دیفای چیست به زبان ساده چگونه کار می کند و چه کاربردی دارد؟

دیفای (defi) چیست؟ چه کاربردی در دنیای بلاک چین دارد؟ تفاوت آن با سیستم های مالی سنتی در چیست؟

دیفای defi مخفف عبارت decentralized finance به معنی امور مالی غیرمتمرکز است و یکی از بخش‌های بازار کریپتوکارنسی است که قصد دارد با حذف واسطه‌ها، تمامی عملیات مالی را به صورت غیر متمرکز اجرا کند. اغلب کارشناسان حوزه تکنولوژی و سرمایه گذاری معتقدند که حوزه دیفای می‌تواند نحوه اجرای تراکنش‌های مالی را در سطح جهان متحول کند. در این مقاله قصد داریم تا امور مالی غیر متمرکز و بهترین پروژه های حوزه دیفای را به طور کامل بررسی کنیم.

دیفای چیست به زبان ساده

دیفای به معنی حوزه امور مالی غیر متمرکز است که در آن کاربران می‌‌توانند تمامی خدمات مالی مانند وام دهی، سپرده گذاری، ترید، کیف پول و غیره را به صورت غیر متمرکز انجام دهند. خدمات defi برای تمامی افرادی که بتوانند به اینترنت متصل شوند، قابل دسترس است. به وسیله دیفای، بازارهای مالی درگیر رانت‌‌ها، واسطه‌ها و دستکاری‌‌های دولتی نمی‌شوند و می‌توانند به صورت بازاری غیرمتمرکز، تمامی فعالیت‌های کاربران را با میزان خطای بسیار پایین انجام دهند. حوزه دیفای در تلاش است اقتصاد جهانی را بهبود ببخشد و سیستمی غیر متمرکز و عادلانه برای تبادلات مالی ایجاد کند.

تفاوت دیفای با سیستم های مالی متمرکز

1. در یک سیستم مالی متمرکز (centralized finance)، بانک‌ها و نهادهای مالی به صورت متمرکز و به عنوان واسطه بین افراد، تبادلات مالی را رصد می‌‌کنند. انجام هرگونه عملیات بانکی بدون نظارت نهادهای واسطه امکان پذیر نیست. اما در پلتفرم‌های غیرمتمرکز دیفای، نهادهای واسطه و متمرکز حذف می‌شوند و به وسیله کدهای تعریف شده در شبکه، کنترل و مدیریت دارایی‌ها برعهده کاربران قرار می‌گیرند و افراد باید از تمامی جزییات اطلاعات خود به خوبی محافظت کنند.
2. در امور مالی سنتی یا متمرکز به دلیل حضور نهاد ثالث، میزان کارمزد تراکنش‌‌ها زیاد است. اما در حوزه امور مالی غیرمتمرکز به دلیل حذف واسطه‌‌ها، میزان کارمزد تراکنش‌ها کمتر است.
3. پروژه ‌های دیفای به کمک شبکه بلاکچین بستری را فراهم می‌کنند تا کاربران اطلاعات خود را در سیستم خود نگهداری و مدیریت کنند. اما در سیستم‌های سنتی، سرورهای متمرکز تمامی اطلاعات کاربران را در اختیار دارند و در صورت حمله هکرها، ممکن است اطلاعات تعداد زیادی از کاربران دزدیده شود.
4. به دلیل متمرکز بودن سیستم‌های مالی سنتی، امکان دستکاری اطلاعات توسط اشخاص رده بالا وجود دارد. اما در شبکه‌ های دیفای تمامی تراکنش‌‌ها و اطلاعات به صورت غیر متمرکز به کمک نودها بررسی می‌شود.

دیفای DeFi چگونه کار می‌کند؟

پروژه‌های دیفای به کمک فناوری دفتر کل توزیع شده، اکوسیستم خود را طراحی و اجرا می‌کنند. فناوری دفتر کل توزیع شده به پروژه های defi کمک می‌کند تا بتوانند به جای استفاده از پایگاه داده‌های متمرکز، دیتای شبکه را به صورت غیر متمرکز ذخیره کنند. این پروژه‌ها در بستر شبکه‌های بلاک چینی، شروع به ایجاد و ساخت برنامه‌های غیر متمرکز (Dapp) می‌کنند. در واقع اکثر پروژه های دیفای نوعی برنامه DApp هستند که به کمک قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند.

