«درآمد منفعل» (passive income) به درآمدی گفته می‌شود که برای کسب آن نیازی به تلاش زیاد نیست و معمولاً به صورت خودکار و جانبی در کنار سرمایه‌گذاری اصلی به دست می‌آید. این مفهوم در مقابل «درآمد فعال» (active income) قرار دارد که به حقوق ماهیانه یا سرمایه‌گذاری مستقیم در یک کسب و کار گفته می‌شود که نیاز به حضور همیشگی کاربر دارند.
برای فهم بهتر موضوع می‌توانیم از چند مثال استفاده کنیم. برای مثال میتوان گفت که درآمد منفعل همان درآمدی است که فرد از طریق اجاره‌بها به صورت ماهیانه از مستأجران کسب می‌کند. همچنین این درآمد می‌تواند در قالب سود و بهره هم توسط کاربر به دست بیاید. بدین ترتیب و با این تعریف می‌توانیم نتیجه بگیریم که هر نوع سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، فارکس، بورس و غیره در زیرمجموعه همین درآمد منفعل هستند. معمولاً سود شما در این بازارها و حوزه‌های سرمایه‌گذاری به صورت اتوماتیک پرداخت می‌گردد.
یکی از نکات مثبت درآمد منفعل در این است که نیازی به پرداخت مالیات ندارد و از نظارت مستقیم دولت‌ها و بانک‌ها به دور است که این موضوع باعث افزایش میزان سود خالص سرمایه‌گذاران خواهد شد.
اشاره به نکات مثبت درآمد منفل از جمله موضوعاتی است که در این مقاله بررسی خواهد شد. علاوه بر این قصد داریم به صورت مفصل به بیان روشهای کسب درآمد منفعل در بازار کریپتو بپردازیم تا به شما در انتخاب بهترین روش کسب درآمد منفعل از رمزارزها کمک کنیم.
درآمد منفعل در دنیای کریپتو
اگر چه سال 2021 یکی از بهترین سال‌ها برای ارزهای دیجیتال بود، سال 2022 از همان ابتدا با افت شدید قیمت‌ها همراه بود و تا به هنگام نگارش این مقاله (ابتدای سال 2023) همچنان شاهد ادامه این بازار نزولی هستیم. این روند یکی از طولانی‌ترین دوره‌های بازار خرسی در تاریخچه کوتاه ارزهای دیجیتال بوده است. ذکر این نکته از آن جهت مهم است که درآمد منفعل مطمئناً یکی از بهترین روشهای کسب درآمد در یک بازار نزولی است.
درآمد منفعل کریپتو می‌تواند ضرر شما از بازار خرسی را تا حد زیادی کاهش دهد. شما با این کار می‌توانید همزمان با هولد رمزارزهای خود (که به دلیل وقوع بازار خرسی مجبور به این کار شده‌اید)، حجم سرمایه خود را با روشهای مختلف بالاتر ببرید تا با بازگشت بازار بتوانید سود بیشتری کسب کنید.
در ادامه به بررسی روشهای مختلفی خواهیم پرداخت که می‌تواند درآمد منفعل را برای شما به ارمغان آورد.
1. استیک در پلتفرم‌های اثبات سهام
بسیاری از بلاکچین‌های امروزی از مکانیزم اثبات سهام (PoS) برای تأمین امنیت خود و اطمینان از عملکرد صادقانه کاربران استفاده می‌کنند. در این مکانیزم، تریدرها باید توکن‌های بومی آن شبکه را استیک سپرده‌گذاری کنند تا به ازای میزان استیک خود به پاداش برسند.
