سواپ یا Swap در فارکس چیست و نحوه محاسبه نرخ سوآپ چگونه است؟

نرخ سواپ در فارکس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ سواپ های مثبت و منفی چه هستند؟ swap در روزهای چهارشنبه چگونه حساب می‌شود؟

یکی از شناخته‌شده‌ترین اصطلاحات رایج در بازار فارکس مفهوم سواپ است که با وجود سابقه حضور کم در میان مفاهیم اقتصادی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بسیاری گمان می‌کنند که swap همان بهره‌ایست که بروکرهای فارکس از مشتریان دریافت می‌کنند و آن را مانند نزول در نظر می‌گیرند اما در بازار فارکس معنای دیگری دارد. در واقع، منظور از سوآپ اختلاف بین درصد بهره‌های وام بانکی به ارزهایی است که در معامله شرکت می‌کنند.

نرخ سواپ در فارکس چیست؟

برای درک مفهوم سواپ (swap) لازم است نحوه انجام معاملات در این بازار را مورد توجه قرار دهیم. در هیچ بازار سرمایه‌ای، به عنوان سرمایه‌گذار و معامله‌گر نمی‌توانیم به طور مستقیم برای خرید و فروش سهام و دارایی‌ها اقدام کنیم. برای انجام معاملات در این بازار، ما به بروکری نیاز داریم تا به کمک آن خرید و فروش دارایی مورد نظر خود را انجام دهیم. اینجاست که مفهوم سواپ در فارکس مطرح می‌شود.

بروکر فارکس برای خرید سهام و دارایی مورد نظر ما و فروش آن در معامله دیگر، لازم است تا حساب معتبری داشته باشد که بتواند از طریق آن، بودجه لازم را تأمین کند. زمانی که این میزان بودجه را در تعداد معامله‌گران ضرب می‌کنیم، متوجه خواهیم شد که با عددی بزرگ مواجه هستیم و یک بروکر عملاً نمی‌تواند چنین حسابی داشته باشد.

در نتیجه، بروکر برای تامین این بودجه، وامی یک روزه را از بانکی معتبر دریافت می‌کند. این وام می‌تواند به همان پشتیبانی تبدیل شود که بروکر به دنبال آن بوده است. برای دریافت این وام، بروکرهای رگوله، یعنی بروکرهایی که معاملات آن‌ها به بازار جهانی متصل هستند، قرارداد‌های CFD را با بانک‌ها منعقد می‌کنند تا اعتبار لازم را از این طریق تامین کنند. به این ترتیب، حجم زیادی پول را از بانک‌ها وام می‌گیرند.

به پشتوانه این وام، بروکر قادر است سفارش‌های خرید ما و سفارش‌های فروش خود را انجام دهد. اما مسئله‌ای در اینجا مطرح می‌شود که این وام به هر حال دارای بهره‌ایست و باید پرداخت شود. اما اگر بیش از یک روز در معامله‌ای بمانیم، پس طبیعیست که سود بهره آن روز نیز برای ما خواهد بود. سهم ما از پرداخت بهره ‌این وام همان SWAP در نظر گرفته می‌شود.

تفاوت بهره بانکی و نرخ سواپ در فارکس چیست؟

در واقع، سواپ تفاوت نرخ بهره بانکی است که به دو ارز در یک جفت ارز مربوط می‌شود. swap ممکن است با زیان یا سود همراه بوده ‌و به نفع یا ضرر تریدر باشد. برای مثال، در جفت ارز یورو/ دلار آمریکا (EUR/USD)، دو ارز مختلف یعنی یورو و دلار آمریکا در مقابل هم قرار می‌گیرند و درگیر هستند. تفاوت نرخ بهره این دو ارز، به عنوان سواپ در نظر گرفته می‌شود.

هر بانک در ابتدای سال نرخ بهره ارز خود را اعلام می‌کند که دورنمایی از برنامه‌های اقتصادی را نشان می‌دهد. دو ارزی که از آن‌ها نام برده شد، دارای نرخ بهره خاصی از طرف بانک مرکزی‌ هستند که آن‌ها را صادر کرده ‌است. برای اینکه متوجه تغییر نرخ سواپ مربوط به معاملات شویم، باید نرخ بهره بانکی دو ارز کشوری را در نظر بگیریم که بانک در آن‌ها قرار دارد.

آیا سواپ (swap) را باید همیشه پرداخت کرد؟

پاسخ به این سوال رابطه مستقیمی با نرخ بهره بانک‌های کشورهای مختلف دارد. در ایران، از نظر ما بسیار عادی است که هرگاه از بانکی وام گرفتیم، باید اصل و سود آن ‌وام را با سودهای بالا به بانک بازگردانیم. اما در بسیاری از کشورهای دیگر، این مسئله به گونه‌ای دیگر است. در بسیاری از کشورها، نرخ بهره وام‌ها صفر است، یعنی هیچ سودی بابت دریافت وام گرفته نمی‌شود.