پروژه های defi به صورت متن باز ایجاد و توسعه پیدا می‌کنند. متن باز بودن (open source)، باعث می‌شود تا خدمات به صورت کاملا شفاف انجام شود و کاربران اعتماد بالایی به این نوع خدمات داشته باشند. همچنین برنامه نویسان و توسعه دهندگان می‌توانند بهترین راهکارها را برای پیشرفت کدهای برنامه خود پیدا کنند. زمانی که تمامی پارامترهای مالی و اقتصادی در پلتفرم‌های دیفای شفاف باشند، کاربران دیگر تمایلی به استفاده از خدمات متمرکز ندارند و ترجیح می‌دهند از پلتفرم‌هایی که شفافیت بالاتری دارند استفاده کنند.

کاربردهای دیفای (Defi) در دنیای بلاک چین

1. دریافت و اعطای وام

سیستم وام دهی و وام گیری به صورت غیر متمرکز توسط شبکه‌های بلاک چین قابل اجرا است. برخی از پروژه های defi به کمک قراردادهای هوشمند و شبکه بلاکچین می‌توانند پروتکل وام دهی ایجاد کنند تا کاربران بتوانند عملیات‌های وام دهی (lending) و وام گرفتن (borrowing) را انجام دهند. کاربران می‌توانند با قرار دادن دارایی‌های خود در پلتفرم، امکان وام گرفتن را برای سایر کاربران فراهم کنند.

تمامی عملیات ‌های مالی و محاسبه‌های سود و زیان توسط چندین قرارداد هوشمند در بلاک چین انجام می‌شود و کاربران بدون نیاز به احراز هویت، می‌توانند وام دریافت کنند. پلتفرم‌‌های وام دهی جزو محبوب‌‌ترین کاربردهای حوزه دیفای به حساب می‌‌آیند که امکان انجام وام دهی و وام گیری را با شفافیت بالا و سرعت مناسب برای کاربران فراهم می‌کنند.

2. استیبل کوین (Stablecoin)

استیبل کوین‌ها گام بزرگی برای مقبولیت بیشتر ارزهای دیجیتال در بین عموم کاربران برداشته اند. استیبل کوین نوعی ارز دیجیتال با پشتوانه دارایی فیات و طلا است که واسطه‌ای بین ارزهای فیات (دلار و یورو) و رمز ارزها ایجاد کرده است. به عنوان مثال رمز ارز تتر دارای پشتوانه دلار آمریکا است و یک تتر با یک دلار برابری می‌‌کند. اما مشکل بزرگی در سازوکار استیبل کوین‌ها وجود دارد.

استیبل کوین‌های عرضه شده در بازار کریپتوکارنسی متمرکز هستند و توسط یک شرکت متمرکز به بازار توزیع می‌شوند. حوزه دیفای (defi) برای حل این مشکل استیبل کوین‌‌های غیرمتمرکز را ایجاد کرده است. استیبل کوین‌‌های غیرمتمرکز دارای پشتوانه مشخصی هستند و به کمک الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند، میزان ارزش ثابتی دارند.

یکی از معروف‌ترین استیبل کوین‌‌های غیرمتمرکز، ارز دیجیتال دای (DAI) است. استیبل کوین دای در بستر شبکه اتریوم اجرا می‌شود و دارای پشتوانه کوین‌های اتریوم و بیت کوین است. میزان ارزش ثابت آن همانند تتر برابر 1 دلار است و میزان شفافیت بیشتری نسبت به تتر دارد. کاربران به کمک استیبل کوین دای، می‌توانند دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی، پلتفرم‌های وام دهی و اکثر خدمات حوزه دیفای بیمه کنند.

بیشتر بخوانید: ارز دای چیست + تحلیل نمودار قیمت و آینده ارز دیجیتال DAI

3. صرافی غیر متمرکز (DEX)

صرافی بستری است که کاربران می‌توانند دارایی‌‌های خود را مبادله کنند. صرافی‌هایی مانند صرافی بایننس و کوکوین، به صورت متمرکز هستند و کاربران مجبورند برای ورود به این نوع صرافی‌ها، احراز هویت انجام دهند و اطلاعات حساب خود را به طور کامل ثبت کنند. صرافی‌‌های متمرکز به دلیل داشتن پشتیبانی و وجود سرورهای مرکزی، کارمزد بیشتری نیز دریافت می‌کنند. همچنین این صرافی‌ها می‌توانند برای برخی کاربران محدودیت تعریف کنند.

