مارکت اوردر یا سفارش بازار چیست و چه کاربردی در بازارهای مالی دارد؟

مارکت اوردر چیست و چرا استفاده از آن اهمیت دارد؟ Market Order در بازارهای مالی چگونه اجرا می‌شود؟ چه ریسک‌ها و محدودیت‌هایی برای دستور سفارش بازار وجود دارد؟ لیمیت اوردر و مارکت اردر چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟

در دنیای پیچیده و همیشه در حال تحول بازارهای مالی، ابزارها و روش‌های متعددی برای انجام معاملات وجود دارند. از میان این ابزارها، مارکت اوردر به عنوان یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین انتخاب‌ها برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران شناخته شده است. این روش، به معنای سفارش خرید یا فروش سهام در بازار بورس به قیمت فعلی بازار بوده و همچنین ابزاریست که انعطاف پذیری و سرعت بالایی را برای معامله‌گران به ارمغان می‌آورد. در این مقاله، ما با بررسی دقیق ماهیت و کارکردهای سفارش بازار، به شما کمک خواهیم کرد تا درک عمیق‌تری از این ابزار مهم در بازار سرمایه به دست آورید.

مارکت اوردر یا سفارش‌ بازار چیست؟

مارکت اوردر (market order) دستوری از سوی سرمایه‌گذار و معامله‌گر به یک کارگزاری برای خرید یا فروش سهام، اوراق قرضه یا دارایی‌های دیگر با بهترین قیمت در بازارهای مالی است. سرمایه‌گذاران معمولا به ‌صورت پیش‌فرض از این گزینه برای خرید‌ و فروش دارایی‌های خود استفاده می‌کنند. اگر دارایی مورد نظر معامله‌گر سهامی با حجم معاملاتی بالا یا یک صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) باشد، خریداران و فروشندگان بیشتری برای آن وجود خواهند داشت. لیمیت اوردر (Limit Order) که جایگزین اصلی سفارش بازار برای بیشتر سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود، به کارگزار دستور می‌دهد تا دارایی را با قیمت مشخصی خریداری کرده و یا به فروش برساند.

اگر از یک بروکر آنلاین استفاده می‌کنید، با انتخاب گزینه‌های خرید یا فروش، فرمی برای ثبت سفارش به شما نمایش داده می‌شود که باید آن را پر کنید. چه برای خرید، چه برای فروش، در این فرم باید نماد و تعداد سهام مورد معامله را مشخص کنیم. نوع قیمت نیز باید ثبت شود که پیش‌فرض آن، قیمت بازار خواهد بود. بنابراین، این یک سفارش به قیمت بازار است. با وجودی که معامله‌گر قیمت را تعیین نمی‌کند، اما نشان می‌دهد که خواهان خرید سهم یا ارز با قیمت فعلی بازار است.

گزینه‌‌های دیگری نظیر سفارش به قیمت پایانی بازار نیز وجود دارند که نشان می‌دهد ما قصد داریم در آخرین لحظه تراکنش داشته باشیم. گزینه “سفارش محدود” نیز وجود دارد که به ما امکان می‌دهد تا زیر یک قیمت تعیین‌ شده سهام مورد نظر خود را خرید کرده یا بالاتر از قیمت مشخص‌ شده به فروش برسانیم.

گزینه سفارش با قیمت پایانی بازار مورد استفاده کسانی قرار می‌گیرد که گمان می‌کنند بهترین قیمت را در پایان روز خواهند داشت. سفارش محدود نیز به ما امکان می‌دهد تا با اطمینان از اینکه فرصت انجام سفارش از دست نمی‌رود، با خیال راحت، برویم و کمی استراحت کنیم. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشیم، این است: اگر فکر می‌کنیم قیمت یک سهم به‌ زودی به سطح قابل قبول و مورد نظر ما می‌رسد، از سفارش محدود استفاده کنیم. در صورتی‌که قیمت به آن سطح نرسید، تراکنش انجام نخواهد شد.