اگر اختلاف بین نرخ‌های بهره جفت‌ ارزهایی که ما معامله کردیم، با یکدیگر مثبت باشد، مقدار آن اختلاف در پایان روز تسویه شده و به حساب ما واریز می‌گردد. اما در صورتی که این اختلاف نرخ بهره منفی باشد، مقدار آن در پایان روز تسویه شده و از حساب ما کم می‌شود. بروکرهایی که قادر به انجام معاملات CFD در فارکس هستند، از نرخ‌های سواپ استفاده می‌کنند. معمولا در هر بروکری، جدولی برای نرخ بهره تنظیم شده است.

نکته مهمی که باید در نظر داشته باشیم، این است که اگر عمر معاملات ما کمتر از یک روز باشد و در پایان روز، معاملات را پیش از زمان تسویه حساب ببندیم، نیازی به دانستن نرخ swap نخواهیم داشت چون به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. این نرخ ممکن است سود و یا زیان جانبی قابل‌توجهی را به معاملات ما تحمیل کند. جدول زیر فهرست نرخ سواپ (swap) یک بروکر برای معاملات مختلف را نشان می‌دهد:

در جدول فوق، از قسمت ستون SWAP، می‌توانیم مثبت یا منفی بودن سواپ معامله را مشاهده کنیم. برای مثال، برای جفت ارز دلار استرالیا/ فرانک سوئیس (AUD/CHF)، در ستون سواپ برای معاملات خرید، مقدار بهره مثبت و برای معاملات فروش، مقدار بهره آن منفی است. لازم به ذکر است که مقدار نرخ بهره‌ها ثابت نیستند و بر اساس نرخ بهره بانکی در کشورهای مختلف، تغییر می‌کنند.

نحوه محاسبه سواپ در فارکس

به ‌طور کلی هنگامی‌که ما ارزی با نرخ بهره بالا را خریداری می‌کنیم و ارز با نرخ بهره پایین را به فروش می‌رسانیم، نرخ سواپ مثبت خواهد بود. در واقع در این نوع معامله، ما ارز با نرخ بهره پایین را قرض گرفته‌ و آن را به دارایی با نرخ بازدهی بالاتر تبدیل می‌کنیم. در مقابل، در صورتی که ارز با نرخ بهره پایین را خریداری کنیم و ارز با نرخ بهره بالا را بفروشیم، نرخ سواپ منفی خواهد بود.

برای مثال، جفت ارز دلار آمریکا/ فرانک سوئیس (USD/CHF) را در نظر بگیرید. فرض کنید نرخ بهره بانکی در آمریکا سالیانه 2.5 درصد و در سوئیس 0.10- درصد است. زمانی که ما جفت ارز دلار آمریکا/ فرانک سوئیس (USD/CHF) را خریداری می‌کنیم، یعنی در حال فروش فرانک سوئیس و خرید دلار آمریکا هستیم. در این حالت، نرخ swap برابر است با تفاوت 2.50 و 0.10- درصد که می‌شود 2.60 درصد در سال. اما در صورتی که در این معامله، پوزیشن فروش را اتخاذ کنیم، یعنی دلار آمریکا را فروخته و فرانک سوئیس را خریداری کنیم، نرخ سواپ منفی خواهد بود. در عمل، ممکن است این نرخ با فرمول دیگری محاسبه شود.

در واقع، نرخ سوآپ در فارکس توسط نهادهایی تعیین می‌شود که نقدینگی را فراهم می‌کنند و به همین خاطر، نرخ سواپ واقعی ممکن است با نتیجه فرمول بالایی تفاوت داشته باشد. در اصل، مقدار swap با کمک فرمول زیر به دست می‌آید:

(0.00001 تقسیم ‌بر نرخ فعلی ارز) × (حجم معامله (بر اساس لات) × نرخ سواپ) = ارزش سواپ

برای مثال، فرض کنید نرخ جفت ارز پوند/ دلار آمریکا (GBP/USD) برابر با 1.08560 است و ما به اندازه حجم دو لات وارد معامله خرید این جفت ارز شده‌ایم. حال، می‌خواهیم ببینیم ارزش سواپ این معامله برای نگه داشتن به مدت یک شب چقدر است:

بر اساس جدول مربوط به نرخ سواپی که توسط بروکر تنظیم شده، درمی‌یابیم این نرخ برای معاملات خرید 1.32- و برای معاملات فروش 0.46 است. بر اساس این داده‌ها، نرخ swap برای معاملات خرید و فروش را مطابق با فرمول ارائه شده، به صورت زیر محاسبه می‌کنیم:

محاسبه ارزش سواپ برای معامله خرید:

(1.08560 /  0.00001) × (200000 (دو لات) × (1.32-)) = 2.43- $

محاسبه ارزش سواپ برای معامله فروش:

(1.08560 /  0.00001) × (200000 (دو لات) × 0.46) = 0.84 $

بنابراین، در مقابل دو لات حجم معامله در پوزیشن خرید جفت ارز پوند/ دلار آمریکا، به صورت روزانه، مبلغ 2.43 دلار به ‌عنوان swao از حساب ما کم خواهد شد. برای معامله فروش در این جفت ارز هم، به صورت روزانه، مبلغ 0.84 دلار به حساب ما واریز می‌شود.