پلتفرم‌های defi با استفاده از قراردادهای هوشمند و شبکه بلاک چین توانسته‌اند صرافی‌‌های غیرمتمرکز را بدون نیاز به سرورهای مرکزی طراحی و ایجاد کنند. در یک صرافی غیر متمرکز (dex) کاربران نیازی به احراز هویت ندارند و تمامی اطلاعات آن‌ ها در سیستم خود کاربر ذخیره می‌شوند. افراد در این نوع صرافی‌ها می‌توانند قیمت‌های پیشنهادی خود را به سادگی ثبت کنند و بدون نیاز به حضور واسطه، قیمت‌های پیشنهادی سایر کاربران را مشاهده کنند.

در واقع تبادل دارایی‌ها به صورت مستقیم یا همتا به همتا انجام می‌شود. همچنین میزان کارمزد تراکنش در این صرافی‌ها نسبت به صرافی های متمرکز کمتر است؛ زیرا صرافی‌‎های غیرمتمرکز هزینه‌‌هایی همچون سرور مرکزی و پشتیبانی را حذف می‌کنند و نیاز کمتری به کارمزد تراکنش‌ها دارند.

4. فرآیند استیکینگ (Staking)

فرآیند استیکینگ به معنی قفل کردن یا قرار دادن دارایی‌ها در قراردادهای هوشمند یک شبکه برای مدت زمان مشخصی است. به کمک این فرآیند مقدار امنیت شبکه افزایش یافته و پردازش اطلاعات و تراکنش‌ها به درستی انجام می‌شود. کاربران می‌توانند بعد از انجام استیکینگ یک شبکه در مدت زمان مشخص از شبکه پاداش دریافت کنند.

فرآیند استیکینگ در تمامی ارزهای دیجیتالی که از الگوریتم اثبات سهام (pos) استفاده می‌ کنند، کاربرد دارد. استفاده از روش استیکینگ تنها به شبکه رمز ارزها محدود نمی‌شود. برخی از کیف پول‌‌ها و صرافی‌‌های ارز دیجیتال این امکان را برای کاربر فراهم می‌کنند که از طریق پلتفرم آن‌ها، کاربر بتواند رمز ارزهای مورد نظر خود را استیک کرده و از شبکه‌های مربوط به آن رمز ارزها پاداش دریافت کند.

5. ییلد فارمینگ (yield farming)

ییلد فارمینگ (yield farming) روشی است که در آن کاربران می‌ توانند از طریق چرخاندن دارایی‌های خود در پلتفرم‌‎های مختلف، سود بالایی کسب کنند. در این روش کاربران می‌توانند دارایی‌های رمزنگاری شده خود را در قرارداد هوشمند یک پلتفرم دیفای قفل کنند و از سود آن استفاده کنند. پلتفرم‌ها بعد از قفل کردن دارایی کاربران، به آن‌‍‌ها توکن‌های مخصوصی اهدا می‌کنند. کاربر می‌تواند توکن‌های دریافت شده در پلتفرم را به برنامه دیگری منتقل کند و بدین ترتیب از دو پلتفرم به طور همزمان سود دریافت کند.

دریافت‌ سودهای مختلف از پلتفرم‌های دیفای، yield farming نام دارد. به عنوان مثال فرض کنید کاربری مقداری از دارایی خود را در یک پلتفرم استخر نقدینگی قرار می‌دهد. استخر نقدینگی به ازای دارایی قفل شده توسط کاربر، به آن توکن LP یا liquidity providing token اهدا می‌کند. این توکن‌ها نشان دهنده میزان سهم کاربر در مشارکت استخر است. کاربر می‌تواند توکن‌‌های LP دریافتی را در استخرهای نقدینگی دیگر یا در پلتفرم‌های وام دهی قرار دهد و به جای دریافت سود از یک پلتفرم، از چندین پلتفرم پاداش بگیرند.

6. وام‌های سریع و بدون نیاز به وثیقه

وام‌‌های فلش (flash loan) که به وام‌های سریع و بدون وثیقه معروف هستند، یکی از خدمات جذاب حوزه defi محسوب می‌شوند. در سیستم وام گیری غیر متمرکز، کاربر باید مقدار مشخصی وثیقه را در یک قرارداد هوشمند قرار دهد تا بتواند مبلغ وام را دریافت کند. اما در وام‌های فلش، کاربر نیازی به وثیقه و ضامن ندارد. در این نوع وام‌ها کاربر بعد از درخواست flash loan، وام گیری و تسویه وام بلافاصله در یک تراکنش انجام می‌شود و کاربر باید از طریق آربیتراژ (Arbitrage)، مقدار وام دریافتی را به سرعت بازگرداند.