از مزایای این نوع درآمد منفعل باید گفت که نیازی به دانش بلاکچینی زیاد نیست و لازم نیست که یک نود اعتبارسنج بسازید. اخیراً اکثر بلاکچین‌های اثبات سهام هم از نسخه اصلاح‌شده این مکانیزم تحت عنوان «اثبات سهام نمایندگی‌شده» (dPoS) استفاده می‌کنند که هر نود می‌تواند توکن‌های خود را در اختیار یک نود اعتبارسنج اصلی قرار دهد و به سود برسد. ارزهای دیجیتال ترون (Tron) و ایاس (EOS) از جمله ارزهایی هستند که از مکانیزم اثبات سهام نمایندگی‌شده استفاده می‌کنند.
در بلاک چین‌های اثبات سهام عادی معمولاً از کاربران خواسته می‌شود که یک حداقل میزان توکن را سپرده‌گذاری کنند تا به سود برسند. برای مثال، با انتقال اتریوم (Ethereum) از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام نیاز است که کاربران حداقل 32 کوین ETH را استیک کنند تا یک نود اعتبارسنج را راه‌اندازی کنند. البته بسته به شبکه بلاکچین گاهی اوقات به کاربر اجازه داده می‌شود که با تعداد کوین کمتر در استخر های استیک سرمایه‌گذاری کند. پروژه لیدو (Lido) به صورت اختصاصی به منظور کمک به استیک ETH برای سرمایه‌گذاران با حجم سرمایه کمتر از 32 ETH طراحی شده است. در ادامه به استخرهای کسب درآمد خواهیم پرداخت تا با ساختار آن‌ها آشنا شوید.
شما برای استیک کوین‌ها و توکن‌های خود می‌توانید از سایت رسمی بلاک چین اثبات سهام مورد نظر خود استفاده کنید. همچنین بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال هم دارای قابلیت استیک هستند و به شما کمک می‌کنند که درصد سود سالیانه توکن‌های مختلف را مشاهده کنید و در ارز دیجیتال مورد نظر خود استیک کنید.
2. ییلد فارمینگ (Yield Farming)
برای آشنایی با پروسه ییلد فارمینگ باید ابتدا با مفهوم «امور مالی غیر متمرکز» (DeFi) آشنا شوید. دیفای در واقع اپلیکیشن‌های مختلف مالی هستند که خدمات خود را به صورت غیر متمرکز در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
لفظ «ییلد فارمینگ» را در لغت می‌توانیم به «زراعت سود» ترجمه کنیم تا معنای آن هم برای کاربران روشن‌تر شود. در این استراتژی، کاربران در میان اپلیکیشن‌های مختلف دیفای در حوزه‌های مختلف وام‌دهی، سپرده‌گذاری، استیک، سواپ (swap)، استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) و غیره به جستجو می‌پردازند تا بالاترین سودها را پیدا کنند و با گردش پول خود در میان این پروژه‌های مختلف غیر متمرکز به بیشترین سود برسند.
به دلیل این که کاربر در این استراتژی از طیف وسیع و متنوعی از خدمات غیر متمرکز مالی استفاده می‌کند نیاز است که دانش کافی بر کلیه امور مالی ارزهای دیجیتال داشته باشد تا به یک سود مرکب (Compound Interest) مناسب برسد. اکثر استراتژی‌های مختلف کسب درآمد منفعل نهایتاً زیرمجموعه ییلد فارمینگ هستند. در واقع پروسه ییلد فارمینگ صرفاً به «استفاده مرکب از روشهای مختلف کسب درآمد» اشاره دارد.
3. درآمد منفعل از استخر نقدینگی
متداول‌ترین استخری که در پروسه ییلد فارمینگ به کار می‌رود، استخر نقدینگی است. استخرهای نقدینگی عموماً در پلتفرم‌های وام‌دهی قرار دارند و شما با واریز توکن خود در این استخرها به عنوان یک وام‌دهنده به پاداش خواهید رسید و درآمد منفعل کسب می‌کنید. از جمله معروف‌ترین پلتفرم‌های استخر نقدینگی می‌توانیم به آوه (Aave) و کامپاند (Compound) اشاره کنیم.
