برای داشتن درک درستی از مفهوم مارجین لول (Margin Level)، ابتدا باید برخی از مفاهیم پایه دیگری را که کاملا به مفهوم مارجین لول مربوط می‌شوند را بررسی کنیم تا با دید بهتری بتوانیم مارجین لول را تعریف کنیم.
مارجین چیست؟
مارجین یکی از مفاهیم اصلی است که لازم است برای سرمایه گذاری با آن آشنا شویم، یعنی قبل از هر کاری ما با مفهوم مارجین سر و کار داریم. به طور کلی، مارجین پولی است که ما باید برای باز کردن یا باز نگه داشتن معامله پرداخت کنیم. به عبارت دیگر، مارجین همان مبلغی است که ما باید برای یک معامله پرداخت کنیم.
در واقع، مارجین نوعی سند یا وثیقه هم محسوب می‌شود که کارگزار برای تضمین این که ما می‌توانیم به راحتی ضرر را پوشش دهیم، نزد خود نگه می‌دارد.
بنابراین، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که معامله‌ای را باز کنیم که با سرمایه ما سازگاری داشته باشد. به عبارت دیگر، باید دقت داشته باشیم که مبلغ مارجین از سرمایه جاری ما بیشتر نشود چون در این صورت، دچار زیان شدیدی می‌شویم.
به عنوان مثال، تصور کنید که ما برای انجام یک معامله، ۱۰۰۰ دلار پول لازم داریم. در واقع، این 1000 دلار همان مارجین است. حال، فرض کنید که سرمایه ما 5000 دلار است. در واقع، ما با انجام این معامله 4000 دلار به دست می‌آوریم. این 4000 دلار فری مارجین نامیده می‌شود.
در حقیقت، فری مارجین باقی‌مانده سرمایه ما پس از سرمایه‌گذاری است. یعنی پس از سرمایه‌گذاری مبلغ مارجین، هر چه از بالانس ما اضافه بماند، فری مارجین محسوب می‌شود.
در واقع، دلیل محاسبه فری مارجین این است که ما امکان باز کردن یک معامله دیگر را علاوه بر معامله فعلی بسنجیم تا مبلغ سرمایه بی‌استفاده نماند.
بالانس چیست؟
منظور از بالانس مقدار پولی است که ما بدون باز کردن پوزیشنی، در حساب خود داریم. در واقع، بالانس همان پول ثابت ما است که فعلا نه قرار است از آن کم شود و نه قرار است به آن اضافه شود.
بنابراین، اگر ما ۱۰۰۰۰ دلار در حساب خود داشته و قصد باز کردن پوزیشنی را نداشته باشیم، این ۱۰۰۰۰ دلار مبلغ بالانس ما محسوب می‌شود.
اکوئیتی چیست؟
اکوئیتی تا حد بسیار زیادی مربوط به مفهوم بالانس است. اکوئیتی هم می‌تواند از بالانس ما بیشتر و هم می‌تواند کمتر باشد. در واقع، اکوئیتی مبلغ جدید بالانس است که پس از باز کردن پوزیشنی حاصل می‌شود.
فرض کنید بدون باز کردن پوزیشنی، ۱۰۰۰۰ دلار در اختیار داریم. این مبلغ همان بالانس است. اما اگر پوزیشنی باز کردیم و وارد معامله‌ای شدیم که ۲۰۰۰ دلار سود دارد، مبلغ اکوئیتی ما برابر با مجموع بالانس و مقدار سود ما است. به این ترتیب، مقدار اکوئیتی ما ۱۲۰۰۰ دلار می‌شود.
البته تا موقعی که پوزیشن باز بماند، این مبلغ اکوئیتی است. هنگامی که پوزیشن بسته شود و ما همچنان این مبلغ را داشته باشیم، بالانس ما ۱۲۰۰۰ دلار می‌شود.
برای درک بهتر مفهوم اکوئیتی، به این مثال توجه کنید:
فرض کنید قبل از این که ما وارد معامله‌ای شویم، ۲۰۰،۰۰۰ دلار در حساب خود داریم. این مبلغ بالانس است. در ادامه، وارد معامله‌ای می‌شویم که 100،000 دلار زیان دارد. حال به جای بالانس، از مفهوم اکوئیتی استفاده می‌کنیم چون ما رسما وارد معامله شده‌ایم. برای محاسبه مقدار اکوئیتی، لازم است تا مقدار ضرر را از بالانس خود کم کنیم. اکوئیتی با عنوان بالانس جاری نیز شناخته می‌شود.
