اسیلاتور در تحلیل تکنیکال چیست؟ معرفی انواع اسیلاتورهای کاربردی

اسیلاتور چیست و چگونه کار میکند؟ Oscillator چه مزایا و معایبی دارد؟ تفاوتی اسیلاتورها و اندیکاتورها چیست؟

تریدرها برای پیدا کردن بهترین نقاط خرید و فروش در بازارهای مالی، از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. در تحلیل تکنیکال، تریدر با بررسی نمودار قیمت-زمان یک دارایی، می‌تواند رفتار آن را پیش بینی کند. معامله گران معمولا برای تحلیل بهتر نمودارها، از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال معامله‌گران از اندیکاتورها به منظور تشخیص درست روند قیمت‌ها و سطوح حمایت و مقاومت استفاده می‌نمایند.

علاوه بر اندیکاتورها، ابزارهای دیگری در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شوند که می‌توانند قدرت روندهای شکل گرفته را تشخیص دهند و زمان تغییر روندها را پیش بینی کنند. این ابزارها اسیلاتور (oscillator) هستند. به کمک این ابزارها، تریدرها می‌توانند چارت‌های رمز ارزها را با دقت بالاتر بررسی و ارزیابی کنند. در این مقاله قصد داریم به طور کامل به معرفی این ابزار و انواع آن بپردازیم.

اسیلاتور چیست؟

اسیلاتور (oscillator) یا نوسانگر توابعی است که به کمک داده‌های قیمتی ثبت شده در نمودارها، مناطق اشباع خرید و فروش را برای کاربران مشخص می‌کنند. اشباع خرید یا overbought محدوده‌ایست که در آن قیمت بیش از حد ارزش خود رشد کرده و دیگر خریداران زیادی برای رشد قیمت در معاملات حضور ندارند.

در مقابل اشباع فروش یا oversold محدوده‌ایست که در آن قیمت بیش از حد ارزش خود افت کرده و قدرت فروشندگان در این محدوده پایین است. تریدرها با تشخیص محدوده اشباع خرید و فروش، می‌توانند حد سود و حد ضرر خود را مشخص کنند.

اسیلاتورها معمولا در نواحی پایین چارت قیمت دارایی‌ها نمایش داده می‌شوند. این ابزارها با مشخص کردن نواحی اشباع خرید و فروش، نوسانات قیمت دارایی‌ها را زیر نظر می‌گیرند تا بتوانند به صورت دقیق، وضعیت حال حاضر قیمت را، از نظر میزان اشباع بودن خریدار و فروشنده، مشخص کنند. معمولا این ابزارها به صورت درصد نمایش داده می‌شوند.

اولین بار جورج لین (George Lane) در سال 1950 اولین oscillator بازار را با نام استوکاستیک (stochastic) طراحی و ایجاد کرد. جورج لین یکی از معامله گران و تحلیلگران مشهور قرن نوزدهم میلادی است. او با طراحی ابزار استوکاستیک، سعی داشت محدوده‌هایی از قیمت را شناسایی کند که در آن میزان قدرت خریداران و فروشندگان افت کرده و روند قیمت تغییر می‌کند.

اگرچه نسخه اولیه آن با ایرادات فراوانی همراه بود، اما باعث شد تا تحلیلگران و توسعه دهندگان به فکر ساخت ابزارهایی برای تحلیل دقیق نواحی اشباع خرید و فروش باشند. امروزه oscillatorهای متنوعی در بازارهای بورس، فارکس و ارز دیجیتال استفاده می‌‌شوند که بیشتر آن‌ها از استوکاستیک طراحی شده توسط جوج لین الهام گرفته شده است.