به عنوان مثال فرض کنید رمز ارزی در یک صرافی با قیمت 2 دلار در حال معامله است؛ اما در یک صرافی دیگر همان رمز ارز با قیمت 1.5 دلار معامله می‌شود. کاربران و تریدرهای حرفه‌ای می‌توانند یک قرارداد هوشمند بنویسند و در آن یک وام 100 دلاری دریافت کنند. بعد از دریافت وام، کاربر به میزان 100 دلار از صرافی اول رمز ارز مربوطه را خریداری می‌کند و همان مقدار را در صرافی دوم با قیمت بالاتر می‌فروشد.

بدین ترتیب تریدر از اختلاف قیمت بین دو صرافی می‌تواند سود کسب کند؛ بدون آن که نیاز باشد سرمایه‌ای از کیف پول خود وارد کند. این نوع وام‌ها حتی در سیستم متمرکز مالی امکان پذیر نیست و کاربران تنها می‌‌توانند از طریق پلتفرم‌های غیرمتمرکز دیفای این نوع وام‌ها را دریافت کنند.

مزایای امور مالی غیر متمرکز یا دیفای DeFi

1. اجرای تمامی امور مالی به صورت غیر متمرکز: در تمامی پلتفرم های defi، به دلیل استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده، تمامی فرآیندهای مالی به صورت غیر متمرکز و بدون نظارت نهادهای واسطه انجام می‌شوند.
2. اجرای خودکار فرآیندها: برنامه های defi به کمک قراردادهای هوشمند، تمامی فرآیندهای مالی را به صورت خودکار و غیر متمرکز اجرا می‌کنند. قراردادهای هوشمند با تبدیل تمامی فرآیندها به کدهای برنامه نویسی، شفافیت بالایی در سیستم ایجاد می‌کنند.
3. عدم وجود محدودیت‌های جغرافیایی: اجرای تمامی فرآیندهای مالی بدون توجه به محدودیت‌های دولت‌ها و کشورها انجام می‌شود. در واقع تمامی کاربران در سراسر دنیا می‌توانند از خدمات بازار defi استفاده کنند.
4. امکان همکاری پروژه‌ها با یکدیگر: اغلب برنامه‌های دیفای امکان همکاری با سایر پروژه‌ها را دارند. آن‌ها می‌توانند با به اشتراک گذاری خدمات خود، تجربه بهتر و آسان‌تری برای کاربران فراهم کنند.

معایب امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi)

