک کُنج ایجاد می‌کنند. الگوی ایجاد شده در نمودار قیمت، الگو یا اندیکاتور مثلثی نامیده می‌شود.
پس وقتی دو خط روند در محدوده‌ای نوسانی همگرا می‌شوند و در نهایت، در یک نقطه به هم برخورد می‌کنند، الگوهای مثلث در تحلیل تکنیکال را تشکیل می‌دهند.
خطوط حمایت و مقاومت در الگوی مثلث
در الگوی مثلث، خط پایینی مثلث خط حمایتی نامیده می‌شود. در این ناحیه، خریداران قدرت بیشتری در مقایسه با فروشندگان دارند و به دلیل تقاضای بیشتر خریداران نسبت به عرضه فروشندگان، قیمت سهام افزایش می‌یابد.
با نزدیک شدن به خط بالایی مثلث که خط مقاومت نیز نامیده می‌شود، عکس حالت قبلی روی می‌دهد و فروشندگان نسبت به خریداران، قدرت خرید بیشتری پیدا کرده و قیمت سهم کاهش می‌یابد.
انواع الگوهای مثلث در تحلیل تکنیکال
در کل، چهار نوع الگوی مثلثی وجود دارد. هر یک از این الگوها دارای تفاوت‌های قابل‌توجهی در شکل ظاهری خود با سایر الگوهای مثلث هستند و نحوه معامله آنها نیز تفاوت دارد. این چهار نوع الگوی Triangle عبارت هستند از:
1. صعودی
2. نزولی
3.متقارن
4.پهن شونده (انبساطی)
1. الگوی مثلث صعودی
الگوی مثلث صعودی یا افزایشی (Ascending Triangle Pattern) در جریان روندی صعودی در نمودار قیمت تشکیل می‌شود. در این الگو، خط بالایی مثلث یا خط مقاومت تقریباً افقی است و خط پایینی یا خط حمایت با گذشت زمان به سمت بالا حرکت می‌کند.
در الگو یا شاخص مثلثی صعودی (Ascending Triangle Pattern)، قدرت خریداران به تدریج افزایش می‌یابد؛ با این حال، این قدرت به اندازه‌ای نیست که قیمت را از خط مقاومت بالاتر ببرد.
افزایش قیمت در این الگو به صورتی است که باعث شکسته شدن خط مقاومت می‌شود و در بالای خط روند، می‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها افزایش یابد. از افزایش قیمت برای تعیین قاعده اولین حرکت درون مثلث صعودی استفاده می‌شود.
البته لازم به ذکر است که برای شکل گیری شاخص مثلثی نیازی به روند صعودی نیست اما از این روند، می‌توان انتظار داشت که حرکتی صعودی شکل گیرد.
با اتصال نوسانات بالا به یکدیگر، می‌توان خط روند را رسم نمود. از سوی دیگر، متصل کردن نقاط کف نوسان‌های رو به پایین هم باعث تشکیل خط دیگری می‌شود. زاویه میان این دو خط که روند صعودی نیز دارند، باعث تشکیل الگوی مثلث صعودی یا افزایشی می‌شود.
در این شکل از الگو، نوسانات کوچک و کوچک‌تر می‌شوند. این روند در نهایت باعث شکل‌گیری حرکتی نوسانی رو به بالا و نسبتاً یکسان خواهد شد. این روند نوسانی دارای دو ویژگی مهم است:
1. خط روند بالای محدوده نوسانی نسبتاً افقی است که نشان می‌دهد سهم دارای مقاومت در محدوده قیمتی یکسانی است.
2. خط روند پایین محدوده نوسانی شیبی صعودی دارد که نشان می‌دهد کف قیمت در هر نوسان به سمت بالا می‌رود.
این دو خط روند بالا و پایین نسبت به یکدیگر حالتی همگرا دارند و در نقطه‌ای با هم برخورد می‌کنند. پیش از رسیدن سهم به نقطه برخورد این دو خط روند، معمولا بار دیگر روند صعودی سهم آغاز می‌شود. خط روند بالایی که پیش از این، نقش سطح مقاومت را بازی می‌کرد، به سطح حمایت تبدیل می‌شود.
نحوه ترید در الگوی مثلث صعودی
هنگامی که الگوی مثلث صعودی ایجاد می‌شود، باید در زمان معامله به خطر حمایت صعودی که در نمودار ایجاد شده، توجه داشته باشیم چون این خط نشان می‌دهد که خرس‌ها (فروشندگان) به تدریج از بازار خارج می‌شوند.
