اوراکل بلاک چین به زبان ساده چیست چه کاربردی دارد و انواع Oracle کدامند؟

اوراکل بلاک چین به زبان ساده چیست؟ فناوری Oracle چگونه کار می‌کند؟ مزایا و معایب تکنولوژی اوراکل بلاکچین چه مواردی است؟ کدام پروژه‌ها از این فناوری استفاده می‌کنند؟

بلاک چین‌ها، شبکه‌های غیرمتمرکزی هستند که به کمک تکنولوژی دفتر کل توزیع شده می‌توانند اطلاعات را ذخیره و نگهداری کنند. بیشتر شبکه‌های بلاک چینی از قراردادهای هوشمند برای پیاده سازی انواع فرآیندها استفاده می‌نمایند. اکثر فرآیندهای مالی مانند وام دهی به کمک قراردادهای هوشمند به صورت غیر متمرکز پیاده سازی می‌شوند.

قرارداد هوشمند در بلاک چین اطلاعات مختلفی را به عنوان ورودی دریافت می‌کنند و به صورت شفاف در فرآیند تعریف شده‌ای قرار می‌دهند. اطلاعاتی که در داخل شبکه‌های بلاکچینی وجود دارد، به سادگی در قراردادهای هوشمند قابل پردازش است. اما برخی از اطلاعات هستند که در خارج از بلاک چین قرار داشته و شبکه به آن‌ها دسترسی مستقیم ندارد. این اطلاعات برای بلاک چین غیر قابل پردازش هستند و باعث می‌شوند تا فعالیت شبکه تنها به اطلاعات داخل آن محدود شود.

تکنولوژی اوراکل تلاش می‌کند تا این مشکل را برطرف سازد. در واقع oracle قصد دارد امکان دریافت و پردازش اطلاعات خارج از زنجیره‌های بلاکچینی را برای این شبکه‌ها فراهم سازد. در این مقاله قصد داریم تا این تکنولوژی را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.

اوراکل چیست به زبان ساده

اوراکل (Oracle) یک شبکه واسطه است که بلاک چین‌ها را به سیستم‌های خارج از زنجیره خود متصل می‌کند. به کمک این فناوری قراردادهای هوشمند می‌توانند علاوه بر دریافت داده‌های داخل شبکه، از اطلاعات خارج از زنجیره استفاده کنند و عملکرد بهتری برای کاربران داشته باشند. فناوری oracle یک تکنولوژی بسیار تاثیرگذار در اینترنت غیر متمرکز یا تکنولوژی وب 3 است. اینترنت غیر متمرکز به کمک اوراکل‌ها می‌تواند تمامی دیتای خارج از شبکه خود را دریافت و پردازش کند.

علاوه بر اینترنت غیر متمرکز، تکنولوژی Oracle تاثیر بسیار زیادی بر روی قراردادهای هوشمند می‌گذارد. قراردادهای هوشمند یا smart contracts فرآیندهای شبکه‌های بلاکچینی را پیاده سازی می‌کنند. این نوع قراردادها تا قبل از oracleها تنها می‌توانستند اطلاعات آن چین یا On-chain را دریافت کنند. اما به کمک oracle قراردادهای هوشمند می‌توانند تمامی دیتای off-chain را پردازش و دریافت نمایند. در واقع این تکنولوژی با ترجمه دیتای off-chain، به قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهد تا به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند.

برای درک بهتر عملکرد oracleها به این مثال توجه کنید: فرض کنید علی و سعید قصد دارند برای یک بازی شطرنج جایزه تعیین کنند و برنده بازی 40 تتر دریافت می‌نماید. آن‌ها با ایجاد یک قرارداد هوشمند در بستر شبکه اتریوم، پاداش بازی را در آن قرار می‌دهند تا برنده آن را به صورت خودکار دریافت کند. قرارداد هوشمند ایجاد شده به اطلاعات پاداش بازی دسترسی دارد اما نمی‌تواند به اطلاعات مسابقه شطرنج بین علی و سعید دسترسی داشته باشد؛ زیرا این نوع داده خارج از زنجیره بلاک چین اتریوم است.

