معاملات فیوچرز در فارکس و ارز دیجیتال چیست : آموزش انواع معامله آتی (Futures)

معاملات فیوچرز (Futures Contract) به عنوان یکی از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین ابزارهای مالی شناخته می‌شود که فرصت‌های بی‌نظیری را برای سرمایه گذاران و معامله‌گران فراهم می‌آورد. این نوع معاملات، که بر پایه توافق نامه‌ای برای خرید یا فروش دارایی در آینده و با قیمتی مشخص انجام می‌شود، امکان مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی مالی را با دقت بیشتری ممکن می‌سازد.

از بازارهای کالا گرفته تا ارزهای دیجیتال، معاملات آتی دروازه‌ای به سوی دنیایی است که در آن تحلیل‌های دقیق و استراتژی‌های نوین، کلید موفقیت در سرمایه گذاری هستند. در این مقاله، به بررسی همه چیز درباره این نوع معاملات خواهیم پرداخت.

معاملات فیوچرز چیست؟

معاملات فیوچرز (futures)، که به آن‌ها قراردادهای آتی نیز گفته می‌شود، نوعی قرارداد استاندارد است که در بازارهای مالی بین دو طرف صورت می‌گیرد و شامل خرید یا فروش دارایی معینی در تاریخ مشخصی در آینده و به قیمتی از قبل توافق شده است. این نوع معاملات به معامله‌گران امکان می‌دهد تا ریسک نوسانات قیمتی دارایی‌هایی مانند کالاها، سهام، اوراق قرضه یا حتی ارزهای دیجیتال را مدیریت کنند. فیوچرز می‌تواند برای هدف‌های مختلفی مانند پوشش ریسک (هجینگ)، سفته بازی، یا تعیین قیمت دارایی‌ها استفاده شود.

معامله‌گران فیوچرز نیاز به پرداخت کل مبلغ قرارداد در زمان امضا ندارند، بلکه تنها باید مارجین (وجه تضمین) را پرداخت کنند که درصدی از ارزش کل قرارداد است. این امکان باعث می‌شود تا با سرمایه نسبتاً کمتری بتوان در معاملات بزرگ شرکت کرد و از اهرم استفاده نمود. اما مهم است که معامله‌گران از ریسک‌های بالای ناشی از استفاده از اهرم آگاه باشند، چرا که می‌تواند منجر به زیان‌های قابل توجهی نیز بشود.

بازارهای فیوچرز در سراسر جهان وجود دارند و معاملات می‌توانند شامل انواع مختلفی از کالاها مانند نفت خام، طلا، ارزها و حتی شاخص‌های مالی مانند شاخص داوجونز در فارکس باشند. این بازارها توسط نهادهای نظارتی مختلفی تنظیم می‌گردند تا اطمینان حاصل شود که معاملات به صورت شفاف و عادلانه انجام می‌شوند.

تاریخچه معامله فیوچرز (Futures)

تاریخچه معاملات فیوچرز به قرون وسطا در اروپا برمی‌گردد، جایی که کشاورزان قراردادهایی را برای فروش محصولات آتی خود تنظیم می‌کردند تا از نوسانات قیمت در آینده محافظت کنند. در قرن ۱۷ و ۱۸، معاملات آتی در بازارهای کالایی هلند رواج یافت. این قراردادها ابزارهای مهمی برای کشاورزان و تاجران بودند تا ریسک نوسانات قیمت را مدیریت کنند. با پیشرفت زمان، این نوع معاملات به دیگر کالاها و بازارها گسترش یافت.

در ایالات متحده، اولین بورس رسمی فیوچرز، بورس کالای شیکاگو (CBOT)، در سال ۱۸۴۸ تاسیس شد. این بورس ابتدا برای تجارت غلات ایجاد شد و سپس به دیگر کالاها مانند نفت خام، فلزات و محصولات مالی گسترش یافت. futures به عنوان ابزاری برای حفاظت از قیمت و همچنین سفته بازی استفاده می‌شوند.