محاسبه سواپ (swap) در روزهای چهارشنبه

لازم به ذکر است که در روزهای چهارشنبه، نرخ سواپ سه برابر محاسبه می‌شود. به این دلیل که تسویه معاملات فارکس سه روزه است و تسویه معاملاتی که چهارشنبه شب باز بوده، به روزهای تعطیلی بازار در شنبه و یکشنبه موکول می‌شود. در این روز، بانک‌ها و معامله‌گران باید تاخیرهایی را برای معاملات آینده بپردازند. این تاخیرها به معنای پرداخت بهره یا دریافت بهره برای موقعیت‌های باز باقی می‌مانند. به این معنا که swap این سه شب نیز در پایان روز چهارشنبه محاسبه و اِعمال می‌شود. به این ترتیب، در شب‌های چهارشنبه، این نرخ را سه برابر محاسبه می‌کنند.

سوآپ در فارکس می‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی سود یا زیان معاملات داشته باشد. مثلاً، اگر شما یک موقعیت خرید داشته باشید و نرخ بهره برای ارزی که در دست دارید بیشتر از ارزی باشد که شما برای خرید استفاده کرده‌اید، این بهره ممکن است به سود شما اضافه شود. اما اگر وضعیت برعکس باشد، ممکن است به زیان شما اضافه شود. بنابراین، در روزهای چهارشنبه، معامله‌گران فارکس باید با دقت به نرخ‌های سوآپ توجه کنند و تأثیر آن را بر معاملات خود در نظر داشته باشند تا تصمیمات مناسبی برای مدیریت ریسک و سوددهی بگیرند.

راهی ساده برای فهمیدن نرخ سواپ در فارکس

در پلتفرم‌های مختلف معاملاتی مانند متاتریدر (MetaTrader)، این امکان برای معامله‌گران فراهم شده که به صورت لحظه‌ای بتوانند نرخ بهره جفت ارزهای مختلف را مشاهده کنند. در این قسمت، نحوه مشاهده نرخ سواپ در پلتفرم‌ متاتریدر را به شما آموزش می‌دهیم.

در پلتفرم متاتریدر، پیدا کردن نرخ سواپ جفت ارزها کار آسانی است. کافیست در پنجره Market Watch به نماد مورد نظر راست کلیک کنید و از منویی که ظاهر می‌شود، گزینه Specification را انتخاب نمایید. به این ترتیب، پنجره‌ای با همین نام بازخواهد شد. در این پنجره می‌توانیم اطلاعات مربوط به سوآپ جفت ارزها را مشاهده کنیم.

برای مثال در تصویر زیر می‌توانیم سواپ جفت ارز یورو/ دلار آمریکا (EUR/USD) را برای هر یک از معاملات خرید و فروش، به‌ صورت جداگانه مشاهده کنیم.

منظور از حساب بدون سواپ چیست؟

اگر جزء آن دست افرادی هستید که به طور روزانه، فعالیت‌های مربوط به بازار فارکس را دنبال می‌کنید، حتما عبارت حساب اسلامی بدون سواپ به گوش شما خورده است. اما منظور از حساب اسلامی فارکس چیست؟ بعضی از سازوکار‌های بازار فارکس مغایر با قوانین اسلامی هستند. یکی از مسائلی که قوانین اسلامی آن را منع می‌کند، نرخ swap است.

به همین دلیل بروکر فارکس که وظیفه او واسطه‌گری و دریافت مبلغ سوآپ است، در برخی مواقع با باز کردن حساب اسلامی برای شخص مسلمان، یک حساب بدون سواپ برای او طراحی می‌کند تا به این ترتیب، شخص از پرداخت و یا دریافت swap معاف ‌شود. البته همه بروکر‌ها این قوانین را اجرا نمی‌کنند و تنها تعدادی از آن‌ها خود را موظف می‌دانند تا حساب اسلامی در فارکس را ایجاد کنند.