در این مرحله، گاوها (خریداران) می‌توانند قیمت را از سطح مقاومت که با ضلع بالایی مثلث نشان داده می‌شود، فراتر ببرند.
پیش از این که قیمت از خط مقاومت فراتر برود، به عنوان معامله‌گر باید در مورد ورود به معاملات محتاط باشیم چون ممکن است الگو های مثلث در تحلیل تکنیکال به صورت کامل ایجاد نشود یا با حرکت قیمت به سمت پایین نقض شود.
در این حالت، باید منتظر بمانیم تا بریک اوت (Break-out) یا شکست تأیید شود و سپس، استاپ لاس (Stop loss) خود را زیر پایین‌ترین حد الگو ثبت کنیم.
2. الگوی مثلث نزولی
الگوی مثلث نزولی یا کاهشی (Descending Triangle Pattern) دقیقا عکس الگوی صعودی است که در آن، خط بالایی یا سطح مقاومت است که به سمت سطح حمایت که نسبتاً حالتی افقی دارد، حرکت می‌کند.
اندیکتور مثلث کاهشی معمولا در ادامه روندی نزولی ایجاد می‌شود و این روند نزولی بعد از شکست مثلث ادامه می‌یابد. زمانی که این الگو تشکیل می‌شود، دو نوسان رو به پایین و دو نوسان رو به بالا ایجاد می‌شود. این روند نوسانی دارای دو ویژگی مهم است:
1. خط روند پایین محدوده نوسانی نسبتاً افقی است که نشان می‌دهد سهم دارای حمایت در محدوده قیمتی یکسانی است.
2. خط روند بالای محدوده نوسانی نسبتاً نزولی است که نشان می‌دهد سقف‌های قیمت در هر نوسان به سمت پایین حرکت می‌کنند.
این دو خط روند بالا و پایین نسبت به یکدیگر حالتی همگرا دارند و در نقطه‌ای با هم برخورد می‌کنند. پیش از رسیدن سهم به نقطه برخورد این دو خط روند، معمولا بار دیگر روند نزولی سهم آغاز می‌شود.
خط روند پایین که پیش از این، نقش سطح حمایت را بازی می‌کرد، به سطح مقاومت تبدیل می‌شود.
روند محاسبه هدف قیمتی در این الگو نیز شبیه به الگوی صعودی است. اندیکاتور مثلث نزولی در زمان شکسته شدن خط پایینی روند شکل می‌گیرد و معمولاً نشان‌دهنده ایجاد روندی نزولی است.
مقایسه الگوهای مثلث صعودی و نزولی
هر دو مثلث صعودی و نزولی به عنوان مثلث راست گوشه هم شناخته می‌شوند. حجم معاملات در هر دو الگو شبیه هم است و در هر دو روندی کاهشی دارد و در نقطه شکست به صورت قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
نحوه ترید در الگوی مثلث نزولی
الگوی مثلث نزولی یا کاهشی در واقع سیگنالی نزولی برای معامله‌گران است و حاکی از آن است که با تکمیل شدن الگو، روند قیمت در جهت کاهش حرکت خواهد کرد. در این مدل هم دو خط روند الگو را شکل می‌دهند اما در این حالت، خط حمایت صاف بوده و به سمت پایین شیب دارد.
تا اینجا، متوجه شدیم که الگوی Triangle صعودی الگویی ادامه‌دهنده است که در یک روند صعودی کلی ایجاد می‌شود. الگوی Triangle نزولی هم یک الگوی ادامه‌دهنده است که در روند نزولی ایجاد می‌شود.
در صورتی که این شکل از الگوی مثلث (Triangle Pattern) در طول روند صعودی بلندمدتی تشکیل شود، معمولاً حاکی از تغییر احتمالی بازار و تغییر خط روند است.
پیش از این، گفتیم که Pattern مثلث نزولی یا کاهشی هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت ابتدا پایین آید، سپس از خط حمایت معکوس شود و دوباره در جهت افزایش حرکت کند. با ادامه این الگو، خرس ها یا فروشندگان بازار را در دست می‌گیرند و قیمت‌ها تا زیر خط حمایت پایین می‌آیند.
در طول یک بریک اوت نزولی، معامله‌گران می‌توانند با ثبت استاپ لاس اندکی بالاتر از بالاترین قیمتی که در طول تشکیل مثلث دیده شده، سهم خود را بفروشند.