نوع دیگری از استخرهای نقدینگی هم وجود دارند که تنها برای وام‌دهی استفاده نمی‌شوند و از سرمایه شما در امور مختلف دیفای استفاده می‌کنند. در واقع، این نوع پلتفرم‌های استخر نقدینگی در پشت پرده همان فرآیند ییلد فارمینگ را به جای کاربر انجام می‌دهند. از جمله معتبرترین و سرشناس‌ترین استخرهای نقدینگی در این دسته هم میتوان از پلتفرم‌های یرن فایننس (Yearn Finance)، کانوکس فایننس (Convex Finance) و آراکیس فایننس (Arrakis Finance) نام برد.
4. استخراج نقدینگی (Liquidity Mining)
«استخراج نقدینگی» از دیگر مفاهیم مهم مرتبط با درآمد منفعل است. این روش شباهت زیادی با استخرهای نقدینگی برای کسب درآمد منفعل دارد. در واقع، تفاوت این دو مفهوم در آن است که استخراج نقدینگی به صورت اختصاصی در صرافی های غیر متمرکز (DEX) برای تأمین نقدینگی به منظور کمک به تکمیل مبادلات و تراکنش‌های این نوع صرافی‌ها استفاده می‌شود.
صرافی‌های غیر متمرکز دارای یک نهاد بیرونی یا صندوق سرمایه‌گذاری نیستند تا بتوانند با یک خزانه قدرتمند به راحتی خریداران را به فروشندگان وصل کنند. آن‌ها از ابزاری به نام بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کنند. بازار ساز خودکار برای تأمین کوین‌های مورد نیاز یک استخر به صورت اتوماتیک به بررسی میزان کمبود می‌پردازد و سود متفاوتی را برای واریز توکن‌ها ارائه می‌دهد تا نهایتاً موجودی کوین‌های صرافی به تعادل برسد.
هر استخر برای یک جفت ارز خاص (مثلاً BTC به ETH) استفاده می‌شود. در این استخر، کاربران می‌توانند کوین اتریوم خود را با بیت کوین سواپ یا جابجا کنند. زمانیکه یکی از این کوین‌ها بیش از حد برداشت شود، با توجه به کاهش عرضه و موجودی استخر به صورت خودکار شاهد افزایش سود برای تأمین نقدینگی آن خواهیم بود.
در ازای تأمین نقدینگی (استخراج نقدینگی)، توکن LP به شما داده می‌شود که نماینده توکن اصلی شماست و می‌توانید از آن برای بازگشت سرمایه خود استفاده کنید. سود شما هم در قالب همین توکن (یا حتی یکی از توکن اصلی استخر) پرداخت می‌شود. همچنین می‌توانید از توکن LP خود هم در سایر اپلیکیشن‌های دیفای برای ییلد فارمینگ استفاده کنید.
برحسب میزان ارزش کل قفل‌شده (TVL)، صرافی یونی سواپ (Uniswap) برترین صرافی غیر متمرکز در هنگام نگارش این متن به شمار می‌رود. در کنار این صرافی، کاربران می‌توانند از پلتفرم‌های کرو فایننس (Curve)، پنکیک سواپ، بلنسر (Balancer)، سوشی سواپ (SushiSwap) و غیره هم استفاده کنند که از بازارسازهای خودکار برای تأمین نقدینگی خود استفاده می‌کنند.
5. وام‌دهی با مارجین
پلتفرم‌های وام‌دهی بخش مهمی از خدمات دیفای را در بر می‌گیرند که در بخش ییلد فارمینگ و استخرهای نقدینگی به آن‌ها اشاره کردیم. در این بخش صرفاً به وام‌دهی با مارجین اشاره می‌کنیم. «مارجین» (Margin) به نوع خاصی از معاملات گفته می‌شود که در آن از اهرم ها (leverage) برای افزایش قدرت خرید و فروش یا افزایش موجودی حساب استفاده می‌شود.