چرا باید از مارکت اوردر استفاده کنیم؟

مارکت اوردر (market order) ساده‌ترین و رایج‌ترین شکل معامله در بازار است و استفاده از آن در معاملات مالی می‌تواند به چندین دلیل مهم، برای معامله‌گران مفید باشد. اولین و مهم‌ترین دلیل، سرعت اجرای معامله است که بلافاصله و بر اساس بهترین قیمت موجود در بازار اجرا می‌شود. این قابلیت برای معامله‌گرانی که می‌خواهند به سرعت وارد یا خارج از یک موقعیت معاملاتی شوند، بسیار حائز اهمیت است.

دومین علت، کاهش ریسک عدم اجرای معامله است. در سفارش بازار، احتمال اینکه دستور معامله اجرا نشود، بسیار کم است، زیرا دستور بر اساس قیمت‌های فعلی بازار انجام می‌شود. این موضوع برای معامله‌گرانی که نیاز به اطمینان از اجرای معامله دارند، حیاتی است.

سومین دلیل، سادگی استفاده از مارکت اوردر است. معامله‌گران تازه‌کار ممکن است با پیچیدگی‌های انواع دستورات معاملاتی مانند سفارش محدود (Limit Order) یا استاپ اوردر (Stop Order) مواجه شوند، اما استفاده از سفارش بازار (Market Order) به دلیل ساختار ساده‌ای که دارد، آسان‌تر است.

چهارمین علت، تطابق با استراتژی‌های معاملاتی خاص است. برخی از استراتژی‌ها، مانند معاملات روزانه (Day Trading) یا معاملات مبتنی بر خبر (News-Based Trading)، ممکن است نیاز به ورود یا خروج سریع از موقعیت‌های معاملاتی داشته باشند. در این شرایط، سفارش بازار بهترین گزینه برای اجرای فوری دستورات است.

در بازارهای با نوسان بالا، ممکن است قیمت اجرای این سفارش با قیمتی که معامله‌گر انتظار دارد، تفاوت زیادی داشته باشد. بنابراین، همیشه توصیه می‌شود معامله‌گران در کنار استفاده از مارکت اردر، از دیگر ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک نیز بهره ببرند.

نحوه اجرای مارکت اوردر در بازارهای مالی

در بازار سهام، زمانی‌که یک معامله‌گر یا سرمایه‌گذار مارکت اوردر ارسال می‌کند، این سفارش بلافاصله در بهترین قیمت موجود اجرا می‌شود. این بدین معناست که اگر قصد خرید دارید، سفارش شما با پایین‌ترین قیمت فروش موجود و اگر قصد فروش داشته باشید، با بالاترین قیمت خرید موجود اجرا می‌شود. این امر در بازارهای پرنوسان که قیمت‌ها به سرعت تغییر می‌کنند، می‌تواند به معنای پرداخت قیمتی بالاتر یا دریافت قیمتی پایین‌تر از حد انتظار باشد.

در بازار ارز، مارکت اوردر (market order) به خصوص در معاملات فارکس کاربرد دارد. معامله‌گران با استفاده از این سفارش می‌توانند به سرعت وارد معامله شده یا از آن خارج شوند. این امر در بازاری که ۲۴ ساعته فعال است و نرخ‌های ارز به سرعت تغییر می‌کنند، اهمیت بسیار بالایی دارد.

در بازار کالا، مانند بازار نفت یا طلا، مارکت اوردر نیز به همین شکل عمل می‌کند. معامله‌گران و سرمایه گذاران می‌توانند بلافاصله کالا را با قیمت جاری بازار خریداری کنند یا بفروشند. با این حال، در این بازارها، عواملی مانند نوسانات قیمتی ناشی از تغییرات سیاسی یا اقتصادی می‌توانند تأثیر زیادی بر اجرای سفارشات داشته باشند.