با گذشت زمان، این معاملات پیچیده‌تر و شامل محصولات مالی نیز شدند. امروزه، بازارهای فیوچرز بخش مهمی از بازارهای مالی جهانی هستند و به فعالان بازار امکان می‌دهند تا از برابر ریسک‌های قیمتی در بازارهای مختلف محافظت کنند.

آموزش معاملات فیوچرز (futures)

ورود به دنیای معاملات فیوچرز یا آتی چندان سخت نیست. پیدا کردن این بخش بستگی به صرافی مورد استفاده شما دارد. در بخش ترید (Trading) احتمالاً سربرگ‌های مختلفی را ببینید که انواع معاملات را پیش روی شما بگذارد. ساده‌ترین نوع ترید مربوط به ترید اسپات (Spot) است که صرفاً گزینه‌های خرید و فروش معمولی را دارد و باید مقدار و نرخ مورد نظر خود را در آن‌ها وارد نمایید.

با پیدا کردن گزینه فیوچرز یا مارجین وارد این دنیای جذاب و وسوسه برانگیز خواهید شد. برخی صرافی‌های خارجی از تریدرهای این نوع معامله می‌خواهند که احراز هویت خود را تکمیل کنند و به سطح مورد نظر خودشان برسانند که اصولاً نیاز به ثبت اطلاعات شخصی (اعم از کارت شناسایی شخص) دارند. البته به هیچ وجه جای نگرانی نیست!

علاقه‌مندان به حوزه معاملات Futures می‌توانند از صرافی‌های غیر متمرکز برای بهره‌گیری از این خدمات استفاده کنند. کافیست نوع معامله خود (لانگ یا شورت) را انتخاب و مقدار ارز دلخواه و قیمت مورد نظر را وارد کنید.

همچنین باید اهرم خود را با توجه به شرایط و میزان ریسک پذیری انتخاب نمایید. در صورت عدم تکمیل مراحل احراز هویت ممکن است یک لیمیت یا محدودیت لوریج برای شما اتخاذ شود. بهترین ارز برای شروع و ورود به معاملات آتی از طریق استیبل کوین‌ها است. اکثر سرفصل‌های معامله فیوچرز با نماد USDT یا BUSD نشان داده شده‌اند.

بیشتر بخوانید: لوریج یا اهرم چیست + بهترین لوریج در بازار فارکس و ارز دیجیتال

تفاوت معاملات اسپات با معاملات فیوچرز

در معاملات اسپات، تریدر از افزایش قیمت‌ها به سود می‌رسد. در لحظه باید انتخاب کنید که می‌خواهید خرید انجام دهید یا فروش. بدین ترتیب، فرصتی برای کسب سود از کاهش قیمت‌ها نیست و تنها راه کسب سود از بالا رفتن قیمت‌هاست. برخلاف معاملات اسپات، در فیوچرز می‌توانید از افزایش و کاهش قیمت به سود برسید. در نتیجه، تریدر می‌تواند به صورت دو طرفه معامله کند و از کاهش قیمت نیز به سود برسد.

تفاوت عمده دیگری که میان معاملات اسپات و فیوچرز وجود دارد، در خصوص میزان سود و ریسک حاصل از سرمایه گذاری در این دو روش است. مسلماً معاملات فیوچرز یا آتی دارای پتانسیل بالایی از نظر ریسک و پاداش هستند. استفاده از اهرم‌ها باعث می‌شود که میزان سود و ضرر شما با ضریب همراه شود. در صورتی که قیمت‌ها طبق میل شما حرکت کنند، سود شما چندین برابر حالت طبیعی خود خواهد شد. اما نکته اینجاست، در صورتی که قیمت خلاف پیش بینی شما حرکت کند، ممکن است دچار هشدار مارجین یا کال مارجین (Margin Call) شوید.

همه این‌ها در شرایطی است که معاملات اسپات دارای ریسک بسیار کمتری هستند. فرض کنیم در معاملات اسپات، 3 بیت کوین خریده‌اید. در صورت کاهش قیمت بیت کوین، شما همچنان 3 بیت کوین در کیف پول ارز دیجیتال خود خواهید داشت و نیاز نیست که نگران از بین رفتن دارایی خود باشید. شما با افزایش یا کاهش قیمت بیت کوین، هر لحظه که بخواهید می‌توانید از معاملات اسپات برای فروش آن استفاده کنید.