معاملات مارجین همیشه به شمشیر دو لبه تشبیه می‌شوند، زیرا همان طور که می‌توانند سود شما را چند برابر کنند می‌توانند ضرر شما را نیز تا چند برابر افزایش دهند. وام‌دهی از طریق اهرم‌ها هم به همین صورت است و یک درآمد منفعل بسیار خوب با ریسک بسیار بالا به شمار می‌رود.
برای انجام این نوع وام‌دهی باید از صرافی‌های مشتقه (derivatives) استفاده کنید. البته برخی پلتفرم‌های دیفای (از جمله همان پلتفرم‌هایی که در بخش وام‌دهی معمولی به آن‌ها اشاره شد) هم به ارائه این خدمات می‌پردازند که البته خودشان در پشت پرده به یک صرافی مشتقه وصل هستند. از جمله معروف‌ترین پلتفرم‌های مختص وام‌دهی مارجین می‌توانیم به «کریپتو لند» (CryptoLend) اشاره کنیم که به صرافی مشتقه «بیت فینکس» (Bitfinex) متصل است.
6. سپرده‌گذاری رمز ارز
کسب درآمد منفعل با سپرده‌گذاری رمزارز معمولاً با گزینه «EARN» یا «SAVING» در پلتفرم‌ها یا صرافی‌های ارز دیجیتال نشان داده می‌شود و پروسه‌ای کاملاً مشابه با استیک دارد. تفاوت در اینجاست که شما از طریق قابلیت سپرده‌گذاری می‌توانید در ارزهایی با مکانیزم اثبات کار یا هر نوع مکانیزم اجماع دیگر (به جز اثبات سهام) هم سپرده‌گذاری کنید.
پروسه‌های استیک و سپرده‌گذاری از لحاظ فنی هم تفاوت‌هایی با هم دارند. در استیک، شما عملاً در حال کمک به امنیت بلاک چین هستید و یک نود فعال در شبکه هستید. این در حالی است که سپرده‌گذاری کاملاً شبیه به فرآیند سپرده‌گذاری معمولی در بانک‌هاست. پلتفرم یا صرافی مربوطه به اختیار خودش از دارایی سپرده شما در خدمات مختلف ییلد فارمینگ استفاده می‌کند تا کسب سود داشته باشد. سودی که صرافی برای سپرده‌گذاری به شما پیشنهاد می‌دهد، ربطی به شبکه آن ارز دیجیتال ندارد. در استیک، شما مستقیماً سود خود را با توجه به استانداردهای پاداش در شبکه بلاک چین آن ارز دیجیتال دریافت می‌کنید.
در پروسه استیک، دارایی شما باید به صورت وثیقه در اختیار شبکه قرار بگیرد. به همین دلیل است که معمولاً در استیک از کاربر خواسته می‌شود که برای یک مدت مشخص دارایی خود را «بلوکه» (locked) کند. تفاوت در این است که شما در سپرده‌گذاری می‌توانید از تعرفه‌های «انعطاف‌پذیر» (flexible) هم استفاده کنید. اگر چه این تعرفه‌ها عموماً سود کمتری نسبت به تعرفه‌های بلوکه دارند، اما به کاربر اجازه می‌دهند که هر گاه خواست دارایی خود را به علاوه سود روزانه آن برداشت کند.
7. استخراج ابری
کسب درآمد منفعل از استخراج ابری (Cloud Mining) اخیراً تبدیل به یکی از بهترین و سودآورترین استراتژی‌های ترید شده است.
استخراج ارزهای دیجیتال از همان زمان پیدایش بیت کوین یکی از بهترین روشهای کسب سود بود. با این حال، استخراج معمولی رمز ارز نیاز به سخت‌افزارهای قدرتمند گران‌قیمت دارد که در سال‌های اخیر و با افزایش رقابت چندان به‌صرفه نیست. علاوه بر هزینه سخت‌افزار باید به میزان برق مصرفی هم توجه داشته باشید. از سوی دیگر، پروسه استخراج ارز دیجیتال در برخی از کشورها ممنوع است.