1. مقیاس پذیری پایین
   یکی از اصلی‌ترین مشکلات حوزه دیفای، بحث مقیاس پذیری است. مقیاس پذیری در کارمزد و سرعت تراکنش‌ها خلاصه می‌شود. زمانی که یک شبکه میزان کارمزد تراکنش بالا و سرعت تراکنش پایینی داشته باشد، میزان مقیاس پذیری آن بسیار کم است. اکثر پروژه ‌های defi در بلاک چین اتریوم ایجاد شده‌اند و در حال حاضر این شبکه درگیر مشکلات مقیاس پذیری است. درواقع اتریوم مقیاس پذیری پایینی دارد و باعث می‌شود تا تمامی پروژه ‌های defi موجود در این شبکه از این موضوع رنج ببرند.
2. نبود چارچوب برای احراز هویت کاربران
   در یک سیستم مالی متمرکز، کاربران قبل از هر چیزی باید احراز هویت شوند تا اطلاعات هویتی آن‌ها در سیستم متمرکز ثبت گردد. در پلتفرم‌های دیفای (DeFi)، کاربران نیازی به احراز هویت ندارند و می‌توانند بدون وارد کردن اطلاعات شخصی خود، در این پلتفرم‌ها ثبت‌نام کرده و از امکانات آن‌ها بهره‌مند شوند. این ویژگی می‌تواند برای پلتفرم‌ها مشکل آفرین باشد. در واقع زمانی که کاربران احراز هویت نمی ‌شوند، امکان پولشویی و تخلفات مالی وجود دارد.
3. سخت گیری زیاد در وثیقه گذاری
   یکی از مشکلات بزرگ در پلتفرم ‌های DeFi، وجود محدودیت‌های سخت گیرانه در وثیقه گذاری است. کاربران برای دریافت خدمات در یک پلتفرم وام دهی، ناچار هستند چند برابر میزان وام، وثیقه در پلتفرم قفل کنند. به عنوان مثال در پروتکل وام دهی maker DAO، کاربران باید حداقل 1.5 برابر ارزش وام دریافتی خود را به عنوان وثیقه در پلتفرم قرار دهند. علاوه بر این، افراد در صورت دیرکرد در پرداخت وام خود، جریمه‌های سنگینی دریافت می‌کنند.
4. ابهامات در قانون گذاری
   وضع قوانین مشخص برای حوزه دیفای در حال حاضر بسیار نامفهوم است؛ به طوری که استارت آپ‌ها وجود این قوانین را نوعی ریسک در نظر می‌گیرند و حتی به خاطر آن، وارد سرمایه‌ گذاری نمی‌شوند. به عنوان مثال وضع قانون برای حداقل میزان وثیقه در یک پلتفرم وام دهی بسیار سخت است. زیرا برای ایجاد تخلف کمتر، پلتفرم‌ها میزان وثیقه سنگینی را برای کاربران مشخص می‌کنند. بنابراین همین قانون می‌تواند کاربران را از ورود به این حوزه منصرف کند و آن‌ها را به حوزه امور مالی متمرکز سوق دهد.
5. نبود راهکار برای اصلاح اشتباه کاربران
   در یک سیستم مالی متمرکز، کنترل و نظارت بر تراکنش‌های کاربران توسط یک نهاد ثالث انجام می‌شود. بنابراین زمانی که یک کاربر در انجام امور مالی خود اشتباهی مرتکب شود، نهادهای ثالث به دلیل داشتن نفوذ و اختیارات بالا می‌توانند اشتباهات را اصلاح یا تراکنش را لغو کنند. این قابلیت هیچ گاه در شبکه‌های دیفای قابل اجرا نیست. در واقع اگر کاربری تراکنشی را به اشتباه انجام دهد و دارایی خود را به یک قرارداد هوشمند ارسال کند، هیچ کس نمی‌تواند آن قرارداد هوشمند را متوقف کند.
6. تجربه پایین کاربران
   حوزه DeFi از فناوری‌های هوشمند و پیچیده زیادی برای ایجاد یک بازار غیرمتمرکز استفاده می‌کند. پیچیدگی فرآیندهای مالی در این حوزه باعث می‌شود تا اکثر افراد معمولی به راحتی نتوانند از این پلتفرم‌ها استفاده کنند و یا در صورت استفاده، امکان دارد تراکنش‌های اشتباهی را انجام دهند و به نوعی به سرمایه خود لطمه وارد کنند.
   یک اشتباه کوچک برای کاربران مبتدی و ناآشنا می‌تواند تمامی سرمایه آن‌ها را در معرض خطر قرار دهد و سبب شود تا آن‌ها برای همیشه از این صنعت خارج شوند. بنابراین بهتر است پلتفرم‌های دیفای در نسخه‌های جدید خود علاوه بر ایجاد بستر آموزش استفاده برای افراد مبتدی، رابط کاربری بهتر و ساده‌تری را برای پلتفرم‌های خود طراحی کنند.

بهترین پروژه های حوزه دیفای (Defi)