نکته دیگر که در این بخش حائز اهمیت است مربوط به ماهیت معاملات فیوچرز است. معاملات در این قراردادها بر سر قیمت‌های آتی ثبت می‌شوند. حق مالکیت در معاملات آتی به تریدر اهدا نمی‌شود. او صرفاً برای مدت کوتاهی مالکیت معنوی یک کوین را در قیمت‌های مختلف بر عهده می‌گیرد و بعد از این مدت مقرر باید دارایی را با همان قیمت خریداری کند یا بفروشد.

تفاوت فیوچرز با معاملات فوروارد

معاملات فیوچرز و فوروارد هر دو از انواع قراردادهای مشتقی هستند که به معامله‌گران امکان می‌دهند قیمت یک دارایی را برای خرید یا فروش در آینده تعیین کنند. با این حال، تفاوت‌های اساسی بین این دو نوع قرارداد وجود دارد.

فوروارد‌ها قراردادهای اختصاصی هستند که بین دو طرف و به صورت خصوصی منعقد می‌شوند. این قراردادها قابلیت انتقال به طرف ثالث را ندارند و هر قرارداد شرایط منحصر به فرد خود از جمله تاریخ انقضا، مقدار و قیمت دارایی را دارد. در مقابل، فیوچرز در بورس‌های کالا یا مالی معامله می‌شوند، استاندارد هستند و قابلیت معامله دارند. این بدان معناست که شرایط قراردادهای فیوچرز، مانند حجم و تاریخ انقضا، توسط بورس تعیین می‌شوند.

یکی دیگر از تفاوت‌های اساسی در میزان ریسک موجود است. در معاملات فیوچرز، طرفین قرارداد ملزم به ارائه وجه تضمین به یک مرجع مرکزی هستند که این امر کاهش ریسک اعتباری را به همراه دارد. در حالیکه در قراردادهای فوروارد، چون خارج از بورس منعقد می‌شوند، ریسک اعتباری بالاتری دارند.

در نهایت، معاملات فیوچرز به دلیل معامله در بورس و استانداردسازی، شفافیت و نقدشوندگی بالاتری دارند. در حالیکه معاملات فوروارد انعطاف پذیری بیشتری در شرایط قرارداد ارائه می‌دهند اما به دلیل انعقاد خصوصی، کمتر شفاف و نقدشونده هستند.

اسکالپ تریدینگ (Scalp Trading) در معاملات فیوچرز

اسکالپ تریدینگ به معاملات سرعتی گفته می‌شود که معمولاً ظرف 1 تا 15 دقیقه ثبت و تکمیل می‌شوند. زمان انتهایی برای تکمیل یک پوزیشن در معاملات آتی معمولاً در قرارداد هوشمند تثبیت نمی‌شود. در اکثر پلتفرم‌های معاملات فیوچرز زمان مشخصی برای اتمام پوزیشن تعیین نمی‌گردد و پوزیشن تا زمانی ادامه خواهد داشت که تریدر دست به خرید و فروش آن نزند. بدین ترتیب، دو حالت پیش می‌آید:

• پرایس اکشن و روند بازار بر خلاف انتظار تریدر تغییر خواهد کرد که در این حالت تریدر لیکویید می‌شود و پوزیشن بسته شده و حسابش برداشت می‌گردد.
• در حالت دیگر، روند بازار مسیر پیش بینی شده را طی می‌کند و تریدر می‌تواند یک سفارش حد سود یا تیک پروفیت (Take Profit) تنظیم کند تا سفارش در قیمت مورد انتظار او بسته شود و به سود برسد.