علی و سعید به کمک فناوری اوراکل می‌توانند داده‌های مربوط به بازی خود را در اختیار قرارداد هوشمند قرار دهند. این کار باعث می‌شود تا برنده بازی به صورت خودکار 40 تتر دریافت کند و اطلاعات به صورت شفاف در قرارداد هوشمند ذخیره شود.

اوراکل بلاکچین چگونه کار می‌کند؟

اوراکل‌ها به عنوان واسطه بین برنامه‌های غیر متمرکز و داده‌های خارج از بلاک چین، امکان دسترسی به انواع دیتا را برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کنند. برنامه‌های غیر متمرکز DApp به کمک oracle می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند و با استفاده از دیتای خارج از بلاک چین، خدمات بیشتری را به کاربران خود ارائه دهند. به صورت کلی نحوه عملکرد شبکه‌های اوراکل به صورت زیر است:

در ابتدا یک درخواست از سمت قرارداد هوشمند به oracle ارسال می‌شود. این درخواست می‌تواند هر نوع دیتایی مانند وضعیت آب و هوا، قیمت کامودیتی‌ها، وضعیت جمعیت یک کشور و غیره باشد. بعد از ارسال درخواست، شبکه واسطه یا همان اوراکل درخواست قرارداد هوشمند را دریافت می‌کند. بعد از دریافت درخواست، این شبکه‌ها دیتای مورد نیاز قرارداد هوشمند را جستجو می‌کنند. نودها یا گره‌های oracle دیتای مربوط به درخواست قرارداد هوشمند را پیدا و در اختیار شبکه قرار می‌دهند. گره‌ها به کمک پروتکل‌های API دیتای مورد نظر را جستجو می‌کنند.

بعد از جمع آوری دیتا، نودها یا گره‌ها برطبق پروتکل شبکه‌های oracle اطلاعات را فیلتر می‌کنند. این پروتکل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا اطلاعات اضافی جمع آوری شده توسط نودها از شبکه حذف شود و قرارداد هوشمند به بهترین دیتا دسترسی پیدا کند. بعد از حذف دیتای اضافی در شبکه، اوراکل‌ها اطلاعات جمع آوری شده را به کمک پل‌های بلاکچینی به قرارداد هوشمند ارسال می‌کنند.

اوراکل بلاک چین چه کاربردهایی دارد؟

کاربرد اوراکل در شبکه‌های بلاکچینی بسیار گسترده است. به کمک این فناوری بلاک چین ها و پروژه‌های فعال در حوزه کریپتو می‌توانند دیتای خارج از زنجیره را بدون محدودیت دریافت و ترجمه نمایند و در اختیار قراردادهای هوشمند قرار دهند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این فناوری موارد زیر هستند:

1. امور مالی غیر متمرکز یا DeFi: حوزه دیفای یا امور مالی غیر متمرکز یکی از مهم‌ترین بخش‌های مارکت کریپتو است. در این بخش برنامه‌های DApp متعددی وجود دارد که قصد دارند تمامی فعالیت‌های مالی را به صورت غیرمتمرکز و بدون واسطه برای کاربران پیاده سازی کنند. این برنامه‌ها برای پیاده سازی فرآیندهای مالی به حجم زیادی از دیتای خارج از زنجیره نیازمند هستند. این نیاز تنها به وسیله Oracleها برطرف می‌شود که به راحتی می‌توانند حجم زیادی از دیتای نهادهای مالی را در اختیار برنامه‌های دیفای قرار دهند.
2. NFT ها: توکن های NFT رمز ارزهایی هستند که برای مشخص کردن مالکیت یک اثر هنری یا دارایی ساخته می‌شوند. معمولا هنرمندان برای ثبت آثار هنری خود در دنیای دیجیتال، از توکن‌های NFT استفاده می‌کنند. کاربران و هنرمندان به کمک فناوری اوراکل می‌توانند توکن‌های غیر مثلی پویایی ایجاد کنند.
   هنرمندان همچنین می‌توانند بسته به تغییرات ایجاد شده در دنیای خارج از بلاک چین، NFTهای خود را تغییر دهند. به عنوان مثال یک آواتار بازی می‌تواند به عنوان یک توکن NFT پویا در اختیار کاربران قرار گیرد. این آواتار می‌تواند در شرایط و فصل‌های مختلفی ظاهر متفاوتی داشته باشد که این قابلیت به کمک Oracleها قابل اجراست.
3. ثبت اسناد: خرید و فروش ملک، خودرو و سایر دارایی‌ها می‌تواند به صورت شفاف و به کمک oracleها انجام شود. کاربران می‌توانند مدارک و اسناد قانونی خود را در شبکه‌های بلاک چین ثبت نمایند. آن‌ها برای خرید و فروش خانه و خودرو می‌توانند به کمک oracle اطلاعات دارایی‌های خود را در شبکه ثبت نمایند. با این کار تمامی واسطه‌ها حذف می‌شوند و کاربران می‌توانند به صورت مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
   علاوه بر این، ثبت اسناد و قیمت گذاری آن‌ها در بلاک چین، باعث می‌شود تا قیمت این دارایی‌ها به صورت آزاد تعیین شود. تمامی این موارد به کمک این فناوری قابل اجرا است.
4. رای گیری: یکی از مهم‌ترین کاربردهای فناوری اوراکل بلاک چین در فرآیند رای گیری است. به کمک این فناوری کاربران می‌توانند به صورت شفاف در رای گیری‌ها شرکت کنند و اعتماد بیشتری به انتخابات یا نظرسنجی‌های برگزار شده داشته باشند. در واقع oracleها می‌توانند رای گیری‌های دموکراتیک و غیر متمرکز را ممکن سازند و شفافیت بالایی ایجاد کنند.

معرفی انواع اوراکل های بلاکچین

دسته بندی اوراکل‌ها بسیار متنوع است که توسعه دهندگان بسته به نیاز خود می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. به صورت کلی فناوری oracle به 5 دسته زیر تقسیم بندی می‌شود:

• سخت افزاری و نرم افزاری (hardware and software)

اوراکل سخت افزاری سیستم‌هایی هستند که از طریق سخت افزارها داده‌ها را دریافت و به شبکه‌ها منتقل می‌کنند. به عنوان مثال یک دستگاه کارتخوان می‌تواند به عنوان یک oracle سخت افزاری تراکنش‌های دریافتی را به قراردادهای هوشمند منتقل کند.

اوراکل نرم افزاری شبکه‌هایی هستند که به صورت آنلاین به پایگاه داده‌ها متصل می‌شوند و اطلاعات مورد نیاز بلاک چین‌ها را به طور مستقیم در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. سرعت انتقال اطلاعات در oracleهای نرم افزاری بسیار بالاتر از اوراکل‌های سخت افزاری است. به همین دلیل اکثر شبکه‌های بلاکچینی از oracleهای نرم افزاری استفاده می‌کنند.

• ورودی و خروجی (inbound and outbound)

شبکه‌های oracle از نظر مسیر انتقال اطلاعات به دو دسته ورودی و خروجی تقسیم می‌شوند. oracleهای ورودی یا inbound شبکه‌هایی هستند که داده‌های خارج از زنجیره را جمع آوری کرده و در اختیار بلاک چین قرار می‌دهند. oracleهای خروجی یا outbound شبکه‌هایی هستند که اطلاعات و داده‌ها را از قراردادهای هوشمند دریافت کرده و به عنوان خروجی به بخش‌های مشخصی ارسال می‌کنند. برای درک بهتر اوراکل‌های ورودی و خروجی به مثال زیر دقت کنید:

فرض کنید پایگاه داده یک فروشگاه زنجیره‌ای قرار است داده‌های خود را در اختیار یک شبکه بلاک چینی قرار دهد. دریافت اطلاعات داخل این پایگاه و ارسال آن به بلاک چین به وسیله oracle ورودی انجام می‌شود. فرض کنید که بلاک چین بعد از دریافت داده‌ها آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند و در قالب یک خروجی قصد دارد به مدیر فروشگاه آن را تحویل دهد. oracle خروجی وظیفه دارد این خروجی را از بلاک چین دریافت کرده و به مدیر فروشگاه تحویل دهد.

