الگوی خفاش در تحلیل تکنیکال چیست : آموزش الگوهای بت صعودی و نزولی

الگوی هارمونیک خفاش چیست و انواع آن کدامند؟ نحوه ورود به معامله با استفاده از الگوی بت (BAT) چگونه است؟

در دنیای پرتلاطم و پیچیده تحلیل تکنیکال، هر چند وقت یک‌بار، یک الگو یا استراتژی جدید ظهور می‌کند که توجه معامله‌گران را به خود جلب می‌نماید. در میان این الگوها، برخی به دلیل دقت و کاربرد عملی‌شان ماندگار می‌شوند. یکی از این الگوهای جذاب و کاربردی، الگوی خفاش بوده که با ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود، در عرصه تحلیل تکنیکال جایگاه ویژه‌ای یافته است.

این الگو نه تنها به دلیل شکل ظاهری‌اش که شبیه به بال‌های یک خفاش بوده، بلکه به خاطر توانایی‌اش در پیش بینی تغییرات قیمت با دقت بالا، مورد توجه قرار گرفته است. اما این الگو چگونه کار می‌کند و چرا برای معامله‌گران مهم است؟ در این مقاله، قصد داریم الگوی هارمونیک خفاش را از نظر تحلیل تکنیکال، نحوه شناسایی و نقاط ورود و خروج به معامله بر اساس آن مورد بررسی قرار دهیم.

الگوی خفاش چیست؟

الگوی خفاش (BAT) یکی از الگوهای قیمتی معروف در تحلیل تکنیکال است که بر اساس نظریه امواج الیوت و اصول هارمونیک تریدینگ شکل می‌گیرد. این الگو به دلیل شباهت ظاهری به خفاش، اینگونه نامگذاری شده است. الگوی بت به‌طور کلی شامل پنج نقطه اصلی است: X, A, B, C و D که این نقاط بر اساس نسبت‌های خاص فیبوناچی با یکدیگر مرتبط هستند.

در این الگو، پایه اصلی (XA) ابتدا تشکیل می‌شود، سپس اصلاحی در جهت مخالف پایه ایجاد می‌شود که AB نام دارد. نقطه B معمولا بین 38.2 تا 50 درصد XA بازمی‌گردد. پس از آن، موج BC تشکیل می‌شود که می‌تواند بین 38.2 تا 88.6 درصد AB باشد. نهایتاً، نقطه D شکل می‌گیرد که جایی بین 161.8 تا 261.8 درصد از BC و معمولا 88.6 درصد از XA قرار دارد.

تریدرها معمولا منتظر می‌مانند تا قیمت به نقطه D برسد و سپس بر اساس سایر شواهد تکنیکالی مانند اندیکاتورها، حجم معاملات و الگوهای شمعی، تصمیم به ورود یا خروج از معامله می‌گیرند. الگوی خفاش می‌تواند در تمام بازارها و تایم فریم‌ها مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان یک ابزار مفید برای پیش بینی نقاط برگشت قیمت شناخته می‌شود. اما مهم است که تریدرها قبل از اتکا به این الگو، آن را در کنار سایر تحلیل‌ها و اطلاعات بازار مورد ارزیابی قرار دهند تا احتمال موفقیت معاملات خود را افزایش دهند.

تاریخچه الگوی خفاش (BAT)

الگوی خفاش در تحلیل تکنیکال، که برای اولین بار توسط اسکات کارنی، معامله‌گر و تحلیلگر تکنیکال، در دهه ۱۹۹۰ معرفی شد، نوعی الگوی هارمونیک است که برای تعیین نقاط بازگشت قیمت در بازارهای مالی به کار می‌رود. این الگو با نسبت‌های فیبوناچی کار می‌کند و نقاط مختلفی در حرکت قیمت را شناسایی می‌کند که معامله‌گران می‌توانند از آن‌ها برای پیش بینی تغییرات آتی بازار استفاده کنند.