به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران در سال‌های اخیر برای کسب درآمد منفعل و آسان از استخراج ابری استفاده می‌کنند. استخراج ابری به کاربر اجازه می‌دهد که ارز دیجیتال دلخواه خود را بدون نیاز به خرید تجهیزات استخراج کنند.
در این روش کسب درآمد منفعل، کاربر باید یک هزینه ماهیانه یا سالیانه به ارائه‌دهنده خدمات استخراج ابری بپردازد تا تجهیزات استخراج آن پلتفرم را اجاره کند. در عوض، آن ارائه‌دهنده خدمات از سرمایه شما برای خرید تجهیزات و استفاده از منابع استفاده می‌کند و یک بخش از سود حاصل را (بسته به سرمایه‌تان) به شما خواهد داد.
در پروسه کسب درآمد منفعل از استخراج ابری نیازی نیست که کاربر دغدغه تعمیر و نگهداری یا هزینه برق و انتخاب مکان مناسب را داشته باشد و همه چیز توسط ارائه‌دهنده خدمات از راه دور انجام می‌شود.
یکی از معروف‌ترین پلتفرم‌های استخراج ابری «جنسیس ماینینگ» (Genesis Mining) نام دارد. در کنار این پلتفرم هم می‌توانیم از نایس هش (Nicehash)، هپی ماینر (HappyMiner) و بی ماین (BeMine) نام ببریم که همگی برای درآمد منفعل از استخراج ابری به کار می‌روند.
8. درآمد منفعل از فورک (Fork)
پدیده «فورک» زمانی اتفاق می‌افتد که یک بلاکچین جدید برحسب بلاک چین قدیمی به وجود می‌آید. بلاکچین جدید دارای قوانین و پروتکل‌های خاص خود خواهد بود. اگر تغییرات پروتکل زیاد باشد، امکان استفاده از بلاک چین جدید با نرم‌افزار قبلی بلاکچین نخواهد بود و کاربران مجبور خواهند شد که نسخه بلاکچین خود را آپدیت کنند. در این حالت، هارد فورک (Hard Fork) رخ داده است. در غیر این صورت، یک «سافت فورک» (Soft Fork) خواهیم داشت که شامل تغییرات زیاد نمی‌شود و یک بلاک چین کاملاً جدید (یا حتی ارز دیجیتال کاملاً جدید) را به وجود نمی‌آورد.
خصوصاً در هارد فورک از توکن‌های جدید برای ترغیب کاربران به استفاده از بلاک چین جدید استفاده می‌شود. معمولاً دارندگان توکن بلاکچین جدید همان کاربرانی هستند که در شبکه بلاکچین مادر هم حضور داشتند. شما با در اختیار داشتن توکن بلاکچین جدید شانس خود را برای کسب درآمد منفعل افزایش می‌دهید.
9. ایردراپ (Airdrop)
یکی از اولین و ساده‌ترین روشهای کسب ارز دیجیتال رایگان از طریق ایردراپ انجام می‌شود. ایردراپ به توزیع توکن‌های بومی یک پروژه به کاربران اولیه آن گفته می‌شود. ایردراپ‌ها اکثراً در همان شروع فعالیت یک پروژه ارز دیجیتال به کار می‌روند، اما گاهی اوقات هم برخی پروژه‌های دیرینه ارز دیجیتال به دلایل مختلف اقدام به ایردراپ توکن‌هایشان به کاربران می‌کنند.
حتماً از سایت‌هایی همچون «کوین مارکت کپ» (Coinmarketcap) برای رصد رویدادهای اخیر ارزهای دیجیتال استفاده کنید تا در جریان ایردراپ‌های آینده قرار بگیرید. معمولاً این نوع سایت‌های مرجع دارای یک بخش «تقویم و رویدادها» هستند که رویدادهای آتی را نشان می‌دهد.