شاخص مثلث نزولی یا کاهشی در واقع سیگنالی نزولی برای معامله‌گران است و حاکی از آن است که با تکمیل شدن الگو، روند قیمت در جهت کاهش حرکت خواهد کرد. در این مدل هم دو خط روند الگو را شکل می‌دهند اما در این حالت، خط حمایت صاف بوده و به سمت پایین شیب دارد.
تا اینجا، متوجه شدیم که الگوی Triangle صعودی الگویی ادامه‌دهنده است که در یک روند صعودی کلی ایجاد می‌شود. اندیکاتور مثلث نزولی هم یک الگوی ادامه‌دهنده است که در روند نزولی ایجاد می‌شود.
در صورتی که این شکل از الگو در طول روند صعودی بلندمدتی تشکیل شود، معمولاً حاکی از تغییر احتمالی بازار و تغییر خط روند است.
پیش از این، گفتیم که الگوی مثلث نزولی یا کاهشی هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت ابتدا پایین آید، سپس از خط حمایت معکوس شود و دوباره در جهت افزایش حرکت کند. با ادامه این الگو، خرس ها یا فروشندگان بازار را در دست می‌گیرند و قیمت‌ها تا زیر خط حمایت پایین می‌آیند.
در طول یک بریک اوت نزولی، معامله‌گران می‌توانند با ثبت استاپ لاس اندکی بالاتر از بالاترین قیمتی که در طول تشکیل مثلث دیده شده، سهم خود را بفروشند.
3. الگوی مثلث متقارن
الگوی مثلث متقارن (Symmetrical Triangle Pattern) زمانی ایجاد می‌شود که نوسانات صعودی یا نزولی قیمت به تدریج به نوک تیز مثلث نزدیک‌تر می‌شوند. ویژگی اصلی این شکل از شاخص، حرکت کمتر نوسانات قیمت در مقایسه با سایر الگوها می باشد.
از دیگر ویژگی‌های این الگو می‌توان به تشکیل نوسانات رو به بالا از نقطه‌ای پایین‌تر و نوسانات رو به پایین از نقطه‌ای بالاتر اشاره کرد.
در اندیکاتور مثلث متقارن، پس از اتصال یک مثلث متقارن در محلی که دو خط روند به سمت هم در حال حرکت هستند، سقف نوسان‌های بالا و کف نوسان‌های پایین به هم متصل می‌شوند.
نحوه تحلیل تکنیکال الگوی مثلث متقارن
لازم به ذکر است که محدوده مثلثی در زمان خاص و مشخصی تشکیل می‌شود. همانطور که پیش از این گفتیم، الگوهای مثلث متقارن از برخورد دو خط ایجاد می‌شود. این الگو زمانی یک الگوی ادامه‌دهنده است که قیمت‌ها در فاصله بین 3/2 تا 4/3 محدوده افقی قاعده تا راس مثلث قرار گرفته باشند.
خط روندهای رسم شده در این الگو بالاخره به هم می‌رسند. به همین دلیل است که می‌توانیم فاصله زمانی بین دو خط روند در زمان رسم آنها را تعیین کنیم. شکسته شدن خط روند بالایی مثلث نشان می‌دهد که روند در حال شروع شدن است.
اگر 4/3 الگوی متقارن سپری شده باشد و خط روند شکسته نشود، می‌توان نتیجه گرفت که اعتبار خط روند کاهش یافته است. در چنین حالتی، انتظار می‌رود ادامه دار شدن نوسان قیمت‌ها در در بالاتر از نقطه راس روی دهد.
علاوه بر این، در صورتی که خط روند در نقطه‌ای در خط روند بالایی شکسته شود، انتظار می‌رود روند قبلی تکرار شود. همچنین، در این شکل از الگوهای مثلثی، تثبیت قیمت پایانی در خارج از خط روند از اهمیت زیادی برخوردار است.
نحوه ترید در الگوی مثلث متقارن
از نظر معامله‌گران و تحلیلگران بازار، الگوی مثلث متقارن نوعی الگوی تثبیت است که می‌تواند ادامه روند یا تغییر آن را پیش‌بینی نماید. این نوع الگو زمانی ایجاد می‌شود که خطوط حمایت صعودی و مقاومت نزولی به طور تدریجی به هم برسند. قیمت بین این دو خط نوسان دارد و بالاخره، در یکی از این دو جهت شکسته شده و روندی پایدار را شکل می‌دهد.