اکنون تصور کنید در همان وضعیت معامله بسته شود. حال دیگر به جای اکوئیتی، از مفهوم بالانس استفاده می‌کنیم. آن مبلغ ۱۰۰،۰۰۰ دلار که تا زمان باز بودن پوزیشن، اکوئیتی ما بود، اکنون بالانس ما محسوب می‌شود.
مارجین لول چیست؟
مارجین لول نوعی معیار برای بروکر است که با محاسبه آن، به ما در مورد امکان معامله یا عدم امکان معامله گزارش می‌دهد.
بنابراین، مفهوم مارجین لول یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که پیش از هر اقدامی در پوزیشن جاری، لازم است حتما به آن توجه داشته باشیم تا بتوانیم زودتر از هر زمانی، برای اتفاقات آینده آماده باشیم.
محاسبه مارجین لِوِل
برای محاسبه مارجین لِوِل، ابتدا اکوئیتی را به دست می‌آوریم و سپس آن را بر مارجین تقسیم می‌کنیم. سپس، حاصل آن را بر 100 ضرب می‌کنیم تا مارجین لِوِل بر اساس درصد حاصل شود.
برای درک بهتر چگونگی محاسبه آن، به مثال زیر دقت کنید:
فرض کنید مقدار بالانس ما ۲۰۰۰۰ دلار باشد. به عبارت دیگر، بدون باز کردن پوزیشنی، ۲۰۰۰۰ دلار در حساب خود داریم. در ادامه، ما وارد یک معامله با مارجین ۲۰۰۰ دلاری می‌شویم. این معامله باعث ۴۰۰۰ دلار ضرر برای ما می‌شود. اکنون، قصد داریم مقدار مارجین لول را مشخص کنیم.
به منظور محاسبه مارجین لول، ابتدا لازم است تا اکوئیتی را به دست آوریم؛ برای آشنایی با مفهوم اکوئیتی به ابتدای مقاله رجوع کنید.
برای محاسبه اکوئیتی که در واقع، همان بالانس شناور است، لازم است تا مقدار ضرر یا سود در پوزیشن باز را به میزان بالانس اضافه یا از آن کم کنیم.
در مثال فوق، مقدار بالانس برابر با ۲۰۰۰۰ دلار است. پس از باز کردن پوزیشن، مبلغ ۴۰۰۰ دلار هم یک معامله زیان‌ده داریم. اگر مبلغ ۴۰۰۰ دلار ضرر را از ۲۰۰۰۰ دلار کم کنیم، مبلغ ۱۶۰۰۰ دلار برای ما باقی می‌ماند که همان مبلغ اکوئیتی یا بالانس جاری است.
حال، با نگاهی دوباره به فرمول مارجین لول، می‌توانیم به راحتی مقدار آن را محاسبه کنیم. لازم به یادآوری است که برای محاسبه مارجین لِوِل، ابتدا باید مقدار اکوئیتی را بر مقدار مارجین تقسیم کنیم و سپس، برای به دست آوردن درصد آن، حاصل را در ۱۰۰ ضرب می‌کنیم.
در مثال بالا، اکوئیتی برابر با ۱۶۰۰۰ دلار است که از تفاضل بین ۲۰۰۰۰ دلار با ۴۰۰۰ دلار حاصل شده است. مقدار مارجین هم که برابر با 2000 دلار است. با تقسیم اکوئیتی بر مارجین، عدد ۸ حاصل می‌شود که زمانی که آن را بر صد ضرب کنیم، مقدار مارجین لول به دست می‌آید که برابر با ۸۰۰ درصد است.
کال مارجین چیست؟
کال مارجین یا مارجین کال (Margin Call) در حقیقت، وضعیت نامطلوبی است که به عدد مارجین لول وابسته است. هر بروکر برای مارجین لول محدودیت خاص خود را در نظر می‌گیرد. با این حال، بیشتر بروکرها مقدار ۱۰۰ درصد را برای محدودیت مارجین لول در نظر می‌گیرند.
اگر مارجین لِوِل برابر با ۱۰۰ درصد شود، ما در وضعیتی قرار می‌گیریم که نمی‌توانیم پوزیشنی را باز کنیم اما می‌توانیم پوزیشن فعلی که برای ما ضررده بوده است را ببندیم. در حقیقت، اگر ما مبلغ مورد نیاز را به حساب خود واریز نکنیم، مجبور به بستن پوزیشن فعلی می‌شویم که در نهایت، مبلغ حساب ما صفر می‌شود، مگر این که روند بازار تغییر کند و ارزش‌ها جابه‌جا شود و مبلغ مارجین و اکوئیتی ما از حالت برابری خارج شوند.
