اندیکاتور ROC در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتور ROC یک شاخص از نوع نوسان ساز مبتنی بر حرکت (شتاب حرکت قیمت) است که در برخی استراتژی‌ها می‌توانید از آن استفاده کنید. در ادامه این مطلب، می‌خواهیم به آموزش اندیکاتور ROC‌ و نحوه استفاده از آن، کاربردهایی که دارد و نیز فرمول محاسباتی که پشت آن است، بپردازیم. مطالعه این مقاله می‌تواند به شما در استفاده صحیح از اندیکاتور، کمک کند.

اندیکاتور ROC چیست؟

اندیکاتورها مثل اندیکاتور ROC که در ادامه مفصل راجع به آن بحث می‌کنیم، یکی از ابزارهای معاملاتی هستند که می‌توانند در تشخیص نقاط ورود و خروج و آگاهی از وضعیت بازار مفید باشند. این شاخص‌ها بدین صورت کار می‌کنند که بر پایه یک سری فرمول‌های خاص با تئوری‌هایی مشخصی، تعریف شده و با استفاده از تاریخچه قیمت و مقدار حجم معاملات، می‌توانند داده‌های خوبی را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند.

اندیکاتور ROC مخفف عبارت The Rate of Change است که در گروه اسیلاتورهای خالص Momentum طبقه بندی می‌شود. این اندیکاتور می‌تواند به شما به عنوان یک تریدر کمک کند تا بتوانید سرعت تغییر قیمت یک دارایی را درک کنید. همچنین می‌توانید درصد تغییر این پارامتر در یک بازه زمانی مشخص را اندازه گیری نمایید. بد نیست بدانید که ROC توسط فردی به نام فرد جی. شوتزمن در دهه 1950 میلادی ایجاد شد. این فرد بیش از 100 سیستم ترید سودساز را طراحی کرده است و مقالات حرفه‌ای در این زمینه دارد.

این اندیکاتور را می‌توان با چندین مدل دیگر در دسته مومنتوم مشابه دانست. مثلا می‌توان به اندیکاتور RSI، مکدی، اندیکاتور CCI و غیره اشاره کرد. شما در Momentum Indicator، تغییرات قیمت را در طول یک بازه زمانی خاص اندازه گیری می‌کنید و یک مقدار مطلق به شما نمایش داده می‌شود. با این حال در اندیکاتور ROC، تغییرات به صورت درصدی بیان می‌گردند.

نحوه محاسبه اندیکاتور ROC

برای اینکه به طور دقیق بتوانید بفهمید اندیکاتور ROC چیست، باید با فرمول محاسباتی که نتایج آن را تولید می‌کنند، آشنا شوید. در این خصوص باید گفت:

ROC = [(Current Price – Price “n” Periods Ago) / Price “n” Periods Ago] * 100
اندیکاتور ROC = ((مقدار قیمت کنونی منهای مقدار قیمت n دوره گذشته)  تقسیم بر مقدار قیمت n دوره گذشته) ضرب در عدد 100

اجزای این فرمول به شرح زیر هستند:

• قیمت فعلی یا Current Price که نشان دهنده نرخی است که اکنون در حال مشاهده آن هستیم. این قیمت می‌تواند نرخ پایانی امروز باشد.
• قیمت n دوره گذشته یا Price “n” Periods Ago: قیمتی که n دوره قبل درج شده است.
• n: تعداد دوره‌های زمانی گذشته است که قیمت در آنجا با قیمت کنونی مقایسه می‌شوند. مثلا می‌تواند 10 روز قبل، 20 روز یا غیره باشد.

در این فرمول، اگر مقدار ROC بدست آمده عدد صفر را نشان دهد، بدین معناست که قیمت نسبت به گذشته، تغییر نداشته است. بدیهی است که اگر قیمت فعلی از قیمت n دوره قبل بیشتر باشد، مقدار ROC مثبت خواهد بود و بالعکس.