البته برخی پلتفرم‌های futures contract نیز ممکن است دارای قابلیت تنظیم تاریخ دقیق اتمام پوزیشن باشند. در این حالت، فقط قیمت نهایی دارایی در تاریخ انقضاء مدنظر خواهد بود. در چنین پلتفرم‌هایی، این اطلاعات جانبی نیز در قرارداد هوشمند در بلاک چین ثبت می‌گردند. ثبت این اطلاعات در بلاکچین باعث می‌شود که مورد نظارت سایر اعضا قرار بگیرند. ویژگی دیگر قراردادهای هوشمند در اجرای اتوماتیک آن‌هاست. بدین ترتیب، همه فرایندهای مارجین کال، کسب سود یا لیکویید شدن به صورت اتوماتیک رخ می‌دهند.

انواع معاملات فیوچرز در بازارهای مالی

1. معاملات فیوچرز استاندارد (Standard Futures Contracts) : بازار بورس کالای شیکاگو (CME) و بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE) از اولین صرافی‌هایی بودند که در سال 2017 به ارائه خدمات فیوچرز برای بیت کوین پرداختند.
2. معاملات فیوچرز با تحویل فیزیکی (Futures with Physical Delivery): در فیوچرز رمز ارز، صرفاً قرارداد خرید و فروش رمز ارزها انتقال می‌یابد و خبری از انتقال فیزیکی کوین‌ها نیست. اما در فیوچرز با تحویل فیزیکی، تریدر با اتمام تاریخ انقضا به کوین‌ها دست پیدا می‌کند و می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. معمولاً این نوع معامله زمانی به کار می‌رود که تریدر، برای مثال، بخواهد از کوین مربوطه در پلتفرم وام‌دهی یا نوع دیگری از معاملات استفاده کند.
3. قرارداد دائمی یا پرپچوال (Perpetual Contracts): معاملات پرپچوال همه ویژگی‌های یک معامله استاندارد فیوچرز را می‌تواند داشته باشد. همان طور که از اسم این نوع معامله مشخص است، دارای تاریخ انقضا نیستند و تریدر می‌تواند پوزیشن خرید یا فروش خود را تا هر وقت بخواهد نگه دارد. نکته اینجاست که وی در این مدت باید کارمزد تمدید معامله خود را بپردازد.
4. قراردادهای آتی کالا: این قراردادها بر اساس تحویل کالاهای فیزیکی در آینده استوار هستند. تولیدکنندگان، کشاورزان، و معدنچیان می‌توانند با استفاده از قراردادهای آتی کالا، خود را در برابر نوسانات قیمتی ناشی از عواملی مانند تغییرات آب و هوایی، تغییرات سیاسی، یا تغییر در تقاضا محافظت کنند. به عنوان مثال، یک کشاورز می‌تواند قرارداد آتی گندم را بفروشد تا قبل از برداشت محصول، قیمت فروش آن را تضمین کند.
5. قراردادهای آتی مالی: این نوع قرارداد برای ابزارهای مالی مانند ارزها، اوراق قرضه، و شاخص‌های سهام استفاده می‌شود. قراردادهای آتی مالی امکان پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز، نرخ بهره، و حرکت بازارهای سهام را فراهم می‌آورند. برای مثال، یک شرکت بین‌المللی می‌تواند از قراردادهای آتی ارز استفاده کند تا در برابر نوسانات نرخ ارز محافظت کند.
6. قراردادهای آتی نرخ بهره: این قراردادها به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که بر روی تغییرات آینده نرخ بهره (Interest Rate) سود ببرند یا خود را در برابر آن محافظت کنند. بانک‌ها، موسسات مالی، و صندوق‌های سرمایه گذاری اغلب از این نوع قرارداد برای مدیریت ریسک نوسانات نرخ بهره استفاده می‌کنند.
7. قراردادهای آتی شاخص سهام: این قراردادها به معامله‌گران امکان می‌دهند بر روی حرکت کلی بازار سهام سرمایه گذاری کنند، بدون اینکه مستقیماً در سهام فردی سرمایه گذاری نمایند. قراردادهای آتی شاخص سهام ابزارهایی محبوب برای مدیریت ریسک و اجرای استراتژی‌های سرمایه گذاری بر اساس دیدگاه‌های کلی بازار هستند.
8. قراردادهای آتی ارز دیجیتال: با پیشرفت بازار ارزهای دیجیتال، این نوع قراردادهای آتی امکان سرمایه گذاری و محافظت در برابر نوسانات قیمتی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم را فراهم می‌آورند. این قراردادها به سرمایه گذاران اجازه می‌دهند بدون نیاز به نگهداری فیزیکی ارزها، بر روی قیمت آینده آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