کسب درآمد منفعل از ایردراپ نسبت به سایر روشهای فوق‌الذکر ساده‌تر هم می‌باشد، زیرا اصولاً نیاز به سرمایه اولیه هم ندارد. باید به شرایط ایردراپ توجه کنید. برخی ایردراپ‌ها صرفاً از کاربر می‌خواهند که سایت یا ارز دیجیتال مربوطه را در رسانه مجازی خود تبلیغ کنند. البته برخی دیگر از این ایردراپ‌ها هم از کاربر می‌خواهند که قبل از یک تاریخ مشخص از شبکه آن ارز برای انتقال دارایی استفاده کرده باشند یا مقداری توکن بومی را قبل از تاریخ مشخص در کیف پول دیجیتال خود داشته باشند تا شانس دریافت ایردراپ را پیدا کنند.
سخن پایانی
مزایای کسب درآمد منفعل کاملاً مشخص و واضح است. درآمد منفعل به شما راهی می‌دهد تا در اوج بازار خرسی هم کسب سود داشته باشید. هیچ کس از سود بدش نمی‌آید. شما به کمک درآمد منفعل می‌توانید به صورت خودکار در کنار سرمایه اصلی خود (همزمان با هولد دارایی اصلی خود) به سود برسید.
مهم‌ترین پروسه کسب درآمد منفعل از طریق ییلد فارمینگ میسر می‌شود که نیاز به تحقیقات گسترده و استفاده از انواع پلتفرم‌های مالی غیر متمرکز دارد. این جستجو نهایتاً می‌تواند به منزله یافتن یک ارز دیجیتال نوپا و آینده‌دار باشد که به تنهایی ارزش استفاده از این پروسه را دارد و می‌تواند سود خوبی را به ارمغان بیاورد.
در طول مقاله به برخی از بهترین روشهای کسب درآمد منفعل اشاره کردیم. از دیگر مزایای استفاده از این روشهای مختلف و متنوع میتوان به ایجاد تنوع در استراتژی‌های معاملاتی‌تان اشاره کرد. در واقع اگر شما از این روشهای متنوع استفاده کنید، به صورت خودکار در سبد سرمایه‌گذاری خود تنوع ایجاد کرده‌اید و روشهای مختلف کسب سود را امتحان خواهید کرد.
البته درآمد منفعل می‌تواند معایبی هم داشته باشد که باید پیش از شروع فعالیت به آن‌ها توجه کنید. همان طور که این روش‌ها می‌توانند پروژه‌ها و توکن‌های جدید را به شما معرفی کنند، به سادگی هم می‌توانند نقدینگی خود را از دست بدهند و یا حتی پلتفرم‌های کلاهبرداری باشند. از سوی دیگر، نوسانات بالای این ارزها و تعرفه‌های کسب سود متنوع می‌تواند یک کاربر تازه‌کار را گمراه و سردرگم سازند و بنابراین توصیه می‌شود که حتماً سرمایه‌گذاران با دانش کافی به این حوزه وارد شوند.
در مجموع باید گفت که درآمد منفعل در بازار کریپتو چندان «منفعل» نیست و سرمایه‌گذار باید مرتباً خود را آپدیت کند و با دانش و محاسبات کافی گام بعدی خود را بردارد و استراتژی‌های مختلف را اتخاذ کند.
سوالات متداول
باید بدانید که درآمد منفعل نمیتواند شما را یک شبه به ثروت هنگفتی برساند. با این حال، فرصت کسب درآمد مداوم از این روشهای جانبی مسلماً به افزایش سود خالص شما کمک زیادی خواهد کرد.
یکی از نکات مثبت درآمد منفعل در این است که نیازی به پرداخت مالیات ندارد و از نظارت مستقیم دولت‌ها و بانک‌ها به دور است که این موضوع باعث افزایش میزان سود خالص سرمایه‌گذاران خواهد شد.
درآمد از استخراج ابری نیاز به سرمایه زیادی داره؟
خیر یکی از راه های کسب درامد آسان از طریق استخراج ابری هست