یکی از شناخته‌شده‌ترین اصطلاحات رایج در بازار فارکس مفهوم سواپ است که با وجود سابقه حضور کم در میان مفاهیم اقتصادی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بسیاری گمان می‌کنند که سواپ همان بهره‌ای است که بروکرهای فارکس از مشتریان دریافت می‌کنند و آن را مانند نزول در نظر می‌گیرند اما در بازار فارکس معنای دیگری دارد. در واقع، منظور از سوآپ اختلاف بین درصد بهره‌های وام بانکی به ارزهایی است که در معامله شرکت می‌کنند.
معنا و مفهوم سواپ در فارکس
برای درک مفهوم سواپ لازم است نحوه انجام معاملات در این بازار را مورد توجه قرار دهیم. در هیچ بازار سرمایه‌ای، به عنوان سرمایه‌گذار و معامله‌گر نمی‌توانیم به طور مستقیم برای خرید و فروش سهام و دارایی‌ها اقدام کنیم. برای انجام معاملات در این بازار، ما به بروکری نیاز داریم تا به کمک آن خرید و فروش دارایی مورد نظر خود را انجام دهیم. اینجا است که مفهوم سواپ در فارکس مطرح میشود.
بروکر برای خرید سهام و دارایی مورد نظر ما و فروش آن در معامله دیگر، لازم است تا حساب معتبری داشته باشد که بتواند از طریق آن، بودجه لازم را تأمین کند. زمانی که این میزان بودجه را در تعداد معامله‌گران ضرب می‌کنیم، متوجه خواهیم شد که با عددی بزرگ مواجه هستیم که یک بروکر عملاً نمی‌تواند چنین حسابی داشته باشد.
در نتیجه، برای تامین این بودجه، وامی یک روزه را از بانکی معتبر دریافت می‌کند. این وام می‌تواند به همان پشتیبانی تبدیل شود که بروکر به دنبال آن بوده است. برای دریافت این وام، بروکرهای رگوله، یعنی بروکرهایی که معاملات آنها به بازار جهانی متصل هستند، قرارداد‌های CFD را با بانک‌ها منعقد می‌کنند تا اعتبار لازم را از این طریق تامین کنند. به این ترتیب، حجم زیادی پول را از بانک‌ها وام می‌گیرند.
به پشتوانه این وام، بروکر قادر است سفارش‌های خرید ما و سفارش‌های فروش خود را انجام دهد. اما مسئله‌ای که در اینجا مطرح میشود این است که این وام به هر حال دارای بهره‌ای است که باید پرداخت شود. اما اگر بیش از یک روز در معامله‌ای بمانیم، پس طبیعی است که سود بهره آن روز نیز برای ما خواهد بود. سهم ما از پرداخت بهره این وام همان سواپ (SWAP) در نظر گرفته میشود.
تفاوت بهره بانکی و سواپ در فارکس چیست؟
در واقع، سواپ تفاوت نرخ بهره بانکی است که به دو ارز در یک جفت ارز مربوط میشود. swap ممکن است با زیان یا سود همراه بوده و به نفع یا ضرر تریدر باشد. برای مثال، در جفت ارز یورو/ دلار آمریکا (EUR/USD)، دو ارز مختلف یعنی یورو و دلار آمریکا در مقابل هم قرار می‌گیرند و درگیر هستند. تفاوت نرخ بهره این دو ارز، به عنوان سواپ در نظر گرفته میشود.
هر بانک در ابتدای سال نرخ بهره ارز خود را اعلام می‌کند که دورنمایی از برنامه‌های اقتصادی را نشان می‌دهد. دو ارزی که از آنها نام برده شد، دارای نرخ بهره خاصی از طرف بانک مرکزی هستند که آنها را صادر کرده است. برای این که متوجه تغییر نرخ سواپ مربوط به معاملات شویم، لازم است تا نرخ بهره بانکی دو ارزی را در نظر بگیریم که مربوط به کشوری است که بانک در آن قرار دارد.