• متمرکز و غیر متمرکز (centralized and decentralized)

یکی از مهم‌ترین دسته بندی‌ها برای این فناوری، بحث متمرکز و غیر متمرکز بودن شبکه‌ها است. شبکه‌های oracle متمرکز توسط یک نهاد یا شرکت واسطه مدیریت و کنترل می‌شوند و تمامی عملکرد شبکه تحت نظر قرار می‌گیرد. این شبکه‌ها به دلیل ساختار متمرکز خود به سادگی می‌توانند به داده‌های منتقل شده به قراردادهای هوشمند دسترسی داشته باشند و از آن‌ها استفاده کنند. از این رو کاربران اعتماد کمتری به شبکه‌های oracle متمرکز دارند و معمولا از این دسته اوراکل‌ها استفاده نمی‌کنند.

در مقابل شبکه‌های oracle غیر متمرکز به کمک بلاکچین‌های عمومی طراحی و ساخته می‌شوند. ساختار این شبکه‌ها کاملا غیرمتمرکز است و تمامی فرآیندها، داده‌ها و تراکنش‌ها به صورت کاملا شفاف ذخیره و نگهداری می‌شوند. این دسته از oracleها معمولا توسط گره‌ها یا نودهای شبکه اداره می‌شوند.

• اوراکل‌های انسانی (human oracle)

در برخی مواقع توسعه دهندگان و افراد با تخصص فنی مناسب می‌توانند به عنوان یک human oracle داده‌های خارج از زنجیره بلاک چین را دریافت و پردازش کنند. این افراد معمولا به کمک روش‌های رمزنگاری می‌توانند هویت و عملکرد خود را برای سایر کاربران تایید کنند. همین موضوع سبب می‌شود تا افراد بتوانند به آن‌ها اعتماد کنند و برای توسعه برنامه‌های DApp با آن‌ها همکاری داشته باشند.

• اوراکل‌های خاص (Contract-specific)

Contract-specific oracle پلتفرم‌هایی هستند که به صورت اختصاصی برای یک قرارداد هوشمند یا یک برنامه DApp طراحی و ساخته می‌شوند. ساخت این اوراکل‌ها باعث می‌شود تا برنامه‌های غیرمتمرکز با دقت و امنیت بالاتری بتوانند داده‌های خارج از بلاک چین را پردازش و تحلیل کنند. معمولاً ایجاد و نگهداری این نوع از اوراکل‌ها به هزینه و دانش فنی بسیار بالایی نیاز دارد و تنها در پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایای اوراکل بلاک چین (Oracle)

1. توسعه قراردادهای هوشمند: فناوری اوراکل بلاک چین امکان دسترسی داده‌های خارجی را برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا عملکرد قراردادهای هوشمند به طرز قابل توجهی بهبود پیدا کند و برنامه‌های DApp خدمات کامل‌تر و بهتری را به کاربران خود ارائه دهند.
2. حذف دخالت کاربران در برنامه‌ها: بدون oracleها، برنامه‌های غیر متمرکز ناچار هستند که دیتای خود را از کاربران درخواست کنند. این موضوع ممکن است باعث ایجاد خطا در عملکرد برنامه‌ها شود. به کمک آن‌ها تمامی فرآیندهای مربوط به جمع آوری دیتای خارج از زنجیره به صورت اتوماتیک و بدون دخالت کاربران انجام می‌شود.
3. افزایش شفافیت: شبکه‌های oracle فعالیت‌های خود را به صورت شفاف و کامل در بلاکچین‌های خود ثبت می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود تا سایر کاربران بتوانند عملکرد این شبکه‌ها را بررسی کنند و اعتماد بیشتری به آن‌ها داشته باشند. علاوه بر این، شفافیت این شبکه‌ها باعث می‌شود تا برنامه‌های دیفای بتوانند کاربران بیشتری را به خود جذب کنند.
4. تنوع بالا: این فناوری دارای انواع مختلفی است و تنوع بالا در آن باعث می‌شود تا توسعه دهندگان برطبق نیاز خود از oracleها استفاده کنند.

معایب اوراکل بلاک چین (Oracle)

1. امنیت اطلاعات: یکی از بزرگ ترین معایب فناوری اوراکل‌ها، بحث امنیت داده‌ها است. شبکه‌های اوراکل برای تامین نیاز قراردادهای هوشمند اطلاعات زیادی را درون شبکه خود ذخیره و پردازش می‌کنند. اگر هر گونه شکاف امنیتی در این شبکه‌ها ایجاد شود، حجم بالایی از برنامه‌های غیر متمرکز با مشکل مواجه می‌شوند. همچنین اگر هکرها بتوانند اطلاعات ورودی شبکه‌های oracle را دستکاری کنند، قراردادهای هوشمند با مشکل مواجه می‌شوند.
2. پیچیدگی بالا: توسعه دهندگان برای دسترسی به دیتای خارج از زنجیره مجبور هستند با این فناوری کار کرده و فرآیندهای آن را به خوبی درک کنند. تکنولوژی و معماری oracle پیچیدگی بالایی دارد و به همین دلیل ممکن است توسعه دهندگان کمتری بتوانند از آن استفاده کنند.
3. محدودیت‌های فنی: معمولا شبکه‌های oracle مجبور هستند حجم زیادی از اطلاعات را پردازش و به قراردادهای هوشمند ارسال کنند. افزایش ترافیک این شبکه‌ها و نبود زیرساخت‌های فنی مورد نیاز سبب می‌شود تا این فناوری‌ها با محدودیت مواجه شوند.

بهترین پروژه های اوراکل بلاکچین

پروژه‌ها و شبکه‌های زیادی هستند که قصد دارند فناوری اوراکل بلاک چین را برای برنامه‌های غیر متمرکز و قراردادهای هوشمند فراهم کنند. برخی از این شبکه‌ها توانسته‌اند با عملکرد مناسب رضایت و اعتماد بیشتری را از کاربران جذب کنند. برخی از بهترین پروژه‌های این حوزه موارد زیر هستند:

• چین لینک یا chainlink
  محبوب‌ترین شبکه بلاکچینی حوزه oracle، چین لینک است. این شبکه به دلیل مقیاس پذیری بالا و ساختار غیر متمرکز خود، توانسته با بیش از 200 برنامه DApp ارتباط برقرار کند و خدمات خود را در اختیار آن‌ها قرار دهد. توسعه دهندگان در این بلاک چین با هزینه بسیار کمی می‌توانند از خدمات oracleهای غیر متمرکز استفاده کنند. چین لینک دارای یک کوین بومی با نماد LINK است. کاربران با خرید این ارز دیجیتال می‌توانند در این پروژه سرمایه گذاری کنند و از خدمات آن بهره ببرند.
• Band Protocol
  پروتکل BAND یکی دیگر از برنامه‌های محبوب در حوزه Oracle است. پروتکل band در بستر شبکه اتریوم ایجاد شده و توسعه پیدا کرده است. رابط کاربری آسان و مقیاس پذیری بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های این پروتکل است.
• API 3
  پروتکل API3 یک برنامه غیر متمرکز است که قصد دارد به کمک تکنولوژی oracleها امکان اتصال بین APIهای سنتی با شبکه‌های بلاکچینی را فراهم سازد. این پروتکل برای جمع آوری و ذخیره داده‌های خارج از زنجیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.