در نهایت، مهم است که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از ماهیت فوری و بدون تضمین قیمت مارکت اوردر آگاه باشند. این سفارشات می‌توانند در بازارهای پرنوسان به سرعت اجرا شوند، اما همین امر می‌تواند به زیان آن‌ها تمام شود درصورتی‌که بازار به طور ناگهانی در جهت مخالف حرکت کند.

مزایای استفاده از سفارش بازار (Market Order)

بسته به پوزیشنی که اتخاذ می‌کنیم، سه مزیت اصلی برای استفاده از این سفارش وجود دارد:

• استفاده از مارکت اردر راحت است؛ اگر به دنبال معامله یک ارز با نقدینگی بالا مانند یورو یا پوند با ارزش بالایی در بازار هستید، گزینه‌ای نسبتاً مطمئن برای استفاده است.
• با کمک سفارش بازار می‌توانیم مقدار کامل دارایی مورد نظر خود را خریداری کرده یا به فروش برسانیم. در صورتی که لازم است که تمام پوزیشن‌های خود را ببندیم یا یکی از آن‌ها را به سرعت باز کنیم، یک مارکت اوردر تقریباً همیشه می‌تواند اطمینان حاصل کند که قادر هستیم این کار را انجام دهیم.
• از طریق market order، ما می‌توانیم بلافاصله ترید کنیم. گاهی اوقات، درست قبل از ساعات بسته شدن، ممکن است فشار زمانی برای ترید کردن داشته باشیم. در این حالت، می‌توانیم مطمئن باشیم که همیشه سریع‌ترین راه برای انجام این کار خواهد بود.

معایب استفاده از سفارش بازار (Market Order)

با وجودی که مزیت اصلی مارکت اوردر (market order) سرعت انجام آن است، اما کنترل آن با مشکلات زیادی همراه است. معایب اصلی سفارش بازار از این واقعیت ناشی می‌شود که:

• در زمان معامله دارایی‌‌هایی که نقدشوندگی کمتری دارند، مانند سهام دارایِ سرمایه بازاری کم یا شرکت‌های مشکل‌دار، نمی‌توان چندان به مارکت اوردر ‌اعتماد کرد. از آنجا که این سهام به‌ صورت جزیی مورد معامله قرار می‌گیرد، شکاف پیشنهاد قیمت فروش و خرید افزایش می‌یابد. در نتیجه، سفارش‌های بازار به ‌کندی و با قیمت‌های ناامیدکننده پر خواهند شد.
• ما نمی‌توانیم معاملات خود را از پیش برنامه‌ریزی کنیم. ما نمی‌توانیم همیشه در صفحه نمایش خود آماده معامله کردن باشیم. اگر در زمانی که خواب هستیم یا دسترسی به اینترنت نداریم، بازار بر خلاف استراتژی معاملاتی ما حرکت کند، نمی‌توانیم دستور انجام سفارش بازار را بدهیم.

ریسک‌ها و محدودیت‌های مرتبط با مارکت اوردر

1. نوسان قیمت: مارکت اوردر بدون تعیین قیمت خاصی انجام می‌شود و در قیمت لحظه‌ای بازار تکمیل می‌گردد. این امر می‌تواند منجر به خرید یا فروش دارایی در قیمتی شود که ممکن است بسیار متفاوت از قیمت مورد انتظار باشد، به‌ویژه در بازارهای ناپایدار که قیمت‌ها سریعاً تغییر می‌کنند.
2. اسلیپیج (Slippage): اسلیپیج زمانی رخ می‌دهد که قیمت اجرای مارکت اردر با قیمتی که هنگام ثبت سفارش دیده شده، متفاوت باشد. این اتفاق معمولاً در بازارهای با نقدینگی پایین یا در زمان اخبار بزرگ اقتصادی رخ می‌دهد.
3. کمبود نقدینگی: در بازارهایی با نقدینگی کم، ممکن است اوردرهای بازار با اختلاف قابل توجهی از قیمت مورد نظر انجام شوند. این مسئله می‌تواند به ویژه برای سفارشات بزرگ مشکل‌ساز باشد.
4. تأثیر بازار: سفارشات بزرگ می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر قیمت بازار داشته باشند، که به آن “تأثیر بازار” گفته می‌شود. این امر به‌ویژه در بازارهای کم‌نقدینگی می‌تواند قیمت‌ها را به طور قابل توجهی تغییر دهد.
5. عدم تضمین اجرای سفارش: هرچند مارکت اوردرها معمولاً به سرعت اجرا می‌شوند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که همیشه اجرا شوند، به‌ویژه در شرایط بازار غیرمعمول.
6. خطرات مربوط به پلتفرم: عوامل فنی مانند تأخیرهای سیستمی یا قطعی‌های ناگهانی می‌توانند بر اجرای market orderها تأثیر بگذارند.