تفاوت اندیکاتور و اسیلاتور چیست؟

اندیکاتورها یا indicators نوعی دیگر از ابزارهای تحلیلی قیمت هستند که در بررسی چارت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها همانند نوسانگرها توابعی هستند که به کمک داده‌های ثبت شده از معاملات دارایی‌ها، خروجی‌های مشخصی به کاربران نمایش می‌دهند. به کمک اندیکاتورها کاربران می‌توانند روندهای معاملاتی را تشخیص داده و آن‌ها را پیش بینی کنند. اندیکاتورها تفاوت‌های زیادی با اسیلاتور (oscillator) دارند. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. اندیکاتورها برای تشخیص محدوده‌های حمایت و مقاومت و روند قیمت‌ها استفاده می‌شوند. اما oscillatorها توابعی هستند که برای شناخت میزان قدرت روند قیمت و واگرایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. اندیکاتورها معمولا داخل چارت قیمتی نمایش داده می‌شوند. اما نوسانگرها به صورت یک پنجره جداگانه در زیر چارت به کاربر نشان داده می‌شوند.
3. نوسانگرها محدوده‌های overbought و oversold را به کاربر نمایش می‌دهند. این ابزارها معمولا به صورت درصد نمایش داده شده و میزان اشباع خریداران و فروشندگان را در معاملات مشخص می‌کنند. اندیکاتورها چنین قابلیتی را ندارند و تنها می‌توانند در تشخیص روندها و سطوح حمایت و مقاومت استفاده شوند.

کاربردهای اسیلاتور (oscillator)

• میزان اشباع خرید و اشباع فروش: معمولا oscillatorها از دو ناحیه اشباع خرید و اشباع فروش تشکیل می‌شوند تا بتوانند میزان قدرت خریدار و فروشنده را در معاملات دارایی‌ها تعیین کنند.
• تشخیص محدوده‌های بازگشت روند: به کمک oscillatorها، تریدرها می‌توانند واگرایی‌های موجود در قیمت‌ها را تشخیص دهند. واگرایی یا Divergence زمانی رخ می‌دهد که روند قیمت دارایی برخلاف روند موجود در اسیلاتورها باشد. این شرایط نشان می‌دهد که روند ایجاد شده در قیمت قدرت لازم را ندارد و به زودی در خلاف جهت خود حرکت می‌کند. تریدرها به کمک oscillatorها می‌توانند واگرایی‌های موجود در قیمت‌ها را تشخیص دهند و به محض تغییر روند قیمت، پوزیشن‌های معاملاتی خود را باز کنند.
• شناسایی روندهای کوتاه مدت: oscillatorها یکی از بهترین ابزارها برای نوسان گیری هستند. این ابزارها می‌توانند روندهای کوتاه مدت را تشخیص دهند و به تریدرها در معاملات کوتاه مدت کمک کنند.

انواع اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال

در حال حاضر تعداد زیادی از oscillatorها در بازارهای مالی طراحی و ساخته شده‌اند که هر کدام با روش‌های مختلفی، میزان اشباع خرید و اشباع فروش را در معاملات بررسی می‌کنند. برخی از بهترین اسیلاتورها برای نوسان گیری در بازارهای فارکس و کریپتوکارنسی موارد زیر هستند:

1. RSI

RSI مخفف Relative Strength Index به معنی شاخص قدرت نسبی است و یکی از oscillatorهای کاربردی در بازارهای مالی به حساب می‌آید. این ابزار سرعت و اندازه تغییرات قیمت یک دارایی را محاسبه می‌کند. زمانی که سرعت تغییرات قیمت بیشتر از حد معمول باشد، اندیکاتور RSI در محدوده اشباع خرید یا اشباع فروش قرار می‌گیرد و در آن محدوده، روند قیمت تغییر می‌کند.

شاخص قدرت نسبی به صورت درصد در بازه صفر تا 100 نمایش داده می‌شود و زمانی که در بالای 70 درصد قرار بگیرد، به اصطلاح وارد محدوده اشباع خرید می‌شود که احتمال افت قیمت در این ناحیه زیاد است. در مقابل زمانی که RSI زیر 30 درصد قرار می‌گیرد، به اصطلاح وارد محدوده اشباع فروش شده و به احتمال زیاد کندل‌های بعدی معاملات مثبت و رو به بالا است.

تصویر زیر، چارت قیمت اتریوم را در تایم فریم روزانه نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید در بخش پایین این چارت، اسیلاتور RSI فعال شده است. زمانی که RSI در محدوده OVERSOLD قرار می‌گیرد، قیمت با رشد همراه می‌شود و بالعکس در زمانی که در محدوده OVERBOUGHT باشد، قیمت دارایی افت پیدا می‌کند.