اگر مثلث متقارن از روندی صعودی تبعیت کند، باید مراقب شکست در زیر خط حمایت صعودی باشیم چون نشان‌دهنده بازگشت بازار به روند نزولی است. در مقابل، اگر مثلث متقارن از روند نزولی پایداری تبعیت نماید، شکست بالای خط مقاومت نشان‌دهنده بازگشت به بازار صعودی است.
بدون در نظر گرفتن این که شکست الگوی Symmetrical Triangle در جهت ادامه روند موجود یا در جهت عکس آن باشد، روندی که زمان خروج قیمت از اندیکاتور مثلث در تحلیل تکنیکال شکل می‌گیرد، معمولاً برای سوق دادن قیمت بازار تا فاصله‌ای قابل‌توجه کافی است.
تشکیل الگوی های مثلث، تعیین استاپ لاس مناسب را برای معامله‌گران راحت می‌کند. بهترین نقطه برای تعیین استاپ لاس زیر سطح پایین مثلث، و در صورت اتخاذ پوزیشن فروش، بالاتر از ضلع بالایی آن است.
4. الگوی مثلث پهن شونده (انبساطی)
الگوی مثلث پهن‌شونده یا بازشونده (Broadening Formation) به عنوان غیر معمول‌ترین و کمیاب‌ترین الگوی در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود. این الگو با عنوان بلندگوی دستی نیز نامیده می‌شود. بر خلاف سایر الگوهای مثلثی، خطوط در این الگو نسبت به یکدیگر حالتی واگرا دارند که باعث ایجاد مثلثی پهن می‌شوند.
در الگوی مثلث بازشونده، حجم معاملات از روندی متفاوت با سایر تحلیل های شاخص مثلثی تبعیت می‌کند. در اینجا، حجم معاملات هم‌راستا با افزایش قیمت تغییر می‌کند. پیدایش این الگو معمولاً حاکی از غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار است.
مهم‌ترین ویژگی این الگو علاقمندی بالای سرمایه‌گذاران به خرید است. شکل‌گیری این الگو در نمودار قیمت باعث ایجاد یک سقف قوی در بازار نیز خواهد شد.
کاربرد استراتژی پیش بینی در الگوی مثلث
در شکل پیشرفته‌تر استراتژی شکست، می‌توانیم ماندگاری اندیکاتور مثلثی در تحلیل تکنیکال و جهت شکست را پیش‌بینی کنیم. آن دسته از معامله‌گران مسلط به این استراتژی که می‌توانند جهت شکست قیمت در آینده را پیش‌بینی نمایند، معمولاً سودهای قابل‌توجهی حاصل می‌کنند.
فرض کنید که یک الگوی مثلثی ایجاد شده و معامله‌گر عقیده دارد که قیمت بالاخره افزایش می‌یابد. در این حالت، او به جای این که بنشیند و منتظر شکست قیمت باشد (استراتژی بریک اوت)، خرید خود را در نزدیکی خط حمایت انجام خواهد داد.
تعیین استاپ لاس درست زیر الگوی Triangle، میزان ریسک معامله را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد.
اگر قیمت روندی صعودی را دنبال کند، می‌توانیم از همان استراتژی بریک اوت که قبلا به آن اشاره کردیم، استفاده کنیم.
در این استراتژی، نقطه ورود معامله‌گر پایین‌تر است و به همین دلیل، سود او در مقایسه با معامله‌گری که با استراتژی شکست وارده شده، بیشتر است.
به این ترتیب، اگر معامله‌گر پیش‌بینی کند که روند نزولی ادامه داشته و بالاخره، به زیر الگو می‌رسد، می‌تواند در نزدیکی خط مقاومت، سهم خود را بفروشد و استاپ لاس را درست در بالای مثلث تعیین کند.
در نتیجه، معامله‌گری که بالای الگو سهم خود را می‌فروشد، در مقایسه با معامله‌گری که منتظر شکست در جهت نزولی است، سود بیشتری حاصل می‌کند.
کاربرد استراتژی بریک اوت در الگوی مثلث
استراتژی بریک اوت در تمام انواع الگوی های مثلث قابل اجرا است. بر اساس این استراتژی، هنگامی که قیمت از خط روند بالایی الگوی مثلث فراتر می‌رود، زمان خوبی برای خرید است و هنگامی که قیمت از خط روند پایینی فراتر می‌رود، زمان خوبی برای فروش است.
هدف از به کار بردن این استراتژی این است که معامله‌گر بتواند با فاصله گرفتن قیمت از خط روند، سود بیشتری را حاصل کند.