آیا سواپ را باید همیشه پرداخت کرد؟
پاسخ به این سوال رابطه مستقیمی با نرخ بهره بانک‌های کشورهای مختلف دارد. در ایران، از نظر ما بسیار عادی است که هر گاه از بانکی وام گرفتیم، باید اصل و سود آن وام را با سودهای بالا به بانک بازگردانیم. اما در بسیاری از کشورهای دیگر، این مسئله به گونه‌ای دیگر است. در بسیاری از کشورها، نرخ بهره وام‌ها صفر است، یعنی هیچ سودی بابت دریافت وام گرفته نشده یا تنها درصد کمی به عنوان بهره نمی‌شود.
اگر اختلاف بین نرخ‌های بهره جفت ارزهایی که ما معامله کردیم، با یکدیگر مثبت باشد، مقدار آن اختلاف در پایان روز تسویه شده و به حساب ما واریز می‌گردد. اما در صورتی که این اختلاف نرخ بهره منفی باشد، مقدار آن در پایان روز تسویه شده و از حساب ما کم میشود. بروکرهایی که قادر به انجام معاملات CFD هستند، از نرخ‌های سواپ استفاده می‌کنند. معمولا در هر بروکری، جدولی برای نرخ بهره تنظیم شده است.
نکته مهمی که باید در نظر داشته باشیم، این است که اگر عمر معاملات ما کمتر از یک روز باشد و در پایان روز، معاملات را پیش از زمان تسویه حساب ببندیم، نیازی به دانستن نرخ سواپ نخواهیم داشت چون به آنها تعلق نمیگیرد. نرخ سواپ ممکن است سود و یا زیان جانبی قابل‌توجهی را به معاملات ما تحمیل کند.
جدول زیر فهرست نرخ سواپ یک بروکر برای معاملات مختلف را نشان می‌دهد:
در جدول فوق، از قسمت ستون SWAP، می‌توانیم مثبت یا منفی بودن سواپ معامله را مشاهده کنیم. برای مثال، برای جفت ارز دلار استرالیا/ فرانک سوئیس (AUD/CHF)، در ستون سواپ برای معاملات خرید، مقدار بهره مثبت و برای معاملات فروش، مقدار بهره آن منفی است.
لازم به ذکر است که مقدار نرخ بهره‌ها ثابت نیستند و بر اساس نرخ بهره بانکی در کشورهای مختلف، تغییر می‌کنند.
چگونه نرخ سوآپ محاسبه میشود؟
به طور کلی هنگامی‌که ما ارزی با نرخ بهره بالا را خریداری می‌کنیم و ارز با نرخ بهره پایین را به فروش می‌رسانیم، نرخ سواپ مثبت خواهد بود. در واقع در این نوع معامله، ما ارز با نرخ بهره پایین را قرض گرفته و آن را به دارایی با نرخ بازدهی بالاتر تبدیل می‌کنیم. در مقابل، در صورتی که ارز با نرخ بهره پایین را خریداری کنیم و ارز با نرخ بهره بالا را بفروشیم، نرخ سواپ منفی خواهد بود.
برای مثال، جفت ارز دلار آمریکا/ فرانک سوئیس (USD/CHF) را در نظر بگیرید. فرض کنید نرخ بهره بانکی در آمریکا سالیانه 2.5 درصد و در سوئیس 0.10- درصد است. زمانی که ما جفت ارز دلار آمریکا/ فرانک سوئیس (USD/CHF) را خریداری می‌کنیم، یعنی در حال فروش فرانک سوئیس و خرید دلار آمریکا هستیم.
در این حالت، نرخ سواپ برابر است با تفاوت 2.50 و 0.10- درصد که میشود 2.60 درصد در سال. اما در صورتی که در این معامله، پوزیشن فروش را اتخاذ کنیم، یعنی دلار آمریکا را فروخته و فرانک سوئیس را خریداری کنیم، نرخ سواپ منفی خواهد بود.
در عمل، ممکن است این نرخ با فرمول دیگری محاسبه شود. در واقع، نرخ سوآپ توسط نهادهایی تعیین میشود که نقدینگی را فراهم می‌کنند و به همین خاطر، نرخ سواپ واقعی ممکن است با نتیجه فرمول بالایی تفاوت داشته باشد.