کارنی با استفاده از دانش خود درمورد نسبت‌های فیبوناچی و الگوهای قیمتی، الگوی BAT را به عنوان یک ابزار دقیق برای تشخیص بازگشت‌های بازار معرفی کرد. از زمان معرفی این الگو، معامله‌گران و تحلیلگران بسیاری به مطالعه و بهینه سازی آن پرداخته‌اند، و به تدریج جایگاه خود را به عنوان یکی از ابزارهای معتبر و محبوب در بین جامعه معامله‌گران باز کرده است.

با گذشت زمان، الگوی بت به یکی از الگوهای مورد علاقه و مورد استفاده در تحلیل تکنیکال تبدیل شده، به طوری‌که امروزه در تحلیل بازارهای مختلف از جمله سهام، ارزهای دیجیتال و کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این الگو به دلیل دقت نسبی بالا و قابلیت انعطاف در شناسایی نقاط بازگشتی در بازارهای مختلف، مورد توجه قرار گرفته و به یک ابزار مهم در کیت ابزاری معامله‌گران تبدیل شده است.

انواع الگوی هارمونیک خفاش

الگوی هارمونیک خفاش نیز مانند سایر الگوهای هارمونیک به دو صورت صعودی و نزولی دیده می‌شود که در تصویر زیر، نمای شماتیک آن‌ها قابل مشاهده است.

1. الگوی خفاش صعودی (Bullish Bat Pattern)

الگوی بت صعودی در انتهای یک روند نزولی شکل می‌گیرد؛ پس در سقف‌ها یا انتهای روند صعودی نمی‌توان آن را یافت. در این الگو، قیمت از نقطه X به سمت نقطه A شروع به افزایش می‌کند. پس از آن، شاهد یک اصلاح از نقطه A تا نقطه B هستیم که این اصلاح برابر با 0.382 تا 0.5 موج XA است. پس از این اصلاح، قیمت به‌ اندازه خط BC افزایش خواهد یافت که نقطه C در سطوح اصلاحی 0.382 تا 0.886 موج AB قرار گرفته است.

در نهایت، شاهد کاهش قیمت به وسیله خط CD هستیم که نقطه D در سطح اصلاحی 1.618 تا 2.618 موج BC، قرار گرفته است. این نقطه در نسبت 0.886 موج XA قرار دارد. در این الگو، می‌توانیم نقطه D را ابتدای روند پر‌قدرت صعودی در نظر بگیریم و با ارسال سفارش خرید در این نقطه وارد معامله شویم. حد سود این الگو به ترتیب شامل موارد زیر است:

1. تراز 61.8% خط CD
2. نقطه C
3. نقطه A
4. در صورت شکست مقاومت قیمتی A، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که نمودار قیمت تا تراز 1.272 AD و سپس تا تراز 1.618 AD افزایش یابد.

استاپ لاس (Stop Loss) الگوی هارمونیک بت صعودی را نیز می‌توانیم کمی پایین‌تر از نقطه D در نظر ‌بگیریم.

2. الگوی خفاش نزولی (Bearish Bat Pattern)

موج اول الگوی خفاش نزولی با کاهش قیمت از نقطه X به سمت نقطه A ایجاد خواهد شد. پس از آن، شاهد افزایش قیمت از نقطه A تا نقطه B هستیم که این حرکت صعودی در بین تراز‌های معادل 0.382 تا 0.5 موج XA متوقف خواهد شد. پس از این رشد، قیمت به‌ اندازه خط BC کاهش خواهد‌ یافت که نقطه C در سطوح اصلاحی 0.382 تا 0.886 موج AB قرار‌ گرفته ‌است. حرکت پایانی این الگو افزایش قیمت به وسیله خط CD است که نقطه D در سطح اصلاحی 1.618 تا 2.618 موج BC قرار می‌گیرد. این نقطه در نسبت 0.886 موج XA نیز جای گرفته است.

در الگوی خفاش نزولی، می‌توانیم نقطه D را ابتدای روند نزولی در نظر بگیریم و با ارسال سفارش فروش در ‌این نقطه، وارد معامله شویم. در بازار‌های دو‌طرفه، از کاهش قیمت هم می‌توانیم به سود مناسبی دست یابیم. در این بازار‌ها، با ارسال سفارش فروش در نقطه D و سفارش خرید در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانیم سود مناسبی را از این الگو کسب نماییم. اهداف قیمتی پیش‌رو در این الگو نیز به ترتیب شامل موارد زیر هستند:

1. تراز 61.8% خط CD
2. نقطه C
3. نقطه A
4. در صورت شکست مقاومت قیمتی A، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که نمودار قیمت تا تراز 1.272 AD و سپس تا تراز 1.618 AD کاهش یابد.