• صرافی یونی سواپ (Uniswap)
  یونی سواپ یکی از بزرگترین صرافی های غیر متمرکز در بازار ارزهای دیجیتال است که بر روی شبکه‌های اتریوم، پالیگان، اوپتیمیسم (Optimism)، آربیتروم (Arbitrum) و سایر شبکه‌های لایه دوم در دسترس است. حجم معاملات در این صرافی روزانه بیش از 1 میلیارد دلار است. این صرافی یکی از موفق ترین پروژه های حوزه دیفای به حساب می‌آید.
  صرافی یونی سواپ دارای توکن بومی UNI است و در شبکه اتریوم با استاندارد ERC-20 ایجاد شده که به کاربران امکان دسترسی به طیف گسترده‌ای از خدمات مانند استخراج نقدینگی، حاکمیت و بیمه را می‌دهد. همچنین توکن UNI حق رای برای تغییرات یونی سواپ را در اختیار دارندگان آن قرار می‌دهد.
• ارز دیجیتال آوه (AAVE)
  یکی از بهترین پروژه های حوزه دیفای، ارز آوه است. آوه پلتفرمی است که در آن کاربران می‌توانند انواع مختلفی از رمز ارزها را به صورت غیر متمرکز قرض بگیرند. هدف پروژه آوه، ساخت بستری غیر متمرکز برای سپرده گذاری، وام دهی و وام گیری در تمامی شبکه‌های بلاک چینی است. این پلتفرم دارای توکن بومی AAVE است و بر روی شبکه اتریوم توسعه یافته است. در حال حاضر بر روی شبکه‌های دیگر همچون آوالانچ، پالیگان و آربیتروم نیز قابل اجراست.
• کرو فایننس (Curve finance)
  کرو فایننس، یکی از بهترین صرافی های غیر متمرکز است که بر روی معاملات استیبل کوین‌ها فعالیت می‌کند. در حوزه دیفای، ارزهای استیبل کوین بیشترین سهم بازار را دارند. بنابراین پروتکل کرو فایننس با ورود به این بخش، تاثیر زیادی بر روی بازار defi دارد. کرو فایننس از سیستم بازارساز خودکار (AMM) برای کنترل نوسانات استفاده می کند. همچنین کاربران می‌توانند با قرار دادن دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی این پلتفرم، سودهای مشخصی در بازه‌های زمانی معین دریافت کنند.
• لیدو فایننس (Lido finance)
  لیدوفایننس، یک پلتفرم استخر نقدینگی است که برای توکن های شبکه اتریوم، سولانا و پالیگان استفاده می‌شود. لیدو فایننس یکی از پرکاربردترین پلتفرم های حوزه دیفای است. کاربران در این پلتفرم می‌توانند بدون نیاز به تعهد قفل کردن سرمایه برای مدت طولانی، در لحظه ارزهای خود را جابجا کنند. رابط کاربری ساده، اتصال به کیف پول‌های امن و پشتیبانی از اکثر توکن‌های معروف بازار، از دیگر ویژگی‌های پلتفرم لیدوفایننس است.
• صرافی پنکیک سواپ (pancake swap)
  پنکیک سواپ یکی از موفق ترین پروژه های بلاک چین بایننس به حساب می‌آید. پنکیک سواپ یک صرافی غیر متمرکز است که از بیشتر ارزهای دیجیتال و توکن‌های جدید و تازه وارد دنیای کریپتو پشتیبانی می‌کند. کاربران علاوه بر خرید و فروش جدیدترین ارزها در این صرافی، امکان استیکینگ، ییلد فارمینگ، ساخت NFT و شرکت در لاتاری را دارند. همچنین این صرافی دارای توکن بومی CAKE است که به کاربران حق رای در تصمیمات این صرافی را می‌دهد.