برای آنکه بهتر بتوانید نحوه محاسبه اندیکاتور ROC را درک کنید، می‌خواهیم یک مثال را برای شما ذکر کنیم. فرض کنید که قیمت فعلی سهم شما، 120 تومان است. اگر قیمت ده روز قبل به مقدار 98 تومان باشد، مقدار ROC به شرح زیر است:

120-98 برابر است با 22. حال عدد 22 را تقسیم بر 98 می‌کنیم. سپس عدد بدست آمده ضرب در 100 می‌شود که مقدار آن برابر است با 22.44%. مقدار ROC ما این عدد خواهد بود. برای آنکه چگونگی سیگنال گیری اندیکاتور ROC و نحوه تحلیل آن را بفهمید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

کاربردهای اندیکاتور ROC در تحلیل تکنیکال

شما به عنوان یک تریدر باید بفهمید که کاربردهای اندیکاتور ROC یا دیگر ابزارها چه هستند. سپس در زمان مناسب از آنها استفاده کنید. در این رابطه می‌توان گفت:

• تشخیص شرایط اشباع خرید و فروش: به طور کلی استفاده از اندیکاتورهای مومنتوم می‌توانند در تعیین نقاط بازگشت و بازارهای نوسانی بسیار مفید باشند. شما می‌توانید زمان مناسب برای معاملات در جهت مخالف را با تغییر روند از طریق این ابزار بیابید.
• مشخص کردن شکست‌ها: یکی دیگر از کاربردهای اندیکاتور ROC آن است که می‌تواند با افزایش یا کاهش ناگهانی خود، روندهای جدید بعد از شکست‌ها را در بازار مشخص نماید.
• آشکار کردن زمان شکل گیری یک روند جدید: یکی دیگر از قابلیت‌هایی که این اندیکاتور نرخ تغییر می‌تواند برای شما داشته باشد، نمایش زمان شروع یک روند جدید است. مثلا اگر منحنی ROC از پایین به بالای خط صفر برود، می‌تواند به شما نشان دهد که روند صعودی شروع می‌شود.
• نمایش واگرایی‌ها: در نهایت مورد دیگری از کاربردهای خوب این ابزار آن است که می‌توانید واگرایی‌ها را در آن شناسایی کنید. البته در برخی از حالت‌ها، ممکن است انجام این کار کمی زمان‌بر باشد.

شما می‌توانید برای درک بهتر کاربرد اندیکاتور ROC، استراتژی‌های معاملاتی که برای آن بیان شده‌اند را در ادامه مطالعه کنید.

مزایا و معایب استفاده از اندیکاتور ROC

در رابطه با مزیت‌ها و معایب اندیکاتور ROC می‌توان به 6 مورد زیر اشاره نمود که عبارتند از:

• ساده بودن: همانطور که از فرمول محاسبه اندیکاتور ROC نیز پیداست، این ابزار می‌تواند به راحتی قابل محاسبه باشد. همچنین شما می‌توانید با نگاهی به ظاهر آن، تا حد بسیار خوبی به وضعیت مارکت پی ببرید.
• ارائه سیگنال‌های نادرست: توجه داشته باشید که این اندیکاتور همیشه سیگنال‌های صحیحی را ارائه نمی‌کند. بلکه ممکن است تحلیل‌های نادرستی هم ارائه شوند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم از آن به عنوان یک ابزار مکمل استفاده نمایید. این اشتباهات به خصوص در بازه‌ها یا رنج‌های کوتاه، بیشتر دیده می‌شوند.
• قابلیت انطباق بالا: شما می‌توانید از این اندیکاتور در بازارهای مختلف اعم از فارکس، کالاها، رمز ارزها و غیره استفاده نمایید.
• ماهیت تاخیری: به طور کلی، این اندیکاتور می‌تواند با یک تاخیر، نتایجی را در خصوص تغییرات قیمتی ارائه کند. این تاخیر ممکن است منجر به از دست رفتن نقاط ورود و خروج گردد.
• سیگنال‌های کمکی: شما می‌توانید به عنوان مکملی برای استراتژی خود، از این اندیکاتور استفاده نمایید.