در صورتی که قیمت از خط حمایت مثلث یا همان خط روند پایینی الگو فراتر رود، فروش با ثبت استاپ لاس بالاتر از حداکثر نوسانات اخیر یا درست بالاتر از خط مقاومت (خط روند بالایی الگو) آغاز می‌شود.
در صورتی که قیمت از خط مقاومت مثلث یا همان خط روند بالایی الگو فراتر رود، خرید با ثبت استاپ لاس زیر نقطه حداقل نوسانات اخیر یا درست زیر خط حمایت مثلث (خط روند پایینی الگو) آغاز می‌شود.
مدیریت ریسک در الگوی مثلث
نسبت به بسیاری از شاخص‌های تکنیکال، استراتژی Triangle در تحلیل تکنیکال قابلیت اطمینان بیشتری دارد؛ با این حال، این الگو نمی‌تواند روند بازار را به طور قطع پیش‌بینی نماید.
بنابراین، استفاده از روش‌های مدیریت ریسک برای پیشگیری از موقعیت‌های معاملاتی که باعث زیان می‌شوند، لازم است.
بر اساس الگوی مثلث افزایشی، به هنگام خرید بهتر است استاپ لاس جایی در حوالی پایین‌ترین قیمت اخیر تعیین شود. در مقابل، بر اساس الگوی کاهشی، به هنگام فروش بهتر است استاپ لاس را در حوالی بالاترین قیمت اخیر در نظر بگیریم.
شاخص حجم معاملات
در نهایت، هنگام استفاده از این الگو، باید بررسی کنیم که حجم کافی برای ادامه روند وجود داشته باشد و اطمینان حاصل کنیم که سیگنال بریک اوت اعتبار دارد. در صورتی که حجم معاملات کم باشد، حرکت قیمت قابل اطمینان نیست و ورود به معامله در آن نقطه عاقلانه نیست.
سخن آخر
الگوی مثلثی یکی از مهم‌ترین مباحث در آموزش تحلیل تکنیکال محسوب می‌شوند. معامله‌گران حرفه‌ای باید قادر باشند تا در زمان‌های مختلف الگوها را به درستی شناسایی کرده و به وسیه سایر ابزارهای موجود تصمیم‌گیری نمایند.
استفاده از انواع الگوهای مثلثی مانند سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مستلزم تمرین زیاد است. همچنین، لازم است که پیش از انجام هر معامله‌ای، برای خود استراتژی و استاپ لاس برای خروج از معامله را تعیین کنیم تا دچار زیان نشویم.
سوالات متداول :
این الگو به عنوان یک الگوی ادامه‌دهنده در نظر گرفته می‌شود.
این الگو به چهار دسته صعودی، نزولی، متقارن و بازشونده تقسیم می‌شود.
پس از ورود سهم به محدوده نوسانی، باید حجم معاملات و نسبت خریدار و فروشنده به دقت مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر این، به وسیله سایر ابزارها و اندیکاتورهای تکنیکال می‌توان سیگنال مناسب برای خرید و فروش سهم در جریان تشکیل این الگو را شناسایی کرد.
در الگوی مثلث نزولی یا کاهشی، خط بالایی (خط مقاومت) به سمت خط پایینی (خط حمایت) که تقریبا حالتی افقی دارد، حرکت می‌کند. این مثلث معمولا در ادامه یک روند نزولی شکل می‌گیرد و روند نزولی بعد از شکست مثلث تداوم می‌یابد.
آیا تمام الگوهای کلاسیک ادامه دهنده هستند؟
درود بر شما دوست عزیز
خیر، الگوهای کلاسیک می توانند به صورت بازگشتی نیز باشند و یا روند معکوس شود.
فرق بین الگوی مثلث با سه گوش چی هست ؟
درود بر شما دوست عزیز
منظور از الگوی سه گوش همان الگوی مثلث است با این تفاوت که در الگوهای کلاسیک یک الگوی دیگر با نام پرچم سه گوش وجود داردکه از قوانین الگوهای پرچم پیروی می کند.
آیا شاخص قابل اعتمادی واسه سنجش حجم معاملات وجود داره؟
درود مهدی جان
حجم معاملات یا Volume با همین نام در همه پلتفرم هایی نظیر تریدینگ ویو که چارت ها را نمایش می دهند قابل مشاهده هستند.
این حجم ها بسته به اینکه از چه صرافی، بروکر یا کارگزاری گرفته شده باشند قابل اعتماد و استناد هستند.