چگونه پروژه های دیفای را بررسی کنیم؟

1. شناخت هدف پروژه و تجربه کاربری
   در گام اول برای سرمایه گذاری بر روی بهترین پروژه های حوزه دیفای، باید هدف پروژه و کاربرد آن را تشخیص دهیم. پروژه باید وب سایت مناسب و شفافی داشته باشد تا بتواند خود را به کاربر معرفی کند. همچنین بهتر است از محصولات و پلتفرم‌های منتشر شده توسط پروژه استفاده کرد. تجربه کاربری پلتفرم می‌تواند در انتخاب یک پروژه بسیار کمک کند. اگر پروژه تجربه کاربری ساده و شفافی داشته باشد؛ می‌تواند مورد توجه تمامی کاربران بازار قرار گیرد.
2. ارزش کل قفل شده یا TVL
   ارزش کل قفل شده یا TVL، مقدار کل وجوه قفل شده در یک پروتکل DeFi است. TVL مقدار کل دارایی‌های واریز شده به یک پروتکل را نمایش می‌دهد. به عنوان مثال، TVL یونی سواپ تا فوریه ۲۰۲۳ بیش از ۴ میلیارد دلار بود. این یعنی کاربران بیش از ۴ میلیارد دلار به یونی سواپ واریز کرده‌اند. هرچه میزان TVL بیشتر باشد، میزان علاقه کاربران نسبت به استفاده از آن برنامه یا پروتکل بیشتر است.
3. تیم توسعه دهنده پروژه
   افراد باید تیم رهبری و تجربه کاری هر پروژه را با دقت بررسی کنند. معمولا مشخصات اعضای تیم پروژه‌ها در وب سایت رسمی پروژه یا وایت پیپر قرار دارد. معمولا پروژه‌های موفق دارای تیم‌های توسعه دهنده بزرگ با سوابق کاری موفق هستند. البته این معیار به تنهایی پتانسیل‌های یک پروژه را مشخص نمی‌کند اما باید در کنار سایر پارامترها مورد بررسی قرار گیرد.
4. بررسی فناوری‌های پروژه
   فناوری مورد استفاده از یک پروژه، زیربنای اصلی آن به حساب می‌آید. پروژه‌ای که از فناوری‌های به روز و مناسب استفاده کند؛ می‌تواند به سادگی نظر مخاطبان را به خود جلب کند. برای بررسی فناوری یک پروژه باید مزایا و معایب آن را شناسایی کنیم. معمولا فناوری‌هایی که مقیاس پذیری خوبی در شبکه ایجاد می‌کنند؛ تجربه کاربری ساده و راحتی را برای افراد به وجود می‌آورند و باعث افزایش رضایت آن‌ها می‌شوند.
   علاوه بر این موضوع، برای بررسی حرفه‌ای پروژه، باید کدهای قراردادهای هوشمند بررسی شوند. معمولا اکثر پروژه‌ها کدهای خود را به صورت منبع باز منتشر می کنند و افراد می توانند آن ها را بررسی کنند. علاوه بر این، بهتر است تیم توسعه پروژه برنامه منظمی برای بررسی قراردادهای هوشمند داشته باشند. معمولا بررسی مجدد قراردادها باعث شناسایی باگ‌ها می‌شود و به توسعه و پیشرفت پلتفرم کمک می‌کند.
5. بررسی توکنومیک پروژه
   بررسی توکنومیک به معنی بررسی فاکتورهایی مثل مجموع عرضه توکن‌های موجود در بازار، میزان توکن‌های موجود برای تیم توسعه نحوه تخصیص توکن‌های پروژه است. یک پلتفرم دیفای باید برنامه مشخصی برای عرضه توکن‌ها در بازار داشته باشد. معمولا توکن‌ها در ابتدای عرضه کاملا متمرکز هستند. این متمرکز بودن بدین معناست که اکثر توکن‌های پلتفرم در اختیار تیم آن قرار دارد. پروژه باید برنامه زمانی مشخصی برای عرضه این توکن‌ها در بازار داشته باشد.

دیفای 2.0 و تغییرات بزرگ

امور مالی متمرکز برای رفع ایرادات فنی و معرفی پلتفرم‌های جدید، در سال 2021 پروژه‌های دیفای 2.0 را آغاز کرد که این پروژه‌ها نسل جدید حوزه دیفای DeFi هستند. پلتفرم‌های معرفی شده در حوزه defi 2.0 دارای رابط کاربری ساده‌‌تری هستند و باعث می‌شوند تا بیشتر کاربران مبتدی بتوانند به سادگی از این پلتفرم‌ها استفاده کنند. علاوه بر این، پلتفرم‌های defi 2.0 تلاش کرد‌ه‌اند تا با افزایش میزان مقیاس پذیری، میزان کارمزد تراکنش‌ها را کاهش دهند.

در بحث استخر نقدینگی (liquidity pool)، پلتفرم‌‌های این نسل توانسته میزان ریسک ضرر ناپایدار را برای کاربران کاهش دهد. زمانی که کاربران دارایی‌های خود را به یک استخر نقدینگی واگذار می‌‌کردند، اگر میزان ارزش دارایی آن‌ها کاهش پیدا می‌کرد، افراد متضرر می‌شدند. در نسخه defi 2.0 کاربران می‌توانند با ایجاد شرایط بیمه دارایی‌ها، میزان ریسک سرمایه گذاری در استخرهای نقدینگی را کاهش دهند.

از دیگر تغییرات مهم در نسل دوم defi، وجود وام خود پرداخت شونده است. در این نوع وام‌ها، کاربر به جای آن که مبلغ وام را بازپرداخت کند، پروتکل از وثیقه کاربر برای دریافت سود و پرداخت وام استفاده می‌کند و بعد از بازپرداخت وام و میزان سود آن، مابقی وثیقه به کاربر باز می‌گردد. همچنین در این نوع وام‌ها زمانی که ارزش وثیقه از میزان وام کمتر شود، دیگر خطر از دست دادن کامل وثیقه وجود ندارد و تنها مدت زمان بازپرداخت وام بیشتر می‌شود.