کاربردهای معاملات آتی (Futures)

یکی از مهم‌ترین کاربردهای معاملات فیوچرز، هجینگ یا پوشش ریسک است. سازمان‌ها و سرمایه گذاران از فیوچرز برای محافظت از دارایی‌های خود در برابر نوسانات نامطلوب قیمت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، یک تولیدکننده گندم می‌تواند با فروش فیوچرز گندم، خود را در برابر کاهش احتمالی قیمت‌ها محافظت کند.

کاربرد دیگر معاملات futures، اهرم مالی است. سرمایه گذاران می‌توانند با سرمایه گذاری مبلغ نسبتاً کمی (مارجین)، موقعیت‌های بزرگی در بازار ایجاد کنند. این امر می‌تواند منجر به سودهای قابل توجهی شود، البته با ریسک بالایی همراه است. علاوه بر این، فیوچرز به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا روی حرکت‌های قیمتی دارایی‌هایی که ممکن است به طور مستقیم دسترسی به آن‌ها نداشته باشند، سرمایه گذاری کنند. به این ترتیب، فیوچرز می‌تواند به گسترش دسترسی و شفافیت بازار کمک کند و فرصت‌های جدیدی برای سرمایه گذاری فراهم آورد.

نهایتاً، این معاملات به عنوان ابزاری برای کشف قیمت عمل می‌کنند. با ارائه اطلاعاتی در مورد انتظارات بازار نسبت به قیمت‌های آینده، فیوچرز به تعادل بین عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی کمک می‌کند و باعث افزایش کارایی و شفافیت می‌شود.

مزایای معاملات فیوچرز (Futures)

1. اهرم مالی بالا: اهرم مالی به معامله گران این امکان را می‌دهد که با سرمایه نسبتاً کم، موقعیت‌های معاملاتی بزرگی را اتخاذ کنند. این ویژگی به ویژه در بازارهایی که نوسانات قیمتی زیادی دارند، می‌تواند به سودآوری قابل توجهی منجر شود. با این حال، لازم است معامله‌گران از ریسک‌های مرتبط با استفاده از اهرم مالی آگاه باشند.
2. تنوع بخشی: با استفاده از معاملات فیوچرز، سرمایه گذاران می‌توانند در بازارهای مختلفی مانند کالاها، ارزها، و شاخص‌های سهام سرمایه گذاری کنند. این تنوع بخشی به کاهش ریسک کلی پرتفوی کمک می‌کند، زیرا نوسانات در یک بازار ممکن است توسط بازدهی‌های مثبت در بازار دیگری خنثی شوند.
3. حفاظت از ریسک: هجینگ یا پوشش ریسک، استراتژی‌ایست که سرمایه گذاران را در برابر نوسانات نامطلوب قیمت محافظت می‌کند. به عنوان مثال، تولیدکننده‌ای از معاملات آتی برای تثبیت قیمت فروش محصولات خود در آینده استفاده می‌کند تا از خطر کاهش قیمت‌ها در بازار محافظت شود.
4. قیمت گذاری شفاف و بازار با نقدینگی بالا: بازارهای فیوچرز به دلیل حجم معاملات بالا و تعداد زیادی از فعالان بازار، نقدینگی بالایی دارند. این امر تضمین می‌کند که معامله‌گران می‌توانند به راحتی وارد و خارج از موقعیت‌های معاملاتی شوند بدون آنکه تأثیر قابل توجهی بر قیمت داشته باشند.