حد ضرر الگوی هارمونیک بت نزولی را نیز می‌توانیم کمی بالاتر از نقطه D در نظر ‌بگیریم.

ترکیب الگوی خفاش (BAT) با سایر الگوهای تکنیکال

یکی از راهکارهای ماهرانه تحلیل تکنیکال پس از تسلط به جنبه‌های مختلف تحلیل و آشنایی با ابزارهای مختلف آن، ترکیب ابزارهای مختلف برای انجام تحلیل دقیق‌تر و رسیدن به استراتژی معاملاتی شخصی است. به همین دلیل، در نگارش این مقاله تلاش شده تا ابزار قدرتمند الگوی هارمونیک خفاش را به درستی معرفی کرده و ترکیب آن را با ابزارهای قدرتمند دیگر بررسی نماییم.

• ترکیب الگوی خفاش با امواج الیوت
  الگوی بت، مانند الگوی گارتلی، معمولا انتهای یک روند تشکیل می‌شود و نشان دهنده بازگشت روند‌ است. حالت ایده‌آل این الگو ایجاد آن در موج اول و دوم در موج شماری الیوت است به گونه‌ای که موج  XA، موج 1 و کل اصلاح  ABCD موج دوم الیوت باشد. موارد شگل گرفته خارج از این چارچوب نیز دارای اعتبار هستند. تصویر زیر مشخصات ظاهری آن را نشان می‌دهد.
  
• ترکیب الگوی بت با سطوح فیبوناچی
  در تصویر زیر، چگونگی ترکیب الگوی خفاش صعودی را با سطح اصلاحی فیبوناچی مشاهده می‌کنیم.
  

همان‌طور که در تصویر مشخص است، اصلاح نقطه B، سطوح 38% تا 50% موج XA، نقطه C 38 تا 79% موج BC و نقطه D 113 تا 162% موج BC است. در تصویر زیر، مشخصات سطوح اصلاحی الگوی بت نزولی نشان داده‌ شده است.

• ترکیب الگوی خفاش (BAT) با استراتژی مارتینگل
  تجربه نشان داده که با توجه به ماهیت یک طرفه بورس ایران و عدم وجود معاملات فروش، در صورتی‌که Bat harmonic pattern با استراتژی مارتینگل ترکیب شود، احتمال کسب سود از معامله بسیار بالاتر خواهد رفت. همان‌طور که پیش از این گفته شد، نباید برای ورود به معامله حتما منتظر بمانیم تا قیمت دقیقا به اصلاح 89 درصد برسد.
  ما می‌توانیم بر اساس مدیریت سرمایه خود، پیش از نزدیک شدن قیمت به محدوده PRZ به صورت پله‌ای ورود نماییم. با این کار، هم شانس موفقیت معامله بیشتر می‌شود و هم در صورت ورود پول هوشمند به سهم و تغییر ناگهانی روند، ما از روند پرقدرت بازار جا نخواهیم ماند.

تایید قوی‌تر الگوی خفاش در ترکیب با فیبوناچی زمانی

اگر در زمان شکل‌گیری الگوی هارمونیک خفاش، واگرایی ایجاد شود، اعتبار الگوی Bat چندین برابر افزایش می‌یابد. اگر بین موج XA و موج AD یک واگرایی زمانی معمولی هم‌جهت با الگو (یعنی +TD برای الگوی خفاش صعودی و -TD برای الگوی بت نزولی) ایجاد شود، در واقع یک سیگنال نیرومند مبتنی بر تقویت احتمال عملکرد درست و کیفیت بالای الگو صادر شده که در تصویر زیر، این حالت توضیح داده شده است:

تایید قوی‌تر الگوی هارمونیک در ترکیب با واگرایی قیمت

در صورتی‌که در زمان تشکیل Bat harmonic pattern، واگرایی بین قیمت و اسیلاتورها ایجاد شود، یکی از معتبرترین و قدرتمندترین حالات الگوی هارمونیک ایجاد می‌شود که می‌توانیم معاملات خود را با ضریب اطمینان و حجم بیشتری انجام دهیم. در صورتی‌ که در گام‌های نهایی موج CD، یک واگرایی معمولی هم راستا با الگو (یعنی +RD برای الگوی خفاش صعودی و -RD برای الگوی بت نزولی) ایجاد شود، معامله‌گر باید آماده گرفتن تریگر در راستای سوار شدن بر موج انفجاری صعودی یا نزولی در جهت الگوی بت باشد.

به این ترتیب، اگر معامله‌گر با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکی مانند RSI یا MACD بتواند واگرایی مذکور را به طور دقیق شناسایی کند، می‌تواند از این اطلاعات به عنوان یک سیگنال قوی برای ورود یا خروج از معاملات استفاده نماید. همچنین، درک درست از سطوح حمایت و مقاومت می‌تواند در تعیین نقاط ورود و خروج بهینه مفید باشد.

این ترکیب از الگوهای هارمونیک و واگرایی‌ها، زمانی که با تجزیه و تحلیل بنیادی و درک بازار همراه شود، می‌تواند به افزایش دقت پیش‌بینی‌ها و کاهش ریسک معاملاتی منجر گردد. بنابراین، معامله‌گران باید به طور مستمر نسبت به تغییرات بازار حساس باشند و استراتژی‌های خود را متناسب با شرایط بازار تنظیم نمایند تا بتوانند از فرصت‌های موجود به بهترین شکل بهره‌برداری کنند.

بیشتر بخوانید: تریگر چیست و انواع تریگر در تحلیل تکنیکال کدام است؟

ترفندی ساده‌تر برای شناسایی الگوی خفاش (BAT)

الگوی بت صعودی را می‌توانیم با کمک دو عامل ساده زیر جستجو کنیم:

1. آن را در انتهای یک روند نزولی جستجو کنیم.
2. یک سطح بازگشتی فیبوناچی از نقطه X به A رسم کنیم به گونه‌ای که نقطه B رو سطح اصلاحی 89% و نقطه D روی سطح 113 تا 162% باشد.

الگوی خفاش نزولی در انتهای یک روند صعودی ایجاد می‌شود و نشان دهنده برگشت روند و موقعیت معامله فروش است.

نحوه ورود به معامله با استفاده از الگوی خفاش

بعد از شناسایی الگوی هارمونیک خفاش، در نقطه D آماده ورود به معامله می‌شویم.

1. حد ضرر چند پیپ قبل از نقطه D
   با توجه به پرقدرت بودن سیگنال دریافتی از الگوهای هارمونیک، لازم نیست حد ضرر زیادی برای آن‌ها در نظر گرفته شود چون اگر به درستی شناسایی شده باشند، مطمئناً بازار در جهت تحلیل حرکت خواهد کرد.
2. حد سود اول: 61/8 از فیبوناچی اکسپنشن
   در مرحله اول، در صورت محافظه کار بودن می‌توانیم سیو‌ سود کنیم یا به طور کلی، از معامله خارج شویم و در صورتی‌ که بازار از مومنتوم و شتاب خوبی برخوردار باشد یا از نظر روحی، از ریسک پذیری بالایی برخوردار باشیم، می‌توانیم تا رسیدن به هدف دوم صبر کنیم.
3. حد سود دوم: 100 از فیبوناچی اکسپنشن
   در این مرحله، با خیال راحت، می‌توانیم با سود مناسبی از معامله خارج شویم. برای تعیین کردن حد سود در الگوی هارمونیک Bat با استفاده از فیبوناچی اکسپنشن (Fibo Expansion)، کافیست نقاط X، A و D را برای رسم فیبوناچی اکسپنشن انتخاب کنیم. در تصویر زیر، چگونگی رسم فیبوناچی اکسپنشن برای مشخص کردن حد سود نشان داده شده است.