در تجزیه و تحلیل تکنیکال، الگوی سوشی رول (Sushi Roll) نوعی الگوی نمودار کندل استیک است. نمودارهای کندل استیک نشاندهنده اندازه حرکت قیمت با رنگهای مختلف هستند. معامله‌گران می‌توانند یک دوره زمانی مشخص را تعیین کنند. یک نمودار کندل استیک در طول مدت زمانی که معاملهگر تعیین میکند، چهار نقطه قیمت (قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین و پایینترین) را نشان میدهد.
بر اساس الگوهای منظمی که به پیش‌بینی جهت کوتاه‌مدت قیمت کمک می‌کنند، معامله‌گران از کندل استیک‌ها برای تصمیم‌گیری در مورد معاملات استفاده می‌کنند. اگر الگوی سوشی رول در یک روند غالب ظاهر شود، نشانه آن است که ممکن است در آینده روند معکوس وجود داشته باشد.
چگونه از الگوی سوشی رول در تشخیص بازگشت‌های قیمتی استفاده کنیم؟
استفاده از حرکات قیمتی سهام یا دارایی‌های دیگر می‌تواند سودآور باشد. با این حال، بیشتر معامله‌گران از گیر افتادن در یک بازگشت قیمتی می‌ترسند.
بازگشت قیمتی زمانی ایجاد می‌شود که جهت روند قیمت سهام یا هر دارایی دیگری تغییر کند. دریافت سیگنال‌هایی در مورد بازگشت قیمت به معاملهگر هشدار میدهد که باید از معامله‌اش خارج شود، چون شرایط دیگر مطلوب نیست.
سیگنال‌های بازگشت قیمتی می‌توانند برای شروع معامله‌هایی جدید مورد استفاده قرار گیرند، چون که این بازگشت ممکن است خود شروع روندی تازه باشد.
مارک فیشر در کتابی با عنوان “معاملهگر منطقی” (The logical trader)، تکنیک‌هایی را برای یافتن نقاط احتمالی قله و کف بازار معرفی کرده است.
با وجودی که تکنیک‌های فیشر نتایجی شبیه به الگوهای نموداری سقف یا کف دوقلو (Double top – double bottom) یا الگوی سر و شانه (Head and shoulders pattern) دارند، روش‌های فیشر برای یافتن سریع‌تر سیگنال‌ها کارآمد هستند؛ این سیگنال‌ها در مورد احتمال بازگشت روند کنونی، به معاملهگر هشدار میدهد. یکی از تکنیک‌هایی که فیشر در مورد آن بحث کرده است، الگوی سوشی رول (Sushi roll) است.
با وجودی که الگوی سوشی رول هیچ ربطی به غذا ندارد، اما او این مفهوم را پس از نهار و هنگامی درک کرد که معامله‌گران در مورد ستاپ‌های بازاری (Market setups) صحبت می‌کردند.
الگوی بازگشتی سوشی رول
فیشر الگوی بازگشتی سوشی رول را به صورت ده میله در نمودار تعریف کرده که پنج میله اول، میله‌های درونی (Inside bars)، در یک محدوده از قله‌ها و کف‌ها محصور شده، و پنج میله دوم، میله‌های بیرونی (Outside Bars)، میله‌های اول را با قله‌های بالاتر و کف‌هایی پایین‌تر می‌پوشانند.
این الگو شبیه به الگوی پوشانندهٔ صعودی یا نزولی (Bullish or bearish engulfing pattern) است، و تفاوت آنها در این است که به جای دو میلهٔ ساده، سوشی رول از چند میله تشکیل شده است.
هنگامی که الگوی سوشی رول در یک روند نزولی ایجاد می‌شود، در مورد بازگشت احتمالی قیمت هشدار میدهد که نشان‌دهندهٔ پتانسیل خرید و هشداری برای خروج از موقعیت‌های معاملاتی فروش است.
اگر الگوی سوشی رول در طول یک روند صعودی شکل گیرد، معامله‌گران باید از موقعیت‌های معاملاتی خرید خود خارج شده یا به موقعیت‌های معاملاتی فروش وارد شوند.