معایب معاملات فیوچرز

1. ریسک بالا: استفاده از اهرم مالی می‌تواند در صورت عدم مدیریت صحیح، به ضررهای سنگین منجر شود. معامله‌گران باید آگاه باشند که بازار می‌تواند به سرعت و به طور غیرمنتظره‌ای تغییر کند و این تغییرات می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر موقعیت مالی آن‌ها داشته باشند.
2. پیچیدگی: فهم معاملات فیوچرز (futures) و استراتژی‌های مرتبط با آن‌ها می‌تواند برای معامله‌گران تازه کار چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، پیچیدگی‌های قانونی و مالیاتی می‌تواند فرآیند یادگیری را دشوارتر کند.
3. نیاز به توجه و مدیریت مستمر: بازارهای فیوچرز به دلیل نوسانات زیاد، نیازمند نظارت دائمی و تصمیم گیری سریع هستند. این امر می‌تواند فشار زیادی بر معامله‌گران ایجاد کند و نیازمند وقت و توجه زیادی است.
4. هزینه‌های معاملاتی: معاملات آتی ممکن است با هزینه‌های مختلفی از جمله کمیسیون‌ها و هزینه‌های نگهداری قرارداد همراه باشند. این هزینه‌ها می‌توانند بر سودآوری کلی به ویژه در معاملات با حجم کم تأثیر منفی بگذارند.

نقش حجم معاملات و اهرم در معاملات آتی

حجم معاملات و اهرم دو عنصر کلیدی در معاملات فیوچرز هستند که تأثیر بسزایی بر استراتژی و نتایج معاملاتی معامله‌گران دارند. حجم معاملات، که نشان دهنده تعداد قراردادهای معامله شده در یک دوره زمانی مشخص است، می‌تواند نشان دهنده نقاط قوت یا ضعف یک بازار خاص باشد. افزایش حجم معاملات می‌تواند نشانه‌ای از افزایش علاقه و فعالیت در بازار باشد، در حالیکه کاهش آن ممکن است نشان دهنده کاهش علاقه و فعالیت باشد. تحلیل حجم معاملات می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا از نظر روانشناختی و استراتژیک نقاط ورود و خروج بهینه را تعیین کنند.

اهرم در معاملات فیوچرز ابزاریست که به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه کمتری معاملات بزرگتری انجام دهند. این ویژگی باعث می‌شود تا پتانسیل سودآوری معامله‌گران به شدت افزایش یابد، اما در عین حال ریسک زیان نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد. استفاده از اهرم نیازمند مدیریت دقیق ریسک و درک عمیقی از بازار است تا از پتانسیل زیان‌های بزرگ جلوگیری شود.

معامله‌گران موفق از ترکیبی از تحلیل حجم معاملات و استراتژی‌های مدیریت اهرم استفاده می‌کنند تا به بهترین شکل ممکن از فرصت‌های بازار بهره‌برداری نمایند. تعادل بین استفاده از اهرم برای افزایش بازده و جلوگیری از ریسک‌های بیش از حد، همراه با تحلیل دقیق حجم معاملات برای شناسایی فرصت‌ها، می‌تواند کلید موفقیت در معاملات فیوچرز باشد.

معاملات فیوچرز یا آتی در ایران

معاملات فیوچرز یا آتی در صرافی‌های ایرانی پشتیبانی نمی‌شود و در ایران مشمول قوانین و حکم‌های زیادی بوده است. برخی مراجع تقلید این نوع معاملات را نکوهش کرده‌‍ و حکم شرعی معاملات فیوچرز (futures) را بر “احتیاط” یا “مکروه” اعلام کرده‌اند. این معاملات از آن جهت منفی شمرده می‌شوند که صرفاً یک پیش‌بینی قیمت در یک بازه معین هستند. در نتیجه، برخی مراجع معتقدند که این نوع معاملات شبیه به قمار هستند و باید از آن‌ها دوری کرد.

اما ممکن است تریدرها با همه شرایط و انجام تحقیقات مربوطه در خصوص جنبه‌های شرعی و قانونی این معاملات همچنان علاقه‌مند به حضور در این حوزه باشند. در این صورت باید از صرافی‌های خارجی همچون صرافی کوکوین، بایننس، بای بیت، بینگ ایکس و کوینکس استفاده کنید. معمولاً این نوع خدمات در صرافی‌های خارجی نیاز به احراز هویت دارند.