تفاوت اندیکاتور ROC با دیگر اندیکاتورهای مومنتوم

حال این پرسش مطرح می‌شود که تفاوت اندیکاتور ROC با موارد دیگر در گروه مومنتوم چیست؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان به موارد زیر اشاره نمود که عبارتند از:

• تفاوت اندیکاتور ROC با مومنتوم: تفاوت ROC با مومنتوم در این است که برخی پارامترهای اضافه نظیر “تقسیم بر قیمت n دوره قبل” را ندارد. همچنین این اندیکاتور بر اساس یک درصد بیان شده که با مومنتوم عددی فرق می‌کند.
• تفاوت با اندیکاتور استوکاستیک: در این بخش هم می‌توان چند مورد را ذکر کرد. مثلا اندیکاتور ROC بر اساس درصد بیان شده اما استوکاستیک به صورت عددی است. همچنین ROC دارای محدوده نبوده اما استوکاستیک بازه‌ای دارد. در استوکاستیک، روی تغییرات نسبت به قله‌ها و دره‌ها تمرکز می‌کنیم. به همین خاطر می‌تواند برای سیگنال‌های معکوس در بازارهای محدود مفید باشد.

استراتژی‌های معاملاتی مبتنی بر ROC

حال می‌خواهیم راجع به استراتژی‌های مبتنی بر اندیکاتور ROC صحبت کنیم. در این رابطه می‌توان به چند مورد زیر اشاره کرد که عبارتند از:

• استفاده از ROC با Stochastics: یک استراتژی آن است که از این ابزار در کنار دیگر اندیکاتورها استفاده کنید. شما می‌توانید از این ترکیب برای شناسایی زمان تغییر روند بازار بهره ببرید. در این حالت، اگر ROC سیگنال واگرایی می‌دهد، شما می‌توانید نگاهی به تقاطع‌های استوکاستیک بیندازید. سپس در مناطقی که با اشباع خرید و فروش مواجه می‌شوید، بهترین نقاط را برای ورود به معامله انتخاب کنید. در واگرایی صعودی، بهترین زمان آنجایی است که استوکاستیک در منطقه اشباع فروش، تقاطعی را ایجاد می‌نماید.
• استفاده از ROC و Moving Averages: زمانی که ROC از خط صفر می‌گذرد، ممکن است سیگنال شما برای تغییر روند، همچنان ناپایدار باشد. در این حالت، شما می‌توانید مووینگ اوریج را به چارت اضافه نمایید. برای انجام این کار، زمانی که ROC به قسمت پایین خط صفر برود، اگر مووینگ اوریج سریع، مووینگ اوریج کندتر را به سمت پایین قطع کند، روند نزولی خواهد بود.
• استفاده از شرایط اشباع فروش و خرید: زمانی که اشباع خرید و فروش رخ می‌دهند، بهترین موقعیت برای ورود به یک معامله در جهت خلاف است. شما می‌توانید با اندیکاتور ROC، زمانی که از ناحیه اشباع فروش به سمت بالا برود، سیگنال خرید بگیرید. سپس در ناحیه اشباع خرید، زمانی که قیمت به سمت پایین ناحیه اشباع خرید برود، معامله فروش را باز می‌کنید.
• تشخیص واگرایی: یکی دیگر از استراتژی‌هایی که می‌توان از این اندیکاتور دریافت کرد، تشخیص واگرایی است. در این حالت اگر قله‌های اندیکاتور در قسمت‌های بعدی به سمت پایین باشند اما قیمت به سمت بالا برود، واگرایی منفی رخ می‌دهد. سپس شاهد یک ریزش خواهیم بود. همچنین این موضوع در حالت بالعکس هم قابل اعتبار است.

نکات مهم در استفاده از اندیکاتور ROC

در خصوص اندیکاتور ROC می‌توان به چند توصیه زیر نیز اشاره نمود که عبارتند از:

• شما می‌توانید از این شاخص برای تعیین جهت قیمت و روندها استفاده نمایید.
• با توجه به اینکه اندیکاتور ROC در دسته اسیلاتورها قرار دارد، بهتر است از آن برای سیگنال‌های اشباع فروش یا خرید استفاده کنید.
• همانند اکثر اندیکاتورهای دیگر، توصیه می‌کنیم که از این اندیکاتور در کنار ابزارهای تحلیلی دیگر استفاده نمایید.
• توجه داشته باشید که روند اندیکاتور ROC متناسب با سرعت منحنی قیمت‌ها سریع، کند یا یکنواخت است.
• شتاب صعودی شدید زمانی شکل می‌گیرد که نرخ تغییر بالاتر از صفر بوده و مجددا از قله قبلی و مثبت خود بالاتر می‌رود.