به حالتی که مقدار مارجین لول ما ۱۰۰ درصد شود، مارجین کال گفته می‌شود. در این حالت، بالانس جاری یا اکوئیتی ما با مقدار مارجین که مبلغ مورد نیاز برای معامله است، برابر می‌شود. اما اگر مبلغ ضرر ما بیشتر از موجودی حساب ما شود، ما حتی به کارگزار نیز بدهکار می‌شویم.
عوامل کال مارجین شدن
یکی از دلایل اصلی مارجین کال شدن، نداشتن سرمایه کافی برای ورود به یک معامله است. در صورتی که ما برای باز کردن یک پوزیشن، سرمایه کافی را نداشته باشیم، نباید آن معامله را انجام دهیم، چون به احتمال خیلی زیاد، با وضعیت کال مارجین و صفر شدن حساب خود مواجه می‌شویم.
بنابراین باید تلاش کنیم تا همیشه موجودی حساب خود را داشته باشیم و مقدار سرمایه مورد نیاز را تا حد امکان تامین نماییم. پس از آن، باید وضعیت معامله‌ای که قرار است در آن سرمایه گذاری کنیم را مورد بررسی قرار دهیم. در صورتی که با در نظر گرفتن همه احتمالات ممکن، به این نتیجه رسیدیم که زیانی محتمل نمی‌شویم، می‌توانیم با خیال راحت معامله را آغاز کنیم.
اما اگر به هر دلیلی حس کردیم که این معامله ممکن است ما را دچار زیان کند، بهتر است این ریسک بزرگ را قبول نکرده و وارد معامله نشویم تا با وضعیت مارجین کال روبرو نشویم.
یکی دیگر از عوامل مارجین کال شدن، باز نگه داشتن یک معامله ناموفق به مدتی طولانی است. اگر معامله‌ای برای ما زیان‌آور است، باید از آن خارج شویم و تا پیش از صفر نشدن موجودی سعی کنیم پوزیشن را ببندیم. اگر بیش از حد در زیان باقی بمانیم و از اهرم بیش از حد استفاده کنیم، به احتمال زیاد وارد وضعیت کال مارجین می‌شویم.
پس، دلایل کال مارجین شدن به صورت خلاصه، شامل موارد زیر است:
- کمبود سرمایه و عدم تامین سرمایه مورد نیاز
- عدم بررسی و تحلیل معامله و پوزیشن پیش از وارد شدن به آن
- استفاده بیش از حد از اهرم
- باز نگه داشتن طولانی یک معامله ضررده و دچار زیان شدن
استاپ اوت (Stop Out)
سطح کال مارجین در واقع سطح هشدار بروکر است. در این شرایط، ما باید حساب خود را شارژ کنیم تا معامله باز بماند. اما اگر به هر دلیلی نتوانیم حساب خود را شارژ کنیم، وارد سطح استاپ اوت می‌شویم.
به همین خاطر، اگر هشدار بروکر را در مورد کال مارجین جدی نگیریم و حساب خود را شارژ نکنیم، با استاپ اوت روبرو می‌شویم که در آن حالت، پوزیشن ما به طور کلی بسته شده و موجودی حساب ما صفر می‌شود.
سخن آخر
برای ورود به یک معامله در بازارهای مالی، لازم است تا اطلاعات مورد نیاز را کسب نماییم چون اگر بدون آگاهی لازم وارد معامله شویم، احتمال این که در معامله خود ضرر کنیم، بیشتر می‌شود. یکی از مفاهیم اصلی و کاربردی که لازم است پیش از ورود به معامله آن را بدانیم، مفهوم مارجین لِوِل است. در این مقاله، سعی کردیم تا حدودی با مفهوم مارجین لول و مفاهیم مربوط به آن آشنا شویم.
مارجین لول را می‌توان از نسبت اکوئیتی بر مارجین استفاده شده به دست آورد. محاسبه مارجین اول به ما به عنوان یک تریدر کمک می‌کند تا با دید بهتری شرایط مالی حساب کاربری خود را سنجیده و بر اساس آن معاملات خود را جلو ببریم. بروکرها نیز برای جلوگیری از زیان بیشتر خود و تریدرها محدودیت‌هایی را مشخص کرده‌اند که به ما اجازه نمی‌دهد، وقتی که مارجین لول حساب کاربری ما کمتر از صد درصد است، اقدام به ایجاد معامله جدید کنیم.