مقایسه مارکت اوردر و لیمیت اوردر

سفارش‌های بازار شکل پایه و مبنای معامله‌های خرید و فروش محسوب می‌شوند. سفارش‌های محدود یا لیمیت اوردرها (Limit Orders) اختیار و کنترل بیشتری به سرمایه گذار می‌دهند. لیمیت اوردر به سرمایه‌گذار امکان می‌دهد تا با مشخص کردن حداکثر قیمتی که حاضر به خرید یا حداقل قیمتی که حاضر به فروش یک دارایی هستند، محدوده‌ قیمتی مطلوب خود را برای انجام معامله تعیین کنند.

همان‌طور که می‌دانید در سفارش بازار، معامله با قیمت فعلی بازار انجام می‌شود که بسته به بازار مورد نظر، ممکن است تفاوت قابل‌ توجهی با قیمت مورد انتظار معامله‌گر داشته باشد. در مقابل، سفارش محدود مربوط به آن گروه از سرمایه‌گذاران است که تمایل ندارند برای خرید یک دارایی خاص در یک بازار، بیشتر از حد مشخصی بپردازند یا می‌خواهند یک دارایی را در قیمتی بالاتر از سطح مشخصی بفروشند و سفارش آن‌ها در قیمتی کمتر از آن انجام نشود. تنها در صورتی که دارایی به آن قیمت تعیین‌ شده برسد، سفارش انجام خواهد شد. در شرایط زیر، سفارش‌های محدود اولویت بیشتری دارند:

• در صورتی که حجم معاملات سهام پایین بوده یا قیمت آن با نوسان زیادی همراه باشد، سرمایه‌گذار می‌تواند فروش را برای افزایش قیمت بعدی زمان‌بندی کند.
• اگر سرمایه‌گذار از پیش، قیمت قابل ‌قبولی را مشخص کرده باشد، سفارش محدود آماده انجام است. در صورتی که از بروکری آنلاین استفاده می‌کنید، بهتر است گزینه good for day را فعال نکنید، مگر اینکه تمایل داشته باشید سفارش‌ شما در پایان روز معاملاتی بسته شود.
• در صورتی که سرمایه‌گذار بخواهد اطمینان حاصل کند قیمت در زمان نهایی ‌شدن تراکنش، به سرعت لغزش پیدا نمی‌کند، باز هم سفارش محدود از اولویت بیشتری برخوردار خواهد بود. مظنه سهام نشان‌دهنده آخرین قیمت مورد توافق خریدار و فروشنده است. در تراکنش بعدی، قیمت ممکن است افزایش یا کاهش یابد.

سفارش محدود اغلب توسط تریدرهای حرفه‌ای و روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد که با خرید و فروش سریع حجم بالایی از سهام، از تغییرات کوچک قیمت سود می‌برند. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشیم، این است: بر خلاف شرکت‌های کوچک و ناشناخته، تراکنش سهام شرکت‌های بزرگ، نظیر مایکروسافت یا اپل، به سرعت و بدون هیچ مشکلی انجام می‌شود.