در اصل، مقدار swap با کمک فرمول زیر به دست می‌آید:
(0.00001 تقسیم بر نرخ فعلی ارز) × (حجم معامله (بر اساس لات) × نرخ سواپ) = ارزش سواپ
برای مثال، فرض کنید نرخ جفت ارز پوند/ دلار آمریکا (GBP/USD) برابر با 1.08560 است و ما به اندازه حجم دو لات وارد معامله خرید این جفت ارز شده‌ایم. حال، می‌خواهیم ببینیم ارزش سواپ این معامله برای نگه داشتن به مدت یک شب چقدر است:
بر اساس جدول مربوط به نرخ سواپی که توسط بروکر تنظیم شده است، درمی‌یابیم که این نرخ برای معاملات خرید 1.32- و برای معاملات فروش 0.46 است. بر اساس این داده‌ها، نرخ swap برای معاملات خرید و فروش را مطابق با فرمول ارائه شده، به صورت زیر محاسبه می‌کنیم:
محاسبه ارزش سواپ برای معامله خرید:
(1.08560 / 0.00001) × (200000 (دو لات) × (1.32-)) = 2.43- $
محاسبه ارزش سواپ برای معامله فروش:
(1.08560 / 0.00001) × (200000 (دو لات) × 0.46) = 0.84 $
بنابراین، در مقابل دو لات حجم معامله در پوزیشن خرید جفت ارز پوند/ دلار آمریکا، به صورت روزانه، مبلغ 2.43 دلار به عنوان سواپ از حساب ما کم خواهد شد. برای معامله فروش در این جفت ارز هم، به صورت روزانه، مبلغ 0.84 دلار به حساب ما واریز میشود.
سوآپ در روزهای چهارشنبه چگونه است؟
لازم به ذکر است که در روزهای چهارشنبه، نرخ سواپ سه برابر محاسبه میشود. دلیل این مسئله این است که تسویه معاملات فارکس سه روزه است و تسویه معاملاتی که چهارشنبه شب باز بوده، به روزهای شنبه و یکشنبه موکول میشود که بازار تعطیل است. به همین دلیل، swap این سه شب نیز در پایان روز چهارشنبه محاسبه و اِعمال میشود. به این ترتیب، در شب‌های چهارشنبه، نرخ سوآپ را سه برابر محاسبه می‌کنند.
آیا باید نگران نرخ سواپ باشیم؟
در صورتی که معاملات شما کمتر از یک روز بسته میشود، لازم نیست نگران نرخ سواپ باشیم چون به اینگونه معاملات، نرخ سواپی تعلق نمیگیرد مگر این که معامله بعد از تغییر روز معاملاتی کارگزاری بسته شود. اما معاملهگرانی که پوزیشن های معاملاتی را بیشتر از یک روز باز نگه میدارند، باید نرخ سواپ معامله را در نظر بگیرند.
سواپ می‌تواند برای سرمایه‌گذاران به عنوان یک امتیاز در نظر گرفته شود. در حقیقت، در صورتی که نرخ سوآپ مثبت باشد می‌توانیم به کمک نرخ سواپ، بخشی از هزینه‌های معامله یا در برخی موارد، کل هزینه معامله، نظیر کمیسیون یا اسپرد معامله را پوشش دهیم.
با این وجود، اگر این نرخ منفی باشد، هزینه معامله نیز به نوعی افزایش خواهد یافت. در بازار فارکس، همه معامله‌گران حرفه‌ای و باتجربه به این مورد توجه خاصی دارند. این مسئله به خصوص برای معاملهگرانی که تریدهای بلند‌مدت انجام می‌دهند از اهمیت بیشتری برخوردار است.
راهی ساده برای فهمیدن نرخ سواپ در فارکس
در پلتفرم‌های مختلف معاملاتی مانند متاتریدر (MetaTrader)، این امکان برای معامله‌گران فراهم شده که به صورت لحظه‌ای بتوانند نرخ بهره جفت ارزهای مختلف را مشاهده کنند. در این قسمت، نحوه مشاهده نرخ سواپ در پلتفرم متاتریدر را به شما آموزش می‌دهیم.