با وجودی که فیشر الگوی سوشی رول را به صورت یک الگوی پنج تا ده میله‌ای معرفی کرده است، اما نه تعداد این میله‌ها مهم است و نه مدت زمان این میله‌ها تعیین شده‌اند.
هدف اصلی، تشخیص یک الگو است که در آن تعدادی از میله‌ها به صورت میله‌های درونی و تعدادی از آنها به صورت میله‌های بیرونی شکل گرفته‌اند. در زمان استفاده از این تکنیک، ما می‌توانیم از دوره زمانی مورد نظر خود نیز بهره ببریم.
تست الگوی سوشی رول برگشتی
در بین سال‌های 1990 تا 2004، که یک دوره زمانی 14 ساله است، برای تشخیص نقاط برگشتی قیمت در شاخص ترکیبی نزدک (NASDAQ Composite Index)، از الگوی سوشی رول استفاده شد.
با دو برابر کردن دوره زمانی این الگو، و تبدیل آن از یک الگو با ده میله (پنج میله درونی و پنج میله بیرونی)، به یک الگوی بلندمدت‌تر با بیست میله (ده میله درونی و ده میله بیرونی)، تعداد سیگنال‌ها کاهش یافته اما از اعتبار بیشتری برخوردار شدند.
با تشکیل یک نمودار با استفاده از اطلاعات هفتگی بازار، به نحوی که الگو در روز دوشنبه شروع شده و میانگینی از چهار هفته را برای کامل شدن نیاز داشته باشد، این الگو به عنوان یک بازگشت (Rolling inside/outside reversal – RIOR) در نظر گرفته شد.
هر یک از قسمت‌های دو هفته‌ای این الگو- دو میله بر روی نمودار هفتگی، که معادل 10 روز معاملاتی می‌باشند- به صورت یک مستطیل مشخص شده است.
خطوط روند صورتی‌رنگ نشان‌دهندهٔ روند غالب بازار هستند. این الگو معمولاً به عنوان یک تأییدیه مناسب در مورد بازگشت روند عمل میکند و مدتی کوتاه بعد از تأییدیه بازگشت، خط روند اصلی شکسته می‌شود.
هنگامی که این الگو تشکیل شود، می‌توانیم از یک دستور استاپ لاس (Stop loss order) در بالای این الگو برای ورود به موقعیت‌های معاملاتی فروش، یا در زیر این الگو برای ورود به موقعیت‌های معاملاتی خرید استفاده کنیم.
این تست به منظور مقایسه عملکرد بازگشت (RIOR) در مقابل استراتژی سنتی خرید و نگهداری (buy-and-hold strategy) انجام شد.
با وجودی که شاخص ترکیبی نزدک، در ماه مارس سال 2000 به 5132 واحد رسیده بود، خرید در روز 2 ژانویه سال 1990، و نگهداری تا روز 30 ژانویه 2004، باعث شد تا سرمایه‌گذاری که از استراتژی خرید و نگهداری استفاده می‌کرد، حدود 1585 واحد در طول 3567 روز معاملاتی (14.1 سال) سود به دست آورد. به این ترتیب، سرمایه‌گذار به طور متوسط، سالانه 10.66 درصد از سرمایه‌گذاری‌اش را سود به دست آورده است.
معامله‌گری که در روز بیست و یکم تشکیل الگو، بعد از صدور سیگنال بازگشت روند، وارد موقعیت معاملاتی خرید شده یا معامله‌گری که بعد از صدور سیگنال بازگشت روند نزولی، وارد موقعیت معاملاتی فروش شده است، اولین معامله خود را در تاریخ 29 ژانویه سال 1991 انجام داده‌اند، و در آخرین روز معاملاتی که همان 30 ژانویه سال 2004 بود، خارج شدند.
با توجه به این نکته که معامله‌گران حدود 55.4 درصد از کل دوره زمانی 14 ساله را، در بازار صرف کردند. آنها در طول 1977 روز معاملاتی (7.9 سال)، حدود یازده معامله انجام داده‌اند.
با این حال، این معامله‌گران عملکرد بهتری داشتند، و توانستند 3531.94 واحد را کسب کنند که 225 درصد از استراتژی خرید و نگهداری بهتر است.