سواپ مثبت و منفی چیست؟

سواپ‌های مثبت و منفی، مفاهیمی هستند که در بازارهای مالی و به خصوص در معاملات بازار فارکس مورد استفاده قرار می‌گیرند. همانطور که پیش‌تر گفتیم، سواپ در فارکس بهره‌ایست برای نگه داشتن یک موقعیت معاملاتی بیش از یک روز کاری، که به حساب معامله‌گر واریز یا از حساب آن کسر می‌شود. این بهره می‌تواند هم مثبت و هم منفی باشد.

سواپ مثبت در فارکس

سواپ مثبت در بازار فارکس به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن معامله‌گر با نگهداری یک موقعیت باز تا پایان روز کاری، به جای پرداخت هزینه کارمزد، سود دریافت می‌کند. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که نرخ بهره ارز پایه در جفت ارز در حال معامله، بیشتر از نرخ بهره ارز مقابل باشد. به عبارت دیگر، اگر شما ارزی با نرخ بهره بالاتر را خریده باشید و ارزی با نرخ بهره پایین‌تر را فروخته باشید، در پایان روز ممکن است سود swap به حساب شما واریز شود. این امر می‌تواند به عنوان یک منبع درآمد اضافی برای معامله‌گرانی که موقعیت‌های بلندمدت باز می‌کنند، عمل کند.

معامله‌گرانی که از استراتژی “کری ترید” استفاده می‌کنند، به دنبال بهره‌برداری از این تفاوت در نرخ بهره‌ها هستند. آن‌ها سعی می‌کنند با خرید ارزهایی با نرخ بهره بالا و فروش ارزهایی با نرخ بهره پایین، از تفاوت آن سود ببرند. این استراتژی می‌تواند در شرایط بازار خاص و با مدیریت ریسک مناسب، سودآور باشد.

با این حال، مهم است که توجه داشته باشیم سواپ مثبت همیشه تضمین‌شده نیست و به عواملی چون تغییرات در نرخ بهره‌های بانک مرکزی و شرایط بازار بستگی دارد. همچنین، معامله‌گران باید از خطرات احتمالی ناشی از نگهداری موقعیت‌های باز برای مدت طولانی، آگاه باشند.

سواپ منفی در فارکس

سواپ منفی در بازار فارکس یکی از مفاهیمی است که تریدرها هنگام معامله با ارزهای خارجی با آن روبرو می‌شوند و زمانی رخ می‌دهد که نرخ بهره ارز پایه کمتر از نرخ بهره ارز مقابل باشد. در این حالت، معامله‌گری که موقعیت خرید دارد، برای نگهداری موقعیت خود بیش از یک شبانه‌روز باید بهره‌ای پرداخت کند. این بهره به عنوان هزینه‌ای برای حفظ موقعیت در نظر گرفته می‌شود و از حساب معامله‌گر کسر می‌گردد.

برای مثال، اگر یک معامله‌گر جفت ارز EUR/USD را خریداری کند و نرخ بهره یورو کمتر از دلار باشد، سواپ منفی ایجاد می‌شود. این امر به خصوص در بازارهایی که نوسانات نرخ بهره وجود دارد، اهمیت پیدا می‌کند. این موقعیت برای معامله‌گرانی که موقعیت‌های کوتاه‌مدت دارند یا در استراتژی‌هایی که به نگهداری موقعیت‌ها برای مدت زمان طولانی نیاز ندارند، رایج است.

علاوه بر این، درک مفهوم سواپ منفی برای مدیریت ریسک و تعیین استراتژی‌های معاملاتی در فارکس حائز اهمیت است. معامله‌گران باید همیشه از سیاست‌ها و شرایط سواپ کارگزار خود آگاه باشند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند.

آیا باید نگران نرخ سواپ (swap) باشیم؟

در صورتی‌که معاملات شما کمتر از یک روز بسته می‌شود، لازم نیست نگران باشیم چون به این‌گونه معاملات، نرخ سواپی تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه معامله بعد از تغییر روز معاملاتی کارگزاری بسته شود. اما معامله‌گرانی که پوزیشن های معاملاتی را بیشتر از یک روز باز نگه می‌دارند، باید نرخ swap معامله را در نظر بگیرند.

سواپ در فارکس می‌تواند برای سرمایه‌گذاران به عنوان یک امتیاز در نظر گرفته ‌شود. در حقیقت، در صورتی‌که نرخ سوآپ مثبت باشد می‌توانیم به کمک آن، بخشی از هزینه‌های معامله یا در برخی موارد، کل هزینه معامله، نظیر کمیسیون یا اسپرد معامله را پوشش دهیم.

با این حال، در صورت منفی بودن نرخ، هزینه معامله به طور خودکار افزایش می‌یابد. در بازار فارکس، همه معامله‌گران حرفه‌ای و باتجربه به این مورد توجه خاصی دارند. این مسئله به خصوص برای معامله‌گرانی که تریدهای بلند‌مدت انجام می‌دهند از اهمیت بیشتری برخوردار است.