در پلتفرم متاتریدر، پیدا کردن نرخ سواپ جفت ارزها کار آسانی است. تنها کافی است در پنجره Market Watch، روی نماد معاملاتی مورد نظر راست کلیک کرده و در منوی باز شده، گزینه Specification را انتخاب نماییم. به این ترتیب، پنجره‌ای با همین نام باز خواهد شد. در این پنجره می‌توانیم اطلاعات مربوط به سوآپ جفت ارزها را مشاهده کنیم.
برای مثال در تصویر زیر می‌توانیم سواپ جفت ارز یورو/ دلار آمریکا (EUR/USD) را برای هر یک از معاملات خرید و فروش، به صورت جداگانه مشاهده کنیم.
منظور از حساب بدون سواپ چیست؟
اگر جزء آن دست افرادی هستید که به طور روزانه، فعالیت‌های مربوط به بازار فارکس را دنبال می‌کنید، حتما عبارت حساب اسلامی بدون سواپ به گوش شما خورده است. اما منظور از حساب اسلامی فارکس چیست؟
بعضی از ساز و کار‌های بازار فارکس مغایر با قوانین اسلامی هستند. یکی از مسائلی که قوانین اسلامی آن را منع می‌کند، نرخ سواپ است.
به همین دلیل بروکر فارکس که وظیفه او واسطه‌گری و دریافت مبلغ سوآپ است، در برخی مواقع با باز کردن حساب اسلامی برای شخص مسلمان، یک حساب بدون سواپ برای او طراحی می‌کند تا به این ترتیب، شخص از پرداخت و یا دریافت swap معاف شود.
البته همه بروکرها این قوانین را اجرا نمی‌کنند و تنها تعدادی از آنها خود را موظف می‌دانند تا حساب اسلامی در فارکس را ایجاد کنند.
سخن پایانی
در این مقاله با تعریف دقیق سواپ آشنا شدیم و متوجه شدیم که اختلاف بین نرخ بهره بانکی بین ارزهایی است که ما در معاملات از آنها استفاده می‌کنیم. با توجه به تفاوت نرخ بهره در کشورهای مختلف، هر گاه این اختلاف مثبت باشد، به ما سود بهره پرداخت میشود که ممکن است بسیاری از هزینه‌های ما در معاملات را پوشش دهد.
علاوه بر این، دریافتیم که اگر عمر معاملات ما زیر یک روز (پیش از زمان تسویه بانکی در بروکر) باشد، سواپ به ما تعلق نخواهد گرفت و مبلغی از حساب ما کم نخواهد شد.
در بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی، نظیر متاتریدر، نرخ‌های سوآپ به صورت لحظه‌ای محاسبه میشود و ما می‌توانیم به راحتی سوآپ پوزیشنهای خرید و فروش دارایی‌های مختلف را در آنها مشاهده کنیم. این امکانی فوق‌العاده در پلتفرم‌ها و بیشتر بروکرها محسوب میشود. به همین دلیل، به نظر می‌رسد بهتر است به جای اینکه بخواهیم به صورت دستی این نرخ را محاسبه کنیم، از پلتفرم متاتریدر یا جدول تنظیم شده توسط بروکر خود کمک بگیریم.
لازم به یادآوری است که برای شناخت بهتر و دقیق‌تر این موارد، نیاز به تمرین و کسب تجربه بیشتر است که در بازارهای مالی، از هر چیزی ارزشمندتر است.
برای اینکه سواپ بهمون تعلق نگیره باید معامله رو قبل از بیست چهار ساعت بست؟ این مدت زمان برای هر بروکری فرق داره؟
بله برای هر بروکر متفاوته شرایطش و ممکنه مدت زمان بیشتر هم معامله رو باز نگهدارید و سواپ بهتون تعلق نگیره
ممکنه مدت زمان بیشتری هم معامله رو باز نگهداریم و سواپ بهمون تعلق نگیره؟ از کجا میشه اینو فهمید؟