در صورتی که زمان حضور در بازار را در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که معامله‌گرانی که از تکنیک بازگشتی (RIOR) استفاده کرده‌اند، سالانه حدود 29.31 درصد سود کرده‌اند. البته باید در نظر داشته باشیم که هزینهٔ کمیسیون در این محاسبات، محسوب نشده است.
استفاده از اطلاعات هفتگی بازار
آزمونی شبیه به مورد ذکر شده با استفاده از شاخص ترکیبی نزدک (NASDAQ Composite index)، اما این بار با استفاده از اطلاعات هفتگی بازار، انجام شد.
تفاوت این آزمون با آزمون قبلی تنها در استفاده از اطلاعات ده هفته به جای اطلاعات ده روزه (یا دو هفته) بود. این بار، مستطیل داخلی (inside rectangle) حاوی اطلاعات ده هفته، و مستطیل خارجی (Outside rectangle) حاوی اطلاعات هشت هفته بودند. استفاده از این ترکیب برای صدور سیگنال‌های فروش بهتر از ترکیب دو مستطیل پنج هفته‌ای یا دو مستطیل ده هفته‌ای بود.
به طور کلی، پنج سیگنال صادر شده‌اند که سودی معادل 2923.77 واحد حاصل کرده‌اند. در این حالت، معاملهگر در 381 هفته از مجموع 713.4 هفته آزمایش (7.3 سال از 14.1 سال کل)، یا 53 درصد از کل زمان، را در بازار حضور داشته است. علاوه بر این، معاملهگر با استفاده از این روش، سود سالانه‌ای معادل 21.46 درصدی را کسب کرده است.
سیستم هفتگی (RIOR) سیستم معاملاتی خوبی محسوب می‌شود اما بیشتر ارزش آن، تولید سیگنال‌های کمکی برای سیستم روزانه‌ای است که در این مثال، توضیح دادیم.
تأییدیه بازگشت روند
در استفاده از نمودارهای ده دقیقه‌ای یا حتی نمودارهای هفتگی، سیستم معامله‌گری بازگشت روند آزمون‌ها را به خوبی پشت سر گذاشت. لازم به ذکر است که این آزمون از روندهای صعودی و نزولی قابل‌توجهی تشکیل شده بود.
با این حال، استفاده از هر اندیکاتور به صورت مجزا، ممکن است معاملهگر را دچار مشکل کند. یکی از موارد مهم در تحلیل تکنیکال، اهمیت دریافت تأییدیه (Confirmation) است. استفاده از اندیکاتور ثانویه برای تأیید سیگنال دریافت شده، می‌تواند اطمینان ما از تحلیل خود را افزایش دهد.
با در نظر گرفتن ریسکی که در پیدا کردن نقاط سقف یا کف در بازار وجود دارد، لازم است که حداقل، معاملهگر از شکست خط روند به‌عنوان تأییدیه‌ای برای سیگنال صادر شده استفاده نماید و همیشه از یک دستور استاپ لاس (Stop loss order)، برای احتیاط بیشتر بهره ببرند.
در آزمایش‌های انجام شده، اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) توانست با استفاده از واگرایی منفی (Negative Divergence)، تأییدیه‌های مناسبی را در بسیاری از نقاط برگشتی صادر کند.
بازگشت‌های قیمتی از حرکات قیمت به سطوح سقف بالاتر یا کف پایین‌تر ایجاد می‌شوند. بنابراین، این الگوها در آیندهٔ بازار نیز ایجاد خواهند شد. در زمان بررسی نمودار، سرمایه‌گذار باید این الگوها را در کنار تأییدیه‌ای از سایر اندیکاتورها در نظر داشته باشد.
سخن آخر
زمان‌بندی معاملات، ورود به بازار در نقاط کف یا خروج از بازار در نقاط سقف، همیشه با ریسک همراه است. روش‌هایی نظیر الگوی سوشی رول (Sushi Roll)، هفتهٔ برگشتی بیرونی (Outside Reversal Week)، یا الگوی بازگشتی (RIOR)، زمانی که در کنار یک اندیکاتور استفاده شوند، می‌توانند استراتژی‌های معاملاتی کارآمدی باشند، و به معامله‌گران برای افزایش سود و کاهش میزان ریسک، کمک کنند.