نمونه‌هایی از مارکت اوردر (Market Order)

برای مثال، فرض کنید پیشنهاد قیمت خرید و فروش سهام صنایع الف، به ‌ترتیب، 18.5 و 20 دلار است و 500 سهم نیز برای فروش وجود دارد. اگر معامله‌گری یک سفارش بازار برای خرید 100 سهم ثبت کند، معامله اولین 100 سهم با قیمت 20 دلار انجام خواهد شد. سفارش 400 سهم بعدی با بهترین قیمت پیشنهاد شده برای فروشندگان 400 سهم بعدی انجام خواهند شد.

اگر حجم معاملات سهام اندک باشد، احتمالاً 400 سهم بعدی با قیمت 22 دلار یا بیشتر معامله می‌شوند. به همین دلیل است که استفاده از سفارش محدود برای برخی تراکنش‌ها در اولویت قرار دارد. سفارش‌های بازار با قیمت تعیین‌ شده توسط بازار پُر می‌شوند. سفارش‌های محدود قدرت کنترل بیشتری به معامله‌گر می‌دهند.

چه زمانی باید از مارکت اوردر استفاده کنیم؟

استفاده از سفارش بازار در معاملات بورسی زمانی توصیه می‌شود که شما به دنبال اجرای فوری دستور خرید یا فروش خود هستید و اولویت شما تضمین انجام معامله است. در ادامه، مواردی که استفاده از سفارش بازار توصیه می‌شود را بررسی می‌کنیم:

• بازارهای با نقدینگی بالا: در بازارهایی که حجم معاملات بالاست و تفاوت قیمت خرید و فروش (اسپرد) کم است، این اوردر می‌تواند انتخاب خوبی باشد، زیرا احتمال اینکه معامله شما نزدیک به قیمت فعلی بازار انجام شود، زیاد خواهد بود.
• زمانی که سرعت مهم است: اگر بازار به سرعت در حال حرکت باشد و شما می‌خواهید فوراً در موقعیت معاملاتی قرار بگیرید، مارکت اردر بهترین گزینه است. این شرایط معمولاً در اخبار مهم اقتصادی یا رویدادهای بازار رخ می‌دهد.
• عدم از دست دادن فرصت‌ها: گاهی اوقات، تلاش برای خرید یا فروش در قیمت دقیق می‌تواند منجر به از دست دادن فرصت‌های مهم شود. در این حالت، market order این اطمینان را به شما می‌دهد که دستور شما اجرا می‌شود.
• مواقعی که تفاوت قیمت اهمیت کمتری دارد: اگر شما نگران نوسانات جزئی قیمت در کوتاه مدت نیستید و هدف اصلی شما ورود یا خروج از یک سهم یا دارایی است، مارکت اوردر مناسب خواهد بود.

با این حال، توجه داشته باشید که در بازارهای کم نقدینگی یا در شرایط بازار ناپایدار، مارکت اوردر می‌تواند منجر به خرید یا فروش با قیمتی دور از انتظار شود. در این شرایط، استفاده از انواع دیگر سفارشات مانند لیمیت اوردر (Limit Order) که به شما اجازه می‌دهد قیمت خاصی را تعیین کنید، ممکن است انتخاب بهتری باشد.

چند نکته مهم درمورد سفارشات بازار

هر زمان که تریدری به دنبال انجام سفارش بازار است، تمایل دارد با قیمت درخواستی خرید کند یا با قیمت پیشنهادی به فروش برساند. بنابراین، فردی که سفارش بازار را انجام می‌دهد، بلافاصله تسلیم دامنه پیشنهاد قیمت خرید و فروش می‌شود.

به همین خاطر، بهتر است پیش از ثبت‌ این سفارش، به خصوص اگر اوراق بهادار یا سهام با حجم معامله کم را ترید می‌کنید، نگاهی به دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش بیندازید. عدم انجام این کار ممکن است هزینه زیادی برای ما به دنبال داشته باشد. بررسی قیمت پیشنهادی خرید و فروش برای کسانی که معاملات زیادی انجام می‌دهند یا از سیستم ترید خودکار استفاده می‌کنند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.