علاوه بر نواحی اشباع خرید و اشباع فروش، RSI برای تشخیص واگرایی و همگرایی در چارت قیمت‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی که روند شکل گرفته در این شاخص برخلاف روند ایجاد شده در قیمت چارت باشد، واگرایی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال در چارت زیر یک واگرایی منفی را نشان می‌دهد. زمانی که قیمت دارایی در یک روند صعودی قرار داشته، RSI کاهش پیدا کرده است. در واقع حرکت بین RSI و قیمت دارایی در یک جهت نبوده و قیمت با واگرایی منفی مواجه شده است. در واگرایی منفی، قیمت به سمت روند RSI حرکت کرده و افت پیدا می‌کند.

2. MACD

مکدی از دیگر اسیلاتورهای کاربردی و محبوب در بین معامله گران است. این ابزار با استفاده از محاسبه چندین میانگین متحرک نمایی (EMA)، میزان و سرعت تغییرات قیمت را محاسبه می‌کند. این اسیلاتور (oscillator) به دلیل استفاده از میانگین متحرک سیگنال‌های خود را با تاخیر به کاربر نمایش می‌دهد. این ابزار از سه بخش اصلی زیر تشکیل شده است:

• خط مکدی: این خط در پلتفرم‌های تکنیکال معمولا با رنگ آبی نمایش داده می‌شود. خط MACD از تفاضل بین میانگین متحرک نمایی 26 و 12 روزه ساخته می‌شود.
• خط سیگنال: این خط با رنگ نارنجی نمایش داده می‌شود و تنها از میانگین متحرک نمایی 9 روزه ایجاد می‌گردد.
• خطوط هیستوگرام: خطوط عمودی در MACD همان خطوط هیستوگرام هستند که از تفاضل بین خطوط مکدی و سیگنال ایجاد و نمایش داده می‌شوند.

از خطوط موجود در اندیکاتور مکدی MACD، می‌توان نقاط ورود و خروج به معاملات را شناسایی کرد. زمانی که خط سیگنال، خط مکدی را به سمت بالا قطع کند و خطوط هیستوگرام در ناحیه مثبت قرار گرفته باشند، سیگنال خرید برای دارایی صادر می‌شود. برعکس این موضوع نیز برقرار است؛ یعنی زمانی که خط سیگنال، خط مکدی را به سمت پایین قطع کند و خطوط هیستوگرام در ناحیه منفی قرار گرفته باشند، سیگنال فروش برای معاملات دارایی صادر می‌شود. همانطور که در چارت زیر مشخص است، به کمک MACD می‌توان نقاط ورود و خروج به معاملات را تشخیص داد.

علاوه بر این موارد، اسیلاتور MACD همانند RSI در تشخیص نواحی واگرایی استفاده می‌شود. با استفاده از قله‌ها و دره‌های ایجاد شده توسط خطوط مکدی و سیگنال، می‌توان محدوده‌های بازگشت روند قیمت را شناسایی کرد. به عنوان مثال در چارت زیر، زمانی که قیمت در روند نزولی قرار گرفته، دره‌های ایجاد شده در مکدی به حالت صعودی قرار گرفته‌اند. این موضوع باعث ایجاد واگرایی مثبت در معاملات این دارایی شده و همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، در کندل‌های بعدی روند قیمت تغییر پیدا کرده و صعودی می‌شود.

3. Stochastics

از دیگر اسیلاتورهای محبوب در بازارهای مالی، استوکاستیک یا stochastics است. این ابزار قیمت پایانی دارایی را با میانگین قیمت‌های معامله شده در 14 روز اخیر مقایسه می‌کند که به صورت درصد نمایش داده می‌شود. از خروجی بدست آمده از اندیکاتور استوکاستیک در شناسایی واگرایی، میزان قدرت روند و نواحی اشباع خرید و فروش استفاده می‌شود. این oscillator از دو بخش تشکیل شده است:

• K%: خط اصلی استوکاستیک K% است که معمولا با رنگ آبی در پلتفرم‌ها نمایش داده می‌شود. این خط از دو بخش تشکیل شده: بخش اول اختلاف بین قیمت پایانی و کمترین قیمت ثبت شده در دوره 14 روزه است. بخش دوم اختلاف بین بالاترین و پایین ترین قیمت ثبت شده در دوره 14 روزه است. از تقسیم بخش اول بر دوم ضربدر 100، خط K% ایجاد می‌شود. فرمول این اندیکاتور به صورت خلاصه به شرح زیر است:

K% = (C-L14)/(H14-L14)×100

C= آخرین قیمت پایانی دارایی

L14= پایین ترین قیمت ثبت شده در دوره 14 روزه

H14= بالاترین قیمت ثبت شده در دوره 14 روزه

• D%: میانگین متحرک خط K%، خط نارنجی رنگ D% است که معمولا در دوره‌های 3 روزه، میزان تغییرات خط K% را نمایش می‌دهد.

ترکیب دو خط D% و K%، ابزار استوکاستیک را ایجاد می‌کند. زمانی که خط آبی، خط نارنجی را به سمت بالا قطع کند، به این معناست که قدرت روند صعودی افزایش یافته و احتمال شکل گیری یک روند صعودی در معاملات زیاد است. برعکس این موضوع نیز ممکن است؛ یعنی زمانی که خط آبی، خط نارنجی را به سمت پایین قطع کند، احتمال شکل گیری روند نزولی در معاملات افزایش پیدا می‌کند. تصویر زیر چارت قیمت ارز ترون را نشان می‌دهد. همانطور که مشخص است به کمک اسیلاتور استوک استیک، می‌توان همزمان میزان قدرت روند و واگرایی‌های معاملات را تشخیص داد.

4. CCI

Commodity Chanel Index یا اسیلاتور شاخص کانال کالا از دیگر ابزارهای کاربردی در تحلیل تکنیکال است. با استفاده از این ابزار، کاربران می‌توانند میزان قدرت روندهای صعودی و نزولی را ارزیابی کنند. اندیکاتور CCI معمولا میزان نوسانات قیمت دارایی را در 20 روز اخیر بررسی می‌کند و به کمک اختلاف بین میانگین متحرک 20 روزه معاملات، خروجی ابزار خود را نمایش می‌دهد.

خط CCI در محدوده 200 تا -200 قرار می‌گیرد. زمانی که خط CCI در محدوده 100 تا 200 قرار گرفته باشد، به این معناست که یک روند صعودی قدرتمند در معاملات دارایی شکل گرفته است. برعکس زمانی که خط CCI در محدوده -100 تا -200 باشد، نشان دهنده شکل گیری یک روند نزولی قدرتمند در معاملات دارایی است. چارت زیر، رابطه CCI با قیمت دارایی را به خوبی نشان می‌دهد.

مزایای اسیلاتورها (Oscillator)

1. به کمک oscillatorها تریدرها می‌توانند نواحی اشباع خرید و اشباع فروش را شناسایی کنند. شناخت نواحی اشباع در معاملات یک دارایی، باعث می‌شود تا معامله‌گر در زمان مناسب از معامله خود خارج شده یا در سطوح قیمتی مناسب وارد معامله شود.
2. معامله گران می‌توانند برای تایید جهت یک روند از oscillatorها استفاده کنند. تریدرها به کمک واگرایی و همگرایی بین نمودار قیمت و اسیلاتورها می‌توانند جهت روند قیمت‌ها را پیش بینی کنند.
3. oscillatorها انعطاف پذیری بالایی دارند و می‌توانند برای انواع استراتژی های معاملاتی کوتاه مدت و بلندمدت مورد استفاده قرار گیرند.
4. تفسیر و درک این ابزارها بسیار ساده است. نحوه نمایش سیگنال‌ها در oscillatorها به گونه‌ایست که تمامی کاربران مبتدی به راحتی می‌توانند از آن استفاده کنند.

معایب اسیلاتورها (Oscillator)

1. در برخی مواقع، oscillatorها سیگنال‌های اشتباهی تولید می‌‎کنند. این ابزارها دارای خطا هستند و گاهی اوقات ممکن است به دلیل تغییر شرایط بازار، سیگنال‌های اشتباهی برای تریدر صادر کنند.
2. نوسانگرها برای شناسایی روندهای بلندمدت مناسب نیستند. به طور معمول، اندیکاتورها برای شناسایی روندهای بلندمدت عملکرد بهتری دارند، در حالی که oscillatorها برای تشخیص روندهای کوتاه مدت به کار می‌روند.
3. استفاده و تفسیر آن‌ها نیاز به تجربه دارد. اگرچه به ظاهر استفاده از این اندیکاتورها بسیار راحت است؛ اما هنگامی که معامله گر قصد دارد استراتژی معاملاتی منحصر به فرد خود را طراحی کند، برای استفاده از این ابزارها به تجربه بالایی